Türkiye’deki Dijital Katılımcı Sözlüklerde Kütüphane Algısı: Metaforik İfadelerin Toplumsal Yansımaları

This study aims to analyse the metaphors used in user comments about the concept of ‘library’ in digital participatory dictionaries. The research aims to understand the social perception of libraries and their role in the digital age. The study analysed user comments in Ekşi Dictionary (397 comments) and Uludağ Dictionary (186 comments) using qualitative research method and content analysis technique. The data were analysed within the framework of conceptual metaphor theory and coded using MAXQDA software. As a result of the analysis, the metaphors were grouped under five main themes: metaphors that likened the library to a physical space, a spiritual and mental space, a centre of knowledge and culture, a place of peace and tranquillity, and metaphors that saw it as functionally inadequate. The findings showed that libraries are perceived as not only a source of information but also as institutions of critical importance for social, cultural and individual development. Users’ expectations of libraries are multifaceted, and they see these institutions as places of peace, providing opportunities for personal development, reducing social inequalities, and preserving cultural heritage. This study sheds light on reassessing the public perception of libraries and their role in the digital age. The findings provide a new perspective on the place and importance of libraries in contemporary society and offer important insights for shaping future strategies. However, some users found libraries functionally inadequate, indicating that these organisations face challenges in adapting to the needs of the times. As a result, the future of libraries will depend on how they adapt to changing societal needs and technological advances.Bu çalışma, dijital katılımcı sözlüklerdeki “kütüphane” kavramına ilişkin kullanıcı yorumlarında kullanılan metaforları incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, kütüphanelerin toplumsal algısını ve dijital çağdaki rolünü anlamayı hedeflemektedir. Araştırma, Ekşi Sözlük (397 yorum) ve Uludağ Sözlük (186 yorum) platformlarındaki kullanıcı yorumlarını nitel araştırma yöntemi ve içerik analizi tekniği kullanarak incelemiştir. Veriler, kavramsal metafor teorisi çerçevesinde analiz edilmiş ve MAXQDA yazılımı kullanılarak kodlanmıştır. Analiz sonucunda metaforlar beş ana tema altında toplanmıştır: kütüphaneyi fiziksel bir mekâna, ruhsal ve zihinsel bir mekâna, bilgi ve kültürün merkezine, huzur ve sakinlik mekânına benzeten ve işlevsel olarak yetersiz gören metaforlar. Bulgular, kütüphanelerin sadece bilgi kaynağı olmaktan öte, toplumsal, kültürel ve bireysel gelişim için kritik öneme sahip kurumlar olarak algılandığını göstermiştir. Kullanıcıların kütüphanelerden beklentilerinin çok yönlü olduğu, bu kurumları huzur bulunan, kişisel gelişim için fırsatlar sunan, toplumsal eşitsizlikleri azaltan ve kültürel mirasın korunduğu mekânlar olarak gördükleri ortaya çıkmıştır. Bu çalışma, kütüphanelerin toplumsal algısını ve dijital çağdaki rolünü yeniden değerlendirmeye ışık tutmaktadır. Bulgular, kütüphanelerin çağdaş toplumdaki yerini ve önemini yeni bir perspektiften ortaya koymakta ve geleceğe yönelik stratejilerini şekillendirmede önemli içgörüler sunmaktadır. Bununla birlikte, bazı kullanıcıların kütüphaneleri işlevsel açıdan yetersiz bulması, bu kurumların çağın gereksinimlerine uyum sağlama konusunda zorluklarla karşı karşıya olduğunu göstermiştir. Sonuç olarak, kütüphanelerin geleceği, değişen toplumsal ihtiyaçlara ve teknolojik gelişmelere nasıl uyum sağlayacaklarına bağlı olacaktır

Arşivcilikte Güncel Konular

This study aims to review the book titled “Current Issues in Archival Studies”.The book consists of eight different studies that include the evaluation of the developments experienced and/or potential in the field of archiving according to today’s conditions and that support current issues related to archiving with theoretical and applied research. The book can be considered an important resource for researchers who wish to conduct research on similar topics related to the field of archiving are interested in the subjects covered in its studies and want to gain knowledge.Bu çalışmada, “Arşivcilikte Güncel Konular” başlıklı kitabın incelenmesi amaçlanmıştır. Kitap, arşivcilik alanında yaşanan ve/veya yaşanabilecek gelişmelerin, günümüz koşullarına göre değerlendirilmesini içeren, arşivcilikle ilgili güncel konuların kuramsal ve uygulamalı araştırmalarla desteklendiği sekiz farklı bölümden oluşmaktadır. Eser, arşivcilik alanıyla ilgili benzer konularda araştırma yapmak isteyen, içerdiği bölümlerde ele alınan konulara ilgi duyan ve bilgi sahibi olmak isteyen araştırmacılar açısından önemli bir kaynak olarak değerlendirilebilir

