19 research outputs found
The Driving Force of Phase Separation between Synaptophysin and Synapsin
ํ์๋
ผ๋ฌธ(์์ฌ) -- ์์ธ๋ํ๊ต๋ํ์ : ์๊ณผ๋ํ ์๊ณผํ๊ณผ, 2023. 8. ์ฅ์ฑํธ.Our group has recently demonstrated that the proteins synaptophysin (Syph) and synapsin (Syn) can undergo a process called liquid-liquid phase separation (LLPS), resulting in the clustering of small synaptic-like microvesicles within living non-neuronal cells, resembling synaptic vesicle (SV) clusters. Despite the absence of direct physical interactions between Syph and Syn, the mechanism underlying their coacervation, or the formation of droplet-like clusters, has remained elusive.
Here, I propose that multivalent electrostatic pi-cation interactions play a primary role in their coacervation. The C-terminal region (Ct) of Syph contains ten repeated sequences, with nine starting with tyrosine (Y-G-P/Q-Q-G), known to facilitate phase separation via pi-pi and pi-cation interactions. Additionally, disorder-promoting amino acids, such as glycine, proline, and glutamine, were abundant in the Syph Ct, suggesting a propensity for phase separation.
My findings demonstrate that Syph Ct can undergo LLPS through pi-pi interactions, but only at non-physiological concentrations in vitro. Additionally, it can also undergo phase separation with the help of or additional interactions by combining with light-sensitive CRY2PHR or tagging subunits of a multimeric protein within living cells.
Importantly, mutating the tyrosine residues to serine (referred to as 9YS) abolishes the phase-separating property of Syph Ct, underscoring the critical role of tyrosine-mediated pi-interactions in this process. Moreover, my investigations have revealed that the 9YS mutation prevents the coacervation between Syph and Syn. Notably, since Syph 9YS retains same negative charge of Syph in the cytoplasm, my results strongly suggest that pi-cation interactions, rather than simple charge interactions, are responsible for the coacervation of these proteins.
By unraveling the underlying mechanism governing the coacervation of Syph and Syn, my study not only provides valuable insights into the molecular processes at play but also raises the intriguing possibility that the regulation of pi-cation interactions between Syph and Syn during synaptic activity may contribute to the dynamic nature of synaptic vesicle clustering.์ต๊ทผ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ๊ฒฝ ์ธํฌ ์ธ์ ์์ฒด ๋ด์์ synaptophysin (Syph)๊ณผ synapsin (Syn) ๋จ๋ฐฑ์ง์ด ์ก์ฒด-์ก์ฒด ์ ๋ถ๋ฆฌ (LLPS)๋ผ๋ ๊ณผ์ ์ ๊ฒช์ด ์๋
์ค ์ํฌ(SV) ํด๋ฌ์คํฐ์ ์ ์ฌํ ์์ ์๋
์ค ๋ชจ์์ ๋ฏธ์ธ ์ํฌ๋ค์ด ๊ตฐ์งํ ๋ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ต๊ทผ ์
์ฆํ์๋ค. ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ์ ์ Syph์ Syn ์ฌ์ด์ ์ง์ ์ ์ธ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ํธ์์ฉ์ด ์์์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ , ์ด๋ค์ ์ฝ์์ธ๋ฅด๋ฒ ์ด์
(coacervation) ํ์ ๋๋ ๋๋กญ๋ (droplet)๊ณผ ๊ฐ์ ๊ตฐ์งํ ํ์ฑ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ฌ์ ํ ์๋ ค์ง์ง ์์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค.
์ด๋ฒ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด Syph์ Syn ์ฌ์ด์ ์ฝ์์ธ๋ฅด๋ฒ ์ด์
์ด ์ฃผ๋ก ๋ค๊ฐ ํ์ด ์์ด์จ ์ ์ ๊ธฐ์ ์ํธ์์ฉ (multivalent electrostatic pi-cation interaction)์ ์ํด ์ฃผ๋๋๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ํธ์์ฉ์ Syph์ C-๋ง๋จ(Ct) ์์ญ์ ์กด์ฌํ๋ ํฐ๋ก์ (tyrosine) ์๊ธฐ์ Syn์ ์์ ํ๋ฅผ ๋ค ์์ญ๊ณผ ๊ด๋ จ์ด ์๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. Syph์ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋ฌด์ง์ํ (intrinsically disordered) C-๋ง๋จ ์์ญ์ธ Syph Ct๊ฐ ๋์ ๋๋๋ก ์ธํฌ์ ์ ์ฌํ๊ฒ ๋ฐ์ง๋์ด ์๋ in vitro ์กฐ๊ฑด์์ ์์ฒด์ ์ผ๋ก ์ก์ฒด ๋๋กญ๋ ์ ํ์ฑํ๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ, ๋น์ ๋ฏผ๊ฐํ CRY2PHR ๋๋ ๋ค์ค ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์๋ธ ์ ๋์ผ๋ก ํ๊น
์ ์ด์ฉํ ์ถ๊ฐ ์ํธ ์์ฉ์ ๋์์ผ๋ก ์ด์์๋ ์ธํฌ ๋ด์์ ์ ๋ถ๋ฆฌ ํ์์ ์ํํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค.
Syph์ C-๋ง๋จ ์์ญ์๋ ํฐ๋ก์ ์ผ๋ก ์์ํ๋ 9๊ฐ์ ๋ฐ๋ณต๋ ์์ด์ ํฌํจํ ์ด 10๊ฐ์ ๋ฐ๋ณต๋ ์์ด์ด ์์์ ํ์ธํ์๋ค. ํฅ๋ฏธ๋กญ๊ฒ๋, ์ด๋ฌํ 9๊ฐ์ ํฐ๋ก์ ์๊ธฐ๋ฅผ ์ธ๋ฆฐ์ผ (serine)๋ก ๋์ฐ๋ณ์ด์ํค๋ฉด (Syph 9YS๋ก ์ง์นญ๋จ) Syph Ct์ ์๋ถ๋ฆฌ ๋ฅ๋ ฅ์ด ์์ ํ ์ฌ๋ผ์ง๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๋ค. ์ด๋ ํฐ๋ก์ ์ผ๋ก ๋งค๊ฐ๋๋ ํ์ด (pi)-์ํธ์์ฉ์ด ์ด ๊ณผ์ ์์ ๋งค์ฐ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ๋์ฑ์ด, ์ด๋ฒ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ 9YS ๋์ฐ๋ณ์ด๊ฐ Syph์ Syn ์ฌ์ด์ ์ฝ์์ธ๋ฅด๋ฒ ์ด์
์ ๋ฐฉ์งํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐํ๋ด์๋ค. ํนํ, Syph 9YS๋ ์ธํฌ์ง์์ Syph์ ๋์ผํ ์์ ํ๋ฅผ ์ ์งํ๋ค๋ ์ ์์, ์ด๋ฒ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํตํด ๋จ์ํ ์ ํ ์ํธ์์ฉ๋ณด๋ค๋ ํ์ด ์์ด์จ ์ ์ ๊ธฐ์ ์ํธ์์ฉ์ด ๋จ๋ฐฑ์ง๋ค์ ์ฝ์์ธ๋ฅด๋ฒ ์ด์
์ ๊ด๋ จ์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ๋ ฅํ๊ฒ ์์ฌํ์๋ค.
