49 research outputs found
Price divergences & convertible arbitrage strategy
Thesis(masters) --์์ธ๋ํ๊ต ๊ฒฝ์์ ๋ฌธ๋ํ์ :๊ฒฝ์ํ๊ณผ(SNUGlobal MBA์ ๊ณต),2010.8.Maste
The Role of 8-hydroxydeoxyguanosine as an intracellular signaling molecule in human leukemia cells ์ธ์ฒด ๋ฐฑํ๋ณ ์ธํฌ KG-1์์ ์ ํธ ์ ๋ฌ ๋ฌผ์ง๋ก์ 8-hydroxydeoxyguanosine์ ์ญํ ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ
Thesis (doctoral)--์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ :์ํ๊ณผ ์ฝ๋ฆฌํ,2002.Docto
Down-regulation of MutY by oxidative stress in Escherichia coli ๋์ฅ๊ท ์์ ์ฐํ์ ์คํธ๋ ์ค์ ์ํ MutY์ ํํฅ ์กฐ์
Thesis (master`s)--์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ :์ํ๊ณผ ์ฝ๋ฆฌํ ์ ๊ณต,1999.Maste
The Shaping and Changes of Scientific Discourses: Focusing on the Discourses on Sex/Gender Differences
ํ์๋
ผ๋ฌธ (๋ฐ์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ํ๋๊ณผ์ ๊ณผํ์ฌ ๋ฐ ๊ณผํ์ฒ ํ์ ๊ณต, 2016. 8. ํ์ฑ์ฑ.๊ทผ๋ ์ดํ ๊ณ๋ชฝ ์ฒ ํ์ ๋ชจ๋ ์ธ๊ฐ์ด ํ๋ฑํ๋ค๊ณ ์ด์ผ๊ธฐํ์ง๋ง, ์ฌ๊ธฐ์ ์ฌ์ฑ์ ํฌํจ๋์ง ์์๋ค. ๋จ์ฑ ์ค์ฌ์ ์ฌํ๋ ์ด๋ฅผ ์ ๋นํํ๊ธฐ ์ํด ์ฌ์ฑ๊ณผ ๋จ์ฑ์ ์๋ฌผํ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฅด๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํด์์ผ๋ฉฐ, ๊ทผ๋ ๊ณผํ์ด ์ด ์ฃผ์ฅ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํด ์๋ค. ์ฌ์ฑ๊ณผ ๋จ์ฑ์ ์ ์ฒ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฅด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ค๋ฅธ ์ญํ ์ ๋งก๋ ๊ฒ์ด ์์ฐ์ค๋ฝ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ๊ณ๋ชฝ ์ฒ ํ์ ๋งฅ๋ฝ์์ ๋ณผ ๋ ์ฐจ์ด๋ ์ฐจ๋ณ์ ์๋ฏธํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํ๋ฏธ๋์ฆ์ ์ค๋ซ๋์ ์ด๋ฐ ์ํฉ์ ๋นํํ๋ฉฐ ๋จ๋
์ ์ฐจ์ด๋ ํ๊ณ ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๊ฒฝํ์ ์ํด ํ์ต๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํด ์๋ค. ํนํ 20์ธ๊ธฐ ํ๋ฐ์ ๋ฑ์ฅํ ํ๋ฏธ๋์คํธ ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ์ ๊ณผ๊ฑฐ์ ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๋นํ์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํจ์ผ๋ก์จ, ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ์ฑ์ฐจ๊ฐ ์๋ค๋ ์ฃผ์ฅ์ ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ ๋ ๊ณผํ์ ์ฌ์ค์ด ์ค์ ๋ก๋ ์ค๋ฅ๊ฐ ์์๊ฑฐ๋ ์์ง ์ถฉ๋ถํ ๊ฒ์ฆ๋์ง ์์ ์ํ์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ต๊ทผ์๋ ๋์ ์ฑ์ฐจ๋ฅผ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ๋จ๋
์ ๋ฅ๋ ฅ์ด๋ ์ฑํฅ ์ฐจ์ด๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๋ ๋ด๋ก ์ด ํ์ ์ป๊ณ ์๋ค. ํนํ ๋ ์์ ์ด๋ฏธ์ง๊ฐ ๋ ํ๋์ ๋ํ ๊ฐ๊ด์ ์ธ ์ฌ์ค์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์ง ์๋๋ค๋ ์ต๊ทผ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์์์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ , ์ ๊ฒฝ๊ณผํ์ด ๋ง๋ค์ด๋ด๋ ๊ณผํ์ ์ฌ์ค์ ๋์ค์ ์์ญ์์ ํฐ ์ค๋๋ ฅ์ ๊ฐ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ์ ์ญ์ฌ์ ์ธ ๋งฅ๋ฝ์ ๊ณ ๋ คํ ํ๋ฏธ๋์คํธ ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ์๋ค์ ์ ๊ฒฝ๊ณผํ ๋ถ์ผ์ ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋นํ์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ๊ณ ์๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ ๊ฒฝ๊ณผํ ๋ถ์ผ์ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ๋ค์ ์ค์ฌ์ผ๋ก, ๊ณผํ ๋ด๋ก ์ด ํ์ฑ๋๊ณ ๋ณํํ๋ ๋ชจ์ต์ ์ดํด๋ณด์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ๋จผ์ ํ๋ฏธ๋์ฆ ์์ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ๋ค์ ์ดํด๋ณธ ํ, ์ฑ์ฐจ๋ฅผ ๋ค๋ฃฌ fMRI ์ฐ๊ตฌ ๋
ผ๋ฌธ๊ณผ ์ ๊ฒฝ๊ณผํ ๋ฆฌ๋ทฐ ๋
ผ๋ฌธ, ๋๊ณผํ ๋์ค์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๊ณผํ ๋์ค์์ ๋ํ ์ธ๋ก ๊ธฐ์ฌ์ ๋คํฐ์ฆ ๋ฆฌ๋ทฐ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ค๋ช
ํ๊ธฐ ์ํด, ๋ด๋ก ์ ๋ง๋๋ ์ฃผ์ฒด์ ์ฃผ์ฒด์ ์ธ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๋ด๋ก ์ด ์๋ก ์ํธ์์ฉํ๋ฉฐ ์ฃผ์ฒด์ ์ธ์๋ ๋ด๋ก ๋ ๋ณํํ๋ค๋ ์๋ฏธ์์ ์ฃผ์ฒด์ ๋ด๋ก ์ ์ํธ์์ฉ์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋
์ ์ ์ํ๋ค.