Ankara’daki Vakıf Üniversite Kütüphanelerinde Bütçe Yönetimi

The advancement of technology has changed the nature of information resources and the information needs and information retrieval behavior of users. Libraries need adequate financial resources to keep up with these changes and to meet the information needs of their users. Global and local economic developments, especially the rise in foreign exchange and inflation, force university library managers to use their budgets more effectively and efficiently. Effective budgeting planning and implementation in line with budget management will make it easier for the library to achieve its goals. This study examines how budget management is carried out in foundation university libraries in Ankara. Qualitative research method was used in the study and case study design was preferred to reveal the data. Within the scope of the research, data were collected by interview technique and the data obtained were analyzed by content analysis method. As a result of the research, it was determined that a user-oriented approach was adopted when preparing the library budget, that most of the budget was allocated to the provision of information resources, and that increase in foreign exchange and inflation had negative effects on the budget.Teknolojinin ilerlemesi, bilgi kaynaklarının niteliğini ve kullanıcıların bilgi ihtiyaçlarını ve bilgi erişim davranışlarını değiştirmiştir. Kütüphaneler, bu değişimi takip etmek ve kullanıcıların bilgi gereksinimlerini karşılayabilmek için yeterli finansal kaynaklara ihtiyaç duymaktadır. Küresel ve yerel ekonomik gelişmeler, özellikle dövizdeki ve enflasyondaki yükseliş, üniversite kütüphanesi yöneticilerini bütçelerini daha etkin ve verimli kullanmaya zorlamaktadır. Bütçe yönetimi doğrultusunda hazırlanan etkili bir bütçeleme planlaması ve uygulaması, kütüphanenin belirlediği hedeflere ulaşmasını kolaylaştıracaktır. Bu araştırmada, Ankara’daki vakıf üniversitesi kütüphanelerinde bütçe yönetiminin nasıl yürütüldüğü incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve verilerin ortaya konulmasında durum çalışması deseni tercih edilmiştir. Araştırma kapsamında görüşme tekniği ile veri toplanmış ve elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Araştırma sonucunda, kütüphane bütçesi hazırlanırken kullanıcı odaklı bir yaklaşımın benimsendiği, bütçenin büyük bölümünün bilgi kaynaklarının sağlanmasına ayrıldığı ve döviz ile enflasyon artışının bütçe üzerinde olumsuz etkilerinin olduğu belirlenmiştir

Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin Çevrimiçi Mahremiyet Farkındalığı

