42P Zastosowanie ultrasonografii w diagnostyce układu chłonnego szyi u chorych z nowotworami głowy i szyi

Układ chłonny szyi jest najważniejszą droga szerzenia się komórek nowotworowych raków głowy i szyi a przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych najczęstszym żródłem niepowodzeń leczenia onkologicznego. Stąd niezwykle ważna jest dokładna ocena układu chłonnego szyi zarówno w okresie przedoperacyjnym jak i podczas kontroli ambulatoryjnych po zakończeniu leczenia. Ultrasonografia jest powszechnie znaną i szeroko stosowaną metodą badawczą we wszystkich niemal dziedzinach medycyny.Celem badań było wykazanie wyższości ultrasonografii nad badaniem palpacyjnym w diagnostyce przedoperacyjnej i w monitorowaniu układu chłonnego chorych operowanych i napromienianych z powodu nowotworów głowy i szyi. US przedoperacyjna pozwala na wykrycie palpacyjne niewyczuwalnych węzłów, ocenę rozległości i topografii guzów wyczuwalnych oraz ich stosunku do ważnych struktur szyi, pozwalające tym samym na uściślenie cechy N i planowania zabiegu operacyjnego lub radioterapii. kolejnym niezwykle ważnym zadaniem jest monitorowanie i stała kontrola układu chłonnego szyi u chorych po zakończonym leczeniu chirurgicznym lub skojarzonym. Dotychczas chorzy z póżnymi przerzutami lub wznowa na szyi zgłaszali się do kontroli z bardzo zaawansowanymi zmianami, dlatego u niewielkiego odsetka spośród nich (30%) można było opanować proces nowotworowy ponownym zabiegiem chirurgicznym.Określano wartość kliniczną wczesnego wykrycia zmian przerzutowych, co w praktyce oznacz możliwość zastosowania bardziej oszczędnych typów reoperacji przy równoczesnym wzroście odsetka zabiegów radykalnych bądź zastosowaniu radioterapii.MateriałU 1479 chorych leczonych w Klinice Otolaryngologii AM w Poznaniu w latach 1990–1997 przed zabiegiem operacyjnym wykonywano badania ultrasonograficzne szyi. Przeprowadzono następnie konfrontację sonograficzno-śródoperacyjną i sonograficzno-histologiczną wykrytych węzłów chłonnych. Korelacje były rzędu odpowiednio 92% i 85%. Wszystkich chorych poddawano badaniom kontrolnym. U chorych zgłaszających się do kontroli w odstępach 1–2 miesięcznych przeprowadzono badanie laryngologiczne, badanie palpacyjne oraz ultrasonograficzne szyi. Przeprowadzono blisko 7000 kontrolnych badań USG. U 177 chorych stwierdzono wznowę w węzłach chłonnych i poddano ich reoperacji. U 79 chorych zmiany na szyi były palpacyjnie nie wyczuwalne, u 48 bardzo dyskretne, trudne do zróżnicowania klinicznego z bliznami lub obrzękiem popromiennym. W tej grupie 127 chorych ze zmianami subkliniczmymi u 100 potwierdzono przerzuty badaniem histologicznym. Przeprowadzone reoperacje szyi były radykalne u 142 chorych (80%), w tym u 99% chorych z grupy subklinicznej, wykrytej sonograficznie

Detektory MOSFET jako narzędzie do weryfikowania dawek promieniowania X w radioterapii

SummaryPurposeApplication of MOSFET detectors in photon beam dose measurements in vivo in radiotherapy.Materials and methodsBefore measuring doses in vivo the following parameters such as: the dosimeter response to dose absorption, temperature, gantry angles and field side changes were determined using 6MV and 15MV photon beams. All measurements were made in a phantom to investigate the MOSFET accuracy, in electron equilibrium with a 0.6 cm3 Farmer ionization chamber.ResultsMOSFET parameters are presented in graphs. The conformity between the planned dose and the dose measured in vivo within ±5% was observed in 86% of patients treated with 6MV photon beams and 91% patients treated with 15MV, respectively (SD=3.5%).ConclusionsMOSFET detectors are a useful tool for verifying the planned dose in external photon radiotherapy