๋จผ์ , ํ๋ฏธ๋์ฆ ์์์์ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ๋ค์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ํ๋ฏธ๋์คํธ ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ์๋ค์ด ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์์์ ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ์์ ์ ์ ์์๋ค. ํ๋ฏธ๋์ฆ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ๋ค๋ ๋ค์ํ์ง๋ง, ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์์์ ์ฑ์ฐจ๋ฅผ ์ธ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ฏผ๊ฐํ ๋ฌธ์ ์ด๋ฉฐ ์ผ๋ถ ํ๋ฏธ๋์คํธ๋ค์ ์๋ฌผํ์ ์ฑ์ฐจ๋ง์ ๋ถ์ ํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ด๋ฐ ํ๋ฏธ๋์ฆ์ ๋งฅ๋ฝ๊ณผ ๊ณผ๊ฑฐ์ ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ์ค๋ฅ๊ฐ ์์๋ค๋ ์ญ์ฌ์ ๋งฅ๋ฝ์ ๊ณ ๋ คํ ํ๋ฏธ๋์คํธ ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ์๋ค์ ์๋ฌผํ์ ์ฑ์ฐจ๊ฐ ์๋ค๋ ๊ณผํ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋นํ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ด๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์๋ค. ํนํ ์ ๊ฒฝ๊ณผํ ๋ถ์ผ์์๋ ์ ๋ ๊ณ ์ ๊ด๋
์ด ์ฑ์ฐจ์ ๋ํ ๊ณผํ์ ์ฌ์ค์ ๋ง๋๋๋ฐ ๋ฐ์๋๊ณ , ์ด๋ ๊ฒ ๋ง๋ค์ด์ง ๊ณผํ์ ์ฌ์ค์ด ๋ค์ ์ ๋ ๊ณ ์ ๊ด๋
์ ๊ฐํํ๋ค๋ ๋ด๋ก์น์์ฆ(neurosexism) ํ์์ ๋ํ ์ด๋ค์ ๋ถ์์ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ๋ค์ ์ํฅ์ ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
4์ฅ๊ณผ 5์ฅ์ ๊ฐ๊ฐ fMRI ์ฐ๊ตฌ ๋
ผ๋ฌธ๋ค๊ณผ ์ ๊ฒฝ๊ณผํ ๋ฆฌ๋ทฐ ๋
ผ๋ฌธ๋ค์ ๋ถ์ํจ์ผ๋ก์จ, ๊ณผํ์ ์์ญ์์ ์ฌ๋ฌ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ๋ค์ด ๊ณผํ์ ์ฌ์ค์ ๋ง๋ค๊ณ ํด์ํ๋๋ฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค๋ ์ ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ์ฆ, ๊ณผํ์ ์ฌ์ค์ ๋ง๋ค๊ณ ํด์ํ๋๋ฐ ์ ๋ ๊ณ ์ ๊ด๋
๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์ ํฌํจํ ์ฌ๋ฌ ๋ด๋ก ๋ค์ด ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ณ ์์๋ค. ์ด๋ ๊ณผํ์ ์์ญ์์๋ ์ฐ๊ตฌ์๊ฐ ์ ํ ๋ด๋ก ์ด ์ฐ๊ตฌ์์ ์ธ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ณ , ์ด ์ํฅ์ด ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ์๋์ด ๋ค์ํ ์์ค์ ๋ด๋ก ๋ค์ ๋ง๋ ๋ค๋ ์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ฌ ๋ด๋ก ๋ค์ด ์ํธ์์ฉํ๋ฉฐ ๋ด๋ก ์ ๋ณํ๊ฐ ์ผ์ด๋ ์ ์๋ค๋ ์ ์ ์๋ฏธํ๋ค. ํนํ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์ฒ๋ผ ๊ฐ์น์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ ๋ด๋ก ์ด ๊ณผํ์ ์์ญ์์๋ ๊ธ์ ์ ์ธ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ด๋ก ์ ๋ณํ๋ฅผ ์ด๋์ด๋ผ ์ ์์์ ์๋ฏธํ๋ค.
๋ ๋์๊ฐ ์ผ๋ถ ๋ฆฌ๋ทฐ ๋
ผ๋ฌธ์ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ๊ณผ ์งํ๋ก ๋ด๋ก ์ ์ํฅ์ ๋ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๋๋ฌ๋ด๊ธฐ๋ ํ๋ค. ํนํ ์ ๋ ์ฐ๊ตฌ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ๋ฆฌ๋ทฐ ๋
ผ๋ฌธ ๋ ํธ์ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ๋์ ์๋ฌผํ์ด ์ฌํ ๊ฒฝํ๊ณผ ๋ถ๋ฆฌ๋์ง ์๋๋ค๊ณ ์ ์ํ์ผ๋ฉฐ, ์ด ๋ฆฌ๋ทฐ ๋
ผ๋ฌธ๋ค์ด ๋ค์ ํ๋ฏธ๋์คํธ ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ ์ฐ๊ตฌ์ ์ธ์ฉ๋์๋ค๋ ์ ์ ๋ณผ ์ ์์๋ค. ์ด๋ฐ ์ ์ ํ๋ฏธ๋์ฆ, ์งํ๋ก , ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ, ์ ๊ฒฝ๊ณผํ ๋ถ์ผ์์ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ๋ค์ด ๋ค์ํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ํธ์์ฉํ๋ค๋ ์ ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
6์ฅ๊ณผ 7์ฅ์ ๋์ค์ ์์ญ์์ ์ ๊ฒฝ๊ณผํ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์๊ณก๋๊ณ , ์๊ณก๋ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ์ด ํ์ฐ๋๊ณ , ๋ค์ ์ด ๋ด๋ก ์ด ๋ณํํ๋ ์์์ ์ดํด๋ณด์๋ค. ๋จ๋
๊ฐ ์ ์ฒ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฅด๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ ๋๊ณผํ ๋์ค์๋ค์ ์ ๊ฒฝ๊ณผํ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฑ์ ํธํฅ๋๊ฒ ์ธ์ฉํ๊ฑฐ๋ ์๊ณกํจ์ผ๋ก์จ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ์ ์๊ณกํ๊ณ ์์๋ค. ์ด๋ ์ฃผ์ฒด๊ฐ ์์ ์ด ์ ํ ์ฌ๋ฌ ๋ด๋ก ๋ค์ ์์ํ์ง๋ง, ์์ ์ ๋ฏฟ์์ ๋น์ถ์ด ๊ณผํ์ ์ฌ์ค์ ๋ฐ๋ผ๋ณด๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ฆ, ํน์ ๋ด๋ก ์ ์ํฅ์ด ๊ฐํ ๊ฒฝ์ฐ ์ฃผ์ฒด๋ ์ฌ์ค์ ์๊ณกํ์ฌ ๋ฐ์๋ค์ด๊ธฐ๋ ํ๋ฉฐ, ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ์๊ณก๋ ๋ด๋ก ์ ๋ง๋ค์ด๋ด๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ๊ณผํ์ ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ค๊ณ ์ฌ๊ฒจ์ง๋ฉด ์๊ณก๋ ๋ด๋ก ๋ ํ์ ์ป๋๋ค. ์ธ๋ก ๊ณผ ๋์ค์ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ๊ณผํ์ ์ธ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์ ์ํ๋ฉฐ ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ์ฑ์ฐจ๊ฐ ์์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค๊ณ ์ฌ๊ธฐ๊ณ , ๋์ค์๊ฐ ์ ์ํ ์๊ณก๋ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ์ ์ ๋ขฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์๋ค. ํ์ง๋ง ๊ธฐ์กด ๋๊ณผํ ๋์ค์๋ค์ ์ฃผ์ฅ์ ๊ณผํ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ๋ฐ๋ฐํ ์ฝ๋ธ๋ฆฌ์ ํ์ธ์ ์ฑ