While digital technologies and the internet continue to facilitate our daily lives, they also negatively affect the privacy of users. The online privacy of individuals who do not have sufficient awareness about the safe use of the online environment is under threat. Individuals who do not have online privacy awareness may face different negativities such as fraud or abuse in the online environment. This study aims to determine the online privacy awareness levels of undergraduate students studying in Information and Record Management Departments and to reveal whether online privacy awareness differs according to various variables. The participants of the quantitative research consisted of 335 university students studying in the Information and Records Management Departments in Turkey in 2024. The research data were collected with a personal information form and an “online privacy awareness scale” (Korkmaz, Vergili ve Karadaş, 2021). Independent groups t-test and one-way ANOVA were used to analyze the data. According to the results of the study, students’ online privacy awareness is at a medium level. Students’ online privacy knowledge positively affects their online privacy awareness. The online privacy awareness of students who know online privacy is higher than the others. Students’ online privacy awareness shows a statistically significant difference only in the communication sub-dimension according to their gender and the time they spend on the Internet. There is no statistically significant difference between students’ online privacy awareness and whether they have personal computers or not, whether they have online privacy concerns or not, their grade levels, and their purposes of using online environments. The study results provide a general assessment of the online privacy awareness of Information and Record Management Departments students and shed light on the current situation. It also contributes to the online privacy literature.Dijital teknolojiler ve internet günlük yaşamımızı kolaylaştırmaya devam ederken kullanıcıların mahremiyetini de olumsuz etkilemektedir. Çevrimiçi ortamın güvenli kullanımı hakkında yeterli düzeyde farkındalığa sahip olmayan bireylerin çevrimiçi mahremiyeti tehlike altındadır. Çevrimiçi mahremiyet farkındalığına sahip olmayan bireyler, çevrimiçi ortamda dolandırıcılık ya da istismar gibi farklı olumsuzluklarla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümlerinde öğretim gören lisans öğrencilerinin çevrimiçi mahremiyet farkındalık düzeylerini belirlemek ve çevrimiçi mahremiyet farkındalığının çeşitli değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. Nicel yönteme dayalı olarak yapılan araştırmanın katılımcıları, 2024 yılında Türkiye’deki Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümlerinde öğrenim gören 335 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırma verileri, kişisel bilgi formu ve “çevrimiçi mahremiyet farkındalığı ölçeği” (Korkmaz, Vergili ve Karadaş, 2021) ile toplanmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar t-testi ve tek yönlü varyans analizi (one-way ANOVA)’den yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin çevrimiçi mahremiyet farkındalıkları orta düzeydedir. Öğrencilerin çevrimiçi mahremiyet bilgisine sahip olmaları, çevrimiçi mahremiyet farkındalıklarını olumlu yönde etkilemektedir. Çevrimiçi mahremiyet hakkında bilgisi olan öğrencilerin çevrimiçi mahremiyet farkındalıkları, diğerlerine göre daha yüksektir. Öğrencilerin çevrimiçi mahremiyet farkındalıkları, yalnızca iletişim alt boyutunda, cinsiyetlerine ve internette geçirdikleri süreye göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermektedir. Öğrencilerin çevrimiçi mahremiyet farkındalıkları ile kişisel bilgisayarları olup olmaması, çevrimiçi mahremiyet endişeleri olup olmaması, sınıf düzeyleri ve çevrimiçi ortamları kullanma amaçları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yoktur. Çalışma sonuçları, bilgi ve belge yönetimi bölümü öğrencilerinin çevrimiçi mahremiyet farkındalığının genel bir değerlendirmesini yapılmasını sağlayarak mevcut duruma ışık tutmaktadır. Ayrıca çevrimiçi mahremiyet literatürüne de katkı sunmaktadır

Üniversite Kütüphanecilerinin Yapay Zeka Algıları, Kütüphanelerde Uygulama Alanları ve Geleceği

Today, libraries are among the institutions affected by changing technology and innovations. The popularization of artificial intelligence (AI) technologies has also begun to transform library services. In this research, a survey was conducted to determine the adjustments that university libraries in Turkey have made and plan to make during the development process of AI technologies and applications, and to identify the services they have developed specific to the relevant period. The survey was carried out with the participation of 111 university library managers from 208 university libraries in Turkey. Through the analysis of the data, the status, knowledge, and awareness levels of university libraries regarding AI technologies and applications were determined, and measures and recommendations were presented to improve deficiencies and weaknesses. This research is the first and most comprehensive study conducted in Turkey by obtaining opinions and suggestions from university library managers on artificial intelligence. The research findings revealed that university libraries use AI applications such as ChatGPT, Gemini, and Grammarly to a certain extent; however, they have needs in developing institutional policies, enhancing personnel competencies, and planning related to AI.Günümüzde kütüphaneler, değişen teknoloji ve yeniliklerden etkilenen kurumlar arasında yer almaktadır. Yapay zeka teknolojilerinin popüler hale gelmesi, kütüphane hizmetlerini de dönüştürmeye başlamıştır. Bu araştırmada, Türkiye’deki üniversite kütüphanelerinin yapay zeka teknoloji ve uygulamalarının gelişim sürecinde yapmış olduğu ve yapmayı planladığı düzenlemeleri tespit etmek ve ilgili döneme özel geliştirdikleri hizmetleri belirlemek amacıyla bir anket uygulanmıştır. Anket, Türkiye’deki 208 üniversite kütüphanesinden 111 üniversite kütüphanesi yöneticisinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi ile üniversite kütüphanelerinin yapay zeka teknolojileri ve uygulamaları hakkındaki durumu, bilgi ve farkındalık düzeyleri belirlenmiş, eksik ve zayıf yönlerin geliştirilmesine yönelik önlemler ve öneriler sunulmuştur. İlgili araştırma, yapay zeka konusunda Türkiye’de üniversite kütüphanesi yöneticilerinden görüş ve öneri alarak gerçekleştirilen ilk ve en kapsamlı çalışmadır. Araştırma bulguları, üniversite kütüphanelerinin ChatGPT, Gemini, Grammarly vb. yapay zeka uygulamalarını belirli düzeyde kullandıklarını ancak yapay zeka ile ilgili kurumsal politika geliştirme, personele yetkinlik kazandırma ve planlama konularında ihtiyaçlarının olduğu ortaya çıkmıştır

