Tam, gdzie przeszłość spotyka się z teraźniejszością – Göbekli Tepe jako element tureckiego dziedzictwa kulturowego

Kultura manifestująca się w języku, tradycji, wartościach i religii wyraża tożsamość grupy. Jest ponadto jednym z czynników eksplanacyjnych w obrębie nauki o stosunkach międzynarodowych, a także jednym z cennych zasobów soft power, stanowiącym istotny element oddziaływania na arenie międzynarodowej. Turcja jako dumna spadkobierczyni Imperium Osmańskiego jest przykładem państwa, które dysponuje zróżnicowaną ofertą kulturową, przyciągającą co roku miliony turystów z całego świata. Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na następujące pytanie badawcze: czy dziedzictwo kulturowe, którego jednym z elementów jest Göbekli Tepe (stanowisko archeologiczne w południowo-wschodniej części Turcji), może stanowić narzędzie oddziaływania Turcji na arenie międzynarodowej w zakresie soft power (ang. miękka siła)? Artykuł powstał w oparciu o analizę raportów dotyczących miękkiej siły oddziaływania, prawodawstwa międzynarodowego oraz artykułów prasowych pochodzących z polskich, angielskich, a także tureckojęzycznych serwisów informacyjnych

Bliski Wschód wobec wyzwań i zagrożeń współczesności

Tom podzielony został na trzy bloki tematyczne, obejmujące kolejno zagadnienia polityczne (3 rozdziały), gospodarcze (3 rozdziały) i społeczno-kulturowe (2 rozdziały). Opracowanie otwiera artykuł E. Hryhorowicza, który omawia politykę zagraniczną Jordanii – na tle innych państw regionu. M. Mruk przygląda się aspiracjom niepodległościowym Kurdów w Islamskiej Republice Iranu, na które wpływa przede wszystkim rozwój wydarzeń w irackim Kurdystanie. Dyplomacji meczetowej Turcji, tj. wykorzystywaniu religii do celów polityki zagranicznej, poświęcony jest rozdział autorstwa A. Spancerskiej. Kolejne trzy rozdziały dotyczą różnych kwestii gospodarczych. Rozdział A.A. Rabczun jest najogólniejszy, gdyż odnosi się do pomocy rozwojowej w świecie arabsko-muzułmańskim. A. Rogoda dokonuje porównania między relacjami państwo-biznes w przed- (1962–1978) i porewolucyjnym Iranie (1979–2005). M. Zaremba pokazuje, jakie szanse i zagrożenia niesie dla Bliskiego Wschodu zaproponowana przez Xi Jinpinga w 2013 roku chińska inicjatywa Pasa i Drogi (Belt and Road Initiative, BRI). N. Zajączkowska próbuje zweryfikować najczęstsze stereotypy i uprzedzenia, których ofiarą padają indyjscy muzułmanie. Ostatni tekst, zamykający zarówno część społeczno-kulturową, jak i cały tom, poświęcony został egipskim serialom ramadanowym autorstwa E. Wolny-Abouelwafa

Soft power i sharp power w polityce zagranicznej Turcji pod rządami Partii Sprawiedliwości i Rozwoju

Podstawowym celem niniejszej pracy jest charakterystyka soft power i shar ppower oraz ich wpływu na politykę zagraniczną Turcji oraz znalezienie odpowiedzi na pytanie, co sprawiło, że tureccy decydenci polityczni zaczęli przejawiać skłonność do stosowania narzędzi z zakresu sharp power. W przekonaniu autorki niniejszej pracy do tej ewolucji doszło pod wpływem zarówno uwarunkowań zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Nie bez znaczenia były w tym przypadku zmiany, które dokonały się w ładzie regionalnym po wydarzeniach Arabskiej Wiosny. Wzrost zagrożeń, z jakimi zostało skonfrontowane państwo tureckie oraz przekonanie tureckich decydentów, że w stosunkach międzynarodowych nadchodzi kres zachodniocentrycznego ładu międzynarodowego, przekonały ich o konieczności dokonania przewartościowań w polityce zagranicznej. Na ten proces nałożyła się zachodząca równolegle transformacja systemu politycznego. Jego dedemokratyzacja sprawiła, że tureccy decydenci zaczęli w szczególnie nieprzychylny sposób spoglądać na przejawy niezależności społeczeństwa obywatelskiego oraz zintensyfikowali wykorzystywanie praktyk autorytarnych, co sprzyjało stosowaniu narzędzi z zakresu sharp power w polityce wewnętrznej, a w konsekwencji – miało wpływ na politykę zagraniczną