From Landscape Atlas to Flemish Heritage Landscapes: using landscape inventories to formulate landscape quality objectives in a participative process

The European Landscape Convention recommends the realisation of landscape policy, meaning “an expression by the competent public authorities of general principles, strategies and guidelines that permit the taking of specific measures aimed at the protection, management and planning of landscapes”. Landscape quality objectives should be formulated by the competent public authorities, including the aspirations of the public with regard to the landscape features of their surroundings. The responsible authorities in Flanders faced many questions to achieve these tasks. Landscape entities to be management had to be defined, landscape qualities and values formulated, but according to what time horizon, who are the different stakeholders and who is the public to be involved? Only small adjustments were made to the existing legislation on the protection of monuments, sites and landscapes to meet the recommendations of the ELC. Two of the new approaches used today are analysed in this paper. First, there is the designation of heritage landscapes through a long process of spatial planning. Second, there is a faster thematic approach of protecting particular landscape elements as monuments. Two different legal procedures are used with different aspects of public’s participation. Examples of their application so far were analysed as case studies. The Landscape Atlas in Flanders (2000) forms a basic inventory for the current landscape policy, which aims to be more integrated an cover most policy domains. A process was set up to designate selected anchor places from the Atlas, defining specific landscape quality objectives which should be used in the procedure of spatial planning to become managed as heritage landscapes. About 29 anchor places have been subject to the first phase of this procedure, which engages mainly policy makers and administrations to realise the objectives. In this phase participation consists mainly of external expert judgment and the input by different administrations that take care of sector interests. The analysis shows that the landscape quality objectives are defined by the responsible administration and aim at conservation of the existing landscape values and character. The input of the public remains mainly indirect and has little influence on the final formulation of the landscape quality objectives and the decision of designating. The direct influence of landscape policy ends when procedures of spatial planning take over in a second phase. Thus monitoring of the real developments in these heritage landscapes will be essential to evaluate if the landscape quality objectives are realized. The second case consists in the protection of special vegetation forms which are representative for particular cultural practices such as pollarding. Here objects are proposed as protected monuments which engage landowners to maintain them and the participation procedure is more direct. The analysis shows a large indifference by the authorities concerned and some negative responses by the landowners which are mainly based on misinformation

Eye-tracking analysis in landscape perception research : influence of photograph properties and landscape characteristics

The European Landscape Convention emphasises the need for public participation in landscape planning and management. This demands understanding of how people perceive and observe landscapes. This can objectively be measured using eye tracking, a system recording eye movements and fixations while observing images. In this study, 23 participants were asked to observe 90 landscape photographs, representing 18 landscape character types in Flanders (Belgium) differing in degree of openness and heterogeneity. For each landscape, five types of photographs were shown, varying in view angle. This experiment design allowed testing the effect of the landscape characteristics and photograph types on the observation pattern, measured by Eye-tracking Metrics (ETM). The results show that panoramic and detail photographs are observed differently than the other types. The degree of openness and heterogeneity also seems to exert a significant influence on the observation of the landscape

Factors of land abandonment in mountainous Mediterranean areas : the case of Montenegrin settlements

Land use changes have been investigated in the surroundings of 14 rural Montenegrin settlements in order to get specific information about trends in land abandonment since around 1950. Permanently, seasonally and less inhabited settlements with different geographic conditions were studied. This was done by interviewing local inhabitants, which enabled a holistic approach to reveal the underlying processes of land abandonment. According to the observed patterns of land use change, the study sites can be categorized into intensified, urbanized, extensified, overgrown and forested cases. The category of extensified settlements is characterized by a highly reduced agricultural management intensity, resulting in an increase in grasslands and fruit trees at the expense of cropland. This land use change is mainly related to emigrating and aging inhabitants, having less livestock. Such extensive land use is found in both permanently inhabited and abandoned villages. Only some studied settlements became largely overgrown by bushes and forest. The steep average slope gradients and a large distance to the nearest city are explanatory factors of such land abandonment. Land use intensification takes place in low-lying areas located nearby towns

