Multiple sclerosis: oral health, behaviours and limitations of daily oral hygiene — a questionnaire study

Clinical rationale for the study. Neurological deficits and progressing disability in patients with multiple sclerosis (MS) may hamper daily oral hygiene, but their relations with oral problems have not yet been clearly determined.Aim of the study. The aim of this study was to identify the most significant dental problems and limitations of daily oral hygiene in Polish patients with MS.Material and methods. 199 patients with diagnosed MS (median age 37 years) treated in the neurological outpatient clinic were interviewed using a paper-based questionnaire. They provided answers on oral health, behaviours and the limitations of their daily oral hygiene. Clinical information regarding symptoms, MS phenotype, relapses, medication and degrees of disability was based on medical records.Results. The most frequent symptoms were dry mouth (43.2%) and bleeding from gums (28.1%). Dry mouth was more frequent in patients with secondary-progressive MS (SPMS) than relapsing-remitting MS (65.4% vs 41.3%, p = 0.023). Patients with bleeding from gums had had MS for a longer duration (median 6 vs 4 years, p = 0.002). Difficulties in daily oral hygiene were more frequent in patients with SPMS (24.0% vs 8.1%; p = 0.016). Greater proportions of patients with muscle weakness of limbs, imbalance or pain brushed their teeth irregularly. Frequent (i.e. at least every six months) visits to the dentist’s surgery were uncommon in patients with SPMS (12.0% vs 39.7%, p = 0.010).Conclusions and clinical implications. Dry mouth and bleeding from gums are more frequent in patients with longer lasting and more advanced types of MS. Daily oral hygiene and oral health self-control is limited in patients with MS, mainly due to motor deficits, balance problems and pain, and this becomes worse with disease duration. To minimise the burden of the disease, patients with MS require better education and improvement in their awareness regarding proper oral health control, such as the use of electric toothbrushes. In addition, patients with chronic and progressive disability from multiple sclerosis may benefit from better organised access to dental care

Analiza widmowa zmienności rytmu zatokowego u dzieci zdrowych

Cel pracy: Ocena wartości analizy widmowej zmienności rytmu zatokowego u dzieci zdrowych. Materiał i metody: Badaniami objęto 175 dzieci zdrowych w wieku 4–18 lat (śr. 11 ± 4): 88 chłopców i 87 dziewczynek. W zależności od wieku wyodrębniono 4 grupy pacjentów: grupa 1 — 4–7 lat (n = 27); grupa 2 — 7–11 lat (n = 64); grupa 3 — 11–15 lat (n = 58); grupa 4 — 15–18 lat (n = 26). Z 24-godzinnego zapisu EKG ocenie poddano 5-minutowe fragmenty z okresu czuwania i snu. Analizę częstotliwościową zmienności rytmu serca przeprowadzono za pomocą algorytmu szybkiej transformacji Fouriera (FFT). Wartości mocy widma uzyskano w następujących pasmach: ULF (0–0,0033 Hz), VLF (0,0033–0,04 Hz), LF (0,04–0,15 Hz), HF (0,15–0,4 Hz). Wartości wyznaczano w ms2, jako logarytm naturalny (ln) i w jednostkach znormalizowanych (nu). Oceniano również całkowitą moc widma (TP — bez składowej ULF) oraz iloraz wartości LF/HF. Wyniki: Nie stwierdzono znamiennych różnic między grupami wiekowymi w wartościach TP i VLF w ciągu dnia i podczas snu oraz LF i LF/HF w czasie snu. W czasie czuwania wartości LF (ms˛ i ln) były istotnie większe w grupie 4 niż w grupach 1 i 2, a LF (nu) — istotnie większe w grupach 3 i 4 w porównaniu z grupą 1. Wartości HF (nu) były znamiennie większe w grupie 1 niż w grupie 4, zarówno w czasie czuwania jak i w nocy. Iloraz LF/HF był istotnie większy w grupie 4 niż w grupach 1 i 2 (w czasie czuwania). Wnioski: Wartości mocy widma niskich częstotliwości (LF) różnią się w zależności od wieku

