Transitie duurzame tuinbouw: lokale initiatieven in internationaal perspectief: Analyse van een aantal cases in ontwikkeling

Samenvatting Tal van internationale initiatieven leveren kennisvragen op voor Wageningen UR Glastuinbouw. Eén daarvan is dat landen in ontwikkeling Wageningen UR Glastuinbouw benaderen met kennisvragen over bedekte teelt. In deze landen zijn ook initiatieven uit het Nederlandse tuinbouwbedrijfsleven te vinden, zoals rozenkwekerijen in Kenia. Een andere ontwikkeling is die van metropolitane landbouw in zowel ontwikkelde als zich ontwikkelende economieën. De vraag is hoe duurzaam deze initiatieven zijn. Blijven ze overeind als de initiatiefnemers (zoals Nederlandse kwekers, nationale overheden en subsidieverstrekkers) zich na verloop van tijd terug trekken? Is onderzoek en advies van Wageningen UR aan dergelijke landen wel duurzaam, gezien de specifieke en complexe context van dergelijke initiatieven, en met de weinige buitenlandse valuta die dergelijke landen beschikbaar hebben? Het Multi-Level Perspective (MLP) is een veel gebruikt instrument om transities te beschrijven en analyseren als zijnde een wisselwerking tussen ‘regime’, ‘landschap’ en ‘niche’. Aan de hand van dit raamwerk zijn een tweetal cases van transitie naar duurzame tuinbouw beschreven en geanalyseerd. De eerste casus speelt zich af in de zich ontwikkelende sierteelt sector in Ethiopië. Binnen deze casus zijn de effecten van het Wageningen UR Glastuinbouw project “Integrated Pest Management in Ethiopië” beschouwd, alsook de rol van Wageningen UR Glastuinbouw in dit project. Het project heeft bijgedragen bij aan de vorming van een volwassen niche, die het bestaande regime weet bij te sturen richting een meer duurzame vorm van tuinbouw.. De tweede casus gaat over de transitie naar (grootschalige) stadslandbouw in Detroit. Het rapport sluit af met enkele aanbevelingen voor toekomstige, succesvolle bijdragen van Wageningen UR Glastuinbouw aan duurzame transities en met enkele beschouwingen over lokale, nationale en internationale schaalniveaus en het MLP raamwerk als analyse instrument. Summary Many international initiatives in horticulture cause knowledge questions for Wageningen UR Greenhouse Horticulture. One of these is that developing countries approach the Institute with knowledge questions about protected cultivation. In these countries also initiatives can be found from Dutch horticulture business, such as rose farms in Kenya. Other initiatives concerns the development of metropolitan horticulture, both in developing and developed economies. The question arises how sustainable these initiatives of both Dutch business and Wageningen UR are. Will local initiatives continue if Dutch growers leaves the country? Is the research of Wageningen UR in such countries sustainable, given the specific and complex context of such initiatives, and the limited availability of foreign currency in these countries? The Multi-Level Perspective (MLP) framework is widely used to describe and analyze transitions as a result of interaction between 'regime', 'landscape' and 'niche'. With this framework two cases of transition to sustainable horticulture are described and analysed.. The first case takes place in the emerging floriculture sector in Ethiopia. In this case, the effects of the Wageningen UR greenhouse horticulture project "Integrated Pest Management in Ethiopia” are evaluated, as well as the role of Wageningen UR in this transition. This IPM project contributed to a mature niche, which presumably will effect the regime in a more sustainable way of horticulture operations. Some recommendations can be made for future interventions by Wageningen UR Greenhouse Horticulture. The second case concerns the transition to (large-scale) urban agriculture in Detroit USA. The report closes with recommendations for Wageningen UR Greenhouse Horticulture regarding sustainable transition and with reflections on local, national and international scale levels and on the MLP framework as an instrument to analyze transitions

CO2 dosering in de biologische glastuinbouw: Onderzoek naar alternatieve bronnen - Toepassingen in gangbare tuinbouw

In dit onderzoek is uitgewerkt wat de behoefte aan CO2 is op glastuinbouw bedrijven en hoe deze behoefte op biologische bedrijven ingevuld wordt. Factoren die de CO2 behoefte beïnvloeden zijn de gewasopname, de aangehouden concentratie in de kas en de ventilatie. Als CO2 bron zorgt de ingebrachte organische stof aan het begin van de teelt er voor dat de eerste twee maanden van de teelt er voldoende CO2 beschikbaar is. Daarnaast is CO2 uit de ketel en WKK de belangrijkste CO2 bron om dit in te vullen. OCAP, RoCa3 en vloeibare CO2 zijn vooral in de zomer belangrijke aanvullende CO2 bronnen om het CO2 gehalte op het gewenste peil te kunnen houden. Het gebruik van duurzame energie en het nieuwe telen zorgen voor een tekort in de invulling van de CO2 behoefte, waarvoor externe bronnen gezocht moeten worden. In alle provincies wordt voldoende CO2 geproduceerd door niet tuinbouwbedrijven. Potentiële leveranciers zijn elektriciteitscentrales, chemische industrie, stadsverwarming, composteerbedrijven en vergisters. Knelpunten om deze op tuinbouwbedrijven te kunnen gebruiken zijn de transportafstand, concentratie en zuiverheid en het niet op elkaar aansluiten van productie en behoefte. Koppelen van glastuinbouw aan naburige CO2 producenten is een te overwegen optie. Een aantal, nog uit te werken, voorbeelden laat zien dat er in de omgeving van tuinbouwbedrijven kansen zijn aansluiting te zoeken met lokale producenten van CO2. Daarnaast biedt het verspreid over het jaar inbrengen van organische stof met een hoog C/N gehalte kansen om de CO2 en N behoefte aan te vullen. Dit moet wel ingepast kunnen worden in de bedrijfsvoering. Loskoppeling van de CO2 aanvoer van de warmteproductie op het bedrijf, geeft meer mogelijkheden de CO2 optimaal in te zetten