2. Soma vision – new possibilities in computer treatment planning

The SomaVision workstation is an advanced clinical contouring tool and plan approval for CadPlan. Imaging and graphical presentation are very important in treatment planning process because final conclusion result are analyzed on the base of contoured body structures. Three dimensional reconstructions in ail planes enable to visualize treated region, analyze target relation to surrounding tissues and select the appropriate treatment technique.Since 1999 the SomaVision has been utilized in Center of Oncology-Institute in Gliwice. It is an advanced treatment planning preparation and plan approval workstation for physicians. It offers vide range of ZD and 3D graphical tools to support the definition of anatomical structures during contouring (interactive connection with CadPlan). In our Institute SomaVision workstations are installed in all departments related to Treatment Planning Unit in order to facilitate important but also very time consuming task of organ outlining.The aim of this gaper is to present the benefits of SomaVision programme used in routine Treatment Planning Unit practice. On the base of Demo Patients two treatment planning preparation procedures:-in CadP(an (contouring option) – in SomaVision are presented.Our experience with SomaVision shows that this program facilitates work in Treatment Planning Unit by supporting graphical tools in organ outlining

16 Eskalowane hiperfrakcjonowanie w radioterapii nowotworów regionu głowy i szyi – 5-letnie wyniki leczenia

Cel pracyOcena 5-letnich wyników leczenia nowotworów regionu głowy i szyi w aspekcie wyleczalności miejscowej i późnych powikłań popromiennych.Materiał i metodykaW latach 1988–1992 w Centrum Onkologii-Instytucie w Gliwicach leczono promieniami wg systemu eskalowanego Hiperfrakconowania 48 chorych na płaskonabtonkowego raka jamy ustnej (34 pts), garłta środkowego (11 pts) i krtani (3 pts). U 4 chorych kliniczne zaàwansowanie raka ocenionego jako stopień T1, u 27 na T2 i u 2 na T4; u czterechnie moźna było określićc zaawansowania – TX.U wszystkich chorych radioterapia była jedynym leczeniem, a jego technika polegała na napromienianiu dwóch pól boznych na przeciwległych. W pierwszym etapie chorzy otrzymywali dawkę 32 Gy w 20 frakcjach po 1,6 Gy (2×1,6 Gy/ tydzień), wyłąctczają soboty i niedziele. Eskalacja dawki – co drugi dzień leczenia o 0,2 Gy/dzień – następowała po planowanej przerwie (po dawce 32 Gy). Dawka całkowita mieściła się w zakresie 62,2 – 74 Gy.WynikiPomimo stosunkowo wysokiego odsetka całkowitych regresji zanotowanych bezpośrednio po zakończeniu leczenia (75%), 5-letnia wyleczalnoąć miejscowa w całej grupie pacjentów wyniosła 58% i w zależności od stopnia zawansowania przedstawia się następująco: 100% dla T1 i TX, 55% dla T2, 45% dla T3 i 0% dla T4. Przebieg ostrego odczynu popromiennego był u większości chorych znacznie bardziej nasilony w porównaniu do typowego odczynu występujątcego przy konwencjonalnym napromienianiu. U wszystkich pacjentów wystątPiło rozlane popromienne zapalenie błony śluzowej, a jego przebieg w zwiątzku z obecnościąt przerwy był dwufazowy.WnioskiZastosowanie eskalowanego hiperfrakcjonowania w radioterapii nowotworów regionu głowy i szyi nie przyniosło poprawy wyników leczenia w porównaniu do konwencjonalnych schematów napromieniania.Możliwe przyczyny takiego wyniku to: dłuzsza niż zaplanowana przerwa pomiędzy dwoma etapami leczenia, jej umiejscowienie (w 13 dniu od rozpoczęcia radioterapii), ryzyko błędu geograficznego w drugiej (eskalowanej) części leczenia