Analiza widmowa zmienności rytmu zatokowego u dzieci zdrowych

Cel pracy: Ocena wartości analizy widmowej zmienności rytmu zatokowego u dzieci zdrowych. Materiał i metody: Badaniami objęto 175 dzieci zdrowych w wieku 4–18 lat (śr. 11 ± 4): 88 chłopców i 87 dziewczynek. W zależności od wieku wyodrębniono 4 grupy pacjentów: grupa 1 — 4–7 lat (n = 27); grupa 2 — 7–11 lat (n = 64); grupa 3 — 11–15 lat (n = 58); grupa 4 — 15–18 lat (n = 26). Z 24-godzinnego zapisu EKG ocenie poddano 5-minutowe fragmenty z okresu czuwania i snu. Analizę częstotliwościową zmienności rytmu serca przeprowadzono za pomocą algorytmu szybkiej transformacji Fouriera (FFT). Wartości mocy widma uzyskano w następujących pasmach: ULF (0–0,0033 Hz), VLF (0,0033–0,04 Hz), LF (0,04–0,15 Hz), HF (0,15–0,4 Hz). Wartości wyznaczano w ms2, jako logarytm naturalny (ln) i w jednostkach znormalizowanych (nu). Oceniano również całkowitą moc widma (TP — bez składowej ULF) oraz iloraz wartości LF/HF. Wyniki: Nie stwierdzono znamiennych różnic między grupami wiekowymi w wartościach TP i VLF w ciągu dnia i podczas snu oraz LF i LF/HF w czasie snu. W czasie czuwania wartości LF (ms˛ i ln) były istotnie większe w grupie 4 niż w grupach 1 i 2, a LF (nu) — istotnie większe w grupach 3 i 4 w porównaniu z grupą 1. Wartości HF (nu) były znamiennie większe w grupie 1 niż w grupie 4, zarówno w czasie czuwania jak i w nocy. Iloraz LF/HF był istotnie większy w grupie 4 niż w grupach 1 i 2 (w czasie czuwania). Wnioski: Wartości mocy widma niskich częstotliwości (LF) różnią się w zależności od wieku

Stężenie 25(OH)D3 i gospodarka wapniowo-fosforanowa u chorych na postać nawracająco-zwalniającą stwardnienia rozsianego. Doniesienie wstępne

Background and purpose The aim of this study was to evaluate the concentration of 25(OH)D3 and the indices of calcium and phosphorus metabolism at different times of relapsing-remitting multiple sclerosis (MS). The relationships between the concentrations of 25(OH)D3 and the indices of calcium-phosphate metabolism were determined, depending on the duration of disease and vitamin and unsaturated fatty acids supplementation. Material and methods Thirty patients (15 at the early stage and 15 at the advanced stage of MS) were enrolled. Each patient underwent neurological examination; neurological motor disability was defined according to the Expanded Disability Status Scale (EDSS). The results were compared to the values obtained in the control group (15 individuals) selected according to the age of subjects, their residence, ethnicity and gender. Results Significantly lower serum concentrations of 25(OH)D3 in MS patients compared to the control group were found. MS patients at the advanced stage of the disease (duration of 5–6 years) had lower 25(OH)D3 concentrations than patients at the early stage of MS. Among patients in an advanced stage of MS, significantly lower levels of 25(OH)D3 were found in women compared to men with a similar level of physical disability. Conclusions Lower serum concentrations of 25(OH)D3 in MS patients compared to the control group were found. The lowest concentrations of 25(OH)D3 were found in female patients aged 20–40 and in patients with a longer disease duration without substantial impairment of calcium-phosphate metabolism.Wstęp i cel pracy Celem pracy była ocena stężenia 25(OH)D3 i wskaźników gospodarki wapniowo-fosforanowej w różnym okresie trwania postaci rzutowo-zwalniającej stwardnienia rozsianego (SR). Określono zależności stężenia 25(OH)D3 i wskaźników gospodarki wapniowo-fosforanowej od przebiegu choroby oraz stosowanej suplementacji witaminami i nienasyconymi kwasami tłuszczowymi. Materiał i metody Badaniem objęto 30 chorych na SR (15 we wczesnym oraz 15 w zaawansowanym okresie choroby). U wsyzstkich przeprowadzono badanie neurologiczne oraz określono aktualny stan niepełnosprawności ruchowej według Expanded Disability Status Scale. Wyniki porównano z 15-osobową grupą kontrolną, dobraną stosownie do wieku badanych, ich miejsca zamieszkania, pochodzenia etnicznego oraz płci. Wyniki Stwierdzono istotnie mniejsze stężenie 25(OH)D3 w surowicy chorych na SR w porównaniu z grupą kontrolną. U osób chorujących dłużej (5–6 lat) stężenia 25(OH)D3 były mniejsze niż u osób we wczesnym okresie choroby. W grupie osób chorujących dłużej stężenie 25(OH)D3 było wyraźnie mniejsze u kobiet w porównaniu z mężczyznami o podobnym stopniu niepełnosprawności ruchowej. Osoby chore stosowały suplementację 25(OH)D3 i nienasyconych kwasów tłuszczowych częściej niż grupa kontrolna. Wnioski Stwierdzono mniejsze stężenie 25(OH)D3 w surowicy chorych na SR niż w grupie kontrolnej. Najmniejsze stężenie 25(OH)D3 odnotowano u kobiet pomiędzy 20. a 40. rokiem życia i u osób dłużej chorujących bez istotnych zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej

Związek zmęczenia z zaburzeniami snu, objawami depresyjnymi i lękowymi u chorych na stwardnienie rozsiane

Background and purpose The aetiopathogenesis of fatigue in multiple sclerosis (MS) is not clear. It could be associated with structural changes of the central nervous system, but also with mood and sleep disorders. The purpose of the study was to evaluate frequency of fatigue and its association with sleep and mood disorders in MS patients. Material and methods The examined group consisted of 122 MS patients (mean age 37.7 ± 10.8 years). The following questionnaires were used: Fatigue Severity Scale (FSS), Epworth Sleepiness Scale (ESS), Athens Insomnia Scale (AIS), Montgomery-Asberg Depression Rating Scale (MADRS), and Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS). Results Fatigue was present in 75 MS patients (61.5%). Excessive daytime sleepiness was observed in 25 (20.5%), insomnia in 73 patients (59.8%). According to MADRS, depressive symptoms were present in 33 (27%), according to HADS in 15 people (12.3%). Anxiety was present in 32 patients (26.2%). We observed an association between fatigue (FSS) and sleep disorders (ESS, AIS) and also between fatigue and either depression (MADRS, HADS-D) or anxiety (HADS-A). The FSS score was not associated with age, sex, disease course and duration, Expanded Disability Status Stage (EDSS), treatment or level of education in MS patients. In inactive professionally people we noted significantly higher FSS scores (44.8 ± 13.8) in comparison with active individuals (37.2 ± 14.9; p = 0.0053). Conclusions Fatigue is a very common symptom in MS, sometimes associated with sleep disorders, depressive symptoms or anxiety. The treatable causes of fatigue in MS such as sleep and mood disturbances should be identified and treated.Wstęp i cel pracy Etiopatogeneza zmęczenia w stwardnieniu rozsianym (SR) jest niejasna. Może mieć związek ze zmianami strukturalnymi w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, jak również z zaburzeniami snu i nastroju. Celem pracy była ocena częstości występowania zmęczenia u chorych na SR oraz analiza zależności ze współwystępującymi zaburzeniami snu i nastroju. Materiał i metody W badaniu wzięło udział 122 chorych na SR (średnia wieku: 37,7 ± 10,8 roku). Badanie przeprowadzono za pomocą następujących kwestionariuszy: Skali Stopnia Zmęczenia (Fatigue Severity Scale – FSS), Skali Senności Epworth (Epworth Sleepiness Scale – ESS), Ateńskiej Skali Bezsenności (Athens Insomnia Scale – AIS), Skali Depresji Montgomery-Asberg (Montgomery-Asberg Depression Rating Scale – MADRS) oraz Skali Lęku i Depresji wg Zigmonda i Snaitha (Hospital Anxiety and Depression Scale – HADS). Wyniki Zmęczenie stwierdzono u 75 chorych na SR (61,5%). U 25 osób (20,5%) rozpoznano nadmierną senność w ciągu dnia, u 73 osób (59,8%) bezsenność. Według MADRS, objawy depresyjne występowały u 33 (27%), wg HADS u 15 (12,3%) osób. Objawy lękowe były obecne u 32 chorych (26,2%). Zaobserwowano korelację pomiędzy występowaniem zmęczenia (FSS) a zaburzeniami snu (ESS, AIS), objawami depresyjnymi (MADRS, HADS-D) i lękowymi (HADS-A). Nie stwierdzono zależności pomiędzy wynikiem FSS a wiekiem, płcią, przebiegiem i czasem trwania choroby, EDSS, sposobem leczenia ani poziomem wykształcenia. Osoby nieaktywne zawodowo uzyskały znamiennie wyższy wynik w kwestionariuszu FSS (44,8 ± 13,8) w porównaniu z osobami pracującymi zawodowo (37,2 ± 14,9; p = 0,0053). Wnioski Zmęczenie jest częstym objawem występującym u chorych na SR, może towarzyszyć zaburzeniom snu, objawom depresyjnym i lękowym. Przyczyny zmęczenia poddające się terapii (zaburzenia snu i nastroju) powinny być rozpoznane i leczone

