Analiza przyczyn konfliktów na uczelniach wyższych i alternatywne sposoby ich rozwiązywania. Część I. Mediacja w sporach akademickich

This article consists of two parts. The first part analyzes the causes of an increasing number of disputes at universities, resulting both from external factors related to the crises of the 21st century and from internal factors, i.e. the nature of universities, the increasing complexity of problems arising at universities and the changing role of universities in society. One of the reasons for the increased number of conflicts is the treatment of universities as service providers, which is a result of a change in understanding the role of universities. Students understand their role as consumers and this change alone causes an increased number of formal proceedings against universities. In response to this trend, universities in many countries are introducing or considering alternative dispute resolution (ADR) methods, which are less expensive and faster alternatives to litigation or disciplinary proceedings, and include an important element of universities’ mission of educating students in a spirit of respect and tolerance for the other party, and also choose methods in which the parties have the opportunity to influence the resolution of the dispute. The article analyzes mediation which is the most frequently used method of ADR in different countries in academic disputes. Although mediation, according to the analysis carried out in the article, perfectly fits into the idea of an autonomous and independent university, it is thus far widely used only in some countries. The analysis of the application of mediation in certain countries may be an important reflection on the more widespread introduction of this method at universities in other countries partiuculary because mediation is not confined to one legal system. In the second part of the study, the author analyzes the use of court proceedings in resolving academic disputes, the institution of an academic ombudsman, as well as mixed and adjudicatory methods of solving conflicts in higher education.Opracowanie składa się z dwóch części. Pierwsza część jest analizą przyczyn powstawania coraz większej liczby konfliktów na uniwersytetach, wynikających zarówno z czynników zewnętrznych związanych z kryzysami XXI w., jak i z przyczyn wewnętrznych, tj. z charakteru uczelni wyższych, coraz większej złożoności problemów powstających na uniwersytetach oraz ze zmieniającej się ich roli w społeczeństwie. Jedną z przyczyn tych konfliktów jest traktowanie uczelni wyższych jako dostawców usług, co jest wynikiem zmiany w pojmowaniu roli uniwersytetu. Takie podejśćie powoduje nie tylko powstawanie konfliktów, lecz także coraz częstsze odwoływanie się przez studentów, którzy rozumieją swoją rolę jako konsumentów, do procedur formalnych, jakimi są postępowania sądowe. W związku z taką tendencją uniwersytety w wielu krajach wprowadzają lub rozważają wprowadzenie alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR), które stanowią tańszą i szybszą alternatywę dla postępowań sądowych czy dyscyplinarnych oraz uwzględniają ważny element misji uniwersytetów polegający na edukacji studentów w duchu poszanowania i tolerancji dla drugiej strony, a także wybierają takie metody, w których strony mają możliwość wpływu na przebieg i rozwiązanie sporu. W artykule poddano analizie najczęściej wykorzystywaną na świecie formę ADR w sporach akademickich w postaci mediacji. Metoda ta doskonale wpisuje się w ideę autonomicznego i niezależnego uniwersytetu. Mimo to jest na razie wykorzystywana w szerokim zakresie tylko w niektórych krajach. Przedstawiona analiza może stanowić podstawę dla ważnej refleksji nad bardziej powszechnym wprowadzeniem tej metody na uniwersytetach na całym świecie, ponieważ nie jest ona przypisana do jednego systemu prawnego. W drugiej części opracowania autorka przenalizuje stosowanie postępowania przed sądami w rozwiązywaniu sporów akademickich, instytucję rzecznika akademickiego oraz formy mieszane i adiukacyjne stosowane w sporach akademickich

Ewolucja instytucji sędziów pokoju w Stanach Zjednoczonych

This article presents a history and development of the institution of justices of the peace in the United States from the beginning of formation of American democracy until modern times. It presents jurisdiction, the scope of the activities and the role of justices of the peace in several states through different periods of times. It includes a thorough discussion concerning pros and cons of justices of the peace in the U.S. legal system and general tendency of declining the institution of justices of the peace in modern times. The article includes also a discussion of the major court decisions concerning justices of the peace.Niniejszy artykuł jest próbą prześledzenia rozwoju instytucji sędziów pokoju od czasów tworzenia się demokracji amerykańskiej w XVIII w. do współczesności, a także oceny ich funkcjonowania. Opisano funkcjonowanie sędziów pokoju w różnych stanach oraz to, w jaki sposób rola tej instytucji zmieniała się przez ponad 200 lat funkcjonowania demokracji amerykańskiej. Analizie poddano wyroki sądów amerykańskich (włącznie z wyrokami Sądu Najwyższego) odnoszące się do problematyki umiejscowienia i roli sędziów pokoju w amerykańskim wymiarze sprawiedliwości

Analiza przyczyn konfliktów na uczelniach wyższych i alternatywne sposoby ich rozwiązywania. Część II. Ombudsman/rzecznik akademicki i metody adjukacyjne

This study is the second part of the article entitled: Analysis of the Causes of Conflicts at Universities and Alternative Methods of Resolving Them. Part I: Mediation in Academic Disputes. The first part analyzes the causes of conflicts at universities and the basic alternative method of solving them – mediation. The second part focuses on the issue of academic disputes in the context of the court proceeding, and discusses the institutions of the academic ombudsman, arbitration in academic disputes and mixed methods, in particular the Office of Independent Adjudicator. Due to the changing expectations of students towards universities, contractual nature of these relations, increased number of court proceedings brought against universities or anticipation of such an increase, as well as the development of ADR methods in various fields, universities around the world started to look for new ways of solving academic disputes that would protect the independence of universities and at the same time fulfill an educational function. ADR methods such as mediation, ombudsman or arbitration may effectively replace or supplement insufficient internal procedures, as well as court proceedings characterized by high costs, lengthy procedures and formalism. These methods are better adapted to the nature of the academic community, take into account the voice of the participants, give them the opportunity to influence the proceeding and outcome of the dispute, ensure the equality of the parties. They also fulfill educational purposes, especially in disputes involving students, as they give the possibility of ending the dispute through dialogue and taking into account the point of view of the other party.Niniejsze opracowanie stanowi drugą część artykułu pt. Analiza przyczyn konfliktów na uczelniach wyższych i alternatywne sposoby ich rozwiązywania. W pierwszej części przeanalizowano przyczyny konfliktów na uczelniach oraz podstawową alternatywną metodę ich rozwiązywania – mediację. W drugiej natomiast skupiono się na zagadnieniu sporów akademickich w kontekście ich rozstrzygania przez sądy, a także omówiono instytucję ombudsmana/rzecznika akademickiego, arbitrażu w sporach akademickich oraz metody mieszane na przykładzie Office of the Independent Adjudicator. Ze względu na zmianę oczekiwań studentów wobec uczelni wyższych, oparcie relacji pomiędzy studentami a uniwersytetami na stosunkach kontraktowych, wzrost liczby postępowań sądowych przeciwko uczelniom wyższym lub antycypowanie takiego wzrostu, zauważalną zmianę podejścia uczelni wyższych do społeczności akademickiej i oparcie go na interesach (interest-based), a także dość powszechny rozwój metod ADR w różnych dziedzinach uczelnie wyższe na całym świecie zaczęły poszukiwać nowych sposobów rozwiązywania sporów akademickich, które chroniłyby niezależność uniwersytetów i jednocześnie pełniłyby funkcję edukacyjną i realizowałyby misję uniwersytetu. Alternatywne metody rozwiązywania sporów, takie jak mediacja, ombudsman czy arbitraż, mają efektywnie zastępować lub uzupełniać niewystarczające procedury wewnętrzne oraz postępowania sądowe, charakteryzujące się wysokimi kosztami, czasochłonnością i formalizmem. Metody te są lepiej przystosowane do charakteru społeczności akademickiej, uwzględniają bowiem głos uczestników, dają możliwość wpływu na przebieg i wynik sporu, zapewniają równość stron. Spełniają ponadto cele edukacyjne, szczególnie w sporach z udziałem studentów, gdyż dają możliwość zakończenia sporu poprzez dialog i z uwzględnieniem punktu widzenia drugiej strony