Syph์ Syn์ ์ฝ์์ธ๋ฅด๋ฒ ์ด์
์ ์ง๋ฐฐํ๋ ๊ธฐ์ ์ ํด๋ช
ํจ์ผ๋ก์จ, ์ด๋ฒ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ถ์์ ๊ณผ์ ์ ๋ํ ์์คํ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ์ ๊ณตํ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์๋
์ค ํ๋ ์ค Syph์ Syn ์ฌ์ด์ ๋ค๊ฐ ํ์ด ์์ด์จ ์ ์ ๊ธฐ์ ์ํธ์์ฉ ์กฐ์ ์ด ์๋
์ค ์ํฌ ๊ตฐ์งํ์ ๋์ ํน์ฑ์ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์๋ ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ ๊ธฐํ์๋ค.Introduction 1
Material and Methods 4
Results 10
Discussion 32
References 41
Abstract in Korean 47์
๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ ๋ฐ ํ๋ ํน์ฑ - 10๋, 60๋ ์ด์ ๋จ์ฑ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก
ํ์๋
ผ๋ฌธ (๋ฐ์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ํ๊ฒฝ๋ํ์ ํ๊ฒฝ๊ณํํ๊ณผ, 2018. 8. ์ต๋ง์ค.์ฐ๋ฆฌ ์ฌํ์์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ๋ํ ๊ด์ฌ์ด ๋์์ ธ ๊ฐ๊ณ ์๋ค. ์ ํต์ ์ผ๋ก ๋ง์, ๊ฐ์กฑ, ์น๊ตฌ ๋ฑ๊ณผ ํจ๊ป ํ๋ ์ฌ๊ฐ๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ํด์๋ ํ๊ตญ์ ์ฌ๊ฐ ๋ฌธํ๋ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํด ์๋ก์ด ๊ตญ๋ฉด์ ๋ง์ดํ๊ฒ ๋์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ต๊ทผ ๋ค์ด ๊ฐ์๊ธฐ ๋ฑ์ฅํ ์ฒญ๋
1์ธ ๊ฐ๊ตฌ ์ค์ฌ์ ๋ง์ผํ
์ ๊ด์ ์ ๊ทธ๋๋ก ๋ฐ์๋ค์ด๊ธฐ๋ณด๋ค ์ฐ๋ฆฌ ์ฌํ์ ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ๋ณํ์์ ํ์
ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ฌํ๊ตฌ์กฐ์ ์ฐจ์์์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ๋ํ ๋ถ์์ ์๋ํ์๋ค. ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ๋ ์ฌ๊ฐ ๋๋ฐ์ธ์ด ์์ด ํ๋ก ์๊ฐ์ ๋ณด๋ด๋ ์ฌ๊ฐ ํํ๋ก, ๊ธฐ์กด์ ์ฌ๋๋ค๊ณผ ํจ๊ป ํ๋ ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ ์์์ ์์ฐ์ค๋ฝ๊ฒ ํ์ฑ๋์๋ ์ธ๋ด, ํ๋ ๋ฑ์ ์ฌํ์ฑ ๋ฐ๋ฌ, ์ธ๋ก์ด ๋
ธ๋
๊ธฐ์ ๊ณ ๋
๊ฐ ํด์, ๊ณต๋์ฒด ๋ด ์ฌํ์ ์๋ณธ์ ์ถ์ ๋ฑ์ ์ ํดํ ์ ์๋ ํน์ฑ์ ์ง๋๋ค. ํนํ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ํ์์ ๋ค๋ฃธ์ ์์ด, ํ๊ตญ ์ฌํ์ ๊ธ๊ฒฉํ ๊ฒฝ์ ์ , ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ์ ๋ฐ๋ผ ๋
ธ๋์ ์ถ์ ์ค์ฌ์ ๋์ด์๋ ๊ฐ๋ฐ์ฐ๋๋ก๋ถํฐ IT๊ธฐ์ ์ ๋๋ถ์ ์ฑ์ฅ์ ์ด๋ฃฌ ์ค๋งํธ ์๋๊น์ง ํ๊ตญ ์ฌํ์ ๋ณํ ๊ณผ์ ์์ ์ด์ฉ ์ ์์ด ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ๋ฅผ ๋ณด๋ด๊ณ ์๋ ์ฌ๊ฐ์์ธ๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋์ง ์ง๋จํ๋๋ฐ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ๋๊ณ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฐ์ฅ ๋จผ์ 2014 ์ํ์๊ฐ์กฐ์ฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ ๋๋ก ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ์๊ฐ๊ณผ ํ๋์ ๋ถ์ํ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์๋ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ๊ณ์ธต์ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ฃผ์ํ ์ํฅ์์ธ์ผ๋ก์ ์ฐ๋ น, ์ฑ๋ณ, ๊ฐ๊ตฌ์, ์๋ ๋ณ์๋ฅผ ๋ค๋ฃจ์๋ค. ํนํ ๊ธ๊ฒฉํ ์ฌํ์ ๋ณํ๋ฅผ ๊ฒช์ผ๋ฉฐ ๋ฒ์ด์ง ์ธ๋ ๊ฐ ๊ฒฉ์ฐจ์ ์ฃผ๋ชฉํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ธฐ์กด ์ ํ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฃผ๋ก ์ฐ๊ตฌํด์๋ ์ ์๋, 1์ธ ๊ฐ๊ตฌ ๋ณด๋ค ์ฐ๋ น ํจ๊ณผ์ ์ฑ๋ณ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ ํํ ๋ฐํ๋ด๋๋ฐ ์ด์ ์ ๋์๋ค. ๋ํ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ์๊ฐ๊ณผ ํ๋์ ๋ถ์์ ์์ด์ ์ธ๋ถ์ ์ผ๋ก ์ง์๊ณผ ์ง๋ฐ ์ฌ๊ฐ๋ผ๋ ์ฅ์์ ๊ตฌ๋ถ, ์ธ๋ถ ํ๋์ข
๋ฅ์ ๊ตฌ๋ถ์ ํ์ฉํ์๋๋ฐ, ์ฌ๊ฐ ๋๋ฐ์ ์ธก๋ฉด์์ ์๊ทน์ ํ๋์ธ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์์์๋ ์ฅ์์ ํ๋์ข
๋ฅ์ ๊ตฌ๋ถ์ ๋ฐ๋ผ ์๊ทน์ ์์ค์ด ์ธ๋ถ์ ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด์๋ค.
๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ๋ ์๊ฐ์ ํน์ฑ ์ธก๋ฉด์์ ์ฐ๋ น๊ณผ ์ฑ๋ณ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํฅ์ ๊ฐํ๊ฒ ๋ฐ๊ณ ์์๋ค. ํนํ ์ฐ๋ น ๋ฉด์์๋ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฃผ๋ก ๋ค๋ฃจ์ด์ง 20~30๋ ์ฒญ๋
์ธ๋๊ฐ ์๋๋ผ 10๋ ์ฒญ์๋
๊ณผ 60๋ ์ด์์ ๋
ธ๋
์ธต์๊ฒ์ ๋ ๋์ ์์ค์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์์์ ์ ์ ์์๋ค. ์ฑ๋ณ ์ญ์ ๊ธฐ์กด์ ํต๋
๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ ์ฌ์ฑ๋ณด๋ค ๋จ์ฑ์๊ฒ์ ๋ ๊ธด ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ๊ณผ ์๊ฐ๋น์จ์ ๋ฐ๊ฒฌํ ์ ์์๋ค. ์ฐ๋ น๊ณผ ์ฑ๋ณ ๋ณ์์ ์ํธ์์ฉํญ์ธ 10๋ ๋จ์ฑ๊ณผ 60๋ ์ด์ ๋จ์ฑ์ ๋ณ์๋ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ ์ค์์๋ 10๋ ๋จ์ฑ์ ์ ์ฒด ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ์ด ๊ฐ์ฅ ์งง์ ํธ์ด์๋๋ฐ, ์๋์ ์ผ๋ก ์ ์ ์ฌ๊ฐ์๊ฐ์ ์ฌ๊ฐ๋๋ฐ์์ ์ฅ์ ๋ชจ๋ ์๊ทน์ ์ผ๋ก ์ฝ๊ฒ ์ ๊ทผํ ์ ์๋ ํํ์ธ ๋ํ๋ก ์ง์ ์ฌ๊ฐ๋ก ๋ณด๋ด๊ณ ์์๋ค. 60๋ ์ด์ ๋จ์ฑ์ ์ ์ฒด ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ์ด ๊ฐ์ฅ ๊ธด ํธ์ด์์ผ๋ฉฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ํ๋ก ์ง๋ฐ ์ฌ๊ฐ์ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ์๊ฐ์ ํ ์ ํ๊ณ ์์๋ค. ์๋๊ณผ ๊ฐ๊ตฌ์์ ์ํฅ๋ ฅ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์๋๋ฐ, ์ง์ ์ฌ๊ฐ๋ ์ ์๋ 1์ธ ๊ฐ๊ตฌ์ผ์๋ก ๋ ๋ง์ ์๊ฐ์ ์ฌ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ ๋ฐ๋๋ก ์ง๋ฐ ์ฌ๊ฐ๋ ๊ณ ์๋์ธต์ผ์๋ก ๋ ๋ง์ด ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ํ๋์ ํน์ฑ์์๋ ์ง์ ์ฌ๊ฐ์ ์ง๋ฐ ์ฌ๊ฐ๋ฅผ ์ธ๋ถ์ ์ธ ํ๋์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์๋ค. ์ง์ ์ฌ๊ฐ ์ค์์๋ ์ฌ๊ฐ์๊ฐ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ถ์กฑํ ํธ์ด์๋ 10๋ ๋จ์ฑ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ต์ ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ฌ์ ๋์์ ๋ฐ์ ์จ๋ผ์ธ ์ ์ธํฐ๋ทโ