์ด ๋ฒ์ญ๋์ด ์ถํ๋๋ฉด์ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ์ ๋ณํ๊ฐ ์ผ์ด๋๊ธฐ ์์ํ๋ค. ์ธ๋ก ๋ ๋์ค๋ ํ์ธ์ ์ฑ
์ด ์ค๋๋ ฅ ์๋ค๊ณ ์ฌ๊ฒผ์ผ๋ฉฐ, ์ผ๋ถ ๋คํฐ์ฆ์ ํ์ธ์ ์ฑ
์ ์ค๋๋นํด ์ฑ์ฐจ์ ๋ํ ์ธ์์ด ๋ฐ๋๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ด๋ฐ ํ์์ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ๋์์ ์ค์ฒ์ ์ธ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก์ ๋ด๋ก ๋ณํ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ํ ๋นํ์ ์ธ ๋ฌธ์ ์์์ ๋ด์ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์ด ๊ณผํ์ ์์ญ๊ณผ ๋์ค์ ์์ญ์์ ๊ธ์ ์ ์ธ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ด๋ก ์ ๋ณํ๋ฅผ ์ด๋์ด๋ด๊ณ ์๋ค๋ ์ ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ํนํ ๋์ค์ ์์ญ์์๋ ๊ณผํ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ผ๊ณ ์ฌ๊ฒจ์ง๋ฉด ์๊ณก๋ ๋ด๋ก ๋ ํ์ ์ป๋๋ค๋ ์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด ์๊ณก๋ ๋ด๋ก ์ ๋ณํ์ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ์๋ก์ด ๊ณผํ์ ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ค๋ ์ ์ ์ ์ ์์๋ค. ์ด๋ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ๊ฐ์ ํน์ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ด์ ๋ด๋ก ์ด ์ฃผ์ฒด์ ๋ด๋ก ์ ์ํธ์์ฉ์ ํตํด ๊ณผํ๊ณผ ์ฌํ๋ฅผ ๊ธ์ ์ ์ธ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ณํ์ํฌ ์ ์์์ ์๋ฏธํ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด๋ฐ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ณผํ๊ณผ ์ฌํ๋ฅผ ์ดํดํ๊ณ ๋ณํ์ํค๋๋ฐ ๊ฐ์น์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์ค์ํ๋ฉฐ, ์ธ์์ ๊ธ์ ์ ์ธ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ณํ์ํค๊ธฐ ์ํด ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ์น์ ๋ฌธ์ ์ ๊ด์ฌ์ ๊ธฐ์ธ์ฌ์ผ ํ๋ค๊ณ ์ ์ํ๋ค. ์ด ์ ์์ ๋ ๋์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๋ง๋ค๊ธฐ ์ํด ์ฑ
์๊ณผ ์ค๋ฆฌ์ ๋ฌธ์ ์ ๊ด์ฌ์ ๊ธฐ์ธ์ด๊ณ ์๋ ์ต๊ทผ ํ๋ฏธ๋์คํธ ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ์ ํ๋ฆ์ ๋ถํฉํ๋ฉฐ, ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ด๋ฌํ ๊ธฐํ์ ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ ๋ ์ ์๋ค. ๋๋ ์ธ์๋ก ๊ณผ ์กด์ฌ๋ก , ์ค๋ฆฌ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋ถ๋ฆฌํ ์ ์๋ค๊ณ ์ ์ํ๋ ๋ฐ๋ผ๋(2007)์ ํ์์ ์ค์ฌ๋ก ์ด ์ง์, ํ์, ๊ฐ์น์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์๋ก ์ฝํ ์์์ ์๋ฏธํ๋ค๊ณ ํด์ํ๋ค. ๊ธ์ ์ ์ธ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ด์ ์ง์์ด ๊ธ์ ์ ์ธ ๋ด๋ก ์ ๋ง๋ค์ด๋ด๊ณ , ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ฌ๋๋ค์ ์ธ์๊ณผ ์ฌํ๋ฅผ ๊ธ์ ์ ์ธ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ณํ์ํฌ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ํ ์ฃผ์ฒด์ ์ธ์, ๋ด๋ก , ๊ฐ์น์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์ฐ๊ฒฐ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋ด๋ก ์ ๋ณํ๊ฐ ๋ง๋ค ์ ์๋ ๊ณผํ๊ณผ ์ฌํ์ ๋ณํ์์ ๊ฐ์น์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์ค์ํ ์ ์์์ ์์ฌํ๋ค.โ
์๋ก 1
1. ๋ฌธ์ ์ ๊ธฐ 1
2. ์ฐ๊ตฌ ์๋ฃ์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก 5
3. ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ตฌ์ฑ 7
โ
ก ์ด๋ก ์ ๋
ผ์ 10
1. ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ, ๊ณผํ๊ณผ ์ฌํ์ ๋ํ ์๋ก์ด ์ดํด 12
1.1. ๊ณผํ๊ณผ ์ฌํ์ ๋ํ ์ด๊ธฐ ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ ๋
ผ์๋ค 12
1.2. ๊ณผํ์ง์์ ๋ณธ์ง์ ๋ํ ์๋ก์ด ์ดํด, ์ฌํ๊ตฌ์ฑ์ฃผ์ 16
1.3. ๊ณผํ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๊ถ๋ ฅ์ด ์๋ํ๋ ๋ฐฉ์์ ๋ํ ์ค๋ช
, ANT 21
2. ํ๋ฏธ๋์คํธ ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ, ๊ณผํ๊ณผ ์ฌํ์ ๋ณํ๋ฅผ ์ํ ๊ธฐํ 25
2.1. ๊ณผํ์ ๋จ์ฑ์ค์ฌ์ฑ 25
2.2. ๊ณผํ์ง์์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ ์ํ ์ ์๋ค 29
2.3. ์ ๋์ ๊ถ๋ ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ค์ฒ์ ๋ฌธ์ 35
2.4. ๋ ๋์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๋ง๋ค๊ธฐ ์ํ ๊ธฐํ, ํ๋ฏธ๋์คํธ ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ์ ์๋ฏธ ํ์ฅ 41
2.5. ์ฃผ์ฒด์ ๋ด๋ก ์ ์ํธ์์ฉ 43
3. ์๊ฒฐ: ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ๋ถ์์ด ๊ฐ๋ ํจ์ 49
โ
ข ํ๋ฏธ๋์ฆ์ ์๊ฐ์์ ๋ณธ ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ 52
1. ํ๋ฏธ๋์ฆ ์์์์ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก 53
1.1. ์ฑ์ฐจ์ ๋ํ ํ๋ฏธ๋์ฆ์ ๋
ผ์๋ค 53
1.2. ์น์ค๊ฐ ๊ตฌ์ฑ๋๋ค ํ๋ฏธ๋์ฆ๊ณผ ๊ณผํ๊ธฐ์ ํ์ ์ํธ์์ฉ 61
1.3. ํ๋ฏธ๋์ฆ๊ณผ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก 69
2. ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ์ ์ญ์ฌ: ๊ณ ๋ ์์ฐ์ฒ ํ์์ ํ๋ ์ ๊ฒฝ๊ณผํ๊น์ง 71
2.1. ์ฌ์ฑ์ ์ด๋ฑํ๋ค 72
2.2. ์ฌํ์๋ฌผํ, ์ ์ ์๊ฐ ๊ฒฐ์ ํ๋ ์ฐจ์ด 77
2.3. ์ฑํธ๋ฅด๋ชฌ์ด ๊ฒฐ์ ํ๋ ์ฌ์ฑ์ฑ๊ณผ ๋จ์ฑ์ฑ 83
3. ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ํด์: ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์ ์ํฅ 92
3.1. ๊ณ ์ ๊ด๋
์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๋ํ ํ๋ฏธ๋์ฆ์ ํด์ 93