Zmienność rytmu zatokowego u dzieci zdrowych - doniesienie wstępne

Cel pracy: Ocena HRV analizy czasowej u dzieci zdrowych. Materiał i metody: Badaniami objęto 175 dzieci (89 chłopców, 88 dziewczynek) w wieku 4–18 lat (śr. 11 lat + 3,65). W zależności od wieku wyodrębniono 4 grupy pacjentów: grupa 1: 27 dzieci w wieku 4–7 lat, grupa 2: 64 dzieci w wieku 7–11 lat, grupa 3: 58 dzieci od 11 do 15 lat, grupa 4: 26 dzieci od 15 do 18 lat. U wszystkich dzieci wykonano 24-godzinne monitorowanie EKG metodą Holtera sprzętem firmy Oxford. Badania oceniano w systemie Medilog Oxford Excel 2. Oceniano następujące parametry analizy czasowej: średni odstęp RR (mRR), SDNN, SDNNI, SDANN, rMSD oraz pNN50. Uzyskane wyniki poddano wieloczynnikowej analizie wariancji. Przy stwierdzeniu wartości znamiennych, weryfikowano wyniki testem Neumana-Keulsa. Wyniki: Pomiędzy poszczególnymi grupami wiekowymi stwierdzono istotne różnice w wartościach mRR, SDNN, SDANNI. Parametry odzwierciedlające wpływ układu przywspólczulnego (rMSSD, pNN50) nie różniły się znamiennie. Wnioski: 1.Parametry analizy czasowej mRR, SDNN, SDANNI wykazują znamienne różnice w zależności od wieku. 2.Parametry odzwierciedlające wpływ układu przywspółczulnego (rMSSD, pNN50) w materiale własnym były niezależne od wieku

Przydatność badań holterowskich w diagnostyce napadowego nawrotnego częstoskurczu nadkomorowego u dzieci