๊ฒ์์ ์ง์คํ๊ฒ ๋๋ ํ์์ ๋ฐ๊ฒฌํ ์ ์์์ผ๋ฉฐ, ์ง๋ฐ ์ฌ๊ฐ ์ค์์๋ 60๋ ์ด์ ๋จ์ฑ๋ค์๊ฒ์ ์ต์ํ ์ ํต์ ํด๋ฒ์ผ๋ก์ ์คํ๋ผ์ธ์์์ ๊ฑท๊ธฐ์ฐ์ฑ
๋ฑ์ฐ์ ํธ์ค๋๋ ๊ฒฝํฅ์ ํ์
ํ ์ ์์๋ค. ๋ฌด๋น์ฉ์ผ๋ก ํ ์ ์๋ ๊ฐ๋จํ ์ด๋์ธ ๊ฑท๊ธฐ์ฐ์ฑ
๋ฑ์ฐ์ ๊ณ ์๋์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ํ์๋ ์ง๋ฐ ์ฌ๊ฐ ์ค์์๋ ์ ๋
์ ์๋ 1์ธ ๊ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฝํฅ์ด ๋ํ๋ฌ๋ค. ํํธ ๋๋ฐ์ฌ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ด๋ฆฐ ์ฐ๋ น๋๋ถํฐ ์ฌ์ฑ์ ๋น์จ์ด ๋์์ผ๋ฉฐ, ํนํ 20~30๋์์ ๊ฐ์ฅ ๋์ ๋น์จ๋ก ๋๋ฐ ์ฌ๊ฐ, ๊ต์ ์ธ์, ๋ฌธํ๊ด๊ด์ผํ์ ์ฐธ์ฌํ๋ ํน์ฑ์ ์ดํด๋ณผ ์ ์์๋ค. ์ฌ์ฑ์ ๊ฒฝ์ฐ, 60๋ ์ด์์ด ๋๋ฉด ์ข
๊ต, ์ฌํ๋ด์ฌ์ ๋น์ค๋ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ 5์ฅ์์๋ ๋ํ๋ก ์๊ฐ๊ณผ ํ๋ ํน์ฑ์์ ์์ ์ธ ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ผ๋ก ์ถฉ๋ถํ ์ดํด๋ณด๊ธฐ ์ด๋ ค์ ๋ ๋ถ๋ถ์ธ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ์์ธ๊ณผ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๋ฉด์ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด ์กฐ์ฌํด๋ณด์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์๋ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ํ๋ ์ธก๋ฉด์์ ์ค์ฌ์ด ๋์๋ ๋ํ๋ก ์ธํฐ๋ทโ
๊ฒ์๊ณผ ๊ฑท๊ธฐ์ฐ์ฑ
๋ฑ์ฐ์ ์ง์คํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๋ฉด์ ์กฐ์ฌ์ ์ ์ฌ ์๋ฃ๋ฅผ ํ์ฉํด ๋ด์ฉ๋ถ์์ ์ค์ํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก์, 10๋ ๋จ์ฑ์ ์ธํฐ๋ทโ
๊ฒ์์ ์์ง ์ถฉ๋ถํ ์ธ๊ฐ๊ด๊ณ๊ฐ ํ์ฑ๋๊ธฐ ์ด์ ์ธ ์๊ธฐ์ ๋ฏธ์ํ ๊ด๊ณ์ ํ์
์ผ๋ก ์ธํ ์ ๋์๊ฐ์ ๋ถ์กฑ์ด ์์ธ์ด ๋์ด ๋ฐ์ํ์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ๋ค์ ์ด๋ฌํ ํ๋์ ํตํด ๋ณธ๋ฅ์ ์๊ตฌ๋ฅผ ์ถฉ์กฑ์ํฌ ์ ์๋ค๋ ํ๊ฐ์ ํจ๊ป ๊ทน๋จ์ ์ฑํฅ์ด ๋ฐํ๋์์์ ๋ํ ์์ฌ์์ ์ง์ ํ์๋ค. 60๋ ์ด์ ๋จ์ฑ์ ํ๋ก ๊ฑท๊ธฐ์ฐ์ฑ
๋ฑ์ฐ์ ํ๋ ์ด์ ๋ก ๊ด๊ณ์ ๋จ์ ๊ณผ ๊ทธ๋ก ์ธํด ๊ณต์์์ ๊ฒฝ์ ์ ๋ถ๋ด์ ์ค์ฌ๊ฐ๋ฉฐ ์๊ฐ์ ๋ณด๋ด๊ณ ์๋ ์ํฉ์ ์ธ๊ธํ์๋ค. ์ด๋ฌํ ํ์๋ ๊ทธ๋ค์๊ฒ ์ ์ฒด์ , ์ฌ๋ฆฌ์ ๊ฑด๊ฐ ์ธก๋ฉด์ ๋ํด ์ง์ ๋จธ๋ฌผ๋ฌ ์๋ ๊ฒ๋ณด๋ค ๋์ ๋์์ด ๋์ด์ฃผ์์ง๋ง ๊ทธ๋ค์ ์ฌ์ ํ ์ธ๋ก์ด ๊ธฐ๋ถ์ ๋๊ผ์ผ๋ฉฐ ์ฌํ์ ์๋ฏธ๊ฐ ๊ฒฐ์ฌ๋์ด์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํผ์ ๋๊ธฐ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๋๋ผ๊ณ ์์๋ค.
์ต์ข
์ ์ผ๋ก ๋์๊ณํ ์ธก๋ฉด์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์์ฌ์ ์ ์ป์ ์ ์์๋ค. ํต๊ณ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ ์ ํต์ ๊ณต๋์ฒด๊ฐ ์ฌ๋ผ์ง ๋์ ์ง์ญ๊ณผ ์ด์ ๊ฐ์ ๋ง๋จ์ ์ํ ๋ถ๋๋ณต์ง์์ค์ด ๋ถ์กฑํ ๋น์ํํธ ์ง์ญ์์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ์ด ๊ธธ๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ฃผ์ ๊ณ์ธต์ธ 10๋ ์ฒญ์๋
๊ณผ 60๋ ์ด์ ๋
ธ์ธ ์ญ์ ํ์
๊ณผ ๊ฑด๊ฐ์์ ์ด์ ๋ก ๋ฉ๋ฆฌ ์์นํ ์ฌ๊ฐ์์ค์ ๋ฐฉ๋ฌธํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ ๋๋ฐ, ์ด๋ฌํ ์ธก๋ฉด์์ ์์ผ๋ก๋ ๋๋ค ๋จ์์ ์ํ ๋ฐ์ฐฉํ ์ฌ๊ฐ๊ณต๊ฐ์ ๊ณต๊ธ์ด ํ์ํ๋ค๊ณ ์ฌ๊ฒจ์ง๋ค. ํนํ ๋จ์ฑ ๋
ธ์ธ๋ค์๊ฒ๋ ๋จ์ ํ๊ธ ๋ณด์กฐ ์ค์ฌ์ธ ํํ๋ณต์ง๋ฐฉ์์ ๋์ด์ ๋๋ค ์ง์ ๊ด๋ฆฌ, ๋๋ค ๋ฐฉ๋ฒ ํ๋ ๋ฑ ์ฌํ์ ์ผ๋ก ์๋ฏธ ์๋ ํ๋์ผ๋ก์ ์ง์ญ ์ค์ฌ ์ผ์๋ฆฌ๋ฅผ ํ๋ ๊ณต๊ธํ์ฌ์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, ๋จ์ฑ ์ฒญ์๋
๋ค์ ์ํด์๋ ํ๊ต, ํ์๊ฐ ๋ฑ ์ํ๊ณต๊ฐ ์ฃผ๋ณ์์ ์ฝ๊ณ ๋น ๋ฅด๊ฒ ํ ์ ์๋ ์ค์ผ์ดํธ๋ณด๋, ๋ธ๋ ์ดํฌ ๋์ค ๋ฑ ์๊ท๋ชจ ์คํฌ์ธ ์์ค์ ์ ๊ณตํ์ฌ ๋ง๋จ์ ๊ธฐํ๋ฅผ ํ๋ํ ํ์๊ฐ ์๋ค.์ 1์ฅ ์ ๋ก 1
์ 1์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์ 1
์ 2์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์ ๋ฐ ๊ตฌ์ฑ 3
์ 2์ฅ ์ด๋ก ๋ฐ ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ 7
์ 1์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ์ ์ 7
์ 2์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ์ฌํ์ ๊ด๊ณ 9
1. ์ธ๊ฐ ๋ฐ๋ฌ๊ณผ ์ฌํ์ฑ ๋ฐฐ์ 10
2. ๋
ธ๋
๊ธฐ ์ฌ๋ฆฌ์ ์์ถ๊ณผ ๊ณ ๋
๊ฐ 11
3. ์ฌํ์ ์๋ณธ๊ณผ ๊ด๊ณํ ์ฌ๊ฐ 12
์ 3์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ํ๊ตญ์ ๋งฅ๋ฝ 14
1. ๋
ธ๋-์ฌ๊ฐ ๊ด๊ณ์ ๋ณ์ฒ 15
2. ํ๊ตญ์ฌํ์ ๊ธ๊ฒฉํ ๋ณํ 16
3. ํ๊ตญ์ฌํ์์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ๊ฒฝํฅ 17
์ 4์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ์ํฅ์์ธ๊ณผ ๊ด๋ จ์ฐ๊ตฌ 18
1. ์ฐ๋ น ํจ๊ณผ 18
2. ์ฑ๋ณ ํจ๊ณผ 20
3. ๊ฐ๊ตฌ์ ํจ๊ณผ 21
4. ์๋ ํจ๊ณผ 22
5. ๊ธฐํ 23
6. ์ข
ํฉ 25
์ 3์ฅ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ ํน์ฑ 27
์ 1์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ ๋ณ์์ ์ ์ 27
1. ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ์ง์, ์ง๋ฐ ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ ๋ณ์์ ์ ์ 27
2. ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ ์ํฅ์์ธ ๋ณ์์ ์ ์ 29
์ 2์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ์ ๋ฐฐ๋ถ 33
1. ์ผ์ผ ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ์ ๋ฐฐ๋ถ 34
2. ์ผ์ผ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ์ ๋ฐฐ๋ถ 36
3. ์ผ์ผ ๋ํ๋ก ์ง์ ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ์ ๋ฐฐ๋ถ 37
4. ์ผ์ผ ๋ํ๋ก ์ง๋ฐ ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ์ ๋ฐฐ๋ถ 40
์ 3์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ์ ์ํฅ์์ธ 42
1. ์ผ์ผ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ๋์ ์ํฅ์์ธ 42
2. ์ผ์ผ ๋ํ๋ก ์ง์ ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ๋์ ์ํฅ์์ธ 47
3. ์ผ์ผ ๋ํ๋ก ์ง๋ฐ ์ฌ๊ฐ ์๊ฐ๋์ ์ํฅ์์ธ 49
์ 4์ ์๊ฒฐ 51
์ 4์ฅ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ํ๋ ํน์ฑ 53
์ 1์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ํ๋์ข
๋ฅ์ ์ ์ 53
์ 2์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ํ๋์ข
