ANALIZA 3D NUMERIČKH MODELA VIŠESPRATNIH ZGRADA KOJI SADRŽE MEĐUSPRATNE PLOČE I SMIČUĆE ZIDOVE U ZAVISNOSTI OD TIPA VEZA U ČELIČNOJ KONSTRUKCIJI

Multi-storey steel buildings are usually designed with rigid connections between beams and columns or with simple hinged connections and a stiffening system. The paper focuses on the 3D structural design of multi-storey steel buildings including floor slabs and shear walls. The method of numerical modelling has been applied to investigate the influence of rigid connections between certain structural elements on the lateral stiffness of the multi-storey building structure, when floor slabs and shear  walls are considered in the structural design. Four building heights and six structural system types, having the same floor plan have been examined. 3D numerical models have been configured in FEM software to evaluate the lateral stiffness of the structures exposed to gravity and seismic loads. The maximum horizontal deflections and natural periods of vibrations are presented in the paper. It has been concluded that the connection type in the multi-storey steel structure has no significant influence on the lateral stiffness of the structure when structural design considers floor slabs and shear walls. Višespratne čelične zgrade obično se projektuju sa krutim vezama između greda i stubova ili sa zglobnim vezama i sistemom za ukrućenje. Rad je fokusiran na 3D  proračun višespratnih čeličnih zgrada koji uključuje međuspratne ploče i smičuće zidove. Primenjen je metod numeričkog modelovanja da bi se istražio uticaj krutih veza između određenih nosećih elelmenata na bočnu krutost višespratne konstrukcije, kada se pri proračunu uzimaju u obzir  međuspratne ploče i smičući zidovi. Testirano je šest nosećih sistema koji imaju isti raspored elemenata u osnovi za četiri različite visine. Formirani su 3D numerički modeli u MKE softveru kako bi se procenila bočna krutost konstrukcija izloženih gravitacionom i seizmičkom opterećenju. U radu se prezentovani maksimalni horizontalni ugibi i periodi sopstvenih oscilacija. Zaključeno je da tip veza u višespratnoj čeličnoj konstrukciji nema većeg uticaja na bočnu krutost konstrukcije kada proračun uzima u obzir postojanje međuspratnih ploča i smičućih zidova

TRADICIJA KAO INSPIRACIJA ZA SAVREMENU PREFABRIKACIJU

The paper discusses the buildings from the past that can be considered the precursors of prefabricated buildings as we know them today, and can also be considered as inspiration for modern prefabrication. The research platform in the paper is represented by selected examples of buildings characteristic of the Western Balkans, namely: "kućer", "povoznica", "tronj", a hut on Koštan polje and a house from Kosovo. The second part of the paper presents an example from the world, a "yurt" characteristic of various locations on the Asian continent, which finds application in the modern world. Flexibility, mobility and economy, the main characteristics of prefabricated buildings as we know them today, are recognized as guiding ideas of the analyzed examplesRad se bavi sagledavanjem objekata iz prošlosti koji se mogu smatrati pretečom montažnih objekata kakve danas poznajemo a mogu se smatrati i inspiracijom za savremenu prefabrikaciju. Istraživačku platformu u radu predstavljaju odabrani primeri objekata karakterističnih za zapadni Balkan i to: “kućer”, “povoznica”, “tronj”, koliba na Koštan polju i kuća sa Kosova. U drugom delu rada prikazan je i primer iz sveta, “jurta” karakteristična za različite lokacije na Azijskom kontinentu, a koja pronalazi primenu i u savremenom svetu. Fleksibilnost, mobilnost i ekonomičnost, glavne karakteristike prefabrikovanih objekata kakve danas poznajemo, se prepoznaju i kao ideje vodilje analiziranih primera