Selected information about the research procedures to assess direct human influence on the relief of Poland

Wykorzystując wyselekcjonowane prace oraz szereg materiałów niepublikowanych. Autor dokonał przeglądu metod stosowanych w Polsce do oceny rozmiarów przekształceń rzeźby terenu wskutek bezpośredniego oddzia- ływania człowieka. Na podstawie analizy porównawczej tych procedur oraz wyników uzyskanych w toku badań z ich wykorzystaniem stwierdził m.in.: - niejednoznaczne precyzowanie przedmiotu badań i ich ograniczony zasięg przestrzenny, - realizowanie badań na obszarach, które nie zawsze są reprezentatywne dla stref morfogenetycznych Polski lub tworzących je jednostek niższego rzędu, - objęcie badaniami jedynie wybranych typów antropogenicznych form rzeźby terenu, - analizowanie przebiegu i skutków morfogenetycznej działalności człowieka w różnych okresach badawczych i z wykorzystaniem odmiennych procedur. W konkluzji Autor stwierdza, że dalszy rozwój badań nad bezpośrednią morfogenetyczną działalnością człowieka jest niezbędny dla pełnego poznania ewolucji współczesnej rzeźby Polski, a określenie prawidłowości w zakresie rozwoju i zaniku form antropogenicznych może być bardzo przydatne przy formułowaniu prognoz dotyczących stopnia antropogenicznego przeobrażenia rzeźby terenu obszaru Polski i jego przestrzennego zróżnicowania.On the basis of the selected papers and a number of unpublished materials, the author reviews the methods used in assessing the degree of direct human influence on relief transformation. The comparative analysis of the above procedures as well as their results enabled the following conclusions to be drawn: 1. the research subject of limited spatial extension is often ambiguously specified, 2. the research is conducted on the areas which are not fully representative for morphogenetic zones of Poland or for lower-ranking units, 3. only the selected types of anthropogenic forms are included into the studies, 4. the course and consequences of human morphogenetic activity is analysed in connection with selected research periods and using different procedures. The author concludes that the studies on both direct and indirect human morphogenetic activities are necessary to fully understand the evolution of contemporary relief of Poland. Moreover, defining regularities in terms of the development and disappearance of anthropogenic relief forms can be very useful for forecasting the level and spatial variation of anthropogenic relief transformation in Poland

Relief and surface water changes caused by the construction of the A-1 motorway section between Rusocin and Nowe Marzy

Celem opracowania jest ocena zmian krajobrazu spowodowanych budową pierwszego fragmentu Autostrady Gdańskiej, który przebiega przez województwo pomorskie (66 km) i kujawsko-pomorskie (24 km). Do szczegółowych badań wybrano trzy węzły autostradowe: węzeł „Rusocin” (gmina Pruszcz Gdański), węzeł „Pelplin” (gmina Pelplin) i węzeł „Nowe Marzy” (gmina Dragacz). Na podstawie map topograficznych i planów węzłów wykonano po dwie mapy dla każdego węzła, ukazujące stan przed i po wybudowaniu autostrady. Za główną metodę badawczą przyjęto analizę materiału kartograficznego z wykorzystaniem narzędzi GIS, głównie programu ArcGIS. Na podstawie wyników analiz oraz rezultatów inwentaryzacji krajobrazowej wykonanej w terenie (w sierpniu 2009) dokonano oceny zmiany krajobrazu.The paper aims at presenting the changes in the landscape caused by the construction of the first section of the Gdańsk Motorway, which crosses the Pomeranian Voivodeship (66 km) and the Kuiavian-Pomeranian Voivodeship (24 km). The detailed studies included three following motorway junctions: the Rusocin Junction (the gmina of Pruszcz Gdański), the Pelplin Junction (the gmina of Pelplin) and the Junction Nowe Marzy (the gmina of Dragacz). The main research method was the analysis of the cartographic material with the use of the GIS tools, predominantly ArcGIS. On the basis of topographic maps and the construction plans for the junctions two maps were prepared for each area in question. They show the situation before and after the construction of the motorway. These maps, alongside with the results of the landscape inventory taken in the field (August 2009), were used to characterize the changes in the landscape