“Çocuk Kütüphanelerinde Yaşam Becerilerini Geliştirme Programı”nın Çocukların Yaşam Becerileri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi

Children’s libraries are one of the most important out-of-school education and life centers. While providing services and applications to children, who are a special user group, there is a need for educational programs that are handled with interdisciplinary perspectives and developed in accordance with the children’s developmental levels, generation characteristics, special needs and the structure of the process they live in. This study was carried out to measure the effect of the “Library Life Skills Program”, which was created by including the development of life skills in children’s libraries, on children’s life skill levels. In the study conducted at Ankara Sincan Törekent Public Library Children’s Department with 57 children aged 5-6 (Experimental group: 30 children, Control group: 27 children), one of the quasi-experimental designs, “pretest-posttest design with balanced control group”, was used. In the study, the Library Life Skills Program, which was prepared by the researcher and consists of activities related to life skills, was applied to the experimental group in the library environment over a five-week period. The data of the research were obtained with the Checklist and Early Childhood Life Skills Scale, which consists of life skills defined by the World Health Organization. The findings showed that the Library Life Skills Program applied to the children in the experimental group created a significant statistical difference on the children’s life skills levels.Çocuk kütüphaneleri en önemli okul dışı eğitim ve yaşam merkezlerinden biridir. Özel bir kullanıcı grubu olan çocuklara hizmet ve uygulama sunarken disiplinlerarası bakış açıları ile ele alınan, çocukların gelişimsel düzeylerine, kuşak özelliklerine, özel gereksinimlerine ve içinde yaşadıkları sürecin yapısına uygun biçimde geliştirilen eğitim programlarına gereksinim duyulmaktadır. Bu çalışma çocuk kütüphanelerinde yaşam becerilerinin gelişimini kapsamına alarak oluşturulan “Kütüphanede Yaşam Becerileri Programı”nın, çocukların yaşam becerisi düzeyleri üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. 5-6 yaşları arasındaki 57 çocuk (Deney grubu: 30 çocuk, Kontrol grubu: 27 çocuk) ile Ankara Sincan Törekent Halk Kütüphanesi Çocuk Bölümünde yürütülen çalışmada yarı deneysel desenlerden biri olan “denkleştirilmiş kontrol gruplu ön test-son test deseni” kullanılmıştır. Çalışmada deney grubuna araştırmacı tarafından hazırlanan ve yaşam becerilerine dair etkinliklerden oluşan Kütüphanede Yaşam Becerileri Programı, kütüphane ortamında beş haftalık bir süreçte uygulanmıştır. Araştırmanın verileri Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımladığı yaşam becerilerinden oluşan Kontrol Listesi ve Erken Çocukluk Yaşam Becerileri Ölçeği ile elde edilmiştir. Bulgular, deney grubundaki çocuklara uygulanan Kütüphanede Yaşam Becerileri Programının, çocukların yaşam becerileri düzeyleri üzerinde anlamlı bir istatistiksel farklılık yarattığını göstermiştir

Yükseköğretim Kurumlarının Akreditasyon Sürecinde Kütüphane ve Bilgi Hizmetlerinin Rolüne Yönelik Kavramsal Bir Yaklaşım

