Wybrane aspekty ekologicznych wymiarów rozwoju ekoturystyki w sieciach narodowych i regionalnych parków krajobrazowych Ukrainy

The suggested research is dedicated to justifying the role and importance of ecotourism for balanced use of natural recreational resources on the example of Ukraine. The article presents the provision of administrative areas with resources for ecotourism (within the existing national nature parks and regional landscape parks) and the impact of crisis eco-situations and underestimation of the environmental factor on the conditions of people’s leisure. Progressive development of the tourist and recreational sphere requires the development of a special strategy of territorial development. The mechanism for its implementation should be a landscape planning procedure. In the course of the study, a typology of administrative regions according to the availability degree of recreational resources of protected areas for ecotourism was carried out and cartographic support of this problem was developed. The influence of the ecological factor on the condition and effective use of the natural potential of the protected areas of environmental and recreational purposes is proved. A map of the national natural and regional landscape parks of Ukraine dedicated to areas with varying degrees of pollution was created and a correlation analysis was conducted. The specific facts prove the lack of an effective system of environmental management at the rural united territorial community levels, district levels and the lack of stable management links between regional departments of ecology and natural resources, district and united territorial community levels. This circumstance does not contribute to a coordinated and timely solution of complex geo-ecological problems, it acts as a brake on sustainable ecological, socio-economic development and ecological tourism.Przeprowadzone badania miały na celu uzasadnienie roli i znaczenia ekoturystyki dla zrównoważonego wykorzystania naturalnych zasobów rekreacyjnych na przykładzie Ukrainy. W artykule opisano zaopatrzenie terenów administracyjnych w środki ekoturystyczne (w obrębie istniejących narodowych i regionalnych parków krajobrazowych) oraz wpływ skutków kryzysu i niedoszacowania czynnika środowiskowego na warunki wypoczynku ludzi. Postępujący rozwój sfery turystyczno-rekreacyjnej wymaga opracowania specjalnej strategii rozwoju terytorialnego. Mechanizmem jej realizacji powinna być procedura planowania krajobrazu. W toku badań: dokonano typologii regionów administracyjnych ze względu na stopień dostępności rekreacyjnych zasobów obszarów chronionych dla ekoturystyki oraz opracowano kartograficzne wsparcie dla tego problemu; udowodniono wpływ czynnika ekologicznego na stan i efektywne wykorzystanie potencjału przyrodniczego obszarów chronionych w celach przyrodniczych i rekreacyjnych; stworzono mapę narodowych parków krajobrazowych Ukrainy dedykowaną obszarom o różnym stopniu zanieczyszczenia; przeprowadzono analizę korelacyjną. Zebrane dane świadczą o braku efektywnego systemu zarządzania środowiskowego na poziomie zjednoczonej wspólnoty terytorialnej wiejskiej oraz na poziomie powiatu, a także o braku stabilnych powiązań zarządczych między regionalnymi wydziałami ekologii i zasobów naturalnych oraz powiatami i zjednoczonymi wspólnotami terytorialnymi. Ta okoliczność nie przyczynia się do skoordynowanego i terminowego rozwiązywania złożonych problemów geoekologicznych, lecz działa jak hamulec dla zrównoważonego rozwoju ekologicznego, społeczno-gospodarczego i turystyki ekologicznej