Jakosc wod gruntowych i powierzchniowych na obszarze szczegolnie narazonym [zlewnia jeziora Miedwie]

W pracy przedstawiono ocenę jakości wód na podstawie badań prowadzonych w latach 2002 - 2004 w bezpośredniej zlewni jeziora Miedwie. Obejmowały one wszystkie rodzaje wód: powierzchniowe - płynące (rzeki i cieki), gruntowe na użytkach rolnych o zróżnicowanym użytkowaniu. Ze względu na nierozwiązany na tym obszarze problem gromadzenia stałych i płynnych odchodów zwierzęcych szczególną uwagę zwrócono na zagrody wiejskie, gdzie głównie skupiona jest produkcja zwierzęca. Najbardziej zanieczyszczone wody gruntowe były na terenie zagród gospodarstw z chowem zwierząt a wody powierzchniowe w ciekach przepływających przez tereny wsi i z gruntów ornych.Paper presents an evaluation of water quality according to investigations on Miedwie lake basin within a year 2002 - 2004. All types of water were investigated; surface water-running (rivers and ditches), groundwater on agricultural land of differents utilization. We focused on farmyards with animal production where animal wastes are not properly managed. Groundwater was strongest polluted on the farms with animal production; surface water was highly polluted in ditches running through the villages and arable lands

Changes in quality of surface and ground waters during implementation of nitrates directive in selected agricultural river basin of western Pomerania

Polska w ramach szeroko pojętej polityki zrównoważonego rozwoju oraz zobowiązań międzynarodowych, wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej, a szczególnie Dyrektywy Azotanowej zobligowana jest do realizacji działań związanych z ochroną jakości wody przed zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego zwłaszcza azotanami. W województwie zachodniopomorskim w ramach wdrażania dyrektywy w 2003 roku wyznaczono obszar szczególnie narażony na azotany pochodzenia rolniczego (OSN), z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód należy ograniczyć. Obszar ten dotyczył zlewni rzeki Płoni, pomimo realizacji programu zmniejszenia odpływu azotu ze źródeł rolniczych do wód, teren ten został wyznaczony jako szczególnie narażony także w roku 2008 i 2012. Badaniami objęto wody Gowienicy Miedwiańskiej z wybranych przekrojów oraz wody gruntowe pochodzące z piezometrów rozmieszczonych w zlewni rzeki o powierzchni 63,65 km2 w całości położonej na obszarze OSN. Wody powierzchniowe i gruntowe badano pod kątem zawartości składników nawozowych NO3-, NH4+ i PO4-3 oraz określono pH. Otrzymane wyniki wskazują na małą skuteczność realizowanych programów działań dla OSN w celu ograniczenia emisji azotanów.The implementation of the EU Sustainable Development Strategy and Water Framework Directive and Nitrates Directive in particular by Poland requires taking actions aiming at protection of water quality against agricultural pollution, especially with nitrates. Therefore, in 2003, in the province of Western Pomerania, the area vulnerable to nitrates of agricultural origin the measures preventing their leaching into waters were undertaken. That area was located in the Płonia river basin. Despite the programme of reducing water pollution caused by nitrates from agricultural sources, in 2008 and 2012 that area was recognised again as a Nitrate Vulnerable Zone (NVZ). The studies focused on the waters of the Gowienica Miedwiańska river, from selected sections, and ground water from the piezometers located in the river basin of 63.65 km2, within the Nitrate Vulnerable Zone. The concentration of NO3-, NH4+ and PO4-3 as well as pH in surface and ground waters were determined. The obtained results indicated insufficient effectiveness of action programmes to reduce nitrates emission

The dynamics of concentration of selected chemical components of rainfalls in the Lake Miedwie catchment basin

Stale zwiększające się zanieczyszczenie atmosfery powoduje coraz większe zainteresowanie gospodarki i nauki ilością substancji znajdujących się w atmosferze oraz doprowadzanych z powrotem na powierzchnię ziemi. Spośród tych ostatnich duże znaczenie mają substancje zawarte w wodzie opadowej, gdyż w postaci rozpuszczonej łatwo docierają do wód powierzchniowych, zanieczyszczając je (mokry opad zanieczyszczeń). Badania prowadzono w latach 2001-2005 w zlewni jeziora Miedwie na trzech posterunkach opadowych: Kartno, Reńsko i Żelewo. Każdorazowo mierzono wysokość opadu oraz oznaczano skład chemiczny w pobranych próbkach mokrego opadu (jony NH4+, NO3- i PO43-), a także odczyn (pH). Uwzględniono także kierunki wiatru oraz rozmieszczenie głównych emiterów zanieczyszczenia powietrza. Stężenie badanych składników nawozowych w mokrym opadzie zanieczyszczeń atmosferycznych na badanych posterunkach było zróżnicowane. Największą część stanowiły opady o stężeniu: NH4+ -3, NO3- od 2,0 do 5,0 g· m-3 i PO43- -3. Występowała mała ilość opadów kwaśnych. Przeważały opady o podwyższonym pH (> 6,5).Constantly rising pollution of the atmosphere causes an increasing interest of economists and scientists in the amount of substances present in the atmosphere and that delivered to the ground. Among the latter there are substances dissolved in rainwater and hence easily transported to surface waters increasing their pollution (wet precipitation of atmospheric pollution). The study was carried out in the years 2001-2005 in the catchment basin of Lake Miedwie in three different rainfall posts in Kartno, Reńsko and Żelewo. On each sampling occasion the amount of rainfall was measured and chemical composition of wet precipitation (NH4+, NO3- i PO43-) and pH were determined in collected samples. Wind directions and the main pollution emitters were taken into consideration. Concentrations of chemical components in wet precipitation in sampling posts were differentiated. Most rainfalls contained -3 NH4+, 2.0–5.0 g·m-3 NO3- and -3 PO43-. Acid rains were rare; most rainfalls had pH > 6.5

Characteristic of salt plant community and its protection on the area of retrograde of Swina river delt

Zbiorowiska halofilne są dość rzadkie na terenie Polski i to nie tylko na terenach śródlądowych, ale także i na nadmorskich, choć sama flora słonorośli naszego kraju jest dość bogato reprezentowana [14]. W świetle badań [10, 11, 15, 17, 19] nisko położone, podmokłe gleby, zwłaszcza organiczne, wykazują najbardziej sprzyjające warunki do rozwoju roślinności słonolubnej. Bogate i dobrze wykształcone zbiorowiska z udziałem słonorośli występują na wyspach Wolin i Uznam, u ujścia Regi oraz nad Zatoką Pucką [2]. Ciekawe zbiorowiska halofilne występują na wyspie Karsiborska Kępa [18]. Zbiorowiska tej roślinności, zdaniem Piotrowskiej [15, 16] są najbardziej wykształcone we wstecznej delcie Świny, gdzie sięgają nawet kilku kilometrów w głąb lądu. Zdaniem tej autorki rozmieszczenie słonorośli wzdłuż linii brzegowej morza nie przekracza linii Wisły. Celem przeprowadzonych badań było określenie składu florystycznego, wartości użytkowej i walorów przyrodniczych zbiorowisk roślinnych z udziałem halofitów oraz możliwości ich ochrony w warunkach siedliskowych wstecznej delty Świny.Scientific research was realized on the Karsiborska Kypa Island, which is one of the biggest islands laid in the retrograde delta of Swina river. Research was conducted on the meadow-pasture community area. After the preliminary analysis, grasslands located on the mineral-rot and mud-rot soils were chosen to the detailed analysis. They were conducted using botanical-weight method. Location of research sites is shown in Figure 1. Utility value of individual sward communities was determined on the basis of the utility (Lwu) - [8], and natural values by valorisation numbers (Lwp) - [13]. Configuration of ground water level was determined using piezometers, which were deployed in the area covered by the research (Fig. 1). In the term of first cut, on the allowed areas, plant samples were taken to the floristic botanical analyses. Use value of the grassland, was define by number of use value and natural value was define by number of valorization. Water level was detected by piezometres, which were located on the research areas. Differential environmental conditions influenced the community area. On the mineral-rot soil, community of: Agrostis stolonifera, Elymus repens with Festuca rubra, Agrostis stolonifera with Deschampsia caespitosa were formed. On the mud-rot soil with the higher level of groundwater, community of: Juncus gerardi and Festuca rubra with Juncus gerardi were formed. Little occurrence of salt plants (Juncus gerardi, Triglochin maritimum, Glaux maritime, Triglochin palustris,Plantago maritima and Lotus tenuis and Trifolium fragiferum) justified extensive pasture farming or mowing, which provided active environmental protection for salt plants, and also take notice on the necessary of efficient running of reclamation inftastructure. In order to maintain stability of humidity conditions on and the prevalence of communities of meadow-pasture with halophytes on Karsiborska Kepa it is necessary to improve functioning of the drainage infrastructure, with the possibility of regulation of groundwater level in various parts of the island and to stabilize agricultural use of grasslands by rational economy of grassland

The subsoiling effect - on physical properties of soil and yields of crops on Pyrzyce black earths developed from heavy and light loams

В настоящем труде представлены исследования касающиеся влияния агромелиоративных мероприятий (глубоких вспашек на глубину 0,5 м и рыхления на глубину 0,7 м), а также дренирования, на улучшение водного ражима, физико-водных свойств почвы и урожайность культурных растений. Исследования показали, что агромелиоративные мероприятия оказывали благоприятное влияние на основные физико-водные свойства черных почв типа Пыжице путем: - увеличения порозности и водопроницаемости почв, - снижения объемной густоты и связности почв. Сверх того указанные мероприятия повышали урожайность культурных растений.Investigations concerning the effect of subsoiling tillage (deep ploughing to 0.5m and loosening to 0.7 m) and drainage on improvement of water management, physico-hydrologic properties and yields of crops are presented in the paper. The investigations have proved a favourable effect of subsoiling on basic physico-hydrologic properties of Pyrzyce black earth owing to: - an increase of the porosity and permeability of soils, - a decrease of the bulk density and cohesion of soils. Moreover, these measures led to an increase of the yield of crops

Concentration of mineral components in groundwaters on peat meadows fertilized with liquid manure and manure

Badania przeprowadzono na łąkach torfowo-murszowych w woj. zachodniopomorskim. Założono dwa doświadczenia, jedno z nich w latach 1977-1979 z gnojowicą bydlęcą (m. Witkowo), drugie w latach 1989-1991 z nawożeniem mineralnym NPK i obornikiem bydlęcym (m. Komorowo). Celem tych badań było także określenie stężenia składników chemicznych przenikających do wód gruntowych. Stwierdzono, że w składzie chemicznym wody gruntowej na łące nawożonej gnojowicą w dawkach rocznych 100, 200 i 400 m3·ha-1 odnotowano stosunkowo duże stężenie azotu azotanowego, przekraczające wartość graniczną wynoszącą dla N-NO3 11,3 g·m-3. Stężenie azotu azotanowego, amonowego, fosforu i potasu w wodzie na łące nawożonej tylko obornikiem (dawka 30 t·ha-1) było mniejsze niż na nawożonej obornikiem z uzupełniającym nawożeniem mineralnym. Dawka gnojowicy 100 m3·ha-1 (300 kg N·ha-1) nie przyczyniała się do nadmiernego stężenia azotanów w wodzie gruntowej i na tej podstawie można by ją uznać za bezpieczną dla środowiska. W świetle ustawy o nawozach i nawożeniu, dopuszczającej roczną dawkę tylko 170 kg N·ha-1, jest ona jednak za duża.The study was carried out on organic meadows in Zachodniopomorskie province. Two experiments were established: first in the years 1977-1979 using cattle liquid manure (Witkowo), second in the years 1989-1991 using mineral fertilizers (NPK) and cattle dung (Komorowo). The study was aimed at estimating the concentrations of chemical components permeating to ground waters. Relatively high concentrations of nitrate-nitrogen, above the permissible standard of 11.3 g·m-3 N-NO3, were recorded in ground waters of meadows fertilized with 100, 200 and 400 m3·ha-1 of liquid manure. Concentrations of nitrate- and ammonium-nitrogen, phosphorus and potassium in water of a meadow fertilized exclusively with manure (30 t·ha-1) were smaller than of that fertilized with manure and mineral fertilizers. Liquid manure dose of 100 m3·ha-1 (300 kg N·ha-1) did not increase nitrate concentrations in ground water and thus could be considered safe for the environment. In view of the Act on Fertilizers and Fertilization, which allows annual dose of only 170 kg N·ha-1 it is, however, too high

Concentrations of selected chemical componentsin ground water and soil solution of a small agricultural catchment basin

W pracy omówiono wyniki wieloletnich badań stężeń wybranych składników chemicznych w wodach gruntowych i roztworze glebowym w zlewni rzeki Gowienica, jednego z dopływów jeziora Miedwie. Oceniono stężenia składników nawozowych w wodach gruntowych na gruntach ornych, użytkach zielonych i w zagrodach wiejskich oraz w roztworze glebowym z gruntów ornych i użytków zielonych. Największe stężenie tych składników zanotowano w wodach gruntowych z zagród wiejskich i gruntów ornych intensywnie użytkowanych. Roztwór glebowy cechowało duże stężenie azotanów i potasu. Duże stężenie składników nawozowych świadczy o tym, że na obszarze badanej zlewni należy prowadzić działania ochronne w celu poprawy jakości wód gruntowych.The paper presents results of many years lasting studies of the concentrations of selected chemical components in ground waters and soil solution of the Gowienica River basin. Nutrient concentrations were estimated in piezometers localized in farmlands, grasslands and farmsteads. The highest concentrations were noted in piezometers collecting ground waters from farmsteads and intensively used farmlands. Soil solution was characterized by very high concentrations of nitrates and potassium. High nutrient concentrations show, that protective operations to improve ground waters quality should be undertaken in the Gowienica River basin

Assessment of nutrient runoff from agricultural catchment of Lake Miedwie during agricultural restructuring

W pracy omówiono wyniki wieloletnich badań jakości wód głównych dopływów jeziora Miedwie i wielkości wnoszonych ładunków składników nawozowych do tego jeziora. Jezioro Miedwie, jedno z największych w województwie zachodniopomorskim, od 1976 r. jest podstawowym źródłem wody pitnej dla Szczecina. Od tego czasu trwają prace porządkujące gospodarką wodno-ściekową i ograniczające ujemny wpływ rolnictwa na jakość retencjonowanych wód. Na podstawie uzyskanych wyników oceniono zmiany stężenia składników nawozowych i wnoszonych ładunków, szczególnie w latach 2000-2004, w okresie trwających zmian w użytkowaniu rolniczym zlewni jeziora. Ładunki składników nawozowych wnoszone do jeziora były bardzo zróżnicowane i w największym stopniu zależały od opadów i przepływów w badanych rzekach. Duże ładunki tych składników wnoszone do jeziora Miedwie, szczególnie z małych zlewni rolniczych, potwierdzają potrzebę prowadzenia działań ochronnych, technicznych i przyrodniczych, w celu poprawy jakości wód dopływających do jeziora.The results are presented of long term studies on water quality and nutrient loads delivered to Lake Miedwie. Lake Miedwie, one of the largest lakes in Western Pomerania, is since 1976 the main drinking water resource for Szczecin. Since that time many works have been done to improve water and sewage management, and to reduce negative effects of agriculture on water quality. Changes of nutrient concentrations and loads were estimated, particularly for the years 2000-2004 i.e. during the process of agriculture restructuring and land use changes. Nutrient loads delivered to Lake Miedwie were highly differentiated and depended mostly on rainfall and water flow in studied rivers. High loads delivered to Lake Miedwie, especially from small agricultural catchments, confirm the need of protective and technical operations to improve water quality in inflowing rivers

Jakosc wod gruntowych i powierzchniowych w otoczeniu zagrod wiejskich w rejonie miejscowosci Pyrzyce

Paper presents the evaluation of water quality according to investigations in villages on Miedwie lake basin conducted within 2000-2005. Investigations included surface water-running and stagnant as wellas the ground water. Special attention was paid to the farmsteads with intensive animal production where animal wastes were not properly managed. Groundwater was highly polluted on farms with animal production; surface water was highly polluted in ditches running through the village terrains.W pracy przedstawiono ocenę jakości wód na podstawie badań prowadzonych w latach 2000-2005 we wsiach w bezpośredniej zlewni jeziora Miedwie. Obejmowały one wody: powierzchniowe - płynące, stojące i gruntowe. Ze względu na nierozwiązany na tym obszarze problem gromadzenia stałych i płynnych odchodów zwierzęcych szczególną uwagę zwrócono na zagrody wiejskie, gdzie głównie skupiona jest produkcja zwierzęca. Najbardziej zanieczyszczone wody gruntowe były na terenie zagród gospodarstw z chowem zwierząt a wody powierzchniowe w ciekach przepływających przez tereny wsi

The impact of loading silty soil with sugar beet harvester wheels on its physical properties

Przedstawiono kształtowanie się właściwości fizycznych gleby po zbiorze buraków cukrowych sześciorzędowym kombajnem Holmer Terra Dos. Glebę badano w warstwach leżących na głębokościach: 5-10, 15-20, 25-30, 35-40, 45-50 i 55-60 cm; przed i po zbiorze buraków (trzy terminy). Właściwości fizyczne oznaczono dla warunków polowych (wilgotność aktualna, gęstość objętościowa, zwięzłość i opór ścinania), przy pF0 (wilgotność wagowa) oraz przy pF2 (wilgotność wagowa i przepuszczalność powietrzna). Stwierdzono, że zastosowanie kombajnu pogorszyło stan fizyczny gleby pylastej w jej warstwie podornej.The work presents the development of soil physical properties after harvesting sugar beets with a six-row Holmer Terra Dos harvester. Soil was examined in layers located at the following depths: 5-10, 15-20, 25-30, 35-40, 45-50 and 55-60 cm; before and after beet harvest (three dates). Physical properties were determined for field conditions (current humidity, volumetric density, compactness and shearing resistance), for pF0 (humidity by weight) and for pF2 (humidity by weight and air permeability). It has been observed that harvesters deteriorate physical condition of silty soil in its subarable layer