Moraliteit programmeren? Financiële ethiek en fintech

Financiële technologische ontwikkeling, de zogeheten fintech, is hot en happening. De ontwikkelingen gaan snel maar leiden geregeld tot moreel kwetsbare praktijken. Een geautomatiseerd systeem de schuld geven van economische uitbuiting, uitsluiting en privacyschending is onzinnig. De auteurs gaan in op de vraag wat de rol van financiële ethiek (nog) is als de besluitvorming en gedragssturing bij en in het ontwerp van allerlei systemen (grotendeels) vooraf bepaald wordt. Dit artikel is relevant voor financieel professionals die fintech vormgeven en/of gebruiken. Helaas zijn er geen kant-en-klare oplossingen om moraliteit te programmeren. De auteurs roepen lezers daarom op om bij het managen van de nieuwe innovatiegolf te blijven streven naar vormen van goed bestuur en best practice

Patronen van sturen op vertrouwen

Hoe blijven organisaties die bewust minder op formele control steunen en meer vertrouwen stellen in hun medewerkers toch in control? Op basis van exploratief onderzoek bij vier instellingen in de zorg zijn drie patronen aan het licht gekomen die naar onze inschatting een mogelijk antwoord geven op deze vraag. Het meest opvallende patroon betrof de wijze van interactie tussen professionals en leidinggevenden. Die laat zich karakteriseren als wat Habermas noemt communicatief handelen: een wijze van interactie en wederzijdse beïnvloeding die erop is gericht om langs de weg van dialoog tot wederzijds begrip te komen over wat men wil bereiken. Deze interactievorm lijkt een essentiële rol te spelen bij het ontwikkelen van gemeenschappelijke overtuigingen als een manier van sturen

Performative research: A Baradian framework

This paper stresses the importance of materiality in accounting and organization studies. Accounting and organization studies have overlooked the ways in which accounting and organizing is bound up with the material forms and spaces through which humans act and interact. To incorporate the materiality concept in accounting and organization research, an agential realism research approach is proposed in this paper (Barad 2007). The paper concludes that agential realism can at least make three contributions to the literature. First, Baradian studies can contribute by illustrating the importance of material relations in the constitution of accounting and management practices. By interrogating the rich variety of materialities involved in the practices of measurement or making of innovation, Baradian studies expand the methodological choices available to practice-theoretic accounts of accounting or innovation work. It is the entanglement of many types of matter that perform and affect (sometimes in a disruptive way) the making of accounting measures or innovation. Second, Baradian studies can contribute by reframing the causal relations from which accounting measurements and innovations are made. Baradian studies can illustrate the intra-dependencies that exist between the things represented and constituted, and the representations made. Finally, Baradian studies can contribute by illustrating the ways in which properties of abstract concepts and ideals (e.g. liabilities, innovation) are the consequence, not of human-based practice, but of socio-material re-configurings

Patronen van sturen op vertrouwen

Hoe blijven organisaties die bewust minder op formele control steunen en meer vertrouwen stellen in hun medewerkers toch in control? Op basis van exploratief onderzoek bij vier instellingen in de zorg zijn drie patronen aan het licht gekomen die naar onze inschatting een mogelijk antwoord geven op deze vraag. Het meest opvallende patroon betrof de wijze van interactie tussen professionals en leidinggevenden. Die laat zich karakteriseren als wat Habermas noemt communicatief handelen: een wijze van interactie en wederzijdse beïnvloeding die erop is gericht om langs de weg van dialoog tot wederzijds begrip te komen over wat men wil bereiken. Deze interactievorm lijkt een essentiële rol te spelen bij het ontwikkelen van gemeenschappelijke overtuigingen als een manier van sturen

Hoe helpt risicomanagement woningcorporaties om doelstellingen te realiseren?

Dit artikel beschrijft een kwalitatieve studie met als onderzoeksvraag hoe risicomanagement de woningcorporaties helpt om haar doelstellingen te realiseren. Voor de woningcorporatie betreft dit het nastreven van de doelstellingen volgens de Woningwet en het uitvoeren van maatschappelijke taken. Naast een literatuurstudie hebben wij praktijkonderzoek uitgevoerd naar het risicomanagement bij zeven grote woningcorporaties. Uit het praktijkonderzoek blijkt dat woningcorporaties voorzichtig zijn om risico’s te nemen bij het realiseren van doelstellingen en om hierin te investeren. De interactie met stakeholders als de gemeente en huurders is van cruciale betekenis in het risicomanagement gericht op de maatschappelijke doelstellingen waaronder leefbaarheid in de wijk

Patronen van sturen op vertrouwen

Hoe blijven organisaties die bewust minder op formele control steunen en meer vertrouwen stellen in hun medewerkers toch in control? Op basis van exploratief onderzoek bij vier instellingen in de zorg zijn drie patronen aan het licht gekomen die naar onze inschatting een mogelijk antwoord geven op deze vraag. Het meest opvallende patroon betrof de wijze van interactie tussen professionals en leidinggevenden. Die laat zich karakteriseren als wat Habermas noemt communicatief handelen: een wijze van interactie en wederzijdse beïnvloeding die erop is gericht om langs de weg van dialoog tot wederzijds begrip te komen over wat men wil bereiken. Deze interactievorm lijkt een essentiële rol te spelen bij het ontwikkelen van gemeenschappelijke overtuigingen als een manier van sturen

