New directions in cervical cancer prophylaxis worldwide and in Poland – Case study of the Polish rural female population

Introduction Cervical cancer is one of the most frequent malignant neoplasms in females. Such neoplasms can be almost completely eliminated by means of adequate primary and secondary prophylaxis. The most developed countries focus their attention on the improvement of prophylaxis systems, test quality, and efficacy improvement, as well as on the expansion of the primary prophylaxis. In Poland, the discussions focus on the improvement of the malfunctioning population programme. Objective Drawing on recent research findings, the article presents current Polish and global recommendations with regard to screening tests for cervical cancer. The results of the Population Programme of Prophylaxis and Early Detection of Cervical Cancer are discussed in the context of current trends of healthy behaviour among women inhabiting rural areas. Description of the state of knowledge In the future, it will be relevant to increase the number of human papillary virus (HPV) tests as part of the prophylaxis programme, especially among the high risk patient group. In particular, there is a necessity to increase the number of vaccinations among young women, especially before the beginning of their sexual activity, as well as to establish new strategies of secondary prophylaxis in this group. At present, women who had been vaccinated should undergo routine screening. In Poland, the report based on SIMP registry (IT System of Prophylaxis Monitoring), shows that only 27% of the 3.3 million of invited women participated in the cytology tests. The data analysis shows that women living in rural areas more often respond and participate in the tests, compared to women living in the cities (39.3% vs. 16.8%)

Zasady stosowania dootrzewnowej chemioterapii w hipertermii (HIPEC) w leczeniu nowotworów złośliwych powierzchni otrzewnej w połączeniu z zabiegami cytoredukcyjnymi: zalecenia krajowe

The management of peritoneal surface malignancy is a significant clinical problem. The hyperthermic intraperitoneal chemotherapy (HIPEC) combined with cytoreductive surgery seems to be the most promising method, leading to better local control or improved overall survival in selected patients with a peritoneal neoplasm. In this paper the authors present a consensus for the optimal indications and technical guidelines for performing HIPEC in Poland.Leczenie nowotworów powierzchni otrzewnej stanowi istotny problem w onkologii. Wykazano, że skojarzenie maksymalnej cytoredukcji chirurgicznej z dootrzewnową chemioterapią w hipertermii (HIPEC; hyperthermic intraoperative peritoneal chemotherapy) może prowadzić do długotrwałej kontroli choroby lub wydłużenia przeżyć u odpowiednio wybranych chorych. Celem niniejszego opracowania są zalecenia dla optymalnego zakresu wskazań i sposobu prowadzenia HIPEC w Polsc

Polish clinical practice guidelines on Hyperthermic Intraperitoneal Chemotherapy (HIPEC) with Cytoreductice Surgery (CRS) in peritoneal malignancy treatment

Leczenie nowotworów powierzchni otrzewnej stanowi istotny problem w onkologii. Wykazano, że skojarzenie maksymalnej cytoredukcji chirurgicznej z dootrzewnową chemioterapią w hipertermii (HIPEC; hyperthermic intraoperative peritoneal chemotherapy) może prowadzić do długotrwałej kontroli choroby lub wydłużenia przeżyć u odpowiednio wybranych chorych. Celem niniejszego opracowania są zalecenia dla optymalnego zakresu wskazań i sposobu prowadzenia HIPEC w Polsce.The management of peritoneal surface malignancy is a signifi cant clinical problem. The hyperthermic intraperitoneal chemotherapy (HIPEC) combined with cytoreductive surgery seems to be the most promising method, leading to better local control or improved overall survival in selected patients with a peritoneal neoplasm. In this paper the authors present a consensus for the optimal indications and technical guidelines for performing HIPEC in Poland

