Digitalization or ICT in tourism

The research presented in the paper is theoretical, focused on analyzing and clarifying the role and importance of using information technology for tourism development as an economic activity. It also seeks to point out that the use of the term "digitalization of tourism" (or digitization of business in the tourism economy) is unnecessary. Research is not focused on information technology as a new discipline, but on the practical use of technologies to process and transfer data and information, technologies for communications, to enable faster flow of capital and services, and so on. The special purpose of the research is the analysis of the benefits of the use of information and communication technologies from the aspect of the providers of tourism supply, carriers of tourist demand and intermediary factors. The work is part of the research on the project "Development and application of new and traditional technologies in the production of competitive food products with added value for the domestic and world markets - Let's create wealth from the wealth of Serbia" (MPNTR RS, No. 046001)

Impact of Tourism on Roundabout of Economic Process

The relation between of production and consumption units, market mechanisms, and the behaviour of economic subjects in the market are aspects that enable an understanding of tourism in the economic process. Two basic factors of tourism “free time and free money” as the goal of creation of each individual, striving to meet the needs for luxury, rest, rehabilitation and recreation, are directly linked to the basic economic relationship, the relationship between limited resources and unlimited needs. Not respecting the principles and rules of the socio-economic sphere, by the dynamics of the development of techno-economic sphere, the increasing difference between the poor majority and rich minority in the world, causing many economic and social problems. Given the economic problems on a global level, further directions of development of tourism should be sought through the analysis of the relationship, or better to say, interdependence of development of techno-economic and socio-economic spheres. This paper seeks to determine and clarify the importance of tourism as a factor stimulating circular flow of economic processes

Socijalno preduzetništvo - potencijal za pokretanje socijalnog preduzetništva u svetlu sociodemografskih varijabli

Cilj istraživanja je ispitivanje povezanosti između sociodemografskih varijabli (pola, uzrasta, stepena stručne spreme, mesečnog ličnog prihoda ispitanika i mesečnog ličnog prihoda ispitanikovog domaćinstva, broja članova u domaćinstvu i broja članova domaćinstva koji ostvaruju prihode) i mišljenja ispitanika o potencijalu za socijalno preduzetništvo. Istraživanje je kvantitativnog tipa, rađeno u gradu Zrenjaninu i sprovedeno je putem upitnika u okviru kojeg su se u prvom delu pitanja odnosila na socio-demografske podatke o ispitaniku, dok je u drugom delu grupa zavisnih varijabli bila operacionalizovana putem tvrdnji, koje su ocenjivane preko Likertove skale. Pomenutim tvrdnjama smo ispitivali mišljenje ispitanika o potencijalu za socijalno preduzetništvo u gradu Zrenjaninu. Za analizu podataka korištena je deskriptivna analiza (procenti, aritmetička sredina), Hi– kvadrat test, T-test, jednofaktorska analiza varijanse i Pirsonov koeficijent korelacije. Nivo statističke značajnosti postavljena je na p<0.05, a svi dobijeni podaci su obrađeni u programu SPSS, verzija 23. Poseban problem pojavio se kod formulisanja upitnika, jer ispitanici nisu dovoljno upoznati sa kategorijom socijalnog preduzetništva (preduzetništva da, ali socijalnog u dovoljnoj meri ne), te je pitanja trebalo formulisati na način shvatljiv ispitanicima

Socio-demographic characteristics and the Internet in the tourist agency's election function

The presented research of quantitative type and empirical orientation was conducted in the city of Trebinje, and it focuses on examining the correlation between sociodemographic variables (gender, age, level of education, monthly personal income of respondents and monthly personal income of respondent household, number of household members and number of household members revenue generators) and the habit of potential tourists to use Internet services to find out and use the information they need about tourist destinations and trips. Data analysis was performed using: descriptive analysis (percentages, arithmetic mean), Hi-square test, T-test, one-factor analysis of variance and Pearson's correlation coefficient. The level of statistical significance was set at p <0.05, and all data obtained were processed in SPSS, version 23

