Multipl sklerozlu kişilerde bilişsel yorgunluk ile ilgili faktörler ve sağlıklı kontroller arasındaki farklılıklar

Background: Cognitive fatigability has been defined as a decline in cognitive performance during asustained cognitive task. Although correlates of subjective fatigue are well-studied in multiple sclerosis(MS), related factors of cognitive fatigability (CF) are less described. Therefore, we aimed to investigatedeterminants of CF in persons with MS (pwMS).Methods: We administered the Paced Auditory Serial Addition Test (PASAT) and calculated thepercentage change between the first 1/3 part of the test and the last 1/3 part of the test to determinethe cognitive fatigability index (CFI). Brief Repeatable Battery of Neuropsychological Test (BRB-N),including the Selective Reminding Test (SRT), 10/36 Spatial Recall Test (SPART), Symbol Digit ModalitiesTest (SDMT), the Paced Auditory Serial Addition Task 3 s (PASAT 3), and the Word List Generation (WLG)was applied to 83 pwMS (mean age:35.97±9.55, mean EDSS:1.76±1.18) and 35 age-gender matchedhealthy controls (HC). Subjective fatigue, sleepiness, and depression were also assessed.&nbsp;Results: SPART (r=0.241), SDMT (r=0.327), and Stroop (r=0.233) scores were correlated with CFI. SDMT,SPART, Stroop, and WLG were significantly associated with CF in the multivariate regression analysesand explained 12.5% of the variance. Age, neurological disability level according to the EDSS, diseaseduration, sleepiness, depression, and subjective were not associated with the CF. There was a non-significant difference between pwMS and HC on CFI.Conclusion: Our findings show that cognitive processing speed, visual memory, and verbal fluency areweakly associated with CF in pwMS. Future work extending the present findings with more detailedcognitive batteries, especially to the pwMS with higher disability levels, to determine predictors of CFmight be more informative.</p

BİR MOTOR NÖRON HASTALIĞI NEDENİ KALSİYUM KANALOPATİSİ:OLGU SUNUMU

BİR MOTOR NÖRON HASTALIĞI NEDENİ KALSİYUM KANALOPATİSİ:OLGU SUNUMUGİRİŞ VE AMAÇ&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Motor nöron hastalığı (MNH), motor nöronların ilerleyici dejenerasyonu ile karakterize&nbsp; sporadik ve herediter olabilen nörolojik bir hastalıktır. MNHnin sporadik amyotrofik lateral skleroz (ALS) için başlangıç yaşı ortalama 58 ila 63, ailesel ALS için ise 40-60 yaşları olan orta yaş bir hastalık olduğu gösterilmiştir. Bu yazıda aile öyküsü olmayan erken başlangıçlı motor nöron hastalığı ile izlediğimiz ve genetik &nbsp;değerlendirmede kalsiyum kanalopatisi izlenen olguyu sunmaktayız.OLGU&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;33 yaşında erkek hasta yaklaşık 7-8 yıl önce tüm vücutta seyirmeler sonrası 2 yıl önce eklenen dengesizlik, konuşmada bozulma ve mevcut şikayetlerinin son 6 ayda artış göstermesi üzerine tarafımıza başvurdu. Özgeçmisinde bilinen hastalık öyküsü ve ailede genetik hastalık öyküsü yoktu. Anne baba arasında akrabalık yoktu. Başvurusundaki muayenesinde bilinç açık, koopere, oryante izlenen hastanın kraniyal alan muayenesinde glob hareketleri dört yöne doğal, fasial asimetrisi izlenmedi. Uvula orta hatta ve palatal arklar eşit havalanıyordu. Dil hareketleri normal, ancak dilde fasikülasyonlar izlendi. Konuşması ılımlı spastik dizartrik, konuşma yavaşlamış kelimeler anlaşılırdı. Üst ekstremitede omuz kuşağında atrofisi mevcuttu. Deltoid, biceps ve triceps kas gücü 4/5, distalde elin intrensek kaslarında ve başparmak oppozisyonunda zaaf izlendi. Bilateral tricepslerde fasikülasyonları mevcuttu. Alt ekstremitede kas gücü muayenesi tam, topukta ve parmak ucunda yürüyebilen hastanın aşil klonusu ve alt ekstremitede spastisitesi mevcuttu, romberg negatifdi. Bilateral hoffman bulgusu izlendi, altta belirgin olmak üzere dört yanlı derin tendon refleksleri artmıştı. Sfinkter kusuru yoktu.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Hastanın yapılan kraniyal MRG ‘si normal sınırlarda, servikal MRG sinde sağ C3-4 de ekstrüde disk hernisi ve C5-6-7 de sinir basısı olmayan bulgingleri izlendi. Yapılan EMG sinde sinir iletim çalışmaları normal, iğne EMG sinde kraniyal, servikal, torakal alanda yaygın denervasyon ve fasikülasyon potansiyelleri ile beraber nörojenik nitelikli motor ünite aksiyon potansiyelleri (MÜAP) saptanmıştı. Klinik bulguları ve EMG bulguları ile beraber hasta amiyotrofik lateral skleroz ile uyumlu değerlendirildi. Ayırıcı tanılara yönelik hastanın değerlendirmesi yapıldı. Laboratuar tetkiklerinde hemogram normal, biyokimyasal parametrelerinde ılımlı CK artışı mevcuttu. B12 ve hormon testleri, vaskülit markerları normal sınırlardaydı. İmmünfiksasyon elektroforezinde yoğun poliklonal artış izlendi. Viral serolojisinde anlamlı patoloji saptanmadı. Paraneoplazi taramasında anlamlı patoloji saptanmadı. Hastanın başlangıç yaşı motor nöron hastalığı için nonspesifik olduğundan tarafımıza refere edilen merkezde genetik açıdan yapılan değerlendirmesinde CACNA1G geninde (EKZON 1-38). HETEROZİGOT c.3197C&gt;T (p.Ser1066Leu) değişiklik saptandı. Kasılma ve seyirme tarifleyen hastaya kademeli artışla semptomatolojisine yönelik lamotrijin&nbsp; başlandı. 8 aydır takibimizde olan hastanın lamotrijin doz artışıyla beraber kasılmalarında bir miktar azalma oldu ve hasta kendini daha iyi hissettiğini ifade etti. Hastanın klinik bulguları stabil seyretmektedir.TARTIŞMA ve SONUÇ&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Motor nöron hastalığı (MNH), motor nöronların ilerleyici dejenerasyonu ile karakterize&nbsp; sporadik ve herediter olabilen nörolojik bir hastalıktır. Motor nöron hastalığı insidansının 100.000 popülasyonda 2 ila 3e yaklaştığı gösterilirken %10-15 civarı aileseldir. Üst motor nöronları, alt motor nöronları veya her ikisini de etkileyebilir. Motor nöron hastalığının prognozu, başlangıç yaşına ve etkilenen merkezi sinir sisteminin alanına bağlıdır. Motor nöron hastalığının köken yerine ve nörolojik tutulumun ciddiyetine bağlı olarak dört ana fenotipi vardır: Amyotrofik lateral skleroz, progresif bulbar palsi, progresif musküler atrofi ve primer lateral skleroz (1).&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ALS tanısı&nbsp; diğer etiyolojilerin ekarte edilmesine ve hastalığın ilerlemesinin doğrulanmasına dayanır. Çeşitli tanı kriterleri arasında El Escorial, Airliehouse, Awaji ve ALS tanı indeksi yer alır. Bu kriterler&nbsp; klinik, elektrofizyolojik veya nöropatolojik alt motor nöron dejenerasyonunun gösterilmesi, üst motor nöronların klinik tutulumunun kanıtı ve hastalığın ilerlemesidir (2).&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ALS, ailesel vakaların yaklaşık %5-10unda Mendel kalıtım modeline sahip karmaşık bir genetik bozukluk olarak kabul edilir,&nbsp; ancak çoğu hastada, daha sonra sporadik veya izole (sALS) olarak adlandırılan hastalıkla ilgili fark edilebilir bir aile öyküsü yoktur (3).&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Bozulmuş protein homeostazı, anormal RNA metabolizması, mitokondriyal disfonksiyona yol açan genetik mutasyonlara atfedilen, birbiriyle bağlantılı çoklu hücre içi süreçlerin düzensizliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkan motor nöron hasarı , bozulmuş DNA onarımı, oksidatif stres bunların tümü nörotoksisite gelişiminde rol oynar. Bunlar dışında etiyopatogenezde nöronal hipereksitabilite ve aksonal disfonksiyon da rol oynamaktadır (3).&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Nöronal uyarılabilirlikde rolü olan ve pek çok nörolojik hastalıkla ilişkilendirilen kanalopatilerin motor nöron hastalıkların etyopatogenezinde rol alabileceği bildirilmiştir. Bunlardan&nbsp;T-tipi kalsiyum kanalları, nöronal uyarılabilirlik, hormon ve nörotransmitter salınımının yanı sıra çeşitli hücresel ve fizyolojik fonksiyonlara katkıda bulunan düşük voltajla aktive olan kalsiyum kanallarıdır.&nbsp;Epilepsi, otizm spektrum bozuklukları, şizofreni, motor nöron hastalıkları, ataksi ve aldosteronizm dahil olmak üzere çeşitli hastalıklar T-tipi kalsiyum kanallarını kodlayan genlerdeki mutasyonlarda izlenmiştir (3).&nbsp; &nbsp; &nbsp; T tipi kalsiyum kanalları elektrofizyolojik ve farmakolojik özelliklerinde de çeşitli farklılıklar gösterirler.&nbsp;Bu heterojenlik kısmen insanlarda sırasıyla CACNA1G&nbsp;,&nbsp;CACNA1H&nbsp;ve&nbsp;CACNA1I&nbsp;genleri tarafından kodlanan kanallar olmak üzere üç T tipi kanal izoformunun varlığıyla açıklanır. CACNA1H kanalopatilerinin idiyopatik jeneralize epilepsi, otizm spektrum bozuklukları, amiyotrofik lateral skleroz, kronik ağrı ve primer aldosteronizmde rolü olduğu gösterilmiştir.&nbsp;Son çalışmalar motor nöronlarda T-tipi kanalların ekspresyonunu bildirmiş olsa da, bu nöronlarda T-tipi kanalların fonksiyonel anlamı henüz analiz edilmemiştir.&nbsp;Artan nöronal uyarılabilirlik, sodyum iletkenliğinde bir artış ve aksonal potasyum akımlarında bir azalmanın gözlendiği ALSde ayırt edici bir özellik olarak rapor edilmiştir.&nbsp;Kalsiyumla aktive olan potasyum kanallarının kontrolünde T-tipi kanalların rolü göz önüne alındığında, ALS ile ilişkili mutasyonların neden olduğu T-tipi kanal aktivitesinin azalmasının potasyum akımlarının değişmesine katkıda bulunma olasılığı vardır.&nbsp;Ek olarak, yakın tarihli bir bulgu, nöronal progenitör hücre canlılığının korunmasında T-tipi kanalların rolünü göstermiştir (3).&nbsp;Yakın zamanda&nbsp;iki kalıtsal heterozigot CACNA1H&nbsp;mutasyonu&nbsp;taşıyan şiddetli infantil başlangıçlı amiyotrofisi olan olgu bildirilmiştir (4). Bizim hastamızda CACNA1G geninde heterozigot mutasyon izlendi. Literatürde CACNA1G ile bildirilmiş ALS vakasına rastlamadık.&nbsp;&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Sonuç olarak özellikle genç başlangıçlı hastalarda motor nöron hastalığının genetik nedenler açısından değerlendirilmesi önem taşımakta ve sporadik ALS vakalarından farklı olarak takipte&nbsp;kalsiyum kanalopatilerinin pek çok hastalık gelişimindeki rolü de göz önünde bulundurulduğunda hastanın takibinde gelişebilecek diğer klinik veya semptomların yönetilmesinde fayda sağlayabilir.&nbsp;Kaynaklar1.McNeill, A., Amador, MdM., Bekker, H.&nbsp;et al.&nbsp;Predictive genetic testing for Motor neuron disease: time for a guideline?.&nbsp;Eur J Hum Genet&nbsp;30,&nbsp;635–636 (2022).2.Dharmadasa T, Scaber J, Edmond E, Marsden R, Thompson A, Talbot K, Turner MR. Genetic testing in motor neurone disease. PractNeurol. 2022 Apr;22(2):107-116.&nbsp;3.&nbsp;Weiss N, Zamponi GW. Genetic T-type calcium channelopathies J Med Genet 2020;57:1-10.4. Carter MT, McMillan HJ, Tomin A, Weiss N. Compound heterozygous CACNA1H mutations associated with severe congenital amyotrophy. Channels 2019;13:153–61.&nbsp;</p

Ağır engelli bireylerin demografik ve klinik özellikleri: Türkiye'den tanımlayıcı çalışma

Background: A better understanding of severe disability is essential for optimizing treatment inthis subtype of MS. Our aim was to identify the characteristics of patients with MS with severedisabilities.Methods: We analyzed the demographics and clinical characteristics of 417 participants with anEDSS score of 6 and above registered in our database.&nbsp;Results: The majority of participants (81.77%) had a secondary progressive MS (SPMS), whereas%18.23 of the sample had a primary progressive MS (PPMS). The mean EDSS of the total samplewas 6.6±0.6. The female/male ratio was 1.68; the mean disease duration was 18.74±9.7 years;the mean age at onset was 32.85±11.23 years. The mean diagnosis age was 36.48±11.61, themean disease duration at the first visit was 3.62±4.92, and the mean onset age was32.85±11.23. The mean age at conversion from relapsing-remitting MS to SPMS was42.46±10.38. The disease onset age of patients with PPMS was 38.01±12.56. 11.5% of patientshad known familial history, and 8.63% had pediatric-onset MS. Regions of lesions at onset werespinal cord (48.9%), optic (32.1%), and supratentorial (24.7%).Conclusion: Our results confirm that older age at onset is a risk factor for more severe MS,consistent with the literature. However, the prevalence of familial MS and pediatric MS is notgreater than the rate reported in studies covering the entire disability spectrum. Further follow-up studies are needed to define clinical markers for severe disability.</p