3D viewshed modelling using aerial photographs

Artykuł ukazuje możliwość wykorzystania współczesnych i archiwalnych stereoskopowych zdjęć lotniczych w modelowaniu 3D zasięgu i pola widoku. Do identyfikacji elementów struktury krajobrazu modyfikujących zasięg i pole widoku zastosowano numeryczny model pokrycia terenu (DSM). Stworzono go na podstawie zdjęć lotniczych, wykorzystując stację fotogrametryczną DEPHOS. Modelowanie zasięgu widoku oparto o dwa modele pokrycia terenu w zależności od odległości od pozycji obserwatora znajdującego się na drodze. Badając widoczność w małej odległości od obserwatora zastosowano DSM o dużej rozdzielczości, a w dalszej odległości od obserwatora – DSM o mniejszej dokładności, co wydatnie usprawniło przetwarzanie danych i zmniejszyło czas przeprowadzania analiz. Uzyskane wyniki badań potwierdzają konieczność uwzględniania pokrycia terenu w analizie zasięgu i pola widoku, szczególnie zadrzewień i zabudowy. Opisana procedura może być pomocna w ilościowym ustaleniu stopnia zakrycia krajobrazu, a zatem może stanowić jeden z elementów obiektywnej oceny atrakcyjności wizualnej krajobrazu. Pozwala wyodrębnić na potrzeby waloryzacji krajobrazu fragmenty obszaru realnie przez niego postrzegane i oceniane.This article discusses the possibility of using contemporary and archival stereoscopic aerial photographs in 3D viewshed modelling. The digital surface model (DSM) was used to identify the elements of the landscape structure modifying the viewshed. The model was created on the basis of aerial photographs, using the photogrammetric station DEPHOS. The viewshed modelling was based on two models of land cover, depending on the distance from the observer positioned on the road. In order to track visibility at a short distance from the observer, a high-resolution DSM was used, and further away from the observer – a DSM with lower accuracy, which significantly improved data processing and reduced the time of analysis. The obtained test results confirm the necessity of taking into account the surface of the area in viewshed analysis, especially tree stands and buildings. The described procedure may be helpful in quantifying the degree of landscape cover, and thus may be one of the elements of objectively assessing of the visual attractiveness of the landscape. It enables images of the area to be realistically perceived and assessed area for the needs of landscape valorisation

Use of wind and water energy over the last 200 years in the Kujawsko-Pomorskie Region

Wiatr i woda stanowiły do połowy XIX w. podstawowe źródła energii dla zakładów produkcyjnych. Jako miarę stopnia rozwoju gospodarczego danego regionu przedstawiano liczbę i wielkość młynów wodnych i wietrznych. Wskutek rewolucji przemysłowej nastąpiła zasadnicza zmiana rodzaju zakładów wykorzystujących energię wiatru i wody. Polegała ona na stopniowym odejściu od funkcji napędzania urządzeń młyna, i produkcji energii elektrycznej. Obecnie notuje się ponowne zainteresowanie dawnymi lokalizacjami młynów w celu ich przeznaczenia na potrzeby nowoczesnych elektrowni wiatrowych i małych elektrowni wodnych (MEW). W niniejszym artykule przedstawiono zmiany w zakresie pozyskiwania energii wiatru i wody na obszarze obecnego województwa kujawsko-pomorskiego. Wykazano, że obszary występowania wiatraków pokrywały się z obszarami o najniższych zasobach wodnych, na których nie funkcjonowały młyny wodne.Until the mid-19th century, the primary source of energy used in the industry was the energy of wind and water. As a measure of the degree of economic development of the region there were presented the number and size of watermills and wind mills. After the Industrial Revolution there has been a fundamental change in the type of plants using wind or water energy. It consisted in the gradual disappearance of mill’s driving functions to the production of electricity. Currently, there has been a renewed interest in old mills for the location of modern wind turbines and small hydropower plants. This paper presents the changes of utilization of wind and water energy in the area of contemporary Kujawsko-Pomorskie Region. It has been shown that the areas of windmills prevalence converged with areas of the lowest degree of water resources – without watermills