3.2. ๊ณผํ์์ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์์ฉ 96
3.3. ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์์์์ ํ๋ฏธ๋์คํธ, ๊ณผํ ์ฐ๊ตฌ ์ ํต ์์์์ ๊ณผํ์ 98
4. ์๊ฒฐ: ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฌธํ์ ๋งฅ๋ฝ 102
โ
ฃ ์ ๊ฒฝ๊ณผํ์ด ์ด์ผ๊ธฐํ๋ ์ฐจ์ด 107
1. ๋ด๋ก์น์์ฆ์ ๋ํ ์ฐ๋ ค 109
1.1. ์ ๋ ๊ณ ์ ๊ด๋
์ด ๋ฐ์๋ ๊ณผํ์ ์ฌ์ค 110
1.2. ๊ณผํ์ ์ฌ์ค์ด ์ ๋ ๊ณ ์ ๊ด๋
์ ๊ฐํํ๋ค 112
1.3. ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์์์์ ๋ด๋ก์น์์ฆ ๊ฐ๋
, ๊ทธ ์๋ฏธ์ ์ญํ 113
2. fMRI ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ์ ํน์ง 115
2.1. ์ผ์นํ์ง ์๋ ์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ค, ๋ชจ์๋๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ์ค๋ช
116
2.2. ์ฐจ์ด๋ฅผ ์์ํ ๊ฐ์ค 119
2.3. ๊ณ ์ ๊ด๋
์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ค 124
3. fMRI ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ์ ํ๋ฏธ๋์ฆ 134
3.1. fMRI ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ค์ด ํธํฅ๋์ด ์๋๊ฐ 134
3.2. ์ฑ์ฐจ์ ์์ธ, ์๋ฌผํ์ธ๊ฐ ํ๊ฒฝ์ธ๊ฐ 140
4. ํ๋ฏธ๋์ฆ, ๊ณผํ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค 147
4.1. ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ณด์ด๋ ํ๋ฏธ๋์ฆ์ ์ํฅ 147
4.2. ํ๋ฏธ๋์ฆ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ์ ํํธ๋ค 149
4.3. ๊ณ ์ ๊ด๋
์ ๋ด์ ์ด๋ก ๋ค์ ์ํฅ, ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ 152
5. ์๊ฒฐ: ๊ณผํ์ ์ฌ์ค์ด ๋ง๋ค์ด๋ด๋ ๋ด๋ก ๋ค 155
โ
ค ์ ๊ฒฝ๊ณผํ ๋ถ์ผ์์ ๋ง๋ค์ด์ง๋ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ๋ค 158
1. ์ง์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅธ ์ฐจ์ด์ ๋ํ ํด์ 159
1.1. ๋ ์์ ๊ธฐ์ ์ ํ๊ณ์ fMRI ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ์ ์ค๋ฅ 159
1.2. ๋ชจ์๋๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ํด์ 161
1.3. ์ฑ์ฐจ๊ฐ ์๋ค vs. ์ฑ์ฐจ๊ฐ ์๋ค 163
2. ์๋ฌผํ ๋ด๋ก ์ ์ํฅ 167
2.1. ์๋ฌผํ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฅธ ๋, ์ ์ ์์ ์ฑํธ๋ฅด๋ชฌ์ ์ญํ 167
2.2. ๋์ ์ฑ์ฐจ, ์งํ์ ๊ฒฐ๊ณผ 168
2.3. ํธ๊ฒฌ์ ์ง์งํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ ์งํ๋ก , ENA ์ด๋ก 170
3. ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์ ์ํฅ 172
3.1. ์๋ก ์ฝํ ์๋ ์น์ค(sex)์ ์ ๋(gender) 172
3.2. ์ฐจ์ด๋ณด๋ค ํฐ ์ ์ฌ์ฑ 174
3.3. ๋จ๋
์ ์ฐจ์ด, ๊ฒฝํ๊ณผ ํ์ต์ ๊ฒฐ๊ณผ 175
3.4. ์ฑ์ธ์ง ์ํ, ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ์ ์์์ ํจ์ 176
4. ์๊ฒฐ: ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ๋ค์ ์ํธ์์ฉ 178
โ
ฅ ๋์ค์์์ ์๊ณก๋๋ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก 180
1. ๋์ค์์ ํ๋ฏธ๋์ฆ ์์ 181
1.1. ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์ ์์ฉ: ํ๊ท ์ ์ธ ์ฐจ์ด, ๊ฐ์ธ์ฐจ 181
1.2. ์ฑ์ฐจ๊ฐ ๋ํ๋๋ ์์ธ: ์ฌํ๋ฌธํ์ ์์์ ์ธ์ , ์๋ฌผํ์ ์์์ ๊ฐ์กฐ 183
1.3. ์ฌ์ฑ์ ๋ค๋ฅด์ง๋ง ์ด๋ฑํ์ง ์๋ค 193
1.4. ์์ฑํ๋ฑ์ ์ํ ์ฑ์ฐจ ์ฐ๊ตฌ: ํ๋ฏธ๋์ฆ ์ ์ ์ ์์์ ํด์ 194
2. ํธ๊ฒฌ์ ์ฌ์์ฐ: ๋ ์์ ์ฐ๊ตฌ์ ํธํฅ๋ ์ธ์ฉ 200
2.1. ๊ณ ์ ๊ด๋
1: ์ฌ์ฑ์ ์ธ์ด ๋ฅ๋ ฅ 200
2.2. ๊ณ ์ ๊ด๋
2: ๋จ์ฑ์ ๊ณต๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ 202
2.3. ๊ณ ์ ๊ด๋
3: ๋จ์ฑ์ ์ํ ๋ฅ๋ ฅ 205
2.4. ๊ณ ์ ๊ด๋
4: ์ฌ์ฑ์ ๊ณต๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ 207
2.5. ๊ณ ์ ๊ด๋
5: ๋จ์ฑ์ ๊ณต๊ฒฉ์ฑ๊ณผ ๊ฒฝ์ ์ฌ๋ฆฌ 212
2.6. ๊ณ ์ ๊ด๋
6: ๋ชจ์ฑ 214
2.7. ์ ์ฒ์ ์ธ ์ฑ์ฐจ์ ๋ํ ์ฆ๊ฑฐ: ์ฌ์์ ๋จ์์ ์ ํธ ์ฐจ์ด 215
2.8. ๋จ๋
์ ์ฑ์ ๊ด์ฌ 218
3. ์งํ์ฌ๋ฆฌํ์ ๋ฌด๋นํ์ ์ธ ์์ฉ 219
3.1. ๋ค์์ ์งํ๋ก ๊ณผ ๋ฒ์ค์ ์งํ์ฌ๋ฆฌํ 220
3.2. ๊ณ ์ ๊ด๋
1: ๋จ์ฑ์ ์ฒด๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ์ฌ์ฑ์ ๊ณต๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ 223
3.3. ๊ณ ์ ๊ด๋
2: ์์ก, ๊ณต๊ฒฉ์ฑ, ์ง์ ์ถ๊ตฌ 227
3.4. ์งํ์ ๋ํ ๋์ค์ ์ ์๋ค์ ์ดํด 231
4. ์๊ฒฐ: ์ฃผ์ฒด์ ์ธ์๊ณผ ๋ด๋ก ์ ์๊ณก 233
โ
ฆ ์๊ณก๋ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ์ ํ์ฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ด๋ก ์ ๋ณํ 235
1. ์๊ณก๋ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ์ ํ์ฐ 236
1.1. ์ธ๋ก ์์ ์ฌ์์ฐ๋๋ ์๊ณก๋ ๋ด๋ก 236
1.2. ์๊ณก๋ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ์ ์์ฉ 244
2. ๋์ค์ ์์ญ์์ ์ผ์ด๋๋ ๋ด๋ก ๋ค์ ์ํธ์์ฉ 250
2.1. ๋์ค์ ์ธ์์ ๋ฏธ์น๋ ํ๋ฏธ๋์ฆ ๋ด๋ก ์ ์ํฅ 250
2.2. ์ฑ
์ ๋
ผ์ง์ ๋ํ ๋นํ์ ์ธ ์ ๊ทผ 256
2.3. ๋ค์ํ ๋งฅ๋ฝ์์ ์์ฉ๋๋ ๊ณ ์ ๊ด๋
263
3. ์๊ณก๋ ๋ด๋ก ์ ๋ฐ๋ฐํ๋ ๊ณผํ์ ๊ทผ๊ฑฐ์ ๋ด๋ก ์ ๋ณํ 266
3.1. ์ธ๋ก ์ ์์ญ์์ ์ผ์ด๋ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ์ ๋ณํ 266
3.2. ๋์ค์ ์ธ์๊ณผ ์ฑ์ฐจ ๋ด๋ก ์ ๋ณํ 270
4. ์๊ฒฐ: ๊ณผํ์ ๊ทผ๊ฑฐ์ ๋ํ ์ ๋ขฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฃผ์ฒด์ ์ธ์๊ณผ ๋ด๋ก ์ ๋ณํ 274
โ
ง ๊ฒฐ๋ก 276
1. ๋
ผ๋ฌธ์ ์์ฝ๊ณผ ์ ๋ฆฌ 276
2. ์ฃผ์ฒด์ ๋ด๋ก ์ ์ํธ์์ฉ, ๋ด๋ก ์ ๋ณํ์ ์ฌํ์ ๋ณํ 278
2.1. ํ๋ฏธ๋์ฆ์ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ๊ณผ ๋ด๋ก ์ ๋ณํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ณธ์ฑ๊ณผ ์์ก์ ์ํธ์์ฉ 278
2.2. ์ฃผ์ฒด์ ๋ด๋ก ์ ์ํธ์์ฉ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ์น์ ๋ฌธ์ 282
