REJİ ŞİRKETİ CİBALİ TÜTÜN FABRİKASI İŞÇİ GREVLERİ (1883-1925)

Ücretli emeğin olduğu her dönemde grevlere rastlamak mümkündür. İşçi ve işveren arasındaki ilişkinin dengeli seviyede ilerleyebilmesi için, işçiler grev silahını geçmişten günümüze kullanmıştır. 19. yüzyılda Osmanlı ekonomisinde görülen sanayileşme hareketleri ile birlikte grevlerin de arttığını görülmektedir. Özellikle tütün sektöründeki sanayileşme ile birlikte ortaya çıkan tütün işçilerinin grevleri, Osmanlı emek tarihinde önemli bir konumdadır. Tütün tekelini elinde bulunduran Reji Şirketi’nin işçilerine sunmuş olduğu çalışma koşulları, ücretler ve mesai saatlerini içeren ağır düzenlemelerine karşı, işçiler zaman zaman grevlere giderek, daha iyi çalışma şartları için direnmişlerdir. Şirketin, İstanbul’daki fabrikası olan, Cibali Tütün Fabrikası işçilerinin grevleri genellikle tepkisel karakterli olmuş ve grev sebepleri ise sadece ekonomik kaynaklı değil, sosyal sebeplerde olmuştur. Cibali Reji işçisi zihniyetinde, grevler süresince oluşan “işçi sınıfı bilinci” dikkat çekmektedir. Bu bilinç, yapılan grevlerle birlikte gelişmiş ve sosyalizm düşüncesi böylece Osmanlı işçileri arasında yaygınlık kazanmışsa da, söz konusu gelişmeleri devlet izleyerek, önlem almış ve bu düşüncenin İstanbul’da gelişimi yaygınlık kazanmamıştır

THE STRIKES OF WORKERS OF REGIE COMPANY’S CIBALI TOBACCO FACTORY (1883-1925)

Ücretli emeğin olduğu her dönemde grevlere rastlamak mümkündür. İşçi ve işveren arasındaki ilişkinin dengeli seviyede ilerleyebilmesi için, işçiler grev silahını geçmişten günümüze kullanmıştır. 19. yüzyılda Osmanlı ekonomisinde görülen sanayileşme hareketleri ile birlikte grevlerin de arttığını görülmektedir. Özellikle tütün sektöründeki sanayileşme ile birlikte ortaya çıkan tütün işçilerinin grevleri, Osmanlı emek tarihinde önemli bir konumdadır. Tütün tekelini elinde bulunduran Reji Şirketi’nin işçilerine sunmuş olduğu çalışma koşulları, ücretler ve mesai saatlerini içeren ağır düzenlemelerine karşı, işçiler zaman zaman grevlere giderek, daha iