Społeczno-ekonomiczne aspekty zrównoważonego rozwoju w ujęciu globalnym i lokalnym

The article presents selected issues of the problems connected with the sustainable development within the global and local perspective. It summarizes the economic aspects of the broadly understood growth process and the socio-economic development. It discusses the possibility of reaching the harmony between the economical activity of the man, the consumption and the ability of the natural environment to exist and restore itself. One of the ways to reach the balance between the production, consumption and the natural environment is recycling, treated as an essential element of the mutual dependencies of dynamic relation between theses spheres, and thus at the same time an important condition of the human society existence, both in the global and the local dimension. The article emphasizes the need to understand recycling not only in the technical-organizing aspects, but also in the broader perspective – linking the economical and social aspects. Acquiring the secondary resources in the recycling process lowers the negative loads of the natural environment, being one of the important aspects of the sustainable development, based on the constant balance between the three capitals: economical, human, and environmental. The summary of the selected issues connected with the socio-economic aspects of the sustainable development shows that the broadly understood ecological problems should be discussed within a profounder human, social and philosophical perspective, and thus it should cover the spheres of: values, attitudes, behaviors, as well the ecological consciousness.Artykuł prezentuje wybrane zagadnienia z zakresu problematyki zrównoważonego rozwoju ujęte w perspektywie globalnej i lokalnej. Przedstawia w sposób przeglądowy aspekty ekologiczne szeroko rozumianego procesu wzrostu i rozwoju społeczno-ekonomicznego. Rozważa możliwość osiągnięcia harmonii między działalnością gospodarczą człowieka, konsumpcją a zdolnością środowiska naturalnego do trwania i odnawiania się. Jednym ze sposobów osiągnięcia równowagi między produkcją, konsumpcją a środowiskiem naturalnym jest recykling, traktowany jako zasadniczy element dynamicznego układu wzajemnych zależności między tymi sferami, będący tym samym ważnym warunkiem przetrwania ludzkiej społeczności zarówno w wymiarze globalnym jak i lokalnym. W artykule podkreśla się konieczność ujmowania recyklingu nie tylko w kategoriach techniczno-organizacyjnych, ale w szerszej perspektywie – łączącej aspekty ekonomiczne i społeczne. Pozyskiwanie surowców wtórnych w procesie recyklingu zmniejsza negatywne obciążenia środowiska naturalnego, będąc jednym z ważnych aspektów zrównoważonego rozwoju, opartego na trwałej równowadze między trzema rodzajami kapitału: ekonomicznym, ludzkim i przyrodniczym. Przegląd wybranych zagadnień związanych ze społeczno-ekonomicznymi aspektami zrównoważonego rozwoju pokazuje, że szeroko rozumiana problematyka ekologiczna powinna być ujmowana w pogłębionej perspektywie humanistycznej, socjologicznej i filozoficznej, a tym samym dotykać sfery wartości, postaw, zachowań, a także świadomości ekologicznej

The Social dimension of the diffusion of innovation and knowledge as factors of change and development of the economy

