Elma şırası ve konsantrelerinin imalinde uygulanan işleme basamaklarının bazı önemli pestisid kalıntılarına etkileri üzerinde araştırmalar

Tarımsal savaş ilaçları tarımda birim alandan daha fazla ürün alınmasını sağlamış, fakat bu ekonomik çaba ürünlerimizi zehirli kimyasal maddelerle bulaşık hale getirmiştir. Bu çalışma ile, elmada mevcut ilaçların elma suyu ve konsantresi üretimi sırasında çeşitli kademelerdeki azalmaları saptanmıştır. Çeşitli yıkama biçimleriyle elmadaki pestisid kalıntılarını arındırma yolları aranmıştır. Araştırmada 1. yıl Golden delicious ve 2. yıl Hüryemez isimli elma çeşitleri; benomyl, chlorobenzilate, dimethoate, fenthion ve carbaryl isimli pestisidlerle ilaçlanmış, daha sonra hasat zamanı 350 kg elma toplanarak üç tekerrürlü olarak fabrikada elma suyuna ve konsantresine işlenmiştir. Meyvede, meyve suyunda, artıkta, konsantrede ve işleme kademelerinin her birinde bu pestisidlerin kalıntıları araştırılmıştır. Çeşitli yıkama şekillerinin elma suyu ve konsantresi üretimi sırasında uygulanan ısıl işlemlerin pestisid kalıntılarını azaltma oranları saptanmıştır. Yıkanmış meyvede, kısa ve uzun süre, su ve deterjanlı su ile yıkanmış meyvede, elde edilen şırada, artıkda, durultma işlemi için ön ısıtmaya tabi tutulmuş şırada, durultulmuş şırada, pastörize şırada ve konsantrede, toplam 11 kademede; benomyl, chlorobenzilate, dimethoate, fenthion, carbaryl'in kalıntıları araştırılmıştır. Deneme iki yıl üçer tekerrürlü olarak sürdürülmüştür.Benomyl kalıntılarının tayininde UV-spektrofotometre, dimethoate kalıntılarının tayininde Vis.spektrofotometre kullanılmıştır. Chlorobenzilate ve carbaryl kalıntıları ECD (electron capture dedector) taşıyan gaz-likid kromatografisiyle, fenthion kalıntısı ise modifiye edilmiş FID (flame ionization dedector) taşıyan gaz-likid kromatografisiyle tayin edilmiştir. Araştırmada FID modifiye edilerek alkali FID (KCITD=potasium klorid termionik dedektör) haline dönüşmüştür. Bu işlen hidrojen alevinin yandığı ortamda toprak alkali iyonlarının oluşturulması ilkesine dayanır. Araştırmada alkali FID hazırlanması için KCI ile kaplanmış uçlar dedektör içinde alev jeti üzerine yerleştirilmiştir. Pestisid kalıntı miktarlarının tayini yanında, yöntem kayıplarının karşılanması için geri alma analizleri (recovery analysis) yapılmıştır. Araştırmadaki pestisidlerin üçünün gaz-likid kromotografisiyle alıkonma süreleri saptanmış, iç standart olarak carbaryl ve chorobenzinlate'da aldrin, fenthion'da ise parathion kullanılmıştır. Hesaplanan görsel alıkonma süreleri literatürde bildirilen değerlerle uygunluk kazanmıştır. Pesdisid analitik standartlarıyla çizilen grafiklerden yararlanılarak kalıntıların miktarı hesaplanmıştır. Gaz-likit kromatografisi analizlerinde kromatogramdaki piklerin alanları dikkate alınmıştır. Araştırmada aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir: Yıkanmış meyvede 0,20-0,21 mg/kg benomyl, 2,31-3,38 mg/kg chlorobenzilate 0,66-090mg/kg dimethoate 0,35-0,47 mg/kg fenthion 7,01-6,40 mg/kg carbaryl kalıntısı saptanmıştır. Benomyl kalıntısının miktarı hariç, diğer pestisitlerin kalıntıları bazı ülkelerin tolerans kalıntı sınırlarının üzerindedir. Yapılan istatistiksel analiz sonucu çeşitli yıkama biçimlerinin araştırmada bulunan düzeydeki (0,20-0,21) benomyl kalıntısını azaltmadığı saptanmıştır. Elmadaki dimethoate kalıntısını kısa ve uzun süre su ile %11,6 oranında azaltmıştır. Kalıntının yıkamalarda gösterdiği azalma istatistiksel anlamda önemli bulunmuştur. Fakat elmanın su veya detarjanlı su ile yıkanması ve sürenin her 2 halde uzun tutulması dimethoate kalıntısını daha fazla azaltmamaktadır. Çeşitli yıkama şekilleriyle elmadaki pestisit kalıntılarını önemli miktarda azaltmak mümkün olmaktadır. Araştırmada yıkamalardan en fazla etkilenen pestisidler chlorobenzilate ve carbaryl olmuştur. Elde edilen elma şırasında ise 0,06-0,08 mg/kg benomyl, 0,34-0,68 mg/kg chlorobenzilate, 0,20-0,26 mg/kg dimethoate, < 0,10 mg/kg fenthion, 0,40-0,35 mg/kg carbaryl kalıntısı saptanmıştır. Şıraya uygulanan işleme basamakları şıradaki benomyl kalıntısını hiç etkilememiştir. Şıranın geçirdiği işleme basamaklarında chlorobenzilate kalıntısı istatistiksel olarak önemli ölçüde azalmıştır. Ön ısıtma %19,9 durultma %14,7 pastörizasyon %40,8 konsantrasyon %28,8 oranında azalmıştır. Şıranın geçirdiği işleme basamaklarından ön ısıtmada %14,7, durultmada %15,7, pastörizasyonda%14,9, konsantre etmekte 512,0 oranında carbaryl edilmiş azalma göstermektedir. Araştırmaya alınan pestisidlerde benomyl hariç, diğerlerinde (chlorobenzilate, dimethoate, fenthion, carbaryl) elma şırası ve konsantrelerinin imalinde uygulanan işlemem basamakları kalıntıların azalmasında az veya çok etkili olmuşlardır. İlaçlanan tüm ürünlerde pestisid kalıntıları araştırılmalı ve ürünlerin işlenmesi sırasında uygulanan teknolojik işlemlerle bu kalıntıları azaltmanın yolları aranmalıdır

İzmir kekiği (Origanum onites L.) uçucu yağının destilasyon ve süperkritik karbondioksit (SCCO2) ile ekstraksiyonu ve bileşenlerinin gaz kromatografisi / kütle spektrometresi (GC/MS) ile analizi

Bu araştırmada, Origanum onites L. örneklerinin hidrodestilasyon ve SC-CO2 ekstraksiyonu ile uçucu yağı elde edilerek GC/MS’te analizi yapılmıştır. Origanum onites L. örnekleri, ikisi ticari firmalardan, diğeri Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü’nden olmak üzere 3 farklı kaynaktan temin edilmiştir. Her iki yöntemde de en fazla ekstrakt alınan örnek, Ziraat Fakültesi’nden temin edilendir ( % 3.89 - % 4.00). SC-CO2 ekstraksiyonunda uçucu yağ veriminin hidrodestilasyondan daha yüksek olduğu tespit edilmiş olup, ekstraktları elde edilen örneklerin nitel ve nicel analizi sonucunda her iki yöntemde de en fazla bulunan bileşenin Karvakrol olduğu belirlenmiştir. Ziraat Fakültesi’nden temin edilen örnekte, diğerlerinden farklı olarak baskın bileşikler Karvakrol ve Timol’dur. Örneklerden elde edilen uçucu yağlarda bunların haricinde en fazla bulunan bileşikler β - bisabolen, borneol L, p – simen, γ - terpinen ve terpinen – 4 – ol’dür.In this research, essential oils of Origanum onites L. have been obtained by Hydrodistillation and Supercritical CO2 Extraction and analysis of components has been carried out by GC/MS. Samples are obtained from three different sources; two of them supplied from commercial firms and the other from Agean University, Agriculture Faculty, Department of Soil Sciences which has the highest extraction yield (3.89 – 4.00 %) among these samples. While carvacrol is identified as the main component of the samples that are obtained from commercial firms, sample of the Agriculture Faculty has two major components: carvacrol and thymol. The other components that relatively have higher composition in the extracts are: β - bisabolene, borneol L, p – cymene, γ - terpinene and terpinen – 4 – ol