The therapeutic relationship in long-term group systemic psychotherapy: a qualitative approach

Η σύγχρονη βιβλιογραφία έχει επισημάνει τη θεραπευτική σχέση ως έναν από τους σημαντικότερους μηχανισμούς ψυχοθεραπευτικής αλλαγής. Οι έρευνες έχουν αναδείξει κάποια χαρακτηριστικά του θεραπευτή, όπως η ενσυναίσθηση, η αποδοχή και η αυθεντικότητα, αλλά και του θεραπευόμενου, όπως η ποιότητα των διαπροσωπικών του σχέσεων και οι προσδοκίες του, τα οποία συμβάλλουν στη θεραπευτική συμμαχία. Ελάχιστα δεδομένα υπάρχουν για τη σημασία της θεραπευτικής σχέσης στη μακρόχρονη ομαδική συστημική ψυχοθεραπεία. Διενεργήθηκαν 10 ημιδομημένες συνεντεύξεις με θεραπευόμενους, οι οποίοι είχαν ολοκληρώσει  μακρόχρονη ομαδική ψυχοθεραπεία με την προσέγγιση SANE – System Attachment Narrative Encephalon®, ένα εμπλουτισμένο μοντέλο συστημικής θεραπείας. Οι συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα να μιλήσουν για την προσωπική τους θεραπευτική  εμπειρία στην ομάδα 2 με 8 χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της. Τα δεδομένα αναλύθηκαν με τη μέθοδο της Ερμηνευτικής Φαινομενολογικής Ανάλυσης. Προέκυψαν τρία βασικά θέματα και έξι υποθέματα που αφορούσαν τη θεραπευτική σχέση. Τα βασικά θέματα ήταν: 1) ο ρόλος του θεραπευτή, με υποθέματα 1.α) ο θεραπευτής ως πηγή ασφάλειας, 1.β) ο θεραπευτής ως γονεϊκό πρότυπο, 2) η λειτουργία του θεραπευτή,  με υποθέματα: 2.α) η έκφραση του συναισθήματος του θεραπευτή, 2.β) η μετάβαση του θεραπευόμενου από την εξάρτηση στην αυτονομία και 3) ιδιότητες του θεραπευτή, με υποθέματα 3.α) η προσωπικότητα του θεραπευτή, 3.β) η επάρκεια του θεραπευτή στον επαγγελματικό του ρόλο. Η μελέτη αποσκοπεί να συνεισφέρει στο ερευνητικό πεδίο της διεργασίας της μακρόχρονης ομαδικής ψυχοθεραπείας, αξιοποιώντας την εμπειρία των θεραπευόμενων για να διαφωτιστούν  οι παράμετροι της θεραπευτικής σχέσης που εκείνοι θεώρησαν πιο σημαντικές και βοηθητικές.The therapeutic relationship has been highlighted as a major mechanism of therapeutic change in current literature. Existing research has focused on certain qualities of the therapist, such as empathy, acceptance and authenticity, as well as of the client, such as the quality of their interpersonal relationships and their expectations, which enhance the therapeutic alliance. Less is known about the importance of the therapeutic relationship in long-term systemic group therapy. Ten semi-structured interviews were conducted with clients who had completed long-term group therapy following an enriched systemic approach SANE - System Attachment Narrative Encephalon®. Participants were invited to talk about their personal experience of group therapy 2-8 years after its completion. Three higher order themes and six subthemes emerged related to the therapeutic relationship. The higher order themes are: (1) the role of the therapist; (2) the function of the therapist; (3) the qualities of the therapist. The subthemes are: 1.a) the therapist as a source of safety; 1.b) the therapist as a parental role model; 2.a) the expression of the therapist’s feelings; 2.b) the client’s transition from dependency to autonomy; 3.a) the therapist’s personality traits; 3.b) the therapist’s professional role fulfillment. The study aims to contribute to the bibliography of process research of long term group therapy from the clients’ perspective, in order to clarify the parameters of the therapeutic relationship the clients consider more important and helpful