SPOSOBY POMIARU BOGACTWA NARODoW W OBLICZU ZMIENIAJACEGO SIe OTOCZENIA EKONOMICZNO-SPOLECZNEGO SWIATA

Jedna z glownych debat obecnych w ekonomii dotyczy pomiaru swiatowego bogactwa. Ekonomia staje sie wielodyscyplinarna nauka, ktora korzysta z osiagniec psychologii, neurologii, etyki czy nauk spolecznych. W rezultacie wskaznik PKB powinien byc wieloplaszczyznowym miernikiem. W ponizszym artykule autorzy podkreslaja znaczenie innych niz tylko ekonomiczne zmiennych tworzacych indywidualne bogactwo na swiecie, uwzgledniajac m.in. czynniki psychologiczne, poziom zdrowia, IQ, bezpieczenstwo jednostki czy aspekty spolecznej odpowiedzialnosci.pomiar bogactwa, finanse behawioralne, zrownowazony rozwoj, PKB

Czynniki ryzyka zwiększonego drenażu klatki piersiowej u pacjentów poddawanych operacji pomostowania aortalno-wieńcowego bez użycia krążenia pozaustrojowego

Introduction. The aim of the study is to identify risk factors of increased postoperative bleeding after off-pump surgical treatment of coronary artery disease (OPCAB). Material and methods. A retrospective study including all patients undergoing OPCAB (2004–2008) at a single-center institution, who were analyzed with statistical methods to find risk factors increasing postoperative bleeding. Statistical significance was determined at the level of p < 0.05. Results. One thousand two hundred and fifty-three patients aged 65.5 ± 9.6 were enrolled into the study. The average amount of drained blood on the first day after the surgery was 716.74 ± 430.12 mL. Seventy-six patients (6%) underwent surgical re-exploration due to postoperative bleeding. Factors elevating mediastinal drainage on the first day after the surgery included: advanced coronary artery disease, administration of clopidogrel at least 5 days before surgery and arterial grafts. Patients also had a higher mediastinal drainage when grafted: left internal mammary artery (LIMA), LIMA and right internal mammary artery (RIMA) as well as LIMA and left radial artery (LRA) (p < 0.001). Factors elevating mediastinal drainage were: lower body mass index (BMI) (according to World Health Organization groups) of operated patients (p = 0.023), even lower value of the additive EuroScore (p < 0.001) and logistical EuroScore (p = 0.001), longer duration of operations (p < 0.001) and increasing number of grafts (p < 0.001). When analyzed according to deciles of BMI and body surface area, the higher drainage was found, the higher decile of BMI was noted (p < 0.0001), but the lower drainage was found, the higher decile of BSA was noted (p < 0.0001). Finally, no differences were found between deciles 2 and 3, 3 and 4, 4 and 5, 5 and 6, 6 and 7 and the results were similar to non-indexed values (p < 0.001). The overall regression model showed that patients who had greater amounts of blood drained had: lower value of BMI (p < 0.001), received clopidogrel more often (p < 0.001), grafted bilateral internal mammary arteries (BIMA) (p < 0.001) and longer lasting operation (p < 0.001). Conclusions. Our results suggest that overweight and obese patients have a significantly lower risk of elevated blood drainage. Lost blood should be probably considered an indexed parameter, however our observation needs further evaluation. Surgeons should pay special attention to patients with diabetes, patients with multivessel disease and those who had BIMA used as grafts.  Wstęp. Celem pracy jest identyfikacja czynników ryzyka krwawienia pooperacyjnego po zabiegu pomostowania aortalno-wieńcowego bez użycia krążenia pozaustrojowego (OPCAB). Materiały i metody. Badanie to retrospektywna, przekrojowa analiza obejmująca wszystkich pacjentów leczonych w Klinice Kardiochirurgii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (WUM) w latach 2004–2008 (2827 chorych). Kryterium włączenia do badania stanowił OPCAB z dostępu przez sternotomię pośrodkową; operatorem był ten sam kardiochirurg. Kryteriami wykluczającymi z badania były: konieczność rozszerzenia zakresu operacji o dodatkowe procedury kardiochirurgiczne, konwersja z zabiegu bez zastosowania krążenia pozaustrojowego do zabiegu w krążeniu pozaustrojowym, zabieg wykonywany przez innego kardiochirurga. Do badania włączono ostatecznie 1253 pacjentów przyjętych z powodu choroby wieńcowej. Analizę statystyczną przeprowadzono na podstawie danych mierzalnych i niemierzalnych w analizowanych podgrupach. Wykonano również regresję logistyczną, w której mierzalnym parametrem był drenaż krwi w pierwszej dobie po operacji. Za istotne statystycznie uznano parametry, których p było niższe od 0,05. analiza danych dotyczących tak powszechnego czynnika ryzyka krwawień pooperacyjnych, jakim jest standardowe leczenie kwasem acetylosalicylowym u pacjentów z przewlekłą chorobą wieńcową, jak należy sądzić, także w badanej grupie [5]. Pragnę pogratulować Autorom dobrego artkułu; z prawdziwą przyjemnością rekomendowałem Redaktor Naczelnej, Pani prof. Beacie Wożakowskiej-Kapłon, i Radzie Redakcyjnej „Folia Cardiologica” przyjęcie tej pracy do druku z wysokim priorytetem. Biorąc pod uwagę wciąż dominującą liczbę operacji wieńcowych w corocznie raportowanym dorobku polskiej kardiochirurgii, wszelkie wysiłki służące obniżeniu ryzyka powikłań, w tym wczesnych krwawień pooperacyjnych w grupie pacjentów po OPCAB, mają wielkie znaczenie dla jakości opieki i poprawy bezpieczeństwa leczonych chorych [6]. Mam nadzieję na kontynuację i szerszą analizę czynników ryzyka tak ważnego zagadnienia, jaki jest krwawienie pooperacyjne w kardiochirurgii, nie tylko u pacjentów operowanych z powodu choroby wieńcowej. Pragnę zaprosić i zachęcić do dyskusji na łamach nowego działu „Kardiochirurgia” w „Folia Cardiologica”.

Influence of beta-blockers on endothelial function: A meta-analysis of randomized controlled trials

Background: Endothelial dysfunction (ED) frequently precedes cardiovascular diseases (CVD) and is a well-established risk factor of major adverse cardiac events. Beta-blockers are the fundamental drugs used in CVD treatment. Methods: A systematic literature search for randomized controlled trials investigating influence of beta-blockers on endothelial function assessed by flow-mediated dilation (FMD) was performed in the PubMed and Cochrane Databases. Results: Sixteen full-text studies involving a total of 1,273 patients were included in the final analysis. The mean age of participating patients ranged from 44.9 to 63.2 years, the follow-up duration from 1 to 12 months. The comparison of FMD change between the beta-blockers and placebo groups showed a statistically significant effect of beta-blockers on endothelial function (mean difference [MD] 0.83; 95% confidence interval [CI] 0.11–1.55; p = 0.02). Third generation beta-blockers improved FMD in a statistically significant manner compared with second generation beta-blockers (MD 1.65; 95% CI 0.17–3.11; p = 0.03). Beta-blockers gave an FMD change similar to that obtained with angiotensin receptor blockers (ARB), calcium channel blockers (CCB) or hydrochlorothiazide. The FMD value in the beta-blocker group was significantly lower compared with the group treated with angiotensin converting enzyme inhibitors (ACEI) (MD –0.79; 95% CI –1.37–(–0.21); p = 0.008) and higher than in the ivabradine group (1.6 ± 3.61 vs –0.3 ± 1.66; p = 0.02). Conclusions: Beta-blockers improve the endothelial function compared with placebo. More­over, third generation beta-blockers improve FMD values significantly better than the second generation ones. Beta-blockers had similar effect on endothelial function as did ARB, CCB or diuretics. However, the beneficial effect of beta-blockers was lower when confronted with ACEI

Feasibility of sacubitril/valsartan initiation early after acute decompensated heart failure

Despite significant diagnostic and therapeutic advances, heart failure (HF) is linked with high mortality and morbidity. Hospitalization for decompensated HF is still the most common cause of hospitalization in adults. What is more, a particularly high risk of hospitalization (even up to 50% of patients) is observed within a few months after a previous HF hospitalization. Sacubitril/valsartan, a first-in-class drug, contains a neprilysin inhibitor (sacubitril) and an angiotensin II receptor blocker (valsartan). In PARADIGM-HF trial investigators showed, that sacubitril/valsartan significantly reduced primary endpoint combined with cardiovascular death or HF hospitalization in patients with chronic, symptomatic HF (New York Heart Association class II–IV) with reduced ejection fraction (left ventricular ejection fraction [LVEF] ≤ 35–40%). Recently, results of the PIONEER-HF trial, which included HF patients with LVEF ≤ 40% who were hospitalized for acute decompensated HF were also published. The study proved that early, in-hospital, implementation of sacubitril/valsartan in these patients resulted in a substantially greater reduction of N-terminal prohormone B-type natriuretic peptide concentration and a lower rate of HF rehospitalizations with similar safety profile for enalapril

Czynniki ryzyka śmiertelności w infekcyjnym zapaleniu wsierdzia — doświadczenia jednego ośrodka

Introduction. Infective endocarditis (IE) is a disease associated with high morbidity and mortality. Multiple risk factors have been identified for mortality in IE.  Material and methods. 21 patients diagnosed with IE between January 2018 and January 2019 were retrospectively analysed. All data was expressed as mean ± standard error (SE). Variables were analysed with chi-square, Fisher’s exact, and Mann-Whitney tests. A p-value < 0.05 was identified as statistically significant.  Results. Total mortality was 52.4% and in-hospital mortality was 28.6%. Patients who died in the course of IE were older compared to survivors (66.7 ± 19.8 years vs 70.8 ± 11.6). Staphylococci and Streptococci spp. were causative patho- gens in 71.4% of cases of IE. Morphology was the most important feature that identified patients who died: white blood cells were higher in non-survivors (35.39 ± 14.36 vs 12.02 ± 4.67, p < 0.05); haemoglobin level was decreased (7.47 ± 0.96 vs 9.51 ± 1.33, p < 0.05); and thrombocytopenia (82.50 ± 45.85 vs 179.8 ± 56.13, p < 0.05) was characteristic for non-survivors. The plates-to-leucocytes ratio in patients who died during hospitalisation was 3.01 ± 2.89. For patients who survived hospitalisation it was 15.10 ± 10.86 (p = 0.0069). Similar results were achieved when comparing patients who died during hospitalisation 3.01 ± 2.89 vs patients who survived until 2019 16.94 ± 12.62 (p = 0.004662).  Conclusion. Morphology is recommended as the key diagnostic test in predicting mortality risk in patients with IE. The plates-to-leucocytes ratio is also a significant marker of mortality. Prompt identification and close monitoring of risk factors may prevent a higher mortality rate in IE. Wstęp. Infekcyjne zapalenie wsierdzia (IE) jest chorobą charakteryzującą się wysoką chorobowością i śmiertelnością. Zidentyfikowano liczne czynniki ryzyka śmiertelności w IE.  Materiał i metody. Dwudziestu jeden hospitalizowanych pacjentów z rozpoznanym IE w okresie od stycznia 2018 roku do stycznia 2019 poddano analizie retrospektywnej. Dane przedstawiono jako średnie z odchyleniem standardowym, wykona- no testy: χ2, Fishera i Mann-Whitneya. Współczynnik prawdopodobieństwa p poniżej 0, 05 uznano za statystycznie istotny.  Wyniki. Ogólna śmiertelność wynosiła 52,4%, natomiast wewnątrzszpitalna 28,6%. Pacjenci z IE, którzy zmarli, byli w starszym wieku w porównaniu z tymi, którzy przeżyli (66,7 ± 19,8 v. 70,8 ± 11,6). Gronkowce i paciorkowce były naj- częstszymi patogenami u pacjentów z IE; stanowiły 71,4% przypadków. Najważniejszą cechą, która odróżniała pacjentów zmarłych w przebiegu IE, była morfologia krwi. Większa liczba białych krwinek (35,39 ± 14,36 v. 12,02 ± 4,67; p &lt; 0,05), niższe stężenie hemoglobiny (7,47 ± 0,96 v. 9,51 ± 1,33; p &lt; 0,05) i płytek krwi (82,50 ± 45,85 v. 179,8 ± 56,13; p &lt; 0,05) były charakterystyczne dla osób, które zmarły w przebiegu IE. Stosunek trombocytów do leukocytów u pacjen- tów zmarłych podczas hospitalizacji wynosił 3,01 ± 2,89, w porównaniu z osobami, które przeżyły, u których wynosił 15,10 ± 10,86 (p = 0,0069). Podobne wyniki otrzymano, kiedy porównano pacjentów zmarłych w trakcie pobytu w szpi- talu — 3,01 ± 2,89 z pacjentami, którzy przeżyli do 2019 roku — 16,94 ± 12,62 (p = 0,004662).  Podsumowanie. Morfologia okazała się kluczowym badaniem dodatkowym umożliwiającym prognozowanie ryzyka śmiertelności w grupie pacjentów z IE. Stosunek liczby trombocytów i leukocytów jest również ważnym markerem śmiertelności. Identyfikacja oraz uważne monitorowanie czynników ryzyka może się przyczynić do obniżenia wysokiego ryzyka śmiertelności w IE.

Can thromboembolic risk be associated with erectile dysfunction in atrial fibrillation patients?

Background: Erectile dysfunction (ED) is highly prevalent in patients with diseases of cardiovascular system, including patients with atrial fibrillation (AF). Reasons for this high co-prevalence include endothelial dysfunction, inflammation, oxidative and emotional stress associated with AF. Association of AF-induced prothrombotic state and possible microthrombi in penile arteries with ED remains unclear. The present study aims to assess if probability of AF-associated risk of peripheral thromboembolism may be associated with ED in AF patients. Methods: Probability of thromboembolic complications was assessed with two commonly used risk scores CHADS2 and CHA2DS2-VASc in a group of continuous AF patients. All patients were also asked to fill an IIEF-5 questionnaire designed for screening for ED. Results: Mean CHADS2 score in the whole study group was 1.1 ± 1.0 points and CHA2DS2- -VASc was 1.5 ± 1.4 points. ED was present in 57.4% of the 129-person study population. In patients with ED, both CHADS2 (0.9 ± 1.0 vs. 1.3 ± 1.1; p = 0.03) and CHA2DS2-VASc (1.2 ± 1.1 vs. 1.8 ± 1.5; p = 0.03) scores were significantly higher than in the group without dysfunction. After dividing the patients according to age into groups younger than 65 years vs. ≥ 65 years, observed correlation was no longer significant in the younger group (p &gt; 0.05). In patients ≥ 65 years, in whom the risk scores are routinely used, dysfunction both CHADS2 (1.1 ± 0.9 vs. 2.0 ± 0.9; p = 0.02) and CHA2DS2-VASc (2.3 ± 1.1 vs. 3.4 ± 1.3; p = 0.04) scores were higher in the group with ED. Conclusions: Erectile dysfunctions in AF patients are associated with elevated cardioembolic risk. We postulate that the diagnosis of ED should be considered an additional marker of prothrombotic state, and may be useful in clinical decision-making, especially in patients ≥ 65 years old.

Niedokrwistość i niedobór żelaza u chorych z niewydolnością serca — postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne

Chronic heart failure (HF) is a growing problem of highly developed countries. The latest guidelines of the European Society of Cardiology (ESC) on HF have stressed the need for diagnosis and treatment of risk factors and comorbidities that aggravate HF course and affect prognosis. Recently, the subject of numerous studies has included anemia and iron deficiency, which are highly prevalent in patients with HF. By definition, anemia is diagnosed at hemoglobin below 13.0 g/dL in men and 12.0 g/dL in women. In the course of HF many factors can lead to the development of anemia. While iron deficiency may occur independently of the presence of anemia, and independently may deteriorate the prognosis of HF patients. According to the ESC guidelines, iron deficiency in patients with HF is reported with serum ferritin below 100 μg/L or ferritin 100–299 μg/L with iron transferrin saturation below 20%. This article discusses the incidence of anemia, causes of its occurrence in HF, the importance of prognosis, as well as diagnostic and therapeutic options. Currently there are several forms of treatment for anemia. However, the only treatment with proven efficacy and safety is intravenous iron supplementation in symptomatic HF patients with reduced left ventricular ejection fraction associated with iron deficiency.Przewlekła niewydolność serca (HF) jest narastającym problemem ochrony zdrowia w krajach wysoko rozwiniętych. W najnowszych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) dotyczących postępowania w HF podkreślono potrzebę uwzględnienia czynników ryzyka i chorób towarzyszących, które nasilają objawy HF oraz niekorzystnie wpływają na rokowanie. W ostatnim czasie tematyka licznych badań obejmowała niedokrwistość i niedobór żelaza, które często są obserwowane u pacjentów z HF. Zgodnie z definicją niedokrwistość stwierdza się przy stężeniu hemoglobiny poniżej 13,0 g/dl u mężczyzn i 12,0 g/dl u kobiet. W przebiegu HF wiele czynników może prowadzić do rozwoju niedokrwistości, podczas gdy niedobór żelaza może występować niezależnie od obecności niedokrwistości, a także niezależnie pogarszać rokowanie pacjentów z HF. Według wytycznych ESC niedobór żelaza u pacjenta z HF stwierdza się przy stężeniu osoczowej ferrytyny poniżej 100 μg/l lub ferrytyny 100–299 μg/l przy wysyceniu transferryny żelazem poniżej 20%. W niniejszym artykule omówiono częstość i przyczyny występowania niedokrwistości, jej znaczenie prognostyczne, a także postępowanie diagnostyczne oraz możliwości terapeutyczne u pacjentów z HF. Obecnie dostępnych jest kilka form leczenia niedokrwistości. Jednak jedynym leczeniem o udowodnionej efektywności i bezpieczeństwie jest dożylna suplementacja żelaza u objawowych chorych z HF ze zredukowaną frakcją wyrzucania lewej komory przy towarzyszącym niedoborze żelaza

Regional differences in determining cardiovascular diseases as the cause of death in Poland: time for change

Wstęp: Dane dotyczące zgonów są w wielu krajach łatwo dostępnym i wiarygodnym źródłem informacji na temat stanu zdrowia populacji, ze względu na prawny obowiązek rejestracji zgonów i ich przyczyn. Dane te są powszechnie wykorzystywane do analizy regionalnych różnic w stanie zdrowia populacji, jego zmian w czasie, a także do prowadzenia i monitorowania polityki zdrowotnej. Dlatego niezwykle ważne jest, aby informacje te były wiarygodne i porównywalne w skali kraju. Cel: Celem pracy była analiza i porównanie umieralności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego (CVD) w latach 2007&#8211;2009 wśród mieszkańców dużych polskich miast, w których znajdują się uniwersytety medyczne. Metody: Wykorzystano informacje o zgonach zbierane w ramach rutynowego systemu rejestracji zgonów, prowadzonego przez Główny Urząd Statystyczny. Dokonano analizy umieralności wśród mieszkańców następujących miast: Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Szczecin, Warszawa i Wrocław. Pod uwagę wzięto następujące przyczyny zgonów: CVD ogółem (ICD-10: I00&#8211;I99), chorobę niedokrwienną serca (I20&#8211;I25), w tym zawał serca (I21&#8211;I22), zespół sercowo-płucny i choroby krążenia płucnego oraz inne choroby serca (I26&#8211;I51), w tym zatrzymanie krążenia (I46), niewydolność serca (I50), choroby serca niedokładnie określone i powikłania chorób serca (I51), choroby naczyń mózgowych (I60&#8211;I69) oraz miażdżycę (I70). Zastosowano standaryzację współczynników metodą bezpośrednią, przyjmując jako standardową tzw. europejską strukturę wieku, stosowaną m.in. przez Światową Organizację Zdrowia. Wyniki: Porównanie współczynników umieralności w analizowanych 11 miastach wykazało wielokrotne różnice regionalne w wartościach współczynników dla poszczególnych grup schorzeń. Umieralność z powodu zawału serca w Katowicach była prawie 3-krotnie wyższa niż we Wrocławiu i Krakowie (odpowiednio 74,8/100 000 i 25,2 i 25,7/100 000 mieszkańców). Umieralność z powodu zespołu sercowo-płucnego i innych chorób serca w Warszawie, Łodzi, Bydgoszczy, Szczecinie zawierała się w zakresie 12&#8211;19/100 000 mieszkańców, podczas gdy w pozostałych miastach wskaźnik zgonów był niższy niż 1/100 000 mieszkańców. Wskaźnik zgonów z powodu miażdżycy we Wrocławiu i Krakowie był kilka (6&#8211;9) razy wyższy niż w Białymstoku, Katowicach, Warszawie i Szczecinie. Wnioski: Za jedną z zasadniczych przyczyn, mogących wpływać na znaczące regionalne różnice w wartościach współczynników zgonów, autorzy uznali niejednakowe zasady stosowane do orzekania przyczyn zgonów, prawdopodobnie wynikające z niedostatecznego przeszkolenia kadry medycznej w tym zakresie. Konieczne jest zatem jak najszybsze podjęcie działań mających na celu wypracowanie i wdrożenie jednolitych zasad określania przyczyn zgonu i odpowiedniego przeszkolenia lekarzy w wypełnianiu kart zgonów oraz wprowadzenie odpowiedniego nauczania w tym zakresie w czasie studiów medycznych.Background: Data regarding deaths in many countries is a reliable source of information on population health status, due to the legal obligation to register the fact of a death and its cause. Such data is widely used to analyse regional health differences, changes in health over time, and to pursue and monitor the effects of health policies. Therefore, it is extremely important that the data is reliable and comparable across the country. Aim: To analyse death rates from cardiovascular diseases in 2007&#8211;2009 among residents of large Polish cities, where medical universities are located, in order to assess the magnitude of differences in mortality in those populations. Methods: The information on deaths was collected from a routine death registration system run by the Central Statistical Office. We analysed mortality by accessing individual death records of the residents of the following cities: Bialystok, Bydgoszcz, Gdansk, Katowice, Krakow, Lublin, Lodz, Poznan, Szczecin, Warsaw and Wroclaw. The following causes of death were taken into account: diseases of the circulatory system in total (ICD-10: I00&#8211;I99); ischaemic heart disease (I20&#8211;I25) including myocardial infarction (I21&#8211;I22); pulmonary heart disease and other heart diseases (I26&#8211;I51) including cardiac arrest (I46); heart failure (I50); complications and ill-defined descriptions of heart disease (I51); cerebrovascular diseases (I60&#8211;I69); and atherosclerosis (I70). The death rates were age-standardised by the direct method, taking as a standard the so-called &#8216;European age structure&#8217;. Results: Comparison of mortality rates in the studied cities revealed substantial and unjustified differences in the values of the rates for individual groups of diseases. The death rate from myocardial infarction in Katowice was nearly three times higher than those in Wroclaw and Krakow (74.8/100,000 against 25.2 and 25.7/100,000). Mortality rates from pulmonary heart disease and other heart diseases in Warsaw, Lodz, Bydgoszcz, and Szczecin were in the range of 12&#8211;19/100,000, while in the other cities it was lower than 1/100,000 residents. The death rates from atherosclerosis in Wroclaw and Krakow were several (6&#8211;9) times higher than in Bialystok, Katowice, Warsaw and Szczecin. Conclusions: As one of the main reasons that may be responsible for such substantial regional differences in death rates, the authors assume that different criteria are used to determine the causes of death, perhaps resulting from insufficient training of health professionals in this field. Therefore actions to develop and implement uniform rules for determining causes of death, appropriate training of doctors responsible for completing death certificates, and adequate education in this area during medical studies must be urgently undertaken

Tissue coverage of paclitaxel and sirolimus eluting stents in long term follow-up: Optical coherence tomography study

Background: Implantation of drug eluting stents (DES) has become a standard treatment ofpatients undergoing percutaneous coronary intervention (PCI). Incomplete strut coverage isa potential risk factor for late stent thrombosis. Optical coherence tomography (OCT) enablesin vivo identification of incomplete neointimal coverage.Methods: Study included 62 patients after sirolimus eluting stents (SES) or paclitaxel elutingstents (PES) implantation. OCT examination was performed at least 24 months after theinitial procedure (35.4± 9.4 months). In cross-sectional still frames selected from each 1 mm ofanalyzed stents a total number of visible struts and number of struts with or without completeneointimal coverage was assessed. Measurements of neointimal coverage, presented as a meanthickness of tissue, were performed. Patients were followed up for 3 years and the frequency ofmajor adverse cardiac events was recorded.Results: In the analyzed 28 SES and 37 PES 9998 struts were identified. Complete neointimalcoverage was observed in 83.5% and 79.2% of SES and PES struts respectively (p = 0.48).There was no difference in incidence of not covered or malapposed struts between SES and PES groups. Mean thickness of the tissue covering SES struts was 0.165 ± 0.095 mm, and 0.157 ± 0.121 mm for PES. The mean neointimal thickness difference (SES vs. PES) was notstatistically significant. In a 36 months follow-up 1 death was observed — potentially attributedto stent thrombosis.Conclusions: A long term OCT follow-up after DES implantation shows high incidence ofuncovered struts regardless of the stent type. Clinical significance of this finding remains questionableand requires further large scale trials