Autor artykułu przedstawia zagadnienie dyfuzji innowacji i wiedzy jako źródła zmiany i rozwoju gospodarczego. Charakterystyki i analizy zjawiska dyfuzji skupiają się na jego społeczno-kulturowym i ekonomicznym wymiarze. W pierwszej części opracowania, odwołując się do literatury przedmiotu, ukazano złożoność i wieloaspektowość teoretycznych ujęć procesu dyfuzji innowacji. Następnie scharakteryzowano zjawisko dyfuzji innowacji jako ważnego mechanizmu zmian społecznych i kulturowych. W tak zarysowanych ramach teoretycznych dokonano analizy uwarunkowań, dynamiki i efektywności rozprzestrzeniania się innowacji i wiedzy jako instrumentów przedsiębiorczości i rozwoju gospodarczego. Syntetyczną konkluzję teoretycznych analiz i charakterystyk przedmiotowej problematyki stanowi szkicowo nakreślony schemat powstawania i dyfuzyjnego rozprzestrzeniania się innowacji i wiedzy, który może być użyteczny z punktu widzenia polskich przemian modernizacyjnych oraz przyspieszenia rozwoju gospodarczego, zrównoważonego społecznie i terytorialnie.The author of the article presents the issue of diffusion of innovation and knowledge as a source of change and economic development. Characteristics and analyses of the phenomenon of diffusion focus on its socio-cultural and economic dimensions. In the first part of the study, referring to the literature on the subject, the complexity and multifaceted nature of the theoretical approaches to the diffusion of innovation process was shown. Next, the phenomenon of diffusion of innovation as an important mechanism of social and cultural changes was characterized. The theoretical framework has been analyzed in such a way as to analyze the conditions, dynamics and effectiveness of the spread of innovation and knowledge as instruments of entrepreneurship and economic development. The synthetic conclusion of the theoretical analyses and characteristics of the subject matter is a sketchy model of the emergence and diffusion of innovation and knowledge, which can be useful from the point of view of Polish modernization changes and the acceleration of economic development, socially and territorially balanced

Peryferyjność a nierówności i dysproporcje rozwojowe na poziomie regionalnym

W artykule podjęto zagadnienie peryferyjności w kontekście problematyki rozwoju społeczno- gospodarczego regionu, ze szczególnym uwzględnieniem jej skutków w postaci nierówności i asymetrii w układzie relacji i zależności między centrum a peryferiami. W pierwszej części opracowania ukazano złożoność i wielowymiarowość zjawiska peryferyjności regionalnej, analizując jego najważniejsze kryteria i przyczyny. Następnie przedstawiono różnorodność koncepcji teoretycznych rozwoju regionów peryferyjnych, wychodząc od dychotomicznego podziału na teorie rozwoju egzogenicznego i endogenicznego. W drugiej części artykułu ukazano zmianę w podejściu do rozwoju regionów peryferyjnych, której istota polega na ewolucji myślenia (i działania w ramach polityki regionalnej) w kierunku uznania nadrzędności potencjałów i zasobów endogenicznych. Przedstawiono także wybrane aspekty peryferyjności polskich i europejskich regionów.The paper discusses peripherality in the context of the issue of socioeconomics of the region. Its effects in the form of inequality and asymmetry in the relationship and dependence between the center and the periphery were particularly taken into account. The first part of the study shows the complexity and multidimensionality of the peripherality phenomenon, analyzing its most important criteria and causes. Then, the diversity of theoretical concepts of development of peripheral regions was presented, starting from the dichotomous division into theories of exogenous and endogenous development. The second part of the paper shows a change in the approach to the development of peripheral regions. Its essence relies on the evolution of thinking (and regional policy actions) towards the recognition of the supremacy of potential and endogenous resources. Selected aspects of the peripherality of Polish and European regions were also presented