Van geografische strekenkaart tot landschapsdatabank. Gebruik van GIS, informatietheorie en landschapsmetrieken voor het karakteriseren van landschappen, toegepast op België

De toenemende aandacht voor het landschap en de noodzaak voor actuele landschappelijke indelingen, worden momenteel sterk aangemoedigd door de Europese Landschaps-conventie (ELC) (Florence, 2000). De definitie van ‘landschap’ die in de ELC opgenomen is, is een algemeen aanvaarde (formele) definitie, waarbij het karakter van het landschap centraal staat. De kenmerken die dit landschapskarakter bepalen, worden gebruikt bij regionale geografische streekindelingen. Het opstellen van een landschapstypologie is een oud gegeven en gaat terug tot de kern van de regionale geografie, waar de studie van de streken en hun kenmerken centraal staat. Het typeren van landschappen is ook opgenomen als specifieke maatregel in de ELC, die voorop stelt dat een identificatie en beschrijving dient te gebeuren van de actuele landschappen die in ieder land voorkomen en waarbij ook aandacht moet gaan naar de landschappelijke veranderingen. Voor België moet echter vastgesteld worden dat er geen indeling en beschrijving van deze actuele landschappen bestaat, waardoor een integratie op Europees niveau onmogelijk is. Het ontbreken van een Belgische landschappelijke indeling wordt mede veroorzaakt door de opeenvolgende staatshervormingen, waarbij verschillende beleidsdomeinen inzake landschap onder gewestelijke en regionale bevoegdheden kwamen. Verder zijn gebiedsdekkend data voor België schaars en zeer versnipperd en regionaal geïnventariseerde gegevens zijn zelden op dezelfde manier opgebouwd waardoor een gecombineerd gebruik niet evident is. In dit proefschrift wordt een nieuwe landschapstypologie voor België uitgewerkt, steunend op de principes van de hiërarchische en parametrische landschapsclassificatie en uitgewerkt op twee schaalniveaus. Hiervoor wordt in eerste instantie teruggegrepen naar de oude en recente concepten van landschap, karakter en landschapskarakter, waarna het theoretische kader van het karakteriseren van landschappen wordt toegelicht. Steunend op deze concepten en op nieuwe technieken zoals GIS, informatietheorie, ruimtelijke analyse en landschapsmetrieken, wordt een methodologisch model voor de karakterisatie van de actuele landschappen voorgesteld. Dit model bestaat uit twee hiërarchische schaalniveau. Op het eerste schaalniveau worden de ruimtelijke eenheden bepaald door een roosterkaart met regelmatige vierkante cellen van 1km². Op basis van datasets die beschikbaar zijn voor heel België (CORINE Land Cover, digitaal terreinmodel, bodemkaart en Landsat 5 TM) worden 18 variabelen afgeleid, die de landschappelijke kenmerken van de cellen beschrijven. Door middel van een k-means clustering en de informatietheorie worden op basis van deze variabelen 48 landschapstypes gedefinieerd en toegekend aan elke cel. Op het tweede schaalniveau worden landschappelijke eenheden afgebakend op basis van het patroon gevormd door de landschapstypes van het eerste schaalniveau. De voorkomende types en de kenmerken van hun ruimtelijk patroon worden gebruikt om de ruimtelijke eenheden te typeren door middel van landschapsmetrieken en een hiërarchische clusteranalyse. De evaluatie op basis van de kwantitatieve eigenschappen van de nieuwe karakterisatie ten opzichte van bestaande landschappelijke indeling gebeurt op basis van de informatietheorie. Zowel de km²-cellen op het eerste, als de landschappelijke eenheden op het tweede schaalniveau vormen de GIS-ingang van een open, relationele landschapsdatabank. Deze databank biedt de mogelijkheid om gegevens op een interactieve manier te bevragen, om nieuwe relevante gegevens toe te voegen, om het dynamische aspect van het landschap op te volgen en om landschappelijke indelingen op verschillende schaalniveaus te integreren. Deze integratie maakt het mogelijk om de nieuwe indeling zowel regionaal als Europees in te passen in andere landschappelijke indelingen