Słowniki literackie krajów słowiańskich

Głowiński Michał et al. "Słownik terminów literackich", Wrocław 1976; "Literarni leksikon", Ljubljana 1978-1980; Vlašín Štěpán, red. "Slovnik literarni teorie", Praha 1977; Vlašín Štěpán, red. "Slovnik literarnich směru a skupin", Praha 1977; Ragojsza Wiaczesław P. "Paetyczny słownik", Mińsk 1979

Estetyczne uwarunkowania rysunku satyrycznego

Jakkolwiek artykuł zwraca szczególną uwagę na ikoniczną konstrukcję satyryczną, w istocie rzeczy bierze on pod uwagę i analizuje podstawowe przesłanki strukturalne satyry werbalnej i obrazowej. Autor stwierdza, że satyra to fakt literacki zasadniczo w trzech postaciach realizacyjnych. Po pierwsze to ściśle określony przez poetykę historyczną konkretny gatunek literacki, po wtóre to dająca się jednoznacznie zidentyfikować tonacja estetyczno-moralna nasycająca i inne gatunki o własnych determinantach genologicznych (takich jak komedia, powieść, poemat, opowiadanie), to po trzecie wynikająca z układu tekstowego, lecz sięgająca w obszar pozawerbalny szczególna kategoria. Tu rozciąga się sfera ogromnie zróżnicowanego rysunku satyrycznego o własnej artystycznej i semantycznej autonomii. Satyra werbalna z racji swego lingwistycznego sposobu istnienia ma charakter analityczny, satyryczna ikonika natomiast — syntetyczny. W następstwie tego stanu rzeczy satyra obrazowa w stosunku do werbalnej wnosi kilka dodatkowych wartości. Są nimi: symbolizm albo uniwersalizacja wykraczające poza dosłowność przedstawienia, realizm połączony z indywidualizacją, komizujące ujęcie wnoszące interpretację charakterologiczną, ujawnianie grozy rzeczywistości kształtujące interpretację filozoficzną, wreszcie ukazywanie nowych, nieoczekiwanych związków między rzeczami, zdarzeniami i relacjami, co prowadzi do nowej, aksjologicznej interpretacji. W konkluzji autor stwierdza, iż pole satyrycznej aktywności jest ogromne, praktycznie jest nim uniwersum ludzkiej działalności, a satyra jawi się jako kategoria uniwersalna