Инновацийность и человеческий капитал в развитии региона

W artykule skupiono się na zagadnieniach innowacyjności i kapitału ludzkiego jako endogenicznych czynnikach rozwoju regionalnego. Ukazano znaczenie regionalnej innowacyjności i zasobów kapitału ludzkiego dla podnoszenia regionalnej konkurencyjności i zwiększania szans rozwojowych w sytuacji zaostrzającej się współcześnie rywalizacji układów społeczno-terytorialnych, w szczególności regionów. W pierwszej części artykułu przedstawiono skrótowo próby definicyjnego ujęcia rozwoju regionalnego, zwracając uwagę na wieloaspektowość tego procesu oraz znaczenie wewnętrznych, jakościowych czynników i zasobów rozwojowych. W drugiej części opracowania scharakteryzowano innowacyjność rozwoju regionu rozumianą jako zdolność wprowadzania reform, zmian i ulepszeń w sferze życia społeczno-gospodarczego, których celem jest podnoszenie efektywności mechanizmów wspierających rozwój regionalny. Prorozwojowe oddziaływanie innowacyjności w wymiarze terytorialnym ukazano w toku analizy struktury i funkcjonowania regionalnych sieci innowacyjnych, środowiska innowacyjnego oraz regionalnych strategii innowacji. W części trzeciej artykułu scharakteryzowano kapitał ludzki jako ważny czynnik warunkujący rozwój regionu. Znaczenie tego endogenicznego zasobu rozwojowego ukazano w kontekście teorii regionalnych systemów innowacji, koncepcji regionu uczącego się oraz koncepcji klasy kreatywnej. Zawarte w artykule analizy i charakterystyki prorozwojowego oddziaływania innowacyjności i kapitału ludzkiego w wymiarze regionalnym wskazują na znaczenie zjawisk społecznych i kulturowych jako miękkich, pozaekonomicznych czynników wzrostu i rozwoju gospodarczego.The article focuses on the issues of innovation and human capital as endogenous factors of regional development. It shows the importance of regional innovation and human capital for improvement of regional competitiveness and increasing development opportunities in an intensifying rivalry between contemporary socio-territorial systems, the regions in particular. The first part of the article has a briefly definitional approach of regional development, paying attention to the many aspects of this process and the importance of internal quality factors and development resources. In the second part of the study innovation of regions was defined as the ability to implement reforms, changes and improvements in the sphere of socio-economic development aimed at improving the effectiveness of mechanisms to support regional development. Pro-development impact of innovation in the territorial dimension was shown in the course of the analysis of the structure and functioning of regional innovation networks, environment and regional innovation strategies. In the third part of the article human capital was characterized as an important factor for development of the region. The significance of this endogenous development resource is shown in the context of the theory of regional innovation systems, the concept of learning region and the concept of the creative class. Included in the article analysis and characterization of pro-development impact of innovation and human capital in the regional level, show the importance of social and cultural phenomena as a soft, non-economic factors of economic growth and developmen

Инновационность и знания в контексте развития региона

The aim of the article is to present the role of innovation and knowledge in the development of a region. The method of subject literature analysis has shown three aspects of the issue of innovation and knowledge in the regional context. The first is a reference to the learning region concept. Second - showing the role of the creative class in the development of a region. Third aspect touches on innovative systems as socio-economical, institutional, productive and innovative networks creating a functional whole. Analysis and characteristics presented in the paper demonstrate the practical benefits of increasing innovation and knowledge in development processes and enhancing competitiveness of a region. In the dimension of social implications, the analysis indicates the indispensability of collective learning, using knowledge, human capital and innovation as well as networked cooperative-competitive relationship and cooperation as pro-development impulses of regional economy. This article is a review and analysis of the literature on the subject of selected aspects of innovation and knowledge in the regional development perspective.Celem artykułu jest przedstawienie roli innowacyjności i wiedzy w rozwoju regionu. Stosując metodę analizy literatury przedmiotu przedstawiono trzy aspekty problematyki innowacyjności i wiedzy w kontekście regionalnym. Pierwszym jest odniesienie do koncepcji uczącego się regionu. Drugim – ukazanie roli klasy kreatywnej w rozwoju regionu. Trzeci aspekt przedmiotowej problematyki to systemy innowacyjne jako sieciowe układy społeczno-ekonomiczne, instytucjonalne, produkcyjne i innowacyjne tworzące funkcjonalną całość. Przeprowadzone analizy wskazały praktyczne korzyści wynikające z rozwijania innowacyjności i wiedzy w procesach rozwoju i podnoszenia konkurencyjności regionu. W wymiarze implikacji społecznych analizy wskazują na nieodzowność zbiorowego uczenia się, wykorzystania zasobów wiedzy, kapitału ludzkiego i innowacyjności oraz sieciowych kooperacyjno-konkurencyjnych powiązań i współpracy jako prorozwojowych impulsów regionalnej gospodarki. Artykuł jest przeglądem i analizą literatury w za kresie wybranych aspektów problematyki innowacyjności i wiedzy w perspektywie rozwoju regionalnego.Цель статьи – представить роль инновационности и знаний в развитии региона. Применяя метод анализа литературы предмета, представили три аспекта проблематики инновационности и знаний в региональном контексте. Первый – ссылка на концепцию учащегося региона. Второй – указание роли созидательного класса в развитии региона. Третий аспект обсуждаемой проблематики – инновационные системы как сетевые социально-экономические, институциональные, производственные и инновационные структуры, создающие функциональное целое. Проведенные анализы указали практические выгоды, вытекающие из развития инновационности и знаний в процессах раз- вития и повышения конкурентоспособности региона. С точки зрения социальных импликаций анализы указывают необходимость коллективной учебы, использования накопленных знаний, человеческого капитала и инновацион- ности, а также сетевых кооперативно-конкурентных связей и сотрудничества как импульсов, направленных на развитие региональной экономики. Статья – обзор и анализ литературы в области избранных аспектов проблематики ин- новационности и знаний в перспективе регионального развития