๋ฅ์ ์ง๋จ๋ณ ๋ถํฌ 55
1. ๋ํ๋ก ์ง์ ์ฌ๊ฐ์ ์ง๋จ๋ณ ๋ถํฌ 56
2. ๋ํ๋ก ์ง๋ฐ ์ฌ๊ฐ์ ์ง๋จ๋ณ ๋ถํฌ 57
3. ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ์ ๋๋ฐ ์ฌ๊ฐ์ ์ง๋จ๋ณ ๋ถํฌ 58
์ 3์ ๋ํ๋ก ์ธํฐ๋ท๊ฒ์ ํ๋์ ํน์ฑ 59
1. ๋ํ๋ก ์ธํฐ๋ท๊ฒ์ ์๊ฐ์ ๋ฐฐ๋ถ 59
2. ๋ํ๋ก ์ธํฐ๋ท๊ฒ์ ์๊ฐ์ ์ํฅ์์ธ 62
์ 4์ ๋ํ๋ก ๊ฑท๊ธฐ์ฐ์ฑ
๋ฑ์ฐ ํ๋์ ํน์ฑ 64
1. ๋ํ๋ก ๊ฑท๊ธฐ์ฐ์ฑ
๋ฑ์ฐ ์๊ฐ์ ๋ฐฐ๋ถ 64
2. ๋ํ๋ก ๊ฑท๊ธฐ์ฐ์ฑ
๋ฑ์ฐ ์๊ฐ์ ์ํฅ์์ธ 66
์ 5์ ์๊ฒฐ 68
์ 5์ฅ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ํ๋์ ์์ธ๊ณผ ํ๊ฐ 70
์ 1์ ๋ํ๋ก ์ฌ๊ฐ ํ๋ ๋ฉด์ ์กฐ์ฌ ๊ฐ์ 70
1. ์กฐ์ฌ๊ฐ์ 70
2. ๋ฉด์ ๋ด์ฉ ๋ฐ ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ 71
์ 2์ ๋ํ๋ก ์ธํฐ๋ท๊ฒ์ ๋ฉด์ ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ 75
1. ์๋ต์ ํน์ฑ 75
2. ๋ด์ฉ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 77
์ 3์ ๋ํ๋ก ๊ฑท๊ธฐ์ฐ์ฑ
๋ฑ์ฐ ๋ฉด์ ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ 85
1. ์๋ต์ ํน์ฑ 85
2. ๋ด์ฉ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 87
์ 4์ ์๊ฒฐ 93
์ 6์ฅ ๊ฒฐ๋ก 95
์ 1์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์ฝ 95
์ 2์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์ฌ์ 97
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 100
Abstract 107Docto
๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ์ ์์ด ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์ ๊ณผ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ์ ์ ๋์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ
ํ์๋
ผ๋ฌธ (์์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ํ๊ฒฝ๋ํ์ : ํ๊ฒฝ๊ณํํ๊ณผ, 2013. 2. ์ต๋ง์ค.๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตญํ ํด์๋ถ ์ด๊ณ ์ถ์ ๋์๋ง๋ค๊ธฐ ์๋ฒ๋ง์๊ณผ ์์ธ์ ๋ง์๊ณต๋์ฒด๋ด๋น๊ด ์ ์ ์ฐ์ ๋ง์๊ณต๋์ฒด ์ฌ๋ก๋ชจ์์์ ์ถ์ถํ ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ฌ์
์ฌ๋ก์ ๋ํ์ฌ ๋ฌผ๋ฆฌ๏ฝฅ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์ ๋น์ค๊ณผ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ์ ์ ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ํ์ธํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์์ฝ๋ ์ ์๋ค.
์ฒซ์งธ, ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ฌ์
์ ์ ์ฒด ์ดํฉํ์ ๋, ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
๊ณผ ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์ ์ค์ ๋น์ค์ ๋์ฒด๋ก ๋๋ฑํ๋ค. ๋ง์ ์์ ์ฌ์
์ ์ธก๋ฉด์์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
๊ณผ ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์ ์ค์ํ ์ ์ฒด ํ์๋ ๊ฑฐ์ ์ผ์นํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ง์๋ณ๋ก ์ธ๋ถ์ฌ์
์ ๋ณด๋ฉด, ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์์ฃผ๋ก ์งํ๋๋ ๋ง์์ด ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์์ฃผ๋ก ์งํ๋๋ ๋ง์์ ๋นํ์ฌ ๋์ ๋น์จ์ ์ฐจ์งํ๊ณ ์๋ค.
๋์งธ, ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์์ ์ฃผ๋ฏผ์ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ ์ฌ์
์ ๋์ฒด๋ก ๋ฏธ๋ฏธํ ๋น์จ๋ก ๋ฐ์ํ๋ฉฐ, ์ ์ฝ ์ ๋๊ฐ ๋์์ง์๋ก ๋น์จ์ ๊ฐ์ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์์ง๊น์ง ์ฃผ๋ฏผ๋ค์ด ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ฌ์
์ ๋ํด์ ์์ ์ ์ฌ์ฐ์ ๊ฐํด์ง๋ ์ ์ฝ์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ์์ฉํ๊ณ ์์ง ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค.
์
์งธ, ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ฌ์
์ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ธ์ ์ ์ธ๋ถํจ๊ณผ ์ฐฝ์ถ์ ํจ๊ณผ์ ์ด๋ฉฐ, ๋ถ์ ์ ์ธ๋ถํจ๊ณผ ๋ฐฉ์ง์ ๊ดํ ์ฌ์
์ ๊ฑฐ์ ๋ํ๋์ง ์์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ง์์ฃผ๋ฏผ๋ค์ ํน์ฑ๊ณผ ์ ๋ถ์ง์๊ธ ์ฌ๋ถ๊ฐ ๋ถ์ ์ ์ธ๋ถํจ๊ณผ ๋ฐฉ์ง์ ๊ดํ ์ฌ์
์ ๋ฑ์ฅ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ผ์น๋ค.
์์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋์ถ๋ ์ฐ๊ตฌ์ ์์ฌ์ ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๊ฐ์ฅ ๋จผ์ , ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ๋ ๊ธฐ์กด์ ๊ณต๊ณต์ด ์ฃผ๋ํ๋ ์ ํต์ ๋์๊ณํ์ฌ์
์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์ด์ธ์๋ ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์ ๋์
์์ผ ๋ณด๋ค ๋ค์ํ ๋ด์ฉ์ ํตํฉ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฃจ๋ฉฐ, ์ฃผ๋ฏผ์ ์๋ฐ์ฑ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ธ์ ์ ์ธ๋ถํจ๊ณผ๋ฅผ ์ฆ๋์ํฌ ์ ์๋ ์ฌ์
์ ์ถ์งํ ์ ์๋ค๋ ์ ์์ ์ฅ์ ์ ์ง๋๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ํํธ์ผ๋ก๋ ์ฃผ๋ฏผ ๊ฐ์ธ์ ์ฌ์ฐ์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ ์ฌ์
์ ๋น์จ์ด ๋์ง ๋ชปํ๋ฉฐ, ๋ถ์ ์ ์ธ๋ถํจ๊ณผ ๋ฐฉ์ง์ ๋ํ์ฌ ๋์ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ด์ง ๋ชปํ๋ค๋ ์ ์์ ํ๊ณ๋ฅผ ์ง๋๋ค. ์ด๋ ์ง์ญ์์ ๋ถ์ ์ ์ธ๋ถํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํ ์ฌ์
์ด ๋ฐ๋์ ํ์ํ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ๊ฐ ์๋ ๊ณต๊ณต์ด ์ฃผ๋ํ๋ ์ฌ์
์ ํตํด ๋ณด์ํ ์ ์์์ ์์ฌํ๋ค. ํ์ง๋ง ์ง๊ธ๊น์ง์ ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ฌ์
์์ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ ์ฌ์
๋ฐ ๋ถ์ ์ ์ธ๋ถํจ๊ณผ ๋ฐฉ์ง ์ฌ์
์ด ์ฐจ์งํ๋ ๋น์ค์ด ์ ๋ค๊ณ ํด์ ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ๋ฒ์ ์์์ ์ด๋ฌํ ์ฌ์
๋ค์ด ์์์ ์ผ๋ก ์๊ฒจ๋๋ ๊ฒ์ ์ต์ ํ๊ณ ํ๊ณ ์ง์ด์๋ ์ ๋ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ์ ์ ํต์ ๋ฐฉ์์ ๋์๊ณํ ์ฌ์ด์ ์ํธ ๋ณด์์ ์ถ๊ตฌํ์ฌ์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค.
ํํธ, ์ด์ ๊ฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์์ฌ์ ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ํ๊ณ๋ฅผ ์ง๋๊ณ ์๋ค. ๋ฌด์๋ณด๋ค ์๋ฃ์ ๊ตฌ์ฑ ๋ฉด์์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตญํ ํด์๋ถ ์ด๊ณ ์ถ์ ๋์๋ง๋ค๊ธฐ ์๋ฒ๋ง์์ ์ฃผ๋ ๋์์ผ๋ก ํ๊ธฐ์ ๊ตญ๋ด ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ฌ์
์ ๋ฐ์ ๊ด์ธกํ๊ณ ํ๋จํ ์ ์๋ ์๋ฃ๋ค์ด ์ผ๋ถ ๋๋ฝ๋์์ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฐจํ์ ์๋ฐํ ์ฌ๋ก ์ถ์ถ์ ํตํ ์ฌ๊ฒํ ๊ฐ ํ์ํ๋ฉฐ, ๊ตญ๋ด ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ ๋ฐ์ ์คํ๋ฅผ ์ ํํ ํ์
ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋์ ์ง์ญ๊ณผ ๋น๋์ ์ง์ญ์ ์์ฐ๋ฅด๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํํด์ ธ์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ์ ์ ๋ถ์ง์๊ธ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ฐ๋ฆฌ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ณด๋ค ์ธ์ฌํ ์ ๊ทผ์ด ์๊ตฌ๋๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ํ๋ํ ์๋ฃ์ ํ๊ณ๋ก ๊ตญํ ํด์๋ถ์ ์ง์์ ์ , ์ค, ํ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๋๋์ด ์ ๋ถ์ง์ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ์๋ค. ๊ตญํ ๋ถ ์ง์ ์ธ์๋ ๋ชจ๋ ์ ๋ถ์ง์ ์ฌ์
๊ณผ ์ฃผ๋ฏผ์์ฒด ์ฌ์
์ ๋๋์ด ์ ๋ถ์ง์ ์ฌ๋ถ์ ๊ดํ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ์ค์ํ ๋, ๋ณด๋ค ์ ํํ ์ ๋ถ์ง์ ์ฌ๋ถ์ ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ฌ์
๊ฐ์ ๊ด๊ณ๊ฐ ์
์ฆ๋ ๊ฒ์ด๋ค.์ 1 ์ฅ ์ ๋ก
์ 1 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์
์ 2 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
์ 2 ์ฅ ์ด๋ก ์ ๊ณ ์ฐฐ
์ 1 ์ ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ์ ๊ฐ๋
๋ฐ ํํฉ
1. ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ์ ๊ฐ๋
2. ๊ตญ๋ด ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ฌ์
์ ์ข
๋ฅ
3. ๊ตญ๋ด ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ฌ์
์ ์ฐธ์ฌ์ฃผ์ฒด
4. ๊ตญ๋ด ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ ์ฌ์
์ ํํฉ
์ 2 ์ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ๊ณผ ์ธ๋ถํจ๊ณผ
1. ๋ฒ์ ์ธ ์๋ฏธ์์ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ
2. ํ ์ง์ด์ฉ๊ท์ ์์ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ๊ณผ ์ธ๋ถํจ๊ณผ
3. ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ์์ ์ฃผ๋ฏผ์ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ๊ณผ ์ธ๋ถํจ๊ณผ
์ 3 ์ ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ
์ 3 ์ฅ ๋ถ์๊ฐ์ ๋ฐ ๋ถ์์ ํ
์ 1 ์ ๋์์ง ์ ์ ๋ฐ ๋์์ง์ ํน์ฑ
1. ๊ตญํ ํด์๋ถ ์ด๊ณ ์ถ์ ๋์๋ง๋ค๊ธฐ ์๋ฒ๋ง์
2. ์์ธ์ ๋ง์๊ณต๋์ฒด๋ด๋น๊ด ๋ง์๊ณต๋์ฒด ์ฌ๋ก๋ชจ์
3. ๋์์ง์ ์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ
4. ๋์์ง ๋ถ์์ ๋จ์
์ 2 ์ ๋ฌผ๋ฆฌ๏ฝฅ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์ ํํ ๋ฐ ์ธก์ ํญ๋ชฉ
1. ๋ฌผ๋ฆฌ๏ฝฅ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์ ํํ
2. ๋ฌผ๋ฆฌ๏ฝฅ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
๋น์ค ์ธก์ ํญ๋ชฉ ๋์ถ
์ 3 ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์์ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ ์ ํํ ๋ฐ ์ธก์ ํญ๋ชฉ
1. ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ ์ ํํ
2. ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ ์ ๋ ์ธก์ ํญ๋ชฉ ๋์ถ
์ 4 ์ ๋ถ์์ ํ
์ 4 ์ฅ ๋ง์๋ง๋ค๊ธฐ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
๊ณผ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ์ ์ ๋
์ 1 ์ ๋ฌผ๋ฆฌ๏ฝฅ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
๋น์ค
1. ๋ฌผ๋ฆฌ๏ฝฅ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
๋น์ค๊ณผ ํน์ง
2. ์ ๋ถ์ง์๊ธ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฌผ๋ฆฌ๏ฝฅ๋น๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
๋น์ค๊ณผ ํน์ง
์ 2 ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ์
์์ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ ์ ๋
1. ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ ์ ๋์ ํน์ง
2. ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฝ ๋์ ์ฌ์
์ ํน์ง
์ 5 ์ฅ ๊ฒฐ๋ก
์ 1 ์ ์ฐ๊ตฌ์์ฝ
์ 2 ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์ฌ์ ๋ฐ ํ๊ณ
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ
AbstractMaste
MB660์ HIF-1ฮฑ ๋ถํด๋ฅผ ํตํ ๋ง๋ง์ ์ํ๊ด ์ต์ ํจ๊ณผ
ํ์๋
ผ๋ฌธ (์์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ์์์๊ณผํ๊ณผ, 2013. 2. ๊น์ ํ.Purpose: Anti-cancer, anti-viral, anti-bacterial, and anti-inflammatory effect of MB660 (3,4-dihydro-2,2-dimethyl-2H-naphtho-[1,2-b]pyran-5,6-dione) has been well known. We aimed to demonstrate the anti-angiogenic effect of MB660 on the retinal neovascularization via HIF-1ฮฑ degradation.
Methods: The toxicity of MB660 was evaluated by modified 3-(4,5-dimethylthiazol-2-yl)-2,5-diphenyltetrazolium bromide assay in human retinal microvascular endothelial cells (HRMECs) as well as histologic examination and terminal deoxynucleotidyl transferase biotin-dUTP nick-end labeling staining in the MB660-injected retina of C57BL/6J mice. Retinal neovascularization was examined by fluorescence angiography and vessel counting in cross sections after intravitreal injection of MB660 in the oxygen induced retinopathy (OIR) mouse model. Western blot analysis was used to assess inhibition of hypoxia inducible factor (HIF)-1ฮฑ by MB660 at a protein level under hypoxic condition induced by CoCl2.
Results: MB660 did not show any toxicity on HRMECs and did not induce any structural or inflammatory changes in normal retina layers up to 1 ยตM. Intravitreal injection of MB660 effectively reduced anomalous retinal angiogenesis, shown as decreased neovascular tufts on fluorescein angiography and decreased vascular lumens in cross section in the OIR mouse model and also attenuated CoCl2 induced HIF-1ฮฑ production.
Conclusions: Our data suggest that MB660 may have anti-angiogenic activity on retinal neovascularization by suppressing hypoxia-induced vascular endothelial growth factor expression via attenuating HIF-1ฮฑ without retinal toxicity.1. Introductionโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโข 1
2. Materials and Methods โขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโข 3
2.1 Animals
2.2 Cell cultures
2.3 Cell viability assay
2.4 Histology
2.5 Terminal deoxynucleotidyl transferase biotin-dUTP nick-end labeling (TUNEL) Assay
2.6 Oxygen induced retinopathy (OIR)
2.7 Qualitative assessment of retinal neovascularization by fluorescein angiography
2.8 Quantitative assessment of retinal neovascularization by counting vascular lumens
2.9 Western blot
2.10 Statistical analysis
3. Results โขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโข 9
3.1 Effect of MB660 on the viability of human retinal microvascular endothelial cells (HRMECs) and retina
3.2 Anti-angiogenic effect of MB660 on retinal neovascularization in OIR
3.3 Effect of MB660 on cobalt chloride induced HIF-1ฮฑ expression in human brain astrocytes
4. Discussion โขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโข 18
5. References โขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโข 21
6. ๊ตญ๋ฌธ์ด๋ก โขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโขโข 24Maste
ํผ๋ถ ํํผ ๋ฉ๋ผ๋์ธํฌ์์ Calcineurin ๋ฐ MEF2A ์ ํธ์ ๋ฌ์ด ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ
ํ์๋
ผ๋ฌธ(์์ฌ)--์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ :์๊ณผ๋ํ ์๊ณผํ๊ณผ,2020. 2. ์ ์งํธ.Calcineurin (CaN) is a calcium/calmodulin regulated serine/threonine protein phosphatase that has been widely studied in calcium signaling pathways. For the treatment of Vitiligo that is a depigmenting autoimmune disease in skin, calcineurin inhibitors such as cyclosporin A and FK506 are used to prevent the transcription of proinflammatory cytokines. However, there is some controversy about the effect of these inhibitors on melanogenesis and little has been reported the effect of calcineurin itself on melanogenesis in human skin. The downstream targets of calcineurin in calcium pathways have been variously ascribed to members of the NFAT and MEF2 families of transcription factors. Although the role of NFAT in human skin has been reported, the effect of MEF2 remains unknown. Among the MEF2 transcription factor members, MEF2A has been reported to be expressed higher than other members in human epidermal melanocytes.
To investigate the role of calcineurin and MEF2 in melanogenesis, knockdown and overexpression experiments were performed. A decrease in expression of calcineurin by siRNA of calcineurin B subunit gene, PPP3R1, caused a decrease in melanin synthesis and resulted in the downregulation of mRNA and protein expression of tyrosinase which is a crucial enzyme for melanogenesis in human epidermal melanocytes. Likewise, knockdown of MEF2A decreased the melanin synthesis and resulted in the downregulation of mRNA and protein expression of tyrosinase. To complement knockdown experiments of calcineurin and MEF2A, lentiviral overexpression experiments were performed. The overexpression of both calcineurin A subunit and B subunit in human melanocytes didnt change the melanin synthesis as well as tyrosinase, while the overexpression of MEF2A resulted in increase of melanin synthesis. In addition, the mRNA and protein expression of tyrosinase was increased by overexpression of MEF2A. Furthermore, MEF2 luciferase reporter assay was performed to examine whether calcineurin regulates MEF2A transcriptional activity. Calcineurin overexpression enhanced MEF2A transcriptional activity in B16 melanoma cells.
Taken together, these results suggest that calcineurin regulates melanin synthesis and tyrosinase expression through activation of MEF2A pathway. We suggest that MEF2A could be a new candidate gene that regulates skin pigmentation.์นผ์๋ด๋ฆฐ(calcineurin)์ ์นผ์๊ณผ ์นผ๋ชจ๋๋ฆฐ(calmodulin)์ ์์กด์ ์ผ๋ก ํ์ฑํ๋๋ ์ธ์ฐ๊ฐ์๋ถํดํจ์๋ก ์นผ์ ์ ํธ์ ๋ฌ ๊ฒฝ๋ก์ ์ค์ํ ์ธ์์ด๋ค. T ๋ฆผํ๊ตฌ ๋งค๊ฐ ๋ฉด์ญ๋ฐ์ ํ์ฑํ์ ์ค์ํ ์ธ์์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฌ์ดํด๋ก์คํฌ๋ฆฐ A(cyclosporin A)์ ํํฌ๋ก๋ฆฌ๋ฌด์ค(tacrolimus, FK506) ๋ฑ์ ๊ตญ์ ์นผ์๋ด๋ฆฐ ์ต์ ์ ๋ ๋ฐฑ๋ฐ์ฆ๊ณผ ๊ฐ์ ์๊ฐ ๋ฉด์ญ ์งํ์ ๊ตญ์ ๋ฉด์ญ ์ต์ ์ ๋ก ๊ฐ์ฅ ํํ๊ฒ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ํ์ง๋ง, ์ด๋ฌํ ๊ตญ์ ์นผ์๋ด๋ฆฐ ์ต์ ์ ๋ค์ด ํผ๋ถ ํํผ ๋ฉ๋ผ๋์ธํฌ์์ ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ณด๊ณ ๋์ด ์์ด ๋
ผ๋์ ์ฌ์ง๊ฐ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์นผ์๋ด๋ฆฐ ๋ณธ์ฐ์ ๋จ๋ฐฑ์ง์ด ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ ๊ณผ์ ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์์๋ณด๊ณ ์ ํ์๋ค. ์นผ์๋ด๋ฆฐ์ ์ํด ์กฐ์ ์ ๋ฐ๋ ํ์ ์ธ์๋ก NFAT์ MEF2 ๋จ๋ฐฑ์ง์ด ์ ์๋ ค์ ธ ์์ง๋ง, ์ฌ๋ ํผ๋ถ ์กฐ์ง์์ ์นผ์๋ด๋ฆฐ-NFAT์ ์ ํธ ์ ๋ฌ ๊ฒฝ๋ก๋ ์ ์๋ ค์ง ๋ฐ๋ฉด์ ์นผ์๋ด๋ฆฐ-MEF2์ ๊ฒฝ๋ก๋ ์์ง ๋ณด๊ณ ๋ ๋ฐ ์๋ค. MEF2๋ ๊ทผ์ก ์ธํฌ ๋ถํ ๋ฐ ๋ฐ๋ฌ์ ์ค์ํ ์ ์ฌ ์กฐ์ ์ธ์๋ก ๊ทผ์ก ์ด์ธ์๋ ์ฌ์ฅ, ์ ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ฉด์ญ์ธํฌ์์ ํ๋ฐํ๊ฒ ์ฐ๊ตฌ๋์์ง๋ง ํผ๋ถ์์์ ์ญํ ์ ์์ง ์๋ ค์ ธ ์์ง ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํผ๋ถ ํํผ์ ๊ฐ์งํ์ฑ์ธํฌ์ ๋ฉ๋ผ๋์ธํฌ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํผ๋ถ ์งํผ์ ์ฌ์ ์์ธํฌ์์ MEF2A์ ๋ฐํ์ ๋น๊ตํด๋ณธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ฉ๋ผ๋์ธํฌ์์ ๊ฐ์ฅ ๋ฐํ์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋จ์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ํ, luciferase reporter ์คํ์ ํตํ์ฌ ๋ฉ๋ผ๋์ธํฌ์์๋ ์นผ์๋ด๋ฆฐ์ ์ํด MEF2A์ ์ ์ฌ ํ์ฑ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ํ์ธํ์๋ค. ์ดํ ์นผ์๋ด๋ฆฐ๊ณผ MEF2A๊ฐ ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ ๊ณผ์ ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ํ์ธํด ๋ณด๊ณ ์ ์ ์ ์ ๊ฐ์ญ ์คํ์ ํตํด ๋ฉ๋ผ๋์ธํฌ์์ ๋ฐํ์ ๊ฐ๊ฐ ์ต์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์นผ์๋ด๋ฆฐ๊ณผ MEF2A ๋ฐํ ๊ฐ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ๋์ด ๊ฐ์ํจ์ ๊ด์ฐฐํ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ์ ๊ฐ์๊ฐ ํ์ด๋ก์๋ค์ด์ฆ(tyrosinase), TRP-1, DCT, MITF ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ ํต์ฌ ํจ์๋ค์ ๋ณํ์์ ๊ธฐ์ธํ ๊ฒ์ธ์ง ํ์ธํด๋ณด์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐ์ฅ ์ฒซ ๋จ๊ณ์ ๊ด์ฌํ๋ ํต์ฌ ์ฐํ ํจ์์ธ ํ์ด๋ก์๋ค์ด์ฆ์ mRNA์ ๋จ๋ฐฑ์ง ๋ฐํ์ด ๋ชจ๋ ๊ฐ์ํ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. ์ดํ ์นผ์๋ด๋ฆฐ๊ณผ MEF2A์ ์ญํ ์ ํ๋ฒ ๋ ๊ฒ์ฆํด๋ณด๊ธฐ ์ํด ๋ฐ์ด๋ฌ์ค ๋งค๊ฐ ๊ณผ๋ฐํ ์คํ์ ์งํํ์๋ค. ๋ฉ๋ผ๋์ธํฌ์์ ์นผ์๋ด๋ฆฐ์ ๊ณผ๋ฐํ ์์ผฐ์ ๋๋ ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ๋์ ๋ณํ๊ฐ ์์์ง๋ง, MEF2A๋ฅผ ๊ณผ๋ฐํ ์ํจ ๊ฒฐ๊ณผ ์ ์ ์ ๊ฐ์ญ ์คํ๊ณผ ๋ฐ๋๋ก ํ์ด๋ก์๋ค์ด์ฆ์ mRNA์ ๋จ๋ฐฑ์ง ๋ฐํ์ด ์ฆ๊ฐํ์ฌ ์ต์ข
๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๊ด์ฐฐํ์๋ค.
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ข
ํฉํด ๋ณด์์ ๋, ์นผ์ ์ ํธ์ ์์กด์ ์ธ ์นผ์๋ด๋ฆฐ์ MEF2A ์ ์ฌ ์กฐ์ ์ธ์์ ํ์ฑ์ ์ฆ๊ฐ์์ผ ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ์ ํต์ฌ ํจ์์ธ ํ์ด๋ก์๋ค์ด์ฆ์ ๋ฐํ์ ์ฆ๊ฐ์ํด์ผ๋ก์จ ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ์ ๊ด์ฌํ๊ณ ์์์ ์๋กญ๊ฒ ๊ท๋ช
ํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฌ๋ ํผ๋ถ์์ ์ฒ์์ผ๋ก MEF2์ ์ญํ ์ ๋ฐํ๊ณ ํนํ ๋ฉ๋ผ๋์ธํฌ์์ ๋ฉ๋ผ๋ ํฉ์ฑ์ ์กฐ์ ํ๋๋ฐ ์๋ก์ด ํ์ ์ธ์๊ฐ ๋ ์ ์์์ ์๋กญ๊ฒ ์ ์ํ์๋ค.Introduction 1
Materials and Methods 7
Results 18
1. Knockdown of calcineurin B subunit decreases phosphatase activity of calcineurin and melanin synthesis in human epidermal melanocytes. 18
2. Knockdown of calcineurin B downregulates both mRNA and protein expression of tyrosinase in human epidermal melanocytes 22
3. Overexpression of calcineurin has no effect on melanin synthesis in human epidermal melanocytes 26
4. MEF2A is most expressed in human epidermal melanocytes and calcineurin enhances MEF2A transcriptional activity in melanocytes 29
5. Knockdown of MEF2A decreases melanin synthesis in human epidermal melanocytes 33
6. Knockdown of MEF2A downregulates both mRNA and protein expression of tyrosinase in human epidermal melanocytes. 36
7. Overexpression of MEF2A increases melanin synthesis in human epidermal melanocytes 40
8. Overexpression of MEF2A upregulates both mRNA and protein expression of tyrosinase in human epidermal melanocytes. 43
9. Schematic diagram showing the effects of calcineurin and MEF2A signaling on melanin synthesis. 47
Discussion 48
References 52
๊ตญ๋ฌธ ์ด๋ก 56Maste
์ง์์ ์๊ตฌ๋ด ์ฝ๋ฌผ ๋ฐฉ์ถ์ ์ํ ์๋ถ๋ฏผ ๋๋ ธ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ ์ฝ๋ฌผ ์ ๋ฌ ์์คํ ๊ฐ๋ฐ
ํ์๋
ผ๋ฌธ (๋ฐ์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ์ํ๊ณผ, 2017. 2. ๋ฐ๊ธฐํธ.Purpose: Eye drops are one of the most common types of glaucoma medication notwithstanding their limitations in terms of bioavailability and low compliance. Albumin-based nanoparticles have shown potential for effective and continuous drug release. Thus, we investigated the potential of human serum albumin nanoparticle (HSA-NP) as a tool for sustained delivery of neuroprotective agent in optic nerve crush (ONC) injury model.
Methods: Albumin nanoparticles loaded with brimonidine (HSA-BRM-NPs) were prepared by ethanol precipitation, including 0.18% brimonidine (BRM) and 3.5% human serum albumin (HSA) in HSA-BRM-NP solution. In vitro release profile of BRM was measured using Spectra/por dialysis membrane and assessed by high-performance liquid chromatography. We performed ONC and intravitreal injection in Sprague-Dawley rats, which were divided into Normal, balanced salt solution (BSS)-injected ONC, HSA-NP-injected ONC, BRM-injected ONC, and HSA-BRM-NP-injected ONC groups. The survival of RGC was compared at 5 and 14 days after procedures.
Results: The HSA-BRM-NP released 95% BRM in a sustained manner for 3 days, and the rest until 5 days. The percentages of RGC survival in the HSA-NP (52.6 ยฑ 3.3%), BRM (58.0 ยฑ 4.2%), and HSA-BRM-NP (63.5 ยฑ 7.1%) groups relative to Normal (100%) were significantly higher than in the BSS group (29.2 ยฑ 3.3%) 5 days after ONC (P < 0.001). At 5 days, no significant difference was found in the percentage of RGC survival between BRM and HSA-BRM-NP groups (P = 0.014). However, the HSA-BRM-NP (38.1 ยฑ 3.6%) group showed significantly higher RGC density than the BRM (18.6 ยฑ 3.9%, P = 0.006) group at 14 days.
Conclusions: Albumin nanoparticles showed sustained therapeutic effect with the combined neuroprotective agent. Our results suggest the potential of albumin nanoparticles as a promising tool for sustained intraocular drug release.1. Introduction 1
2. Materials and Methods 3
2.1 Materials 3
2.2 Preparation of human serum albumin nanoparticles loaded with brimonidine 3
2.3 Characterization of human serum albumin nanoparticles loaded with brimonidine 4
2.4 Optic nerve crush injury model 5
2.5 Intravitreal injection of test agents 6
2.6 Evaluation of retinal ganglion cell survival 7
2.7 In vivo retinal distribution of human serum albumin nanoparticles loaded with brimonidine 8
2.8 Immunohistochemistry for amyloid-ฮฒ 8
2.9 Cell viability assay for human serum albumin inhibition of amyloid-ฮฒ aggregation 9
2.10 Statistical analysis 10
3. Results 11
3.1 Characterization of nanoparticles 11
3.2 In vivo retinal distribution of human serum albumin nanoparticles loaded with brimonidine 11
3.3 Sustained therapeutic effect of human serum albumin nanoparticles loaded with brimonidine on retinal ganglion cell survival 11
3.4 Neuroprotective mechanism of human serum albumin nanoparticles 12
4. Discussion 20
5. References 27
6. ๊ตญ๋ฌธ์ด๋ก 35Docto
๋ ธ๋ ๊ธฐ ์์ค๊ธ์ ์ ๋ณ๋ฅ ๊ณผ ๊ด๋ จ์์ธ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ
ํ์๋
ผ๋ฌธ(์์ฌ)--์์ธ๋ํ๊ต ๋ณด๊ฑด๋ํ์ :๋ณด๊ฑดํ๊ณผ ๋ณด๊ฑดํ์ ๊ณต,1997.Maste
๋ถ์ฐ ์ง์ญ์ด์ ์ฑ์กฐํ๊ณผ ์ฑ์กฐ ๋ณํ
ํ์๋
ผ๋ฌธ (์์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ๊ตญ์ด๊ตญ๋ฌธํ๊ณผ, 2016. 2. ์ ์น์ฒ .<๊ตญ๋ฌธ์ด๋ก>
๋ถ์ฐ ์ง์ญ์ด์ ์ฑ์กฐํ๊ณผ ์ฑ์กฐ ๋ณํ
๊น ๊ณ ์
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ฒฝ๋จ์ ๋ถ์ฐ ์ง์ญ์ด๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ์ฌ, ์ฑ์กฐ์ ๋ฐ ๋ณตํฉ์กฐ ๋ชฉ๋ก๊ณผ ์ฑ์กฐํ์ ๊ณต์์ ์ผ๋ก ๊ธฐ์ ํ๋ ํํธ, ์ด ์ง์ญ์ ๋
ธ๋
์ธต๊ณผ ์ฒญ๋
์ธต ์ฌ์ด์์ ๋ํ๋๋ ์ฑ์กฐ์์ ๋ณํ๋ฅผ ๊ณ ์ฐฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ๋ค.
๋จผ์ 1์ฅ์์๋ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ๋ฐ ๋์์ ๋ฐํ์ผ๋ฉฐ ์กฐ์ฌ ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ตฌ์ฑ์ ์ค๋ช
ํ๊ณ ๊ฒฝ๋จ ๋ฐฉ์ธ์ ๋ํ ์ฑ์กฐํ ๋ฐ ์ธ๋ ๊ฐ ์ฑ์กฐ ๋ณํ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ์ดํด๋ณด์๋ค.
2์ฅ์์๋ ๋ถ์ฐ ์ง์ญ์ด์ ์ฑ์กฐ์ ๋ฐ ๋ณตํฉ์กฐ์ ๋ชฉ๋ก์ ํ์ธํ์๋ค. ์ด ์ง์ญ์ด๋ โ๊ณ ์กฐ(H)โ์ โ์ ์กฐ(L)โ์ ๋ ๊ฐ์ง ์ฑ์กฐ์ ๋ฐ โ๊ณ ์ ๋ณตํฉ์กฐ(HยทL)โ, โ์ ๊ณ ๋ณตํฉ์กฐ(LยทH)โ์ ๋ ๊ฐ์ง ๋ณตํฉ์กฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค.
3์ฅ์์๋ ์ฒด์ธ๊ณผ ์ฉ์ธ์ ์ฑ์กฐํ์ ๊ธฐ์ ํ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์์ ์ฑ์กฐํ์ด๋ ์ฒด์ธ๊ณผ ์ฉ์ธ์ ์ด๊ฐ์ด ๊ฐ๊ฐ ๊ณก์ฉยทํ์ฉํ ๋ ๋ณด์ด๋ ์ฑ์กฐ ํจ๋ฌ๋ค์์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๊ทธ ์ด๊ฐ๋ค์ ๋ถ๋ฅํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ์ง์ญ์ด์ ์ฑ์กฐํ์ ํ๋์ ๊ณก์ฉํโงํ์ฉํ์ด ๋ช ๊ฐ์ ๊ณ ์กฐ๋ฅผ ํ์ฉํ๋๋์ ๋ฐ๋ผ ํฌ๊ฒ ๋ ๊ฐ์ง๋ก ๋๋ ์ ์๋ค. ์ฑ์กฐํ์ ๋ฐ๋ผ ํ ๊ณก์ฉํโงํ์ฉํ ๋ด์ ์ค๋ก์ง ํ ๊ฐ์ ๊ณ ์กฐ๋ง์ด ์กด์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๊ณ , ๊ณ ์กฐ๊ฐ ์ฐ์ํด์ ๋ ๊ฐ ์กด์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๋ค. ํ์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฐ์๋ ๋ ๊ฐ์ ๊ณ ์กฐ๊ฐ ์ 1ยท2์์ ์ ๋ํ๋๋๋, ์ 2ยท3์์ ์ ๋ํ๋๋๋์ ๋ฐ๋ผ ์ฑ์กฐํ์ด ๋ค์ ์ธ๋ถ๋๋ค.
4์ฅ์์๋ 3์ฅ์์ ํ์ธํ ์ฒด์ธ๊ณผ ์ฉ์ธ์ ์ฑ์กฐํ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ถ์ฐ ์ง์ญ์ด์์ ๋ํ๋๊ณ ์๋ ์ธ๋ ๊ฐ ์ฑ์กฐ ๋ณํ๋ฅผ ๊ฒํ ํ์๋ค. ๋ถ์ฐ ์ง์ญ์ด์ ์ฒด์ธโง์ฉ์ธ์์๋ ๊ณตํต์ ์ผ๋ก ์ด๊ฐ์ ์์ ์์ ๊ด๊ณ์์ด ๊ณก์ฉํโงํ์ฉํ์ด HLโฆ๋ก ์คํ๋๋ ์ฑ์กฐํ์ ๋ณํ๋ฅผ ์
๊ธฐ ์ฌ์ฐ๋ฉฐ ๋ณํ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๊ฑฐ์ ๋ํ๋์ง ์๋ ๋ฐ๋ฉด, ๊ณก์ฉํโงํ์ฉํ์ด LHโฆ๋ก ์คํ๋๋ ์ฑ์กฐํ์ ๋ณํ๋ฅผ ์ฝ๊ฒ ์
์ง ์์ผ๋ฉฐ ๋ณํ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก์ ๋น๋ฒํ ๋ํ๋๋ค. ๋ํ 3์์ ์ด๊ฐ์ LHHํ๊ณผ LLHํ์ ๊ตฌ๋ถ์ด ๋ชจํธํด์ง๋ ๊ฐ์ด๋ฐ, LLHํ์ด LHHํ์ ์ ์ฌํ๊ฒ ์คํ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ ์ธ์๋ ์ฒด์ธ์์๋ ๊ท์น์ H(H)ํ์ ๋น์จ์ด ๋ฎ์์ง๊ณ , ๋ณ์น์ H(H)ํ์ ๋น์จ์ด ๋์์ง๋ค. ์ฉ์ธ์์๋ LHํ์ ์ํ๋ฉด์ ๋ชจ์ ํน์ ์ ์์ผ๋ก ๋๋๋ ์ด๊ฐ์ด ์ด๋ฏธ โ-(์ผ)๋๊นโ์ ๊ฒฐํฉํ์์ ๋ ๊ทธ ์ฑ์กฐ๊ฐ LHLL~LLHL๋ก ์์์ ๊ต์ฒด๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค.
5์ฅ์ ๊ฒฐ๋ก ์ผ๋ก ์ง๊ธ๊น์ง์ ๋
ผ์๋ฅผ ์์ฝํ์์ผ๋ฉฐ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ํ๊ณ์ ๋จ์ ๋ฌธ์ ๋ค์ ์ ์ํ์๋ค.
์ฃผ์์ด: ๋ถ์ฐ ์ง์ญ์ด, ์ฑ์กฐ์, ๋ณตํฉ์กฐ, ์ฑ์กฐํ, ์ด๊ฐ ์ฑ์กฐํ, ์ธ๋ ๊ฐ ์ฑ์กฐ ๋ณํ
ํ๋ฒ:ใ2014-200811. ์๋ก 1
1.1. ์ฐ๊ตฌ ๋ชฉ์ ๋ฐ ๋์ 1
1.2. ์กฐ์ฌ ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉ๋ฒ 2
1.3. ์ ํ ๋
ผ์ ๊ฒํ 4
1.4. ๋
ผ์์ ๊ตฌ์ฑ 6
2. ์ฑ์กฐ์ ๋ฐ ๋ณตํฉ์กฐ ๋ชฉ๋ก 7
3. ์ฒด์ธ๊ณผ ์ฉ์ธ์ ์ฑ์กฐํ 13
3.1. ์ฒด์ธ์ ์ฑ์กฐํ 15
3.1.1. 1์์ ์ด๊ฐ 15
3.1.2. 2์์ ์ด๊ฐ 20
3.1.3. 3์์ ์ด๊ฐ 25
3.1.4. ์ ๋ฆฌ 30
3.2. ์ฉ์ธ์ ์ฑ์กฐํ 33
3.2.1. 1์์ ์ด๊ฐ 33
3.2.2. 2์์ ์ด๊ฐ 42
3.2.3. 3์์ ์ด๊ฐ 51
3.2.4. ์ ๋ฆฌ 58
4. ์ฒด์ธ๊ณผ ์ฉ์ธ์ ์ฑ์กฐ ๋ณํ 61
4.1. ์ฒด์ธ์ ์ฑ์กฐ ๋ณํ 61
4.1.1. 1์์ ์ด๊ฐ 61
4.1.2. 2์์ ์ด๊ฐ 65
4.1.3. 3์์ ์ด๊ฐ 66
4.1.4. ์ ๋ฆฌ 71
4.2. ์ฉ์ธ์ ์ฑ์กฐ ๋ณํ 73
4.2.1. 1์์ ์ด๊ฐ 73
4.2.2. 2์์ ์ด๊ฐ 76
4.2.3. 3์์ ์ด๊ฐ 80
4.2.4. ์ ๋ฆฌ 81
5. ๊ฒฐ๋ก 83
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 85
ABSTRACT 89Maste
Development of health care education content for pediatric heart transplant recipients and their families
์ฌ์ฅ์ด์์ ๋ฐ์ ์๋์ ์ฑ์ธ๊ธฐ ์ ๊น์ง๋ ๋ถ๋ชจ์ ๊ฐ์กฑ์ด ๋ง์ ๋ถ๋ถ์ ๊ฑด๊ฐ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ๋ด๋นํ๋ฏ๋ก ์ด๋ค์ ์ญํ ์ด ๋งค์ฐ ์ค์ํ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ์ฌ์ฅ์ด์ ์๋๊ณผ ๊ฐ์กฑ์๊ฒ ํ์ํ ๊ต์ก๋ด์ฉ์ ๊ฐ๋ฐํจ์ผ๋ก์จ ๋ณดํธ์์ ์๋ ๊ฑด๊ฐ๊ด๋ฆฌ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ณ ์๋์ด ์์ ํ๊ฒ ์ผ์์ผ๋ก ๋์๊ฐ ์ ์๋๋ก ํ๊ธฐ ์ํจ์ด๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ADDIE๋ชจ๋ธ 5๋จ๊ณ ์ค ์ 3๋จ๊ณ A (Analysis), D (Design), D (Development)๋ฅผ ํตํด ๊ต์ก๋ด์ฉ์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๋ถ์๋จ๊ณ๋ 3๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ต์ข
์ถ์ถ๋ 12๊ฑด์ ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ๊ณผ 7๊ฐ์ ๊ตญ๋ด์ธ ์๋ฃ๊ธฐ๊ด ๋ฐ ๊ด๋ จ๊ธฐ๊ด ์น์ฌ์ดํธ ๋ถ์ ๋ฐ ์ฌ์ฅ์ด์ ์์ ์ ๋ฐ์ 6๋ช
์๋์ ์ฃผ ๋๋ด์ ๊ณต์ ๊ฐ๋ณ ์ฌ์ธต๋ฉด๋ด์ ํตํด ๊ต์ก๋ด์ฉ ๋ฐ ์๊ตฌ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ์ธ ๊ฐ์ง ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ ๋๋ก ์ฌ์ฅ์ด์์ ์ดํด, ํด์์ค๋น์ ์ผ์ ๊ด๋ฆฌ, ์ฝ๋ฌผ๋ณต์ฉ, ๊ฐ์ผ, ๊ฑฐ๋ถ๋ฐ์, ํฉ๋ณ์ฆ, ์์, ์ผ์์ํ๋ก ๋์๊ฐ๊ธฐ, ์ง์์ฒด๊ณ์ 9๊ฐ ๋๋ถ๋ฅ์ 40๊ฐ์ ์๋ถ๋ฅ๋ก ๊ต์ก ํญ๋ชฉ์ ์ค๊ณํ์๋ค. ์ค๊ณํ ๊ต์ก ํญ๋ชฉ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ฌ์ฅ์ด์ ์๋๊ณผ ๊ฐ์กฑ์ ์ํ ๊ฑด๊ฐ๊ด๋ฆฌ ๊ต์ก๋ด์ฉ ์ด์์ ๊ฐ๋ฐํ์๊ณ 10๋ช
์ ๊ด๋ จ ์ ๋ฌธ๊ฐ์๊ฒ ๊ต์ก ํญ๋ชฉ ๋ฐ ๋ด์ฉ์ ๋ํ ๋ด์ฉํ๋น๋ ๊ฒ์ฆ์ ๋ฐ์๋ค. ๋ชจ๋ ํญ๋ชฉ์ด ๊ธฐ์ค์ ์ 0.8 ์ด์ ๊ฒ์ฆ๋์ด ๊ต์ก๋ด์ฉ์ ํฌํจ๋์์ผ๋ฉฐ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์กฐ์ธ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ผ๋ถ ๋ด์ฉ์ ์์ ํ์ฌ ์ต์ข
๊ต์ก ๋ด์ฉ์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ตญ๋ด์ธ ์๋ฃ๊ธฐ๊ด ๊ต์ก๋ด์ฉ์ ๋ถ์ํจ๊ณผ ๋์์ ๋ณดํธ์ ๊ฐ๋ณ์ฌ์ธต๋ฉด๋ด์ ํตํด ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ์ค์ ์ ๋ง๋ ๊ฑด๊ฐ๊ด๋ฆฌ ๊ต์ก๋ด์ฉ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ค๋ ์ ์ ์์ด ๊ทธ ์๋ฏธ๊ฐ ์๋ค.
Heart transplantation in children requires thorough management of the family because parents and family manage themselves until the child becomes an adult. The purpose of this study is to develop educational content for children who have undergone heart transplant and their families to improve the caregiversโ child health management ability and enable the child to return to daily life safely. This study developed educational content through the first three steps A (Analysis), D (Design), and D (Development) from the five steps outlined in the ADDIE model. In the analysis stage, the contents were analyzed by 12 literature reviews, 7 websites of domestic and international medical centers, and related institutions. The needs of education were analyzed by individual in-depth interviews with six caregivers of children who had undergone heart transplantation. Based on the results of the three analyses, education items were designed in 9 major categories and 40 sub-categories. The major categories were preparation for discharge and schedule management, drug use, infection, rejection, complications, nutrition, return to daily life, and support systems. Based on the designed educational contents, a draft health management education content for children who have undergone heart transplants and their families was developed, and the content validity of the educational contents was verified by 10 related experts. All contents were verified with a standard score of 0.8 or higher and included in the education content, and some contents were modified based on expert advice to develop the final education content. This study is meaningful in that it has developed health management education suitable for the situation in Korea through an in-depth interview with caregivers as well as analyzing previous studies and educational contents of domestic and international medical centers.prohibition์