Methylbromide begassing van snijbloemen

Chinese en Nederlandse bloementelers en handelaren krijgen te maken met uitfasering van Methylbromide voor de begassing van bloemen. In vele landen is het middel verboden op basis van het Montreal protocol, waarbij een uitzondering is gemaakt voor quarantaine organismen en voor agrarische gebruikers met gebrek aan technische of economische haalbare alternatieven. In de EU is het gebruik van Methylbromide sinds 18 maart jl. zelfs totaal verboden. Behalve een negatief milieueffect heeft gebruik van Methylbromide ook een negatief effect op de houdbaarheid en kwaliteit van bloemen. Nederlandse bloementelers en - handelaren in China die naar zerotolerance landen als Japan willen exporteren, zoeken aldus antwoord op twee belangrijke vragen: 1. Wat is het beleid in belangrijke bloemen importerende landen aangaande begassing met Methylbromide? Wat zijn de uitfaseringsschema’s en wat zijn de uitzonderingen? 2. Wat is de stand van zaken in alternatieve quarantaine behandelingen, wat zijn de mogelijkheden voor snijbloemen plus voor- en nadelen? Het antwoord op deze vragen is ook van belang voor exporterende producenten in Nederland vanwege de overlap in exportbestemmingen voor hun bloemen met de in China geteelde bloemen

Transities naar duurzame bedekte tuinbouw in ontwikkelingslanden: Beschrijvingen van de sierteeltclusters in Zuid-Afrika, Kenia, Ethiopië en Oeganda

Bedekte tuinbouw ontwikkelde zich de afgelopen jaren razendsnel in landen in ontwikkeling. Opvallend is vooral de snelle ontwikkeling van sierteelt in de Hoorn van Afrika sinds de jaren 90. Bij veel initiatieven is Wageningen UR Glastuinbouw betrokken via onderzoek of advisering bij de te ontwikkelen kassen, teeltsystemen, duurzamere teeltwijzen en kwaliteitsbeheersing en certificering. Er zijn ook initiatieven van het Nederlandse tuinbouwbedrijfsleven. Hoe duurzaam zijn deze initiatieven nu, in termen van zelfstandigheid en levensvatbaarheid? De rol van de overheid is hier van belang, maar ook het ondernemerschap van de productiebedrijven en de bedrijven in het omringende cluster (toelevering, afzet, diensten, kennis). Er zijn in het rapport landenbeschrijvingen gegeven voor de ontwikkeling van de sierteeltsector en het tuinbouwcluster van een aantal ontwikkelingslanden in Afrika waar Nederland een rol speelt bij de ontwikkeling van de beschermde sierteelt: Zuid-Afrika als land met een redelijk succesvolle eigen sierteeltsector, Kenia met een redelijk succesvolle sierteeltsector met veel Nederlandse inbreng (vooral van het tuinbouwbedrijfsleven), en Ethiopië en Oeganda als landen waar sierteelt in een jongere fase van ontwikkeling is. Er is een overzicht van geconstateerde knelpunten, van interventies die hebben plaatsgehad en hun effecten, en van factoren die hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van de sector

Wordt goed gedrag beloond?; Economische aspecten van maatschappelijk verantwoord ondernemen in de agroketen, in het bijzonder in de varkensvlees- en glasgroenteketen.

Eén van de mogelijke beweegredenen voor ondernemingen om aan maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) te doen, is 'welbegrepen eigenbelang'. In dit rapport is getracht inzichtelijk te maken of MVO, in verschillende schakels van de varkensvlees- en glasgroenteketen, leidt tot hogere bedrijfsresultaten. Hiertoe is een algemene literatuurstudie uitgevoerd en is een conceptueel model opgesteld. Dit model en sectorspecifieke literatuurstudies hebben geresulteerd in een groot aantal hypothesen met betrekking tot de relatie tussen MVO-gerelateerde maatregelen en economische prestaties. Om deze hypothesen te toetsen is een vragenlijst opgesteld die vervolgens is afgenomen in drie schakels van de varkensvleesketen en vier schakels in de glasgroenteketen. Zowel de literatuur als de antwoorden op de vragen in deze studie geven aanleiding te veronderstellen dat MVO niet alleen een extra kostenpost betekent maar ook een opbrengstzijde kent. Een gedetailleerde kwantificering van MVO blijft een lastige taak aangezien MVO een integraal onderdeel uitmaakt van de bedrijfsvoering

Ondernemerschap in de glastuinbouw : een analyse op 15 geïntegreerde en 5 biologische bedrijven

Dit onderzoek is gericht op het kunnen aanreiken van ontwikkeltrajecten voor ondernemers in de bedekte teelten, zodat zij beter kunnen inspelen op de toekomstige eisen van de maatschappij en de daarvoor noodzakelijke strategieën op kunnen pakken

Biobloemen naar volwassenheid : co-innovatie ter verbetering van houdbaarheid, assortimentsverbreding, kostprijsmanagement in de keten, beleving van productconcepten

De doelstelling voor het project ‘Biobloem naar volwassenheid’ is: ‘Het oplossen van een aantal belangrijke knelpunten waardoor de omzet van de biologische sierteeltsector kan verdubbelen en de bedrijven rendabel kunnen draaien’. Het gaat daarbij om de volgende thema’s: 1. Meerwaarde product (consumentenonderzoek) 2. Verbreding sortiment 3. Voor- en nabehandelingsmiddelen 4. Kostprijsmanagemen