Peripherality versus inequalities and development disparities at the regional level

W artykule podjęto zagadnienie peryferyjności w kontekście problematyki rozwoju społeczno- gospodarczego regionu, ze szczególnym uwzględnieniem jej skutków w postaci nierówności i asymetrii w układzie relacji i zależności między centrum a peryferiami. W pierwszej części opracowania ukazano złożoność i wielowymiarowość zjawiska peryferyjności regionalnej, analizując jego najważniejsze kryteria i przyczyny. Następnie przedstawiono różnorodność koncepcji teoretycznych rozwoju regionów peryferyjnych, wychodząc od dychotomicznego podziału na teorie rozwoju egzogenicznego i endogenicznego. W drugiej części artykułu ukazano zmianę w podejściu do rozwoju regionów peryferyjnych, której istota polega na ewolucji myślenia (i działania w ramach polityki regionalnej) w kierunku uznania nadrzędności potencjałów i zasobów endogenicznych. Przedstawiono także wybrane aspekty peryferyjności polskich i europejskich regionów.The paper discusses peripherality in the context of the issue of socioeconomics of the region. Its effects in the form of inequality and asymmetry in the relationship and dependence between the center and the periphery were particularly taken into account. The first part of the study shows the complexity and multidimensionality of the peripherality phenomenon, analyzing its most important criteria and causes. Then, the diversity of theoretical concepts of development of peripheral regions was presented, starting from the dichotomous division into theories of exogenous and endogenous development. The second part of the paper shows a change in the approach to the development of peripheral regions. Its essence relies on the evolution of thinking (and regional policy actions) towards the recognition of the supremacy of potential and endogenous resources. Selected aspects of the peripherality of Polish and European regions were also presented

Klastry jako stymulatory rozwoju regionalnego

Celem artykułu jest ukazanie roli klastrów w rozwoju regionu. Odwołując się do literatury przedmiotu analizie poddano trzy aspekty problematyki regionalnego wymiaru prorozwojowych funkcji klastrów. W pierwszej części artykułu scharakteryzowano czynniki i mechanizmy powstawania klastrów. Skupiono się zarówno na endo-, jak i egzogenicznych czynnikach warunkujących ten proces, akcentując zarazem ich wzajemne przenikanie się i uzupełnianie prowadzące do powstania zintegrowanej kooperacyjno-konkurencyjnej struktury klastrowej na poziomie regionu. W drugiej części przedstawiono warunki sprawnego funkcjonowania klastrów, podkreślając decydujące znaczenie relacji między głównymi regionalnymi aktorami gospodarczego układu sieciowego, tj. sektorem prywatnym a publicznym. W trzeciej części artykułu analizie poddano prorozwojowe oddziaływanie klastrów na poziomie regionalnym. Przedstawiono korzyści w zakresie zwiększania wydajności i zdolności do innowacji firm lub sektorów należących do grona, a także w zakresie generowania impulsów motywujących do tworzenia nowych form w regionie. W zakończeniu artykułu – odwołując się do klasycznego ujęcia przedsiębiorczości – ukazano stymulujący wpływ klastrów na rozwój regionu przezzwięzłą analizę ich roli w realizacji funkcji regionalnej przedsiębiorczości. W wymiarze praktycznych implikacji przeprowadzonych charakterystyk i analiz wskazano główne kierunki i sfery działań władz publicznych odnośnie realizacji polityki regionalnej wspierającej powstawanie i rozwój klastrów.The purpose of this article is to show the role of clusters in the development of the region. Referring to the subject literature, three aspects of the regional dimension of the pro-development function of clusters have been analyzed. The first part of the article characterizes clustering factors and mechanisms. The focus on both the endogenous and exogenous factors determining the process, at the same time emphasizing their interpenetration and complementarity leading to formation of the integrated Cooperative-competitive cluster structure at the level of the region. The second part presents the conditions for the efficient functioning of clusters, underlining the decisive importance of relation