Intraoperative radiotherapy in the treatment of female genital malignancies

Intraoperative radiotherapy is an innovative boosting technique enabling administration of single high dose of radiation, usually combined with external beam radiotherapy following surgery, used in the treatment of both primary and recurrent lesions. Such an approach offers several radiobiological, physical and clinical benefits. One of them is the option to irradiate selected anatomical areas identified during surgery as high-risk and/or residual tumor sites while protecting adjacent normal tissues, major nerve trunks and blood vessels, which may be displaced out of the irradiated field or covered with special shields. Key benefits of intraoperative radiotherapy include delivery of high total dose of radiation, superior local control and greater influence on overall survival. Available techniques of intraoperative radiotherapy include brachytherapy, generating high energy photon radiation using temporary or permanent applicators and mobile linear accelerators, which are the main source of electrons. Compared with conventional brachytherapy or teleradiotherapy, intraoperative radiotherapy offers several benefits including: ability to irradiate resection margins in order to reduce the risk of recurrence from tumor cells remaining the resection plane and reduction of risk of “geographical error”, enabling real-time inspection or palpation of surgical site. Furthermore, intraoperative radiotherapy makes possible reduction of radiation dose delivered to the skin, subcutaneous tissue and bones, while a large single dose provides an enhanced biological effect as compared with conventional radiotherapy. The aim of this paper was to point out types of female genital tumors which may be treated using intraoperative radiotherapy.Śródoperacyjna radioterapia jest innowacyjną techniką umożliwiającą podanie pojedynczej wysokiej dawki radioterapii, najczęściej w leczeniu skojarzonym z teleterapią po leczeniu operacyjnym, wykorzystywaną do leczenia zarówno zmian pierwotnych, jak i nawrotowych. Podejście to ma kilka zalet od strony radiobiologicznej, fizycznej i klinicznej. Jedną z nich jest możliwość napromieniania, w trakcie leczenia chirurgicznego, wybranych obszarów anatomicznych zidentyfikowanych jako obszary wysokiego ryzyka i/lub guza resztkowego, z jednoczesną ochroną prawidłowych tkanek, dużych nerwów, naczyń, które mogą być przesunięte z obszaru napromieniania lub zakryte specjalnymi osłonami. Do istotnych korzyści śródoperacyjnej radioterapii należą podanie wysokiej całkowitej dawki z radioterapii, zwiększona kontrola miejscowa, a także większy wpływ na całkowite przeżycia. Wśród możliwych technik radioterapii śródoperacyjnej wymienia się brachyterapię generującą energię fotonową o wysokiej mocy dawki z wykorzystaniem tymczasowych lub stałych aplikatorów oraz zastosowanie mobilnych przyspieszaczy liniowych będących głównie źródłem elektronów. W porównaniu z brachyterapią czy teleterapią radioterapia śródoperacyjna ma kilka istotnych zalet, między innymi w trakcie zabiegu marginesy po resekcji guza mogą być napromienione celem zmniejszenia prawdopodobieństwa pozostawienia komórek nowotworowych w linii cięcia, ponadto ogranicza się ryzyko błędu „geograficznego”, dzięki możliwości obejrzenia w czasie rzeczywistym lub palpacji loży pooperacyjnej. Radioterapia śródoperacyjna wpływa także na zmniejszenie dawki na skórę, tkankę podskórną i kości, a pojedyncza dawka daje większy efekt radiobiologiczny w porównaniu z konwencjonalną radioterapią. Celem pracy jest wskazanie nowotworów narządu rodnego, które mogą być leczone z wykorzystaniem śródoperacyjnej radioterapii

Breast cancer in pregnancy

Breast cancer is one of the most common cancers to complicate pregnancy. Up until recently, such diagnosis was almost invariably bound with an abortion with all its possible psychological and ethical consequences for the patient, her family, and treating physicians. Throughout the past few years, the considerable progress in medical knowledge and experience has allowed a radical change in the situation of this very special patient group. These days, women may continue with the pregnancy, yet at the same time be effectively and safely treated, in a very close adherence to standards applied in the treatment of non-pregnant patients. The diagnostics of breast cancer in pregnant patients largely meets the generally accepted standards of detecting and staging the disease, apart from a few exceptions mostly related to fetus safety. The differences concern e.g. the sentinel lymph node evaluation procedure and some imaging methods. Whether the patient qualifies for treatment as well as therapeutic decisions depend on the gestational age and the advancement of the disease, with some treatment procedures imperatively postponed until postpartum. Certain chemotherapy regimens have been proved safe during pregnancy, even though up until recently they were considered toxic and impossible to use (FAC, FEC, taxoids). It has also been shown that, unless obstetric indications for caesarean section exist, in most cases the pregnancy does not need to be terminated prematurely. No oncologic counter-indications for a vaginal delivery exist either. This paper aims to bring together and sum up the body of knowledge arising from the recent publications which have facilitated diagnostic and therapeutic standards to be followed in these infrequent, yet exceedingly complex, clinical situations.Rak piersi to jeden z najczęstszych nowotworów wikłających ciążę. Jeszcze niedawno takie rozpoznanie wiązało się prawie zawsze z aborcją, ze wszystkimi jej konsekwencjami psychologicznymi i etycznymi dla chorej, jej bliskich i lekarzy. W kilku ostatnich latach, wraz ze znacznym rozwojem wiedzy i doświadczenia, sytuacja tej szczególnej grupy pacjentek diametralnie się zmieniła: dzisiaj kobiety mogą zachować ciążę, a jednocześnie skutecznie i bezpiecznie się leczyć – w sposób bardzo zbliżony do leczenia stosowanego u pacjentek niebędących w ciąży. Diagnostyka raka piersi u ciężarnej pokrywa się w znacznej mierze z ogólnie obowiązującymi standardami wykrywania i oceny zaawansowania tej choroby, poza kilkoma odstępstwami, związanymi przede wszystkim z bezpieczeństwem płodu. Różnice dotyczą m.in. procedury oceny węzła wartowniczego i części badań obrazowych. Kwalifikacja do leczenia i decyzje terapeutyczne zależą od zaawansowania ciąży i zaawansowania choroby, a niektóre procedury lecznicze muszą zostać bezwzględnie odroczone na czas po porodzie. Udowodniono bezpieczeństwo stosowania w czasie ciąży wybranych schematów chemioterapii jeszcze do niedawna uważanych za toksyczne i niemożliwe do wykorzystania u ciężarnej (FAC, FEC, taksoidy). Wykazano również, że – o ile nie istnieją położnicze wskazania do cesarskiego cięcia – w większości przypadków ciąża nie musi być rozwiązywana przed terminem, podobnie jak nie ma onkologicznych przeciwwskazań do porodu siłami natury. Niniejsza praca podsumowuje wiedzę płynącą z publikacji, które ukazały się w ostatnim czasie i pozwoliły na opracowanie standardów postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w tych nieczęstych, ale jednocześnie bardzo skomplikowanych sytuacjach klinicznych

Selected opinions on diagnostic and therapeutic procedures in pregnant patients with particular attention paid to malignant ovarian cancer

The most common neoplasms in pregnant women are: breast cancer, cancers of the reproductive organ (in particular cervical cancer) and gastrointestinal tract, lymphomas and melanoma. Both diagnosis and treatment of cancer in pregnancy encounter numerous obstacles and therefore they should be conducted by an interdisciplinary team of physicians. The primary aim should always be the protection of life and health of the mother and the lowest possible risk of adverse effects induced by the diagnosis and therapy to the fetus. A surgical procedure is one of the basic methods of oncological treatment, also in pregnant patients. However, its extent depends on the type of cancer, gestational age and fetal development. Radiotherapy of the pelvic and abdominal regions during pregnancy is absolutely contraindicated due to severe (also lethal) consequences to the fetus. Chemotherapy with selected drugs is allowed after organogenesis. The therapy should end approximately three weeks prior to the planned labor. The incidence of malignant ovarian cancers is approximately 1 per 10 000–38 000 pregnancies. In the majority of cases, pregnancy does not affect prognosis. The therapeutic management primarily depends on the clinical advancement of cancer. In early stages, surgical intervention should be limited to unilateral salpingo-oopheorectomy as well as biopsy of the peritoneum and greater omentum. Following the conclusion of pregnancy and postpartum period, a repeated surgery to assess the advancement of the disease should be considered. In advanced diseases, the extent of surgical treatment depends mainly on the patient’s decision to maintain the pregnancy.Do najczęstszych nowotworów rozpoznawanych u kobiet ciężarnych należą: rak piersi, nowotwory narządu rodnego (szczególnie szyjki macicy) i przewodu pokarmowego, chłoniaki i czerniak. Zarówno rozpoznanie, jak i leczenie choroby nowotworowej w okresie ciąży napotyka wiele trudności, powinien je więc prowadzić zespół złożony z wielu specjalistów. Cel nadrzędny zawsze powinny stanowić ochrona zdrowia i życia matki oraz możliwie najniższe ryzyko negatywnego odziaływania diagnostyki i terapii na płód. Postępowanie chirurgiczne to jedna z podstawowych metod leczenia onkologicznego, także w trakcie ciąży, ale jego zakres zależy od rodzaju rozpoznanego nowotworu, wieku ciąży i stopnia rozwoju płodu. Radioterapia okolic miednicy i jamy brzusznej podczas ciąży jest bezwzględnie przeciwwskazana, z uwagi na poważne (w tym letalne) zagrożenie płodu. Chemioterapię wybranymi lekami dopuszcza się po zakończeniu okresu organogenezy; zaleca się zakończenie leczenia około trzech tygodni przed planowanym porodem. Częstość występowania nowotworów złośliwych jajnika wynosi około 1 na 10 000–38 000 ciąż. W większości przypadków ciąża nie zmienia rokowania. Postępowanie lecznicze uwarunkowane jest przede wszystkim stopniem klinicznego zaawansowania choroby. We wczesnych postaciach interwencja chirurgiczna powinna ograniczać się do jednostronnego usunięcia przydatków, biopsji otrzewnej i sieci większej. Po zakończeniu ciąży i okresu połogu do rozważenia jest powtórna operacja, oceniająca zaawansowanie procesu nowotworowego. W przypadkach choroby zaawansowanej zakres leczenia chirurgicznego zależy głównie od decyzji pacjentki co do utrzymania ciąży

New directions in cervical cancer prophylaxis worldwide and in Poland – Case study of the Polish rural female population

Introduction Cervical cancer is one of the most frequent malignant neoplasms in females. Such neoplasms can be almost completely eliminated by means of adequate primary and secondary prophylaxis. The most developed countries focus their attention on the improvement of prophylaxis systems, test quality, and efficacy improvement, as well as on the expansion of the primary prophylaxis. In Poland, the discussions focus on the improvement of the malfunctioning population programme. Objective Drawing on recent research findings, the article presents current Polish and global recommendations with regard to screening tests for cervical cancer. The results of the Population Programme of Prophylaxis and Early Detection of Cervical Cancer are discussed in the context of current trends of healthy behaviour among women inhabiting rural areas. Description of the state of knowledge In the future, it will be relevant to increase the number of human papillary virus (HPV) tests as part of the prophylaxis programme, especially among the high risk patient group. In particular, there is a necessity to increase the number of vaccinations among young women, especially before the beginning of their sexual activity, as well as to establish new strategies of secondary prophylaxis in this group. At present, women who had been vaccinated should undergo routine screening. In Poland, the report based on SIMP registry (IT System of Prophylaxis Monitoring), shows that only 27% of the 3.3 million of invited women participated in the cytology tests. The data analysis shows that women living in rural areas more often respond and participate in the tests, compared to women living in the cities (39.3% vs. 16.8%)

Analysis of postoperative complications that require a repeated procedure based on the material collected in 2009–2014 in the Department of Gynecologic Oncology of the Institute of Oncology in Warsaw

The paper presents the frequency of conducting relaparotomies and discusses indications for reoperations after primary gynecologic surgeries due to oncological diseases. Operations and reoperations were conducted in the Department of Gynecologic Oncology of Maria Skłodowska-Curie Institute of Oncology in Warsaw, Poland from 2009 to 2014. In total, 3,917 procedures due to reproductive organ neoplasms were conducted in the investigated period. The main indications were ovarian carcinoma, endometrial cancer and cervical cancer. Repeated urgent surgical interventions were needed in 116 patients, which constitutes 2.96% of all operated women. The frequency of repeated surgeries within the peritoneal cavity in gynecology, as reported in the literature, ranges from 1% to 4.7% and concerns primary indications resulting from non-malignant pathologies of the reproductive organs. The analysis involved early and urgent reoperations conducted within 48 hours after the primary procedure. Patients reoperated because of sudden progression of the diseases and those who underwent exploratory laparotomy within 60 days or who had a palliative surgery were excluded from the study. The main indication for a necessary urgent intervention was peritoneal bleeding. Other indications included: obstruction, peritonitis, bowel perforation, abdominal wall hematoma, intestinal anastomosis dehiscence and urinary complications. The mortality in the group of patients who required relaparotomy was 4.31%. An early diagnosis of complications requiring a repeated surgical intervention and implementation of appropriate management affect the outcome considerably and significantly decrease treatment-associated mortality.W pracy przedstawiono częstość relaparotomii i wskazania do jej przeprowadzenia po pierwotnych operacjach ginekologicznych ze wskazań onkologicznych. Operacje i reoperacje wykonano w latach 2009–2014 w Klinice Ginekologii Onkologicznej Centrum Onkologii – Instytutu im Marii Skłodowskiej-Curie. W analizowanym okresie przeprowadzono 3917 operacji z powodu nowotworów narządu rodnego. Głównymi wskazaniami do leczenia chirurgicznego były nowotwory jajnika, trzonu macicy i szyjki macicy. Ponownych nagłych interwencji chirurgicznych wymagało 116 chorych leczonych operacyjnie, co stanowi 2,96% ogólnej liczby operowanych pacjentek. Przedstawiana w literaturze częstość ponownych interwencji w jamie otrzewnowej w ginekologii waha się od 1% do 4,7% i dotyczy pierwotnych wskazań do leczenia wynikających z niezłośliwych patologii narządu rodnego. Analizie poddano wczesne, nagłe reoperacje – przeprowadzone w ciągu 48 godzin od pierwotnego zabiegu. Z badania wyłączono pacjentki, które wymagały reoperacji związanej z gwałtowną progresją choroby, mające w czasie 60 dni laparotomię zwiadowczą czy operację paliatywną. Głównym wskazaniem wymagającym pilnej interwencji było krwawienie do jamy otrzewnowej. Inne wskazania to niedrożność, zapalenie otrzewnej, perforacja jelita, krwiak powłok, rozejście się zespolenia jelitowego i powikłania urologiczne. Śmiertelność w grupie pacjentek wymagających relaparotomii wyniosła w naszym materiale 4,31%. Wczesne rozpoznanie powikłań wymagających ponownego leczenia operacyjnego i wdrożenie właściwego postępowania mają istotny wpływ na ostateczne wyniki oraz znacznie zmniejszają śmiertelność związaną z zabiegiem chirurgicznym

Frequency of the human papillomavirus type 16 infection during pregnancy

Introduction: Among the HPV infection risk factors one can list: age, early sexual activity, frequent change of sexual partners, multiparity, low socioeconomical status, coexistence of Chlamydia trachomatis, HSV type 2, HIV infections, vitamin deficiencies, smoking cigarettes, using hormonal contraceptives, immune system disorders and also pregnancy. The aim of the study is the assessment of human papillomavirus infection frequency in the course of pregnancy, particularly with attention to HPV type 16 infection. Material and methods: The study included 242 pregnant women who in the years 2004-2008 were treated in the Pathology of the Pregnancy Ward and Gynecologic-Obstetric Outpatient Clinic in the Voivodal Brodnowski Hospital. The patients included to the study had had cervical smear test performed by PCR method for HPV. Results: In the examined group of 242 pregnant patients human papillomavirus was isolated from 150 (62%) patients. Type 16 was statedin 87 (58%) patients. In case of normal pregnancy the presence of HPV virus was stated in 70.8% of cases (51 out of 72 women). In this group HPV type 16 comprised 61.6%. In pregnancies complicated with the symptoms of early termination the infections were stated in 99 out of 170 patients (58.2%). HPV type 16 infection was stated in 92.9% of cases. Conclusions: 1) In the analyzed material the frequency of human papillomavirus infection equaled 62%. Type 16 of virus caused 58% of these infections. 2) Regardless of the age of pregnancy and its course the percentage of cervix infections by HPV type 16 was quite significant and oscillated from 36% to 65%. 3) In patients who lost their pregnancies before 22 week of gestation, HPV type 16 was significantly more frequently isolated from miscarried tissues in comparison to its presence in cervical canal smear.Wstęp: Wśród czynników ryzyka infekcji HPV wymienia się: wiek, wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego, częstą zmianę partnerów seksualnych, wielorodność, niski status socjoekonomiczny, współistnienie zakażeń Chlamydia trachomatis, HSV typu 2., HIV, niedobory witaminowe, palenie papierosów, stosowanie antykoncepcji hormonalnej, zaburzenia odporności, a także ciążę. Celem pracy jest ocena częstości występowania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego w przebiegu ciąży, ze szczególnym uwzględnieniem infekcji typem 16. HPV. Materiał i metody: Badaniem objęto 242 kobiety w ciąży, które w latach 2004-2008 były leczone na Oddziale Patologii Ciąży oraz w Poradni Ginekologiczno-Położniczej w Wojewódzkim Szpitalu Bródnowskim. Włączone do badania pacjentki miały wykonane badania wymazów z szyjki macicy metodą PCR w kierunku HPV. Wyniki: W badanej grupie 242 ciężarnych wirusa brodawczaka ludzkiego wyizolowano od 150 (62%) kobiet. Typ 16. rozpoznano u 87 (58%) pacjentek. W przypadku ciąży przebiegającej prawidłowo obecność wirusa stwierdzono w 70,8% przypadków (51 spośród 72 kobiet). W tej grupie HPV 16 stanowił 61,6%. W ciąży powikłanej wystąpieniem objawów przedwczesnego jej ukończenia infekcje rozpoznano u 99 spośród 170 pacjentek (58,2%). Zakażenie typem 16. stwierdzono w 92,2% przypadków. Wnioski: 1) W analizowanym materiale częstość zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego wynosiła 62%. Typ 16. wirusa wywołał 58% z tych infekcji. 2) Niezależnie od wielkości ciąży i jej przebiegu odsetek zakażeń szyjki macicy typem 16. HPV był dość znaczny i wahał się od 36% do 65%. 3) U pacjentek, które utraciły ciążę przed 22. tygodniem, znamiennie częściej w poronionych tkankach izolowano typ 16. wirusa HPV w porównaniu z jego obecnością w wymazach z kanału szyjki macicy

Borderline ovarian tumors – diagnosis, treatment and follow-up

Tumors of borderline malignancy account for approximately 20% of all ovarian tumors. Their diagnostic criteria mainly include: the absence of destructive stromal invasion, stratification of epithelial cells, moderate mitotic activity and non-intensified nuclear atypia. The mainstay of treatment is surgery. Indications for radical treatment include older patient’s age and considerable advancement of the disease. The surgery should involve hysterectomy with salpingo-oophorectomy and removal of all macroscopic tumor foci as well as staging, which includes: peritoneal fluid sampling, omentectomy and peritoneal biopsy. Adjuvant treatment is not recommended except for cases with invasive implants. Over 50% of patients with borderline tumors are women at the child-bearing age. In these patients, the wish to preserve fertility should be considered. Conservative treatment consists of tumor removal, preservation of the uterus and at least a part of one ovary as well as staging. The follow-up period should be long since the disease can recur after several or even a dozen or so years. Patients with risk factors (advanced FIGO stage, presence of implants, incomplete staging or a residual tumor mass) should be followed every 3–4 months for the first 2 years, and subsequently, every 6 months. A similar follow-up pattern is recommended in patients after conservative treatment, particularly because most recurrences typically occur within the first 2 years after surgery. The total frequency of relapse is approximately 10–11%. These cases usually involve recurring borderline tumors, but approximately 30% are invasive (2.5–3% of malignant transformation). Conservative treatment is associated with a higher risk of relapse (up to 35%). However, in such cases, tumors are usually of borderline malignancy and can be effectively managed surgically. Invasive relapse is associated with poor prognosis.Guzy o granicznej złośliwości stanowią około 20% guzów jajnika. Kryteriami rozpoznania są: brak destrukcyjnego naciekania podścieliska, nawarstwianie komórek nabłonka, umiarkowana aktywność mitotyczna i nienasilona atypia jądrowa. Podstawową metodą leczenia jest chirurgia. Wskazania do leczenia radykalnego to starszy wiek pacjentki i znaczne zaawansowanie choroby. Zakres operacji powinien obejmować usunięcie macicy z przydatkami i wszystkich makroskopowych ognisk nowotworu oraz staging, w którego skład wchodzą: pobranie płynu z otrzewnej, usunięcie sieci, biopsje otrzewnej. Leczenie adiuwantowe nie jest rekomendowane, z wyjątkiem przypadków, w których obecne są wszczepy inwazyjne. Ponad 50% chorych z guzami o granicznej złośliwości to kobiety w wieku rozrodczym – u nich leczenie powinno uwzględniać chęć zachowania płodności. Leczenie oszczędzające polega na usunięciu zmian nowotworowych z zachowaniem macicy i przynajmniej fragmentu jednego jajnika oraz oceną stopnia zaawansowania. Obserwacja po leczeniu powinna być wieloletnia, ponieważ nawroty mogą występować po kilku, a nawet kilkunastu latach. Chore z czynnikami ryzyka (zaawansowany stopień FIGO, obecność implantów, niepełny staging lub pozostawiona masa resztkowa nowotworu) przez 2 pierwsze lata powinny mieć kontrole co 3–4 miesiące, a następnie co 6 miesięcy. Podobną obserwację zaleca się u pacjentek po leczeniu oszczędzającym, zwłaszcza że największy odsetek nawrotów występuje w ciągu 2 lat po operacji. Częstość nawrotów wynosi około 10–11%. Najczęściej są to wznowy typu granicznego, niemniej około 30% nawrotów ma charakter inwazyjny (2,5–3% transformacji złośliwej). Leczenie oszczędzające wiąże się z wyższym ryzykiem nawrotu (nawet 35%), jednak wznowy mają charakter graniczny i są skutecznie leczone chirurgicznie. Wystąpienie wznowy inwazyjnej wiąże się ze złym rokowaniem