Invoering van het provisieverbod in de financiële dienstverlening

In 2013 is het provisieverbod voor impactvolle financiële producten landelijk ingevoerd. De overheid heeft hiermee een halt willen toeroepen aan de provisiegedreven advisering van kwetsbare groepen in de samenleving. Met dit onderzoek wordt beoogd in kaart te brengen hoe het intermediair heeft gereageerd, maar ook heeft geanticipeerd op de komst van dat verbod. Hiertoe zijn digitale enquêtes uitgezet onder deze beroepsgroep. De uitkomsten laten zien dat de branche in beweging is gekomen. Nieuwe verdienmodellen doen hun intrede in een krimpende sector en samenwerkingsverbanden worden heroverwogen. Er wordt nu veel gebruik gemaakt van het uur- en verrichtingstarief, naast het uitrollen van abonnementen voor de periodieke nazorg. Gebleken is dat over de gehele linie de verdiensten in de sector achteruitgaan. Niettemin zijn er categorieën ondernemers waar omzetten en verdiensten zijn verbeterd. Sterker nog, ondernemers die meer worden geconfronteerd met het provisieverbod laten procentueel gunstigere omzetcijfers zien

De ‘Triple Depreciation Line’: een effectief wapen tegen greenwashing of een nieuwe accounting fata morgana?

Steeds meer bedrijven publiceren naast hun financieel jaarverslag een integrated report, waarin naast financiële waarde ook over maatschappelijke waarden wordt gerapporteerd. Uit een rapport van KPMG (2017) blijkt dat 93% van de grootste bedrijven van de wereld een integrated report publiceert. Met de opkomst van integrated reporting is hier echter ook de nodige kritiek op ontstaan. Zo zouden bedrijven het integrated report vooral gebruiken om zich duurzamer voor te doen dan ze daadwerkelijk zijn (‘greenwashing’). In dit artikel wordt een analyse van de Triple Depreciation Line (TDL) beschreven. De TDL is een raamwerk, waarmee in potentie (voor een deel) tegemoet wordt gekomen aan de huidige kritiek op integrated reporting zoals bijvoorbeeld ‘greenwashing’. In dit artikel concluderen wij dat de TDL in zijn huidige opzet in de praktijk moeilijk toepasbaar is en doen wij aanbevelingen voor een meer praktische toepassing van dit raamwerk. Dit leidt tot een aangepast TDL-raamwerk, waarbij wij beargumenteren dat de toepassing van dit aangepaste raamwerk de potentie heeft om de transitie naar een duurzame economie aanzienlijk te versnellen

The impact of multiple value creation on management control systems: An explorative case study

We are currently in a transition moving from a linear economy grounded on economic value maximization based on material transformation to a circular economy. Core of this transition is organising value preservation from various yet interlinked perspectives. The underlying fundamental shift is to move away from mere financial value maximization towards multiple value creation (WCED, 1987; Jonker, 2014; Raworth, 2017). This implies moving from mere economic value creation, to simultaneously and in a balanced way creating ecological and social value. A parallel development supporting this transition can be observed in accounting & control. Elkington (1994) introduced the triple bottom line (TBL) concept, referring to the economic, ecological and social impact of companies. The TBL should be seen more as a conceptual way of thinking, rather than a practical innovative accounting tool to monitor and control sustainable value (Rambaud & Richard, 2015). However, it has inspired accounting & control practitioners to develop accounting tools that not only aim at economic value (‘single capital’ accounting) but also at multiple forms of capital (‘multi capital’ accounting or integrated reporting). This has led to a variety of integrated reporting platforms such as Global Reporting Initiative (GRI), International Integrated Reporting Framework (IIRC), Dow Jones Sustainable Indexes (DJSI), True Costing, Reporting 3.0, etc. These integrated reporting platforms and corresponding accounting concepts, can be seen as a fundament for management control systems focussing on multiple value creation. This leads to the following research question: How are management control systems designed in practice to drive multiple value creation

The Role of the Accounting and Control Professional in Monitoring and Controlling Sustainable Value

This study explains the role of the accounting and control professional in monitoring and controlling sustainable value. The general conclusion of our research is that the accounting and control professional should play a leading role in this process. Our findings explain how this role can be designed, state the current obstacles to implementing this role successfully, and indicate the necessary steps to deal with these obstacles. We argue that the most critical obstacle to implementing this crucial role is the current mindset of the accounting and control professional, which is mainly focused on financial value. We discuss the factors impacting the needed mindset change, distinguishing between internal and external factors. Our study is based on 13 parallel focus group discussions with 55 senior finance, sustainability, and strategic professionals. Our research responds to calls in the literature for further research on the role of the finance professional in sustainability accounting and control. It also contributes to the current academic discussion about management accounting and control, focusing on sustainability