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 286
Abstract 316Docto
Development and evaluation of transitional nursing program of brain injury patients and family caregivers in neurological care unit
๊ฐํธํ๊ณผ/๋ฐ์ฌ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ Meleis ๋ฑ(2000)์ ์ ํ์ด๋ก ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํ๊ฐํ์๋ค. ํ๋ก๊ทธ๋จ ๊ฐ๋ฐ ๋จ๊ณ์์๋ ์ ํ์ด๋ก ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ, ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ ๋ฐ ๊ด๋ จ๋ ์๋ฃ์ง๊ณผ ํฌ์ปค์ค ๊ทธ๋ฃน ์ธํฐ๋ทฐ๋ฅผ ํตํ ์๊ตฌ๋ ํ์
, ์ ํ๊ฐํธ ๋ด์ฉ๋ถ์์ ํตํด ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ๋ด์ฉ์ ๊ตฌ์ฑํ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ฌธ๊ฐ์ ์ฌ์ฉ์ ์ง๋จ ๋ด์ฉ ํ๋น๋ ๊ฒ์ฆ, ์์ ์ ์ฉ๊ฐ๋ฅ์ฑ ๊ฒ์ฆ์ ํตํด ์ต์ข
์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ํ๋ก๊ทธ๋จ ํจ๊ณผ ํ๊ฐ๋จ๊ณ์์๋ ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ๋์์ผ๋ก ํ์ฌ ๊ฐ๋ฐ๋ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ์ ์ค์ด ๊ฒฐ์ ๋ ์์ ๊ณผ ์ ํ ํ ํด์ ์์ ์ ๋ฏธ์น๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํ์
ํ๊ธฐ ์ํด ๋น๋๋ฑ์ฑ ์ ํ ์ค๊ณ์ ์ ์ฌ ์คํ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๊ธฐ๊ฐ์ 2011๋
3์๋ถํฐ 2012๋
3์๊น์ง์ด์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์์ ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค์์ ์ผ๋ฐ๋ณ์ค๋ก ์ ์ค์ด ๊ฒฐ์ ๋ ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ด์๋ค. ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ๊ฐ๋ฐ๋๊ธฐ ์ ์ 2011๋
6์๋ถํฐ 2007๋
10์๊น์ง ๋์กฐ๊ตฐ 48๋ช
์ ๋์์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌ์ ๋ํ ๋์๋ฅผ ๋ฐ์ ํ ์๋ฃ๋ฅผ ์์งํ์์ผ๋ฉฐ, 2011๋
12์๋ถํฐ 2012๋
3์๊น์ง ์คํ๊ตฐ 46๋ช
์ ๋์์ผ๋ก ์ ์ค ๊ฒฐ์ ์์ ๋ถํฐ ํด์ํ ๋๊น์ง ๊ฐ๋ฐ๋ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ ๊ณตํ์๊ณ , ์ ์ค์ด ๊ฒฐ์ ๋ ์์ ๊ณผ ํด์ํ๊ธฐ ์ ์์ ์์ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค. ์์ง๋ ์๋ฃ๋ SPSS 15.0์ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. 1) ํ๋ก๊ทธ๋จ ๊ฐ๋ฐ ๋จ๊ณ์์ ์ ํ์ด๋ก ์ ์ฃผ์ ๊ฐ๋
์ค์์ ์ ํ์ ์์ฑ์ธ ์ธ์๊ณผ ์ฐธ์ฌ๋ฅผ ์ฆ์ง์ํค๊ณ , ์ ํ์ ๊ฐ์ธ์ ์กฐ๊ฑด์ธ ์ ํ์ค๋น์ ์ง์ญ์ฌํ ์กฐ๊ฑด์ธ ์ง์ง์ ํ๊ฒฝ ์กฐ์ฑ์ ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ๋ด์ฉ์ ๊ตฌ์ฑํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ ํ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํด ์ ํ๊ณผ์ ์ ์ฃผ์ ์์ ๋ณ ๊ฐํธ์์ญ์ ์ค์ ํ์๋ค. ์ ํ์ ์ฃผ์ ์์ ๋ณ ๊ฐํธ์์ญ์ ํ์ ๊ฐํธ, ๋ณ๋์ฐ๊ณ, ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ๊ต์ก ๋ฐ ์ง์ง, ํ๋ ๋ฐ ์๋ฌธ, ๋ฆฌ๋์ฝ ์์ญ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋์์ผ๋ฉฐ, ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ๊ณผ ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ ๋ฐ ์๋ฃ์ง๊ณผ์ ํฌ์ปค์ค ๊ทธ๋ฃน ์ธํฐ๋ทฐ, ์ ํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก ๋ด์ฉ๋ถ์์ ํตํด ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ธ๋ถ๋ด์ฉ์ ๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ๋ํ ์ค์ฌ๋ด์ฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ค์ฌ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์ค์ฌ ์์์ ๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌํ์ฌ ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ ๋์์ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ ํ์ ๊ฐ๋ณ๋ฉด๋ด, ๊ฐ๋ณ๊ต์ก, ๊ฐ์กฑ๋ชจ์, ์ผ๋ฐ๋ณ์ค ์ ํ์ ๊ฒฝํํ ์ ์ฌ์ฌ๋ก ์๊ฐ, ์ง์ ์ค์ต, ์ง์ ํฌ์ด, ์ง์ ๊ด์ฐฐ ๋ฐ ์ํ, ์์ฌ์ํต ๋ฑ์ ๋ด์ฉ์ผ๋ก ๋ฆฌํ๋ , ์์ฑ
์, ์ง๋ฌธ์ง, EMR(electronic medical recording) ๋ฑ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ ์ค์ด ๊ฒฐ์ ๋ ์์ ๋ถํฐ ํด์์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ์์ ๊น์ง ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐ๋์๋ค. 2) ํ๋ก๊ทธ๋จ ํ๊ฐ ๋จ๊ณ์์ ๊ฐ์ค์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ๊ฐ์ธ์ ์ ํ ์กฐ๊ฑด์ ๋ฏธ์น๋ ํจ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๊ฐ์ค 1. โ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ ์ฉ ํ ์คํ๊ตฐ์ ์ผ๋ฐ๋ณ์ค ์ ํ์ค๋น์ ์๋ ๋์กฐ๊ตฐ๋ณด๋ค ๋์ ๊ฒ์ด๋คโ๋ ์ง์ง๋์๋ค. ๋์์ ํ์ ์คํ๊ตฐ์ ์ผ๋ฐ๋ณ์ค ์ ํ์ค๋น ์ ์๋ ํ๊ท 158.35์ ์ผ๋ก, ๋์กฐ๊ตฐ์ 147.42์ ๋ณด๋ค ๋์๋ค(p<0.001). ์ ํ์ค๋น๊ฐ ๋์๋ค๊ณ ๋ตํ ๋์์ ํ์ ๊ฐ์กฑ์ ๋น์จ์ ์คํ๊ตฐ์ด 93.5%๋ก ๋์กฐ๊ตฐ์ 89.6%๋ณด๋ค ๋์์ผ๋ ์ ์ํ ์ฐจ์ด๋ ์์๋ค. ๊ฐ์ค 2. โ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ ์ฉ ํ ์คํ๊ตฐ์ ํด์์ค๋น์ ์๋ ๋์กฐ๊ตฐ๋ณด๋ค ๋์ ๊ฒ์ด๋คโ๋ ์ง์ง๋์๋ค. ๋์์ ํ์ ์คํ๊ตฐ์ ์ผ๋ฐ๋ณ์ค ํด์์ค๋น์ ์ ์๋ ํ๊ท 166.22์ ์ผ๋ก, ๋์กฐ๊ตฐ์ 154.65์ ๋ณด๋ค ๋์๋ค(p<0.001). ํด์์ค๋น๊ฐ ๋์๋ค๊ณ ๋ตํ ๋์์ ํ์ ๊ฐ์กฑ์ ๋น์จ์ ์คํ๊ตฐ์ด 97.8%๋ก ๋์กฐ๊ตฐ์ 83.5%๋ณด๋ค ๋์๋ค(p=0.42). ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ๋ฐ์์์์ ๋ฏธ์น๋ ํจ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๊ฐ์ค 1. โ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ ์ฉ ํ ์คํ๊ตฐ์ ์ ํ์คํธ๋ ์ค๋ ๋์กฐ๊ตฐ๋ณด๋ค ๋ฎ์ ๊ฒ์ด๋ค.