Conditions of the Innovation Level in Public Administration in the Process of Local and Regional Development (the example of Podkarpacie province)

W artykule przedstawiono wybrane aspekty problematyki innowacyjności administracji publicznej Podkarpacia. W sytuacji postępującej terytorializacji rozwoju szeroko rozumiana innowacyjność, to jest zdolność do kreowania, wdrażania i upowszechniania innowacji, jest warunkiem podnoszenia konkurencyjności regionalnej gospodarki, a tym samym zwiększa szansę odniesienia sukcesu w zaostrzającej się rywalizacji między regionami. Wychodząc z założenia, że władze lokalne i regionalne odgrywają dominującą rolę w procesach modernizacyjnych i rozwojowych, zawarte w artykule analizy i charakterystyki skoncentrowano na diagnozie kompetencji pracowników administracji publicznej w zakresie zarządzania rozwojem lokalnym i regionalnym, w tym rozwojem gospodarki opartej na wiedzy. Dokonano także identyfikacji i opisu ograniczeń i barier innowacyjności administracji samorządowej i rządowej. Opracowanie oparto na wynikach badań empirycznych mających na celu rozpoznanie postaw i działań innowacyjnych administracji publicznej Podkarpacia, zrealizowanych w ramach projektu celowego Ministerstwa Nauki i Informatyzacji: Regionalna Strategia Innowacji Województwa Podkarpackiego.The article presents innovation issues in public administration in the Podkarpacie region. In the situation of progressing territorial development, widely understood innovation is the ability to create, put into practice and disseminate it. This ability is the condition to raise competitiveness of the regional economy, while increasing the opportunity to achieve success in the escalating competition between the regions. Taking into account that local and regional authorities play the major role in the modernizational and developmental processes, the analyses and characteristics included in the article are concentrated on the diagnosis of the competence of public administration employers. The range of the above mentioned competence is the management of the local and regional development and the economy development based on the knowledge. Identification and description of the restrictions and barriers of innovation in the council and government administration were considered as well. The study is based on the results of the empirical research which aim was to recognize attitudes and actions of public administration in the Podkarpacie region, realized within the confines of the purposeful project of the Science and Informatics Ministry: "The Regional Strategy of Innovation of the Podkarpacie Province"

