Debergh, H.

Open Marine Archive

Waarom deze indicator?
Een goede waterkwaliteit is een absolute 
voorwaarde voor een gezond Schelde-
estuarium. Maar ook industrie, landbouw, 
visserij en toerisme hebben belang bij een 
goede waterkwaliteit. De “Langetermijnvisie 
voor het Schelde-estuarium”, de basis van het 
Nederlands-Vlaamse beleid rond de Schelde, 
streeft dan ook naar een waterkwaliteit die 
in 2030 niet meer beperkend is voor dit 
ecosysteem.
De Europese Kaderrichtlijn Water (afgekort 
KRW, 2000) bepaalt de doelstellingen voor 
de waterkwaliteit in Europa. Nederland en 
Vlaanderen hebben de KRW intussen omgezet 
in interne wetgeving via respectievelijk 
de Waterwet en het Decreet Integraal 
Waterbeleid. De KRW bepaalt dat alle 
Europese ‘natuurlijke’ oppervlaktewateren 
in 2015 minimaal een goede ecologische 
toestand (GET) moeten hebben. Voor ‘sterk 
veranderde’ of ‘kunstmatige’ wateren zijn de 
doelstellingen iets minder ambitieus omdat 
het biologische leven in deze waterlopen niet 
dezelfde ontwikkelingskansen heeft. Sterk 
veranderde wateren zijn wateren waarvan het 
natuurlijke verloop grondig is gewijzigd door 
menselijke ingrepen. Kunstmatige wateren 
zijn door de mens aangelegd. In het Schelde-
estuarium zijn 9 van de 11 wateren aangeduid 
als ‘sterk veranderd’. Enkel het Vlaamse ‘Zwin’ 
en de Nederlandse ‘Zeeuwse kust (kustwater)’ 
behoren tot de natuurlijke wateren.  
28 VLIZ • DE GROTE REDE • 2011 • 29
DE VRAAG: 
Hoe is het met de waterkwaliteit in het 
Schelde-estuarium?
DE INDICATOR:
Ecologische toestand oppervlaktewater
De 
Scheldebarometer 
Zijn de Nederlandse en Vlaamse Schelde-
gemeenten dicht bevolkt? Wordt er veel 
gebaggerd en gestort in het Schelde-
estuarium? Hoe is het met de natuur 
gesteld langs de getijgebonden Schelde? 
Allemaal interessante vragen die ons 
nieuwsgierig maken naar de toestand en 
de evolutie van dit gebied. Door deze 
(zogenaamde) “indicatoren” of graadme-
ters in beeld te brengen, proberen wij te 
achterhalen of het Nederlands-Vlaamse 
Scheldebeleid voldoende aandacht 
schenkt aan mens, natuur en economi-
sche ontwikkeling. 
Voor deze sterk veranderde en kunstmatige 
wateren wordt de doelstelling ‘goed ecolo-
gisch potentieel (GEP)’ genoemd (voor de een-
voud spreken we verder enkel nog over GET). 
Wat zegt deze indicator? 
Deze indicator geeft de ecologische toe-
stand weer van de 11 getijgebonden water-
lichamen van het Schelde-estuarium.  
Ze wordt bepaald aan de hand van fysico-
chemische parameters als zuurstofgehalte, 
temperatuur en concentraties aan stikstof, 
fosfaat en specifieke verontreinigende stoffen 
(bv. tributyltin TBT). Laatstgenoemde stof 
werd vroeger gebruikt in scheepsverven om 
de aangroei met algen en andere organismen 
op scheepsrompen tegen te gaan, maar is nu 
wereldwijd gebannen. Daarnaast worden ook 
de waterflora, de ongewervelde bodemdieren 
en de vissen geëvalueerd. Een GET kan pas 
bereikt worden als alle onderliggende  
elementen goed scoren. 
Wat zijn de resultaten? 
Waarom dit resultaat?
 
In 2009 haalt geen enkel waterlichaam  
in het Schelde-estuarium een GET.  
Hoe verder stroomopwaarts in het Schelde-
estuarium, hoe slechter de situatie.  
De ecologische toestand van het Vlaamse 
Zwin is in 2009 nog onbekend. Er zijn meer-
dere oorzaken voor het niet behalen van een 
‘Goede Ecologische Toestand’. Noch de  
vissen, de waterflora of de fysisch-chemische 
parameters behalen in het Schelde-estu-
arium een goede kwaliteit. Slechts enkele 
waterlichamen scoren goed voor algen (3), 
ongewervelde bodemdieren (2) en de speci-
fiek verontreinigende stoffen (2).
 
Kansen en bedreigingen? 
 
Tot eind vorige eeuw kenden de rivieren  
in het stroomgebied van de Schelde een 
slechte waterkwaliteit. De lozing van  
onge-zuiverd industrieel en huishoudelijk 
afvalwater deed het zuurstofgehalte sterk 
dalen, waardoor het waterleven het zwaar te 
verduren kreeg. Gelukkig is de waterkwaliteit 
in het Schelde-estuarium er de laatste jaren 
geleidelijk aan op vooruit gegaan.  
Het inrichten van zuiveringsinstallaties, het 
behandelen van afvalwater en het maken van 
allerlei landelijke en Europese afspraken 
liggen hiervan aan de basis. Desondanks is 
een goede waterkwaliteit op veel plaatsen 
nog geen realiteit. De stroomgebiedbeheer- 
plannen voor de Schelde, die zesjaarlijks 
worden opgesteld voor de KRW, moeten daar 
verandering in brengen.
Heidi Debergh
  Ecologische toestand van het oppervlaktewater in het Schelde-estuarium (2009).  
Omdat de meeste waterlichamen in het Schelde-estuarium sterk door de mens zijn beïnvloed, 
wordt de klasse ‘goed’ als hoogst mogelijke streefdoel vooropgesteld  
(Bron: Rijkswaterstaat (RWS), Waterdienst; Vlaamse Milieumaatschappij (VMM)]
Scheldemonitor 


De Scheldebarometer: Hoe is het met de waterkwaliteit in het Schelde-estuarium?

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive