Predyktory rzucania palenia po udarze mózgu

Palenie papierosów należy do głównych modyfikowalnych czynników ryzyka wystąpienia udaru mózgu. Wiadomo, że wpływa ono w sposób zależny od dawki na ryzyko wystąpienia udaru mózgu, szczególnie u osób poniżej 75. roku życia. Pomimo że rzucenie palenia jest jedną z najefektywniejszych metod profilaktyki wtórnej udaru mózgu u palaczy, nadal niewiele wiadomo na temat uzależnienia od nikotyny oraz czynników wpływających na rzucenie palenia w tej grupie chorych. Identyfikacja tych czynników jest bardzo istotna, ponieważ może pomóc w opracowaniu skuteczniejszych interwencji antynikotynowych. W dotychczasowych badaniach wykazano, że w rzucaniu palenia po udarze odgrywają rolę czynniki socjodemograficzne (płeć, wiek, rasa, warunki mieszkaniowe, zatrudnienie), kliniczne (stopień niesprawności), psychobiologiczne (nasilenie uzależnienia, objawy depresji) i środowiskowe (palący współmieszkańcy). Wadą wszystkich badań była stosunkowo niewielka liczebność badanych grup, jak również (w większości przypadków) brak weryfikacji deklarowanej abstynencji za pomocą markera biochemicznego (np. zawartość CO w wydychanym powietrzu). W niniejszej pracy podsumowano wyniki dotychczasowych badań na temat predyktorów rzucenia palenia po udarze mózgu

Anthropogenic landforms in Magura National Park (Outer Flysch Carpathians, Beskid Niski Mountains)

Antropogeniczne formy rzeźby stanowią ważny element krajobrazu Magurskiego Parku Narodowego. Gospodarka prowadzona na jego obszarze przez wieki doprowadziła do znacznych przekształceń rzeźby i stosunków wodnych. Zamieszkujący go Łemkowie zajmowali się pasterstwem, gospodarką rolno-leśną, obróbką surowców skalnych czy pozyskiwaniem tzw. oleju drzewnego. Gwałtowny przyrost liczby ludności doprowadził do intensywnego zagęszczenia zabudowy na przełomie XIX i XX w. oraz zwiększenia antropopresji. Po zakończeniu II wojny światowej w latach 1946-1947 wysiedlono większość mieszkańców Beskidu Niskiego. Wówczas nastąpiła zmiana użytkowania gruntów. Stoki górskie, które do tej pory były wykorzystywane rolniczo jako pastwiska i pola uprawne, poddane zostały zalesieniu lub stopniowo podlegały wtórnej sukcesji roślinnej. Mimo obecnie małej gęstości zaludnienia i rozproszonej zabudowy Magurskiego Parku Narodowego formy antropogeniczne są nadal bardzo wyraźne. Ze względu na ich pierwotne przeznaczenie można wyróżnić formy związane z: dawną zabudową mieszkalną i gospodarczą, gospodarką rolno-leśną i eksploatacją surowców skalnych, kultem religijnym oraz działaniami militarnymi z okresu I i II wojny światowej. Lokalnie na ślady dawnej kultury materialnej nakładają się również efekty działalności gospodarczej, podjętej na tym obszarze po II wojnie światowej. Na podstawie badań zinwentaryzowano najciekawsze obiekty i formy świadczące o antropogenicznej georóżnorodności. Szczególnie istotne pod tym względem są tu zespoły teras rolnych w Nieznajowej, Ciechani, Żydowskiem i Rozstajnem. Wyraźne ślady dawnej zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej, w postaci m.in. podmurówek domów, piwnic oraz studzienek i ujęć wody, zachowały się w dawnym przysiółku Parszywskie w Hucie Polańskiej. Z kolei liczne ślady obiektów militarnych z okresu II wojny światowej znajdują się na stokach góry Baranie, Nad Tysowym, Wysokie oraz Dąb. Na obszarze Magurskiego Parku Narodowego liczną grupę stanowią również obiekty związane z kultem religijnym. Podczas badań zaobserwowano efekty ewidentnej renaturalizacji, a przez to również zanikania antropogenicznych form rzeźby. Dokładna ich inwentaryzacja skłania do zabezpieczenia wielu miejsc pod kątem zachowania wielowiekowej antropogenicznej georóżnorodności.Anthropogenic landforms are an important part of the landscape of Magura National Park. Human impact in this region for centuries has led to significant transformations of the local landscape and the local water cycle. The Lemko population, who had lived in the Beskid Niski Mountains until 1945 practiced animal husbandry, agriculture, forestry, rock material processing (stonemasonry), and extracted so-called wood oil. A rapid increase in population density led to intensive residential construction in the 19th and 20th centuries and increased human impact in the area. After the end of the Second World War in 1945, most Beskid Niski residents were moved to other parts of the country by the new communist government of Poland. Changes in land use then ensued. Mountain slopes that were previously used for agriculture as pastures and farmland were subjected to afforestation or gradually subjected to secondary plant succession. Despite a presently low population density and dispersed built-up sites in Magura National Park, anthropogenic forms are still very distinct as a result of several centuries of human activity across these lands. Due to their initial purpose, anthropogenic landforms can be distinguished as old residential and farm buildings (mainly stone foundation), remnants of agro-forestry industries, rock material extraction sites, religious sites, and military sites from the first and second world wars. These serve as the background for the effects of economic activity undertaken in this area after the Second World War. The most valuable and interesting anthropogenic landforms and areas were inventoried in this study. Especially important in this regard are concentrations of agricultural terraces in Nieznajowa, Ciechania, Żydowskie, and Rostajne. In the course of field research, evident effects of re-naturalization were observed, and consequently also the disappearance of many anthropogenic landforms in the study area. A full inventory of these sites could leads to the protection of selected sites associated with anthropogenic geodiversity

The structural control of a landslide development and functioning of a lake geoecosystem in the catchment area of the Hucianka Stream (the Outer Carpathians, Beskid Niski)

The landslide in Huta Polańska (Beskid Niski/Lower Beskids) is an example of a particular lake geoecosystem. The largest inter-colluvial depression forms a lake basin constantly filled with water, with a natural outflow in the form of a watercourse. Three drainless sink-holes constituting places of periodical accumulation of water and organic-mineral sediments were localized within the landslide. The direction of the landslide movement and its wedge-like shape are determined primarily by the fault surface located in its south-western part. It also forces the linear course of the streams and the cascade location of depressions between colluvial ramparts, seasonally or permanently filled with water. The inventory of minor tectonic structures and the morphotectonic analysis indicate tectonic conditions of this landslide lake geoecosystem. The structures located within the fault surfaces are indicative of shear stresses and their orientation determines the direction of rock movement (Zuchiewicz, 1997a; Szczęsny, 2003). The morphological analysis and correlation of landslide forms indicate the combined rotational-translational motion. It was ended by mud and debris flow which divided the valley longitudinal axis and damming the waters of the Hucianka stream. The result is a landslide dam lake, whose effects are visible within the floodplain above the former landslide dam. In order to formulate the final conclusions regarding the morphotectonic analysis and the slope transformation phases, laser scanning photos were also used