Innowacyjność i kapitał ludzki w rozwoju regionu

W artykule skupiono się na zagadnieniach innowacyjności i kapitału ludzkiego jako endogenicznych czynnikach rozwoju regionalnego. Ukazano znaczenie regionalnej innowacyjności i zasobów kapitału ludzkiego dla podnoszenia regionalnej konkurencyjności i zwiększania szans rozwojowych w sytuacji zaostrzającej się współcześnie rywalizacji układów społeczno-terytorialnych, w szczególności regionów. W pierwszej części artykułu przedstawiono skrótowo próby definicyjnego ujęcia rozwoju regionalnego, zwracając uwagę na wieloaspektowość tego procesu oraz znaczenie wewnętrznych, jakościowych czynników i zasobów rozwojowych. W drugiej części opracowania scharakteryzowano innowacyjność rozwoju regionu rozumianą jako zdolność wprowadzania reform, zmian i ulepszeń w sferze życia społeczno-gospodarczego, których celem jest podnoszenie efektywności mechanizmów wspierających rozwój regionalny. Prorozwojowe oddziaływanie innowacyjności w wymiarze terytorialnym ukazano w toku analizy struktury i funkcjonowania regionalnych sieci innowacyjnych, środowiska innowacyjnego oraz regionalnych strategii innowacji. W części trzeciej artykułu scharakteryzowano kapitał ludzki jako ważny czynnik warunkujący rozwój regionu. Znaczenie tego endogenicznego zasobu rozwojowego ukazano w kontekście teorii regionalnych systemów innowacji, koncepcji regionu uczącego się oraz koncepcji klasy kreatywnej. Zawarte w artykule analizy i charakterystyki prorozwojowego oddziaływania innowacyjności i kapitału ludzkiego w wymiarze regionalnym wskazują na znaczenie zjawisk społecznych i kulturowych jako miękkich, pozaekonomicznych czynników wzrostu i rozwoju gospodarczego.The article focuses on the issues of innovation and human capital as endogenous factors of regional development. It shows the importance of regional innovation and human capital for improvement of regional competitiveness and increasing development opportunities in an intensifying rivalry between contemporary socio-territorial systems, the regions in particular. The first part of the article has a briefly definitional approach of regional development, paying attention to the many aspects of this process and the importance of internal quality factors and development resources. In the second part of the study innovation of regions was defined as the ability to implement reforms, changes and improvements in the sphere of socio-economic development aimed at improving the effectiveness of mechanisms to support regional development. Pro-development impact of innovation in the territorial dimension was shown in the course of the analysis of the structure and functioning of regional innovation networks, environment and regional innovation strategies. In the third part of the article human capital was characterized as an important factor for development of the region. The significance of this endogenous development resource is shown in the context of the theory of regional innovation systems, the concept of learning region and the concept of the creative class. Included in the article analysis and characterization of pro-development impact of innovation and human capital in the regional level, show the importance of social and cultural phenomena as a soft, non-economic factors of economic growth and developmen

Clusters as stimulators of regional development

Celem artykułu jest ukazanie roli klastrów w rozwoju regionu. Odwołując się do literatury przedmiotu analizie poddano trzy aspekty problematyki regionalnego wymiaru prorozwojowych funkcji klastrów. W pierwszej części artykułu scharakteryzowano czynniki i mechanizmy powstawania klastrów. Skupiono się zarówno na endo-, jak i egzogenicznych czynnikach warunkujących ten proces, akcentując zarazem ich wzajemne przenikanie się i uzupełnianie prowadzące do powstania zintegrowanej kooperacyjno-konkurencyjnej struktury klastrowej na poziomie regionu. W drugiej części przedstawiono warunki sprawnego funkcjonowania klastrów, podkreślając decydujące znaczenie relacji między głównymi regionalnymi aktorami gospodarczego układu sieciowego, tj. sektorem prywatnym a publicznym. W trzeciej części artykułu analizie poddano prorozwojowe oddziaływanie klastrów na poziomie regionalnym. Przedstawiono korzyści w zakresie zwiększania wydajności i zdolności do innowacji firm lub sektorów należących do grona, a także w zakresie generowania impulsów motywujących do tworzenia nowych form w regionie. W zakończeniu artykułu – odwołując się do klasycznego ujęcia przedsiębiorczości – ukazano stymulujący wpływ klastrów na rozwój regionu przezzwięzłą analizę ich roli w realizacji funkcji regionalnej przedsiębiorczości. W wymiarze praktycznych implikacji przeprowadzonych charakterystyk i analiz wskazano główne kierunki i sfery działań władz publicznych odnośnie realizacji polityki regionalnej wspierającej powstawanie i rozwój klastrów.The purpose of this article is to show the role of clusters in the development of the region. Referring to the subject literature, three aspects of the regional dimension of the pro-development function of clusters have been analyzed. The first part of the article characterizes clustering factors and mechanisms. The focus on both the endogenous and exogenous factors determining the process, at the same time emphasizing their interpenetration and complementarity leading to formation of the integrated Cooperative-competitive cluster structure at the level of the region. The second part presents the conditions for the efficient functioning of clusters, underlining the decisive importance of relation