Specifičnosti turističke ponude: proizvod ili usluga

Sa stanovišta poimanja osnovnih činilaca turizma, odnosno turističke ponude, posebno je interesantno pitanje: da li se radi o proizvodu ili usluzi (misli se na ono što turisti plaćaju). Ako se ne razumeju osnovni činioci neke pojave, ili procesa, kako onda pisati razne pisanije i izvoditi zaključke o toj pojavi, ovakve ili onakve, otvarajući vrata raznim nelogičnostima prisutnim u literaturi o turizmu. Šta proizvode veliki turoperatori, koji, na primer u vlasništvu imaju više aviona nego pola zemalja u svetu? Shodno njihovim promotivnim aktivnostima, i zahvaljujući informaciono-komunikacionim tehnologijama poznato je šta nude i kakve prihode ostvaruju. Interdisciplinarno istraživanje bazirano na analizi literature, usmereno je ka traženju odgovora na pitanje: da li se radi o proizvodu ili usluzi, kada je reč o turističkoj ponudi

Marketing and higher education: Condition in Serbia

The inductive research approach is directed to testing of the hypothesis: about implementing marketing management, depending on the configuration properties of a successful education, and expressed with increased customer satisfaction in Serbia. The survey results confirm that the quality of service in higher education institutions in Serbia depends on the configuration properties of a successful education. Finally, it was confirmed that the success of marketing activities directly depends on the degree of customer satisfaction. One of the main specificities of higher education, even in comparison to other industries and service, is that the service provides a number of years and what is its value after successful completion of use, lifetime. Higher education institutions are in a unique position to build good relations with existing customers directly affected by the increase in the number of users in the future tense

Povezanost reklamnih poruka i korišćenja bankarskih usluga

U savremenim uslovima poslovanja teško je rešavati ekonomske probleme na tržištu bez implementacije znanja drugih naučnih disciplina, posebno marketinga. Značaj i interdisciplinarnost marketinga, za konkretna istraživanja u radu, osim njegovog oslanjanja na dostignuća i otkrića drugih nauka, disciplina, koncepcija, metoda i tehnika, ogleda se u značaju ekonomske propagande. Cilj ovog istraživanja je ispitivanje stepena i prirode povezanosti između načina, učestalosti i razumevanja korišćenja bankarskih usluga i poverenja u reklamne poruke, kao i značaja koji ispitanici pridaju reklamnim porukama. Shodno definisanom cilju, u istraživanju dominira teorijska razrada rezultata istraživanja. Tokom istraživanja i obrade rezultata rada korišćene su sledeće metode: Likertova skala, T-test, jednofaktorska analiza varijanse, Pirsonov koeficijent korelacije, logistička regresija i višestruka regresija

Implementacija principa čistije proizvodnje u menadžment uslužnih delatnosti

Prema definiciji United Nations Environment Programme (UNEP), čistija proizvodnja predstavlja kontinuiranu primenu sveobuhvatne strategije za prevenciju zagađenja životne sredine i uštedu resursa primenjenu na proizvodne procese, proizvode i usluge u cilju povećanja ukupne efikasnosti proizvodnje i smanjenja opasnosti i štete po čoveka i životnu sredinu. Paralelno sa trenutnim intenziviranjem nivoa privredne aktivnosti u Srbiji i sve značajnijim učešćem inostranog kapitala, dolazi i do podizanja svesti o društveno odgovornom poslovanju. Ono se prvenstveno odnosi na implementaciju principa održivog razvoja, među kojima su najvažniji očuvanje kvaliteta životne sredine i optimalno iskorišćenje resursa (energije, sirovina, ljudskih i materijalnih resursa). Ova evidentna društvena potreba, koja je indirektno iskazana i kroz nacionalnu regulativu u oblasti zaštite životne sredine, čini svrsishodnim bavljenje problematikom implementacije čistije proizvodnje u sve grane industrijske proizvodnje, kao i u uslužne delatnosti. U skladu sa pravnom regulativom RS i potrebama zainteresovanih strana – društva, privrede, poslodavaca, stručne javnosti i drugih subjekata iz oblasti zaštite životne sredine i ekonomije, realno je u narednom periodu očekivati značajna ulaganja u čistiju proizvodnju, koja je vrlo brzo isplativa kroz povećanje efikasnosti proizvodnih procesa, smanjenje troškova i povećanja profita u industriji i uslužnim delatnostima. U ovom radu biće predstavljena implementacija osnovnih načela čistije proizvodnje u upravljanju uslužnim delatnostima, na primeru jednog turističkog kompleksa. U osnovna načela čistije proizvodnje koja se mogu primeniti na turističke objekte spadaju automatizacija i digitalizacija procesa, prevencija zagađenja i minimizacija nastajanja otpada (npr. smanjenje emisije štetnih materija na mestu nastanka i smanjenje količine generisanog otpada kroz 3R princip: Reduce-Reuse-Recycle), zatim efikasnija upotreba energije, vode i resursa, primena ekološki prihvatljivih proizvoda, pružanje „zelenih” usluga i postizanje konkurentnije cene pružene usluge. Čistija proizvodnja podrazumeva integraciju ekološkog i ekonomskog aspekta, jer navodi menadžment na razmišljanje o tome kako da investiranje u čistiju proizvodnju iz ulaganja preraste u dugoročno isplativu strategiju, barem tako što će štedeti resurse, a time umanjiti troškove poslovanja i cenu same usluge