MOSFET detectors as a tool for dose verification in photon beam radiotherapy

CelZastosowanie detektorów typu MOSFET (Metal-Oxide Semiconductor Field Effect Transistor) do pomiaru dawki in vivo w radioterapii.Metody i materiałyWykonano pomiary polegające na zbadaniu zależności wskazań detektorów MOSFET od podanej dawki promieniowania, temperatury ich otoczenia, kierunku padania wiązki promieniowania na detektor oraz od wielkości napromienianego pola – dla wiązek fotonów 6MV i 16 MV. Pomiary zależności wskazań detektorów zostały wykonane w fantomie oraz w powietrzu, w warunkach równowagi elektronowej. W tym celu, ze względu na bardzo małe wymiary detektorów, zaprojektowano nakładki z aluminium, które zapewniały warunki równowagi elektronowej podczas pomiaru dawki. Detektory zostały wykalibrowane z pomocą komory jonizacyjnej typu Farmer 0,6 cm3.WynikiWyniki badań wymienionych wyżej zależności przedstawiono na wykresach. Wykonane, wykalibrowanymi detektorami, pomiary in vivo dawki wejściowej (na głębokości maksymalnej dawki) wykazały zgodność między zaplanowaną i zmierzoną dawką – w granicach tolerancji ±5% – u 86% pacjentów poddanych radioterapii z użyciem wiązki fotonów 6MV i u 91% pacjentów z użyciem wiązki fotonów 15MV (SD=3.5%).WniosekDetektory MOSFET stanowią dobre narzędzie pomiarowe w radioterapii do weryfikowania zaplanowanej dawki promieniowania X wytwarzanego w liniowych przyspieszaczach.PurposeApplication of MOSFET detectors in photon beam dose measurements in vivo in radiotherapy.Materials and methodsBefore measuring doses in vivo the following parameters such as: the dosimeter response to dose absorption, temperature, gantry angles and field side changes were determined using 6MV and 15MV photon beams. All measurements were made in a phantom to investigate the MOSFET accuracy, in electron equilibrium with a 0.6 cm3 Farmer ionization chamber.ResultsMOSFET parameters are presented in graphs. The conformity between the planned dose and the dose measured in vivo within ±5% was observed in 86% of patients treated with 6MV photon beams and 91% patients treated with 15MV, respectively (SD=3.5%).ConclusionsMOSFET detectors are a useful tool for verifying the planned dose in external photon radiotherapy

Comparison of the dose distribution of the VMAT radiotherapy technique depending on the beam used: FFF-X10MV and FFF-X15MV

Background: The aim of the study was to answer the question of whether flattening filter (FF) and flattening filter-free (FFF) beams can be used alternately in the volumetric modulated arc therapy (VMAT) treatment technique, regardless of the size of the irradiated volume [small (S) or large (L) planning target volume (PTV)]. Materials and methods: Two groups of patients were examined: a group with a S-PTV-laryngeal cancer and a group with a L-PTV — gynecological volume. For each patient, two treatment plans were made for beams (energies): FFF-X10MV and FF-X15MV. Then, a statistical analysis, nonparametric test, and independent groups were performed, comparing the beams' impact on the analyzed treatment plans. Results: In the case of laryngeal irradiation (S-PTV), there are no statistically significant differences between the energy used and the assessed parameters of the plan. In the case of gynecological volume (L-PTV), only statistically significant differences were noted for the number of monitor units depending on the energy used. For a large irradiated volume (gynecological case), the use of FFF beams increases the number of monitor units by 39,4% in relation to the FF beam. Conclusions: In the case of gynecological neoplasms, statistically significant differences were found in the number of monitor units. Therefore, in the case of irradiation of L-PTV, it is recommended that flattening-filtering beams are used due to the smaller number of monitors. In the case of S-PTV, no statistically significant differences were found between the types of beams used (FF or FFF) and the treatment plan parameters analyzed in the study.

36 Wpływ błędów rekonstrukcji na rozkład dawki na przykładzie brachyterapii piersi

Cel pracyJednym z istotnych czynników wpływających na poprawność planowania w brachyterapii jest prawidłowa rekonstrukcja geometrii implantu. Rózne techniki lokalizacyjne powodują powstawanie błędów, których próbę analizy przedstawiamy w niniejszej pracy.Materiał i metodyAnalizę przeprowadzono na podstawie realnych sytuacji terapeutycznych, wykorzystując dane z planowania leczenia pacjentek Oddziału Brachyterapii RCO. Rekonstrukcje przeprowadzano dwoma sposobami. uwzględniając standardowe techniki implantacyjne. Porównano uzyskane tymi metodami rozkłady dawki terapeutycznej, wykorzystując parametry: objętość referencyjną V100, objęstość wysokiej dawki V200, objętość napromienianą V50 oraz index jakości rozkładu dawki QI.WynikiWykazano pewne różnice w geometrii rozkładu przy zastosowaniu różnych sposobów rekonstrukcji. Nie wykazano istotnych różnic po między pozostałymi analizowanymi parametrami rozkładu dawki.WnioskiOba przedstawione sposoby rekonstrukcji mogą być stosowane przy planowaniu leczenia