โ๋ ์ง์ง๋์๋ค. ๋์์ ํ์์ ์ ํ ์คํธ๋ ์ค๋ 10์ ๋ง์ ์ ์คํ๊ตฐ์ 4.46์ ์์ 2.78์ ์ผ๋ก, ๋์กฐ๊ตฐ์ 4.60์ ์์ 3.73์ ์ผ๋ก ๋ณํ๋์ด ์ง๋จ๊ฐ(p=.025), ์์ ๊ฐ(p<.001)์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์์ผ๋ฉฐ, ๊ตํธ์์ฉ์ด ์์๋ค(p=.009). ๋์์ ํ์ ๊ฐ์กฑ์ ์ ํ ์คํธ๋ ์ค๋ 10์ ๋ง์ ์ ์คํ๊ตฐ์ 4.80์ ์์ 2.83์ ์ผ๋ก, ๋์กฐ๊ตฐ์ 4.56์ ์์ 3.94์ ์ผ๋ก ๋ณํ๋์ด ์ง๋จ๊ฐ(p=.008), ์์ ๊ฐ(p<.001)์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์์ผ๋ฉฐ, ๊ตํธ์์ฉ์ด ์์๋ค(p<.001). ๊ฐ์ค 2. โ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ํ ์คํ๊ตฐ์ ์ ํ๋ถ์์ ๋์กฐ๊ตฐ๋ณด๋ค ๋ฎ์ ๊ฒ์ด๋ค.โ๋ ์ง์ง๋์๋ค. ๋์์ ํ์์ ์ ํ ๋ถ์์ 100์ ๋ง์ ์ ์คํ๊ตฐ์ 52.39์ ์์ 46.74์ ์ผ๋ก, ๋์กฐ๊ตฐ์ 51.81์ ์์ 49.67์ ์ผ๋ก ๋ณํ๋์ด ๊ตํธ์์ฉ์ด ์์๋ค(p=.050). ๋์์ ํ์ ๊ฐ์กฑ์ ์ ํ ํ ๋ถ์์ 100์ ๋ง์ ์ ์คํ๊ตฐ์ 54.04์ ์์ 44.22์ ์ผ๋ก, ๋์กฐ๊ตฐ์ 52.46์ ์์ 48.88์ ์ผ๋ก ๋ณํ๋์ด ๊ตํธ์์ฉ์ด ์์๋ค(p=.001). ๊ฐ์ค 3. โ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ ์ฉ ํ ์คํ๊ตฐ์ ์ฃผ๊ด์ ๊ฑด๊ฐ์ํ๋ ๋์กฐ๊ตฐ๋ณด๋ค ๋์ ๊ฒ์ด๋ค.โ๋ ์ง์ง๋์๋ค. ๋์์ ํ์์ ์ฃผ๊ด์ ๊ฑด๊ฐ์ํ๋ 10์ ๋ง์ ์ ์คํ๊ตฐ์ด 5.98์ ์์ 8.04์ ์ผ๋ก, ๋์กฐ๊ตฐ์ 6.42์ ์์ 6.83์ ์ผ๋ก ๋ณํ๋์ด ์ง๋จ๊ฐ(p=.049), ์์ ๊ฐ(p<.001)์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์์ผ๋ฉฐ, ๊ตํธ์์ฉ์ด ์์๋ค(p<.001). ๊ฐ์ค 4. โ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ ์ฉ ์ ใํ ์คํ๊ตฐ์ ๊ฐ์กฑ ๋ถ๋ด๊ฐ์ ๋์กฐ๊ตฐ๋ณด๋ค ๋ฎ์ ๊ฒ์ด๋ค.โ๋ ์ง์ง๋์๋ค. ๋์์ ํ์ ๊ฐ์กฑ์ ๋๋ด์ ๋ํ ๋ถ๋ด๊ฐ์ 110์ ๋ง์ ์ ์คํ๊ตฐ์ 56.63์ ์์ 41.57์ ์ผ๋ก, ๋์กฐ๊ตฐ์ 54.38์ ์์ 47.85์ ์ผ๋ก ๋ณํ๋์ด ๊ตํธ์์ฉ์ด ์์๋ค(p<.001). ๊ฐ์ค 5. โ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ ์ฉ ํ ์คํ๊ตฐ์ ์คํ์์ค ์ฌ์
์ค ๊ฑด์๋ ๋์กฐ๊ตฐ๋ณด๋ค ๋ฎ์ ๊ฒ์ด๋ค.โ๋ ๊ธฐ๊ฐ๋์๋ค. ๊ฐ์ค 6. โ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ ์ฉ ํ ์คํ๊ตฐ์ ์ผ๋ฐ๋ณ์ค ์ฌ์๊ธฐ๊ฐ์ ๋์กฐ๊ตฐ๋ณด๋ค ๋ฎ์ ๊ฒ์ด๋ค.โ๋ ๊ธฐ๊ฐ๋์๋ค. ๊ฐ์ค 7. โ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ ์ฉ ํ ์คํ๊ตฐ์ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ๋ง์กฑ๋๋ ๋์กฐ๊ตฐ๋ณด๋ค ๋์ ๊ฒ์ด๋ค.โ๋ ์ง์ง๋์๋ค. ๋์์ ํ์์ ์ ํ๊ฐ๋ก ํ๋ก๊ทธ๋จ ๋ง์กฑ๋๋ 55์ ๋ง์ ์ ์คํ๊ตฐ์ด 48.46์ ์ผ๋ก ๋์กฐ๊ตฐ์ 34.92์ ๋ณด๋ค ๋์๋ค(p<.001). ๋์์ ํ์ ๊ฐ์กฑ์ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ ๋ง์กฑ๋๋ 55์ ๋ง์ ์ ์คํ๊ตฐ์ด 49.00์ ์ผ๋ก ๋์กฐ๊ตฐ์ 36.46์ ๋ณด๋ค ๋์๋ค(p<.001). ๊ฒฐ๋ก ์ ์ผ๋ก ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ๊ฒฝ๊ณ ์คํ์์ค ๋์์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ์ฌ ๊ฐ๋ฐํ ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ์์ ๊ฐ์กฑ์ ์ ํ์ ๋ํ ์ธ์๊ณผ ์ฐธ์ฌ๋ฅผ ์ฆ์ง์์ผฐ์ผ๋ฉฐ, ์ ํ์ ์กฐ๊ฑด์ ์ด์ง์ํด์ผ๋ก์ ๊ธ์ ์ ์ธ ๋ฐ์์์์ ์ด๋์ด๋๊ณ , ๋ ๋์๊ฐ ์ฑ๊ณต์ ์ธ ์ ํ์ ๊ฒฝํํ๋๋ก ๊ธฐ์ฌํ์๋ค. ํฅํ ์ฐ๊ตฌ์์๋ Meleis ๋ฑ(2000)์ ์ ํ์ด๋ก ์ ๋ค์ํ ๋์์๋ค์ ์ ํ ์ํฉ์ ํ๋ ์ ์ฉํ ๊ฒ์ ์ ์ธํ๋ค. ๋ํ ์ํํ ์ ํ๊ณผ์ ์ ์ด์งํ๋ ์์ธ๊ณผ ์ฅ์ ์์ธ์ ๊ท๋ช
ํ๊ธฐ ์ํด ์ ํ๊ณผ์ ์ ์ฐธ์ฌํ๋ ํ์์ ๊ฐ์กฑ ๋ฐ ๊ด๋ จ๋ ์๋ฃ์ง์ ๋์์ผ๋ก ์ฌ์ธต ๋ฉด๋ด์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ ํ๊ฒฝํ์ ํ์ธํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ์ธํ๋ค. ์์ผ๋ก ์ ํ๊ฐํธ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ํ์ฉํ์ฌ ์ ํ๊ฐํธ์ ์ง์ด ํฅ์๋ ์ ์๋๋ก ์ค๋ฌด์์ ์ธ์์ ์ฆ๊ฐ์ํค๊ณ ๋ค์ํ ์ ๋ต์ ๋ชจ์ํ๋ ๊ฒ์ด ํ์ํจ์ ์ ์ธํ๋ค.ope
(The) effects of aroma inhalation on sleep and fatigue in night shift nurses
๊ฐํธํ๊ณผ/์์ฌ[ํ๊ธ]
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์๋ก๋ง ํก์
์ด ๋ฐค๋ฒ๊ทผ๋ฌด ๊ฐํธ์ฌ์ ์๋ฉด๊ณผ ํผ๋ก์ ๋ฏธ์น๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ท๋ช
ํ๊ณ ์ ์๋๋ ๋จ์ผ๊ตฐ ์ ํ์ค๊ณ์ ์์ ์คํ์ฐ๊ตฌ์ด๋ฉฐ, ์ฐ๊ตฌ๋์์ ์์ธ ์๋ด C๋ํ๊ต K๋ณ์ ์ ๊ฒฝ์ธ๊ณผ ์คํ์์ค์์ ๋ฐค๋ฒ๊ทผ๋ฌด๋ฅผ ํ๋ ๊ฐํธ์ฌ๋ก ์ด 17๋ช
์ด์๋ค.์๋ฃ ์์ง์ 2007๋
10์๏ฝ12์๊น์ง ์๋น์กฐ์ฌ๋ฅผ ๊ฑฐ์ณ ๋ณธ ์คํ ์ ใํ ์กฐ์ฌ ์์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค.์คํ์ฒ์น์ฉ ์๋ก๋ง๋ ๋ ๋ชฌ, ๋ผ๋ฒค๋, ์๋ฌ์ฐ๋๋ฅผ 1 : 2 : 1์ ๋น์จ๋ก ๋ธ๋๋ฉํ ์์ผ์
์ค์ผ 27cc์ด์๊ณ , ์ฒ์น ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ผ์
์ค์ผ์ 2ร2๊ฑฐ์ฆ์ 1๋ฐฉ์ธ ๋จ์ด๋จ๋ ค ์ฝ๋ก๋ถํฐ 5cm ์ด๋ด์ ๊ฑฐ๋ฆฌ์์ 2๋ถ๊ฐ์ ํก์
์ ์ทจ์นจ ์ 1ํ์ฉ ์ด 2ํ ์ค์ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋งค ํก์
ํ ์๋ก๋ง ๋ชฉ๊ฑธ์ด๋ฅผ ์ฐฉ์ฉํ๋๋ก ํ์๋ค.์ฌ์ ใ์ฌํ ์กฐ์ฌ๋ก ์๋ฉด๊ณผ ํผ๋ก๋ฅผ ์ธก์ ํ์๊ณ , ๊ฐ๊ด์ ์ธ ์๋ฉด์์์ actigraph๋ก, ์ฃผ๊ด์ ์ธ ์๋ฉด์์์ Verran & Synder-Halpern(VSH) Sleep Scale(1987)์ ๊น๊ฒฝํฌ(2001)๊ฐ ๋ฒ์ญํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ์์ ใ๋ณด์ํ์ฌ ์ฌ์ฉํ๊ณ , ํผ๋ก๋ ์ผ๋ณธ์ฐ์
์์ํํ ์ฐ์
ํผ๋ก์์ํ(1988)๊ฐ ๊ฐ๋ฐํ ํผ๋ก ์๊ฐ์ฆ์ ์กฐ์ฌํ์ cline ๋ฑ(1992)์ด ๊ฐ๋ฐํ ์๊ฐ์ ์์ฌ ์ฒ๋๋ฅผ ์ด์ฉํ์๋ค.์๋ฃ๋ถ์์ SPSS Win 12.0 ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ด์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ์ค์์ ๋ฐฑ๋ถ์จ, ๋น๋ชจ์ ๋ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ธ Friedman,๊ณผ Wilcoxon Signed Ranks Test๋ก ๋ถ์ํ์๋ค.์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.1. ์๋ฉด ์ ๋ณต๊ธฐ๋ ์๋ก๋ง ํก์
์ ๋ณด๋ค ํก์
ํ์ ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค.2. ์
๋ฉด ํ ๊ฐ์ฑํ์๋ ์๋ก๋ง ํก์
์ ๋ณด๋ค ํก์
ํ์ ๊ฐ์ํ์๊ณ , ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค(ฯ2=5.70, p=.05).3. ์ด ์๋ฉด์๊ฐ์ ์๋ก๋ง ํก์
์ ๋ณด๋ค ํก์
ํ์ ๊ฐ์ํ์๊ณ , ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค.4. ์๋ฉด ํจ์จ์ ์๋ก๋ง ํก์
์ ๋ณด๋ค ํก์
ํ์ ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ์ฐจ์ด ๊ฐ ์์๋ค(ฯ2=11.41, p=.003).5. ์๋ฉด์ ์ง์ ์๋ก๋ง ํก์
์ ๋ณด๋ค ํก์
ํ์ ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค(ฯ2=25.53, p=.000).6. ํผ๋ก ์๊ฐ์ฆ์์ ์๋ก๋ง ํก์
์ ๋ณด๋ค ํก์
ํ์ ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค(ฯ2=26.30, p=.000).7. ํผ๋ก ์๊ฐ๊ฐ๋๋ ์๋ก๋ง ํก์
์ ๋ณด๋ค ํก์
ํ์ ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค(ฯ2=24.30, p=.000).์ด์์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์๋ก๋ง ํก์
์ด ๋ฐค๋ฒ๊ทผ๋ฌด ๊ฐํธ์ฌ์ ์
๋ฉด ํ ๊ฐ์ฑํ์๋ฅผ ๊ฐ์์ํค๊ณ ์๋ฉด ํจ์จ์ ์ฆ๊ฐ์ํค๋ฉฐ ํผ๋ก๋ฅผ ๊ฐ์์ํค๋๋ฐ ํจ๊ณผ๊ฐ ์์์ ๊ท๋ช
ํ์์ผ๋, ์๋ฉด ์ ๋ณต๊ธฐ๋ ์ฆ๊ฐ์ํค๊ณ ์ด ์๋ฉด์๊ฐ์ ๊ฐ์์ํค๋ฏ๋ก ์ด์ ๋ํ ๋ฐ๋ณต์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
[์๋ฌธ]This study is original experimental study with "before and after design" of single cluster to examine effects of inhalation of Aroma on sleep and fatigue of night shift nurses, and objectives of the study were total 17 night shift nurses who work at neurosurgery intensive care unit of K hospital, of C university in Seoul city.Data was collected from preliminary survey in October๏ฝDecember, 2007 and successively before and after this experiment.Aroma for experimental treatment was 27cc of essential oil blended with lemon, lavender, sandalwood of which proportion was 1 : 2 : 1, and treatment method was to make objectives inhale essential oil in 2ร2 gauze to which one drop was soaked, within the distance of 5cm from nose to take one breath two times before going to sleep while wearing Aroma necklace.Sleeping and fatigue were measured before and after examinations, and actigraph for objective sleep type, a translated tool of Verran & Synder-Halpern (VSH)Sleep Scale(1987) by Kim Gyeong Hui(2001) for subjective sleep type were used to measure, and fatigue was measured by visual analog scale that Cline and others(1992) developed and the subjective symptoms questionnaire developed by the Industrial Fatigue Committee(1988) of the Japan Industrial Sanitary Association.SPSS Win 12.0 program was used for data analysis, and Friedman and Wilcoxon Signed Ranks Test which is analysis method of real number, percentage, non-parameter was used to analyze.The result of study is as follows.1. The sleep latent period increased after inhalation than that before inhalation, there was no statistically meaningful difference.2. Awakening number decreased after inhalation than that before inhalation and there was statistically meaningful difference(ฯ2=5.70, p=.05).3. Total sleeping hours decreased after inhalation than that before inhalation and there was no statistically meaningful difference.4. Sleep efficiency increased after inhalation than that before inhalation, there was no statistically meaningful difference(ฯ2=11.41, p=.003).5. Quality of sleep increased after inhalation than that before inhalation and there was statistically meaningful difference(ฯ2=25.53, p=.000).6. Subjective symptom of fatigue increased after inhalation than that before inhalation, and there was statistically meaningful difference(ฯ2=26.30, p=.000).7. Intensity of subjective symptom of fatigue increased after inhalation than that before inhalation, and there was statistically meaningful difference(ฯ2=24.30, p=.000).Above results clarify that inhalation of Aroma of night shift nurses reduce awakening numbers after sleeping and increase sleep efficiency and reduce fatigue, but increase sleep latent period and reduce total sleeping hours, on which repeated studies are needed.ope
์ผ์คํญ ๋ฆฌ๊ฐ๋๋ฅผ ์ด์ฉํ ๊ณ ํจ์จ ์์์ ํ์์ ์ง ๊ฐ๋ฐ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ
Master์์์ ์ ์ ๊ธฐ์ , ๊ดํ์ ์ฑ์ง์ ์กฐ์ ์ด ์ฉ์ดํ์ฌ ํก์ํ ๋น ์๋์ง๋ฅผ ์ ํ, ์ฌ๊ธฐ์, ํํ๋ฌผ์ง ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ค์ํ ํํ์ ์๋์ง๋ก ๋ฐ๊พธ๋ ๊ฒ์ด ์ฉ์ดํ ๋ฌผ์ง์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ฐ์ ์์์ ์ผ๋ก๋ ํ์์ ์ง, ๋์คํ๋ ์ด, ๋ฐ์ด์ค ์ผ์, ๊ด์ด๋งค ๋ฑ ๋ง์ ๊ด์ ์๊ธฐ๊ธฐ๋ก์ ํ์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๊ทธ ์ค์์๋ ์์์ ์ ์ ์์ ์ ๊ณต์ ์ด๋์ผ๋ก ์๋์ง๊ฐ ์ ๋ฌ๋๋ ๋๋ค์์ ๋ฒํฌ ๋ฐ๋์ฒด ๋ฌผ์ง๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ, ์ ํ ์ด๋ฐ์ ์์ด ๋ค์ค ์ฌ๊ธฐ์ ์์ฑ, ์ํฅ/ํํฅ ๋ณํ, ํฌ์คํฐ ์๋์ง ์ ๋ฌ, ๋ฑ์คํฐ ์๋์ง ์ ๋ฌ ๋ฑ ์ฌ๊ธฐ์ ํํ์ ์๋์ง ์ ๋ฌ์ด ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ฐํ๋๋ค.
ํนํ, ์ผ์คํญ ์๋์ง ์ ๋ฌ (TET) ๋จ์ผํญ ์ฌ๊ธฐ์์ ๋นํด ๋๋ฆฐ ์ด๋์๋, ๊ธด ์ฌ๊ธฐ์ ์๋ช
, ๋จ์ผํญ-์ผ์คํญ ๊ณ๊ฐ์ ์ด๊ฐ ๊ธ์ง๋์ด ์์ด ๋ฌผ์ง ๋ด๋ถ์์ ์ฌ๊ธฐ์์ ์ด๋์ด ์ด๋ ต๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์์ ์ ํน์ํ ์ค๊ณ๊ฐ ์์ด ์์ ์ ํ ํจ๊ณผ๋ก ์ธํด ๋จ์ผํญ๊ณผ ์ผ์คํญ์ ์คํ ์์ ์๊ฐ ํผํฉ๋์ด ๊ทธ ์๋์ง ์ฐจ์ด๊ฐ ๋งค์ฐ ์์ (1- 10 meV) ๋น๊ต์ ์๋์ง ์์ค ์์ด TET๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ์ค์ ๋ก ๋ง์ ์ฐ๊ตฌํ์์ ์์์ ์ด ์ผ์คํญ ์ฃผ๊ฐ์ด์ ๋ฐ๊ฐ ๋ฌผ์ง๋ก ์์ฉ๊ฐ๋ฅํจ์ ์คํ์ ์ผ๋ก ์ฆ๋ช
ํ์ผ๋ฉฐ, ์ฌ์ด์ฆ ์กฐ์ , ๋ฆฌ๊ฐ๋ ์นํ๋, ์์์ ๊ณผ ๋ฆฌ๊ฐ๋ ์๋์ง ์ค์ ์กฐ์ ๋ฑ์ ํตํด TET ํจ์จ์ ๋์ด๊ธฐ ์ํ ํ์์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ํ๋ฐํ ์งํ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ฌ๊น์ง ๋๋ถ๋ถ์ ์์์ ์ ํ์ฉํ TET ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฉ์ก์ํ์์ ์งํ๋์๊ณ , ์ค์ ๋ก TET๋ฅผ ๊ด์ ์๊ธฐ๊ธฐ์ ํ์ฉํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ฏธ๋ฏธํ ์ํ๋ค.
PbS ์์์ ์ ๋์ ์ ์ ์จ, ํฐ ๋ณด์ด ๋ฐ์ง๋ฆ, ๋ฎ์ ์ฌ๊ธฐ์ ๊ฒฐํฉ ์๋์ง๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ด ๊ดํ์ฑ์ธต์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ ๋ ํ์ฌ 13%๊ฐ ๋๋ ํจ์จ์ ๋ณด์ด๋ฉฐ ํ์์ ์ง ๋ถ์ผ์์ ๋ง์ด ์ฐ๊ตฌ๋๊ณ ํ์ฉ๋๋ ๋ฌผ์ง์ด๋ค. ๋ํ TET ํ์์์๋ PbS ์์์ ์ด ์ง์ ์ผ์คํญ ์ฌ๊ธฐ์๋ฅผ ์์ฑํ๋ ์ฃผ๊ฐ์ด์ ๋ฐ๊ฐ๋ก ๊ฐ๋ฅํ ๋ฌผ์ง์ด๋ผ๋ ์ , ๊ณ ์ฒด ์ํ์์ ์ผ์คํญ ์ฌ๊ธฐ์๋ฅผ ์ ํ๋ก ๋ถ๋ฆฌ์์ผ ๊ด์ ๋ฅ๋ก ์ ํ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์คํ์ ์ผ๋ก ๋ฐํ์ก๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ํ์ฌ ๊ฐ๋ฐ๋ PbS ์์์ ํ์์ ์ง์ TET๋ฅผ ์ ๋ชฉํ๋ค๋ฉด ์ ํ๋ ๊ด๋์ ํตํด ๋ ๋์ ๊ด์ ํ ํจ์จ์ ๊ธฐ๋ํ ์ ์์๋ค. ํจ๊ณผ์ ์ธ TET์ ์ผ์ผํค๊ธฐ ์ํด ๋ฌธํ์ ํตํด ์ผ์คํญ ์ ๊ธฐ๋ฌผ๋ก ์ฌ์ฉํ ๋งํ ๋ฌผ์ง๊ตฐ์ ์กฐ์ฌํ๊ณ , ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ๋ฌผ์ง๋ก 9-anthracene carboxylic acid, ACA๋ฅผ ์ ์ ํ๋ค.
ACA๋ฅผ ๋์
ํ์ ๋ ์์๋๋ ํจ๊ณผ๋ ๋๊ฐ์ง์ด๋ค. ์ฒซ์งธ, ACA์ ์นด๋ฅด๋ณต์ค๋ ์ดํธ๋ ZnO์ ์ฐํ๋ฌผ ๊ณตํ์ ๋ถ๋ํํํ์ฌ ZnO ๊ฒฐ์ ์ฑ์ ํฅ์์ํฌ ์ ์๋ค. ๋์งธ, ACA์์ PbS ์์์ ์ธต์ผ๋ก ์ ๋ฌ๋ ์ผ์คํญ ์ฌ๊ธฐ์๋ก ์ธํด ๊ด์ ๋ฅ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์ ์๋ค. ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ทน๋ํํ๊ธฐ ์ํด์ ๊ธฐ์กด ์ผ์คํญ ์ ๊ธฐ๋ฌผ์ง์ ์์์ ์ ๋ถ์ด๊ฑฐ๋ ์์ด์ ์งํํ๋ ๋ฐฉ์์ด ์๋ ACA๋ฅผ ZnO ์ธต์ ์์ด์ ACA์ PbS ์์์ ์ ์ด์ค์ธต์ ํํ๋ก ACA ์์ ์กฐ์ ํด์ (1~10 wt%) ํ์์ ์ง๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. ํด๋น ํจ๊ณผ๋ฅผ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด PL. SCLC, XPS, CV, EIS, J-V characteristics ๋ฑ ๋ค์ํ ๊ดํ์ , ์ ๊ธฐ์ ๋ถ์์ ์งํํ๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, 5 wt% ACA๋ฅผ ๋ฃ์ ์์์์ ๊ธฐ์กด ์์ ๋๋น (11.18%) ๋์ ํจ์จ(11.97%)์ ๋ณด์๋ค. ์ด๋ TET ๋ฐ ๊ฒฐํจ ํจ์๋ฒ ์ด์
์ ์ด์ค ํจ๊ณผ๋ก ์ธํด ๊ฐ์ ๋ ๋จ๋ฝ ์ ๋ฅ (29.90 mA/cm2) ๋ฐ ๊ฐ๋ฐฉ ์ ์ (0.61 V)์ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์๊ด ๋ถ์ผ์์ TET ์์ฉ์ ์๋ก์ด ์ ๋ต์ ์ ๊ณตํ๊ธฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ํ๋ ๋ฐ์ด๋ค.Triplet exciton has attracted attention for its utility in optoelectronics due to its long exciton lifetime and diffusion length, but triplet energy transfer(TET) in organic systems has been limited due to the properties of spin-forbidden triplet excitons. Recently, many research groups have demonstrated that quantum dots are promising mediators that transmit and receive triplet excitons in solution systems because of their ill-defined quantum number. However, there are insufficient studies to elucidate the TET effect in optoelectronic devices experimentally. Therefore, I demonstrate the successful incorporation of an acene-based triplet donor material, 9-anthracene carboxylic acid (ACA), into photovoltaic devices. ACA not only passivates oxygen defect sites but also harvests triplet excitons. In bilayer structure with PbS QDs, the triplet excitons successfully transfer to PbS QD solids, increasing the photocurrent. The PbS QD solar cells with ACA showed the highest efficiency (11.97 %) with the enhancement of JSC (29.9 mA/cm2) and VOC (0.61 V) than that of the pristine device. Consequently, I believe our results will provide a simple approach to realize both improved passivations of ZnO and TET application strategy for efficient PbS QD solar cells in the future