Republika Srbija i Rusija - modeli investiranja RF u razvoj banjskog turizma u Srbiji

U svim razvijenim državama turizam je dugo vremena predmet kompleksnih istraživanja i proučavanja. Posebno posle drugog svetskog rata, dinamika razvoja turizma bila je povoljnija od dinamike razvoja svetske ekonomije i ukupne razmene roba i usluga u međunarodnim ekonomskim odnosima. To je uticalo da su sve zemlje sveta koje imaju povoljne prirodne i društvene uslove za razvoj turizma već u dužem periodu turizam uvrstile u najuže prioritete celokupnog privrednog razvoja. Mnoge zemlje podstiču razvoj turizma raznovrsnim merama ekonomske politike na dugoročnoj osnovi, što je posebno karatkeristično za područje Mediterana, i to: Španiju, Italiju, Grčku, Francusku, Portugal i druge zemlje. Polazna pretpostavka istraživanja jeste da je ekonomska saradnja Srbije i Ruske Federacije jako slaba i da može biti mnogo obimnija i obuhvatnija. Cilj istraživanja je, sa teorijskog i metodološkog aspekta - uz korišćenje primera iz prakse i obrađenih relevantnih podataka pojasniti moguće modele investiranja Ruske Federacija u razvoj Banjskog turizma u Srbiji, prvenstveno finansiranje izgradnje lečilišnih i rehabilitacionih centara, ali i smeštajnih i drugih objekata za potrebe korisnika sa zdrastvenim potrebama i ostalih turista. Pored prethodno navedenog, okvirni cilj istraživanja implicira, kao polazni korak, istraživanje područja sa zdravim (nezagađenim) prirodnim resursima i elementima: vazduh, voda, šume, termo-mineralni izvori, pogodnih za izgradnju lečilišnih i rehabilitacionih centara sa neophodnim osnovnim i komplementarnim objektima. Svi ovi lečilišni i rehabilitacioni centri pored osnovnih objekata namjenski građenih za lečenje i rehabilitaciju korisnika, imali bi i ostale komplementarne objekte za smještaj i rekreaciju gostiju (hoteli, bazeni, teniski i ostali sportsko-rekreativni tereni). Shodno tradicionalno dobrim (prijateljskim) ekonomsko-političkim odnosima a tim i spoljnotrgovinskoj razmeni Srbije i Rusije, analizirani će biti svi adekvatni modeli finansiranja ovih objekata od strane Rusije i predloženi najefikasniji, najpovoljniji. Definisani cilj istraživanja implicira i obuhvatniju analizu najvažnijih karakteristika turizma i turističkog tržišta, kao i njegovog smeštajnog sektora, a takođe i širokog spektra pitanja iz domena finansiranja razvoja, finansijskog tržišta i ekonomske politike u turizmu