Diagnostyka częstoskurczów u dzieci Nawrotny częstoskurcz nadkomorowy jest najczęstszą formą objawowej arytmii spotykaną u dzieci. Przezprzełykowa stymulacja lewego przedsionka (PSP) jest uznanym badaniem diagnostycznym, które jednak ze względu na swą agresywność jest zwykle źle znoszone przez dzieci. Celem pracy była ocena przydatności badań holterowskich w diagnostyce napadowego nawrotnego częstoskurczu nadkomorowego. Badaniami objęto 30 dzieci (20 dziewczynek i 10 chłopców w wieku od 3 do 16 lat) hospitalizowanych z powodu dolegliwości sugerujących arytmię, u których w trakcie PSP wywołano nawrotny częstoskurcz nadkomorowy: przedsionkowo-komorowy z udziałem drogi dodatkowej - 22 dzieci (grupa I), węzłowy typ I - 8 dzieci (grupa II). W badaniu holterowskim w grupie I u 10 dzieci rejestrowano okresowo występujące cechy preekscytacji, natomiast napady częstoskurczu występowały u 6 dzieci. Ponadto u 1 pacjentki rejestrowano krótkie epizody trzepotania przedsionków. W grupie II napady częstoskurczu węzłowego typu I rejestrowano u 1 pacjenta. Ogółem u 7 z 30 dzieci (23%) w trakcie badania holterowskiego zarejestrowano napady częstoskurczu potwierdzające wyniki PSP. Wnioski: 1. W wyselekcjonowanej grupie dzieci z udokumentowanym w PSP częstoskurczem nadkomorowym w jednej czwartej przypadków badanie holterowskie dostarcza danych istotnych diagnostycznie. 2. W wyselekcjonowanej grupie dzieci hospitalizowanych z powodu objawów sugerujących tachyarytmie badanie holterowskie jako badanie nieuciążliwe dla dziecka należy wykonać w pierwszym etapie diagnostyki

Przydatność badań holterowskich w diagnostyce napadowego nawrotnego częstoskurczu nadkomorowego u dzieci

Diagnostyka częstoskurczów u dzieci Nawrotny częstoskurcz nadkomorowy jest najczęstszą formą objawowej arytmii spotykaną u dzieci. Przezprzełykowa stymulacja lewego przedsionka (PSP) jest uznanym badaniem diagnostycznym, które jednak ze względu na swą agresywność jest zwykle źle znoszone przez dzieci. Celem pracy była ocena przydatności badań holterowskich w diagnostyce napadowego nawrotnego częstoskurczu nadkomorowego. Badaniami objęto 30 dzieci (20 dziewczynek i 10 chłopców w wieku od 3 do 16 lat) hospitalizowanych z powodu dolegliwości sugerujących arytmię, u których w trakcie PSP wywołano nawrotny częstoskurcz nadkomorowy: przedsionkowo-komorowy z udziałem drogi dodatkowej - 22 dzieci (grupa I), węzłowy typ I - 8 dzieci (grupa II). W badaniu holterowskim w grupie I u 10 dzieci rejestrowano okresowo występujące cechy preekscytacji, natomiast napady częstoskurczu występowały u 6 dzieci. Ponadto u 1 pacjentki rejestrowano krótkie epizody trzepotania przedsionków. W grupie II napady częstoskurczu węzłowego typu I rejestrowano u 1 pacjenta. Ogółem u 7 z 30 dzieci (23%) w trakcie badania holterowskiego zarejestrowano napady częstoskurczu potwierdzające wyniki PSP. Wnioski: 1. W wyselekcjonowanej grupie dzieci z udokumentowanym w PSP częstoskurczem nadkomorowym w jednej czwartej przypadków badanie holterowskie dostarcza danych istotnych diagnostycznie. 2. W wyselekcjonowanej grupie dzieci hospitalizowanych z powodu objawów sugerujących tachyarytmie badanie holterowskie jako badanie nieuciążliwe dla dziecka należy wykonać w pierwszym etapie diagnostyki