Globalization, one of the most important steps of change that shaped the evolution of the earth in the last quarter of the last century, has made the world better known, traceable and comparable from different perspectives for humanity. This convergence, which is built on faster and easier access and interaction, has brought with it an intense competition that is constantly expanding in scope. At the point reached today, one of the main sources of the efforts to ensure competitive advantage and profitability, which can have different material and immaterial foci, is to create a difference that will ensure being noticed and preferred among similar ones. One of the most concrete steps in today’s effort to be recognized and make a difference is to raise the goods and/or services offered to a certain level of quality and to ensure the continuity of this quality. This process, which requires a systematic and multifunctional functioning, will mean being recognized, approved and accepted as competent and is the main effort of almost all institutions and organizations today. In this study, it is aimed to reveal the accreditation process and the role of academic libraries in this process in the context of quality service, which has started to take place more and more on the agenda of higher education institutions in terms of being recognized and making a difference in Turkey as in the whole world. In this study, a conceptually based view of the accreditation process of higher education institutions from the perspective of libraries was utilized in the descriptive method. The scope of the study consists of the intersections of the concepts and processes of quality and accreditation with the libraries of higher education institutions and the conceptual dimension of their contribution to the process. The study, which aims to illustrate the place and importance of quality and accreditation processes in higher education institutions through their relationship with libraries, differs from its counterparts in the national literature in this respect. With the prediction that quality and accreditation processes will continue to be on the priority agenda of higher education institutions in Turkey in the near future, it is evaluated that the study will enable both the place and importance of academic libraries in the accreditation process to be seen more clearly and the depth of the contribution of these libraries to the process to be questioned.Geride kalan yüzyılın son çeyreği ile birlikte yeryüzünün evrimini şekillendiren en önemli değişim adımlarından biri olan küreselleşme, insanlık adına dünyayı daha iyi bilinir, takip edilebilir ve farklı açılardan karşılaştırılabilir bir noktaya taşımıştır. Daha hızlı ve kolay erişim ile etkileşim üzerine inşa olunan bu yakınsama, kapsam sürekli genişleyen yoğun bir rekabeti de beraberinde getirmiştir. Bugün gelinen noktada, rekabette avantajı ve maddi-manevi farklı odakları olabilen karlılığı sağlayacak çabaların asıl kaynaklarından biri de benzerler arasında fark edilmek ve tercih edilmeyi sağlayacak bir fark yaratmaktır. Fark edilme ve fark yaratma çabasının günümüzdeki en somut adımlarından biri, sunulan mal ve/veya hizmetleri belirli bir kalite düzeyine çıkarmak ve söz konusu kalitenin sürekliliğini güvence altına almaktır. Sistematik ve çok fonksiyonlu bir işleyişi gerektiren bu süreç tanınmak, onaylanmak ve yetkin kabul edilmek anlamına gelecektir ve bugün hemen tüm kurum ve kuruluşların asli çabasıdır. Bu çalışmada, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de fark edilme ve fark yaratma açısından yükseköğretim kurumlarının gündeminde daha çok yer almaya başlayan kaliteli hizmet bağlamında akreditasyon süreci ve bu süreçte üniversite kütüphanelerinin rolünün ortaya konulması amaçlanmıştır. Yükseköğretim kurumlarının akreditasyon sürecine kütüphanelerin penceresinden kavramsal temelli bir bakışın kurgulandığı çalışmada, betimleme yönteminden yararlanılmıştır. Çalışmanın kapsamını, kalite ve akreditasyon kavramları ile süreçlerinin yükseköğretim kurumlarının kütüphaneleri ile kesişen yanları ile bu yanların sürece katkısının kavramsal boyutu oluşturmaktadır. Kalite ve akreditasyon süreçlerinin yükseköğretim kurumlarındaki yeri ve önemini kütüphane ile olan ilişkisi üzerinden serimlemeyi hedefleyen çalışma, bu yönüyle ulusal literatürde benzerlerinden ayrılmaktadır. Kalite ve akreditasyon süreçlerinin yakın gelecekte Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarının öncelikli gündemi içinde yer almaya devam edeceği öngörüsü ile bakıldığında, çalışmanın hem üniversite kütüphanelerin akredite sürecindeki yeri ve öneminin daha belirgin görülmesini, hem de bu kütüphanelerin sürece katkısının derinliğinin sorgulanmasını sağlayacağı değerlendirilmektedir

Kütüphane ve Bilgi Merkezlerinde İnovasyon ve Yapay Zekâ

It has been aimed to review the book titled “Innovation and Artificial Intelligence in Libraries and Information Centers” in this study. The book examines the issues of innovation and artificial intelligence, including their reflections on libraries and information centers. The book can be considered an important resource for practitioners and researchers in the field of librarianship and information science who want to gain knowledge about relevant topics and examine application examples.Bu çalışmada, “Kütüphane ve Bilgi Merkezlerinde İnovasyon ve Yapay Zekâ” başlıklı kitabın incelenmesi amaçlanmıştır. Kitap; inovasyon ve yapay zekâ konularını kütüphane ve bilgi merkezlerine olan yansımalarını da içererek irdelemektedir. Söz konusu kitap ilgili konulara ilişkin bilgi sahibi olmak ve uygulama örneklerini incelemek isteyen kütüphanecilik ve bilgibilim alanı uygulayıcıları ile araştırmacıları için önemli bir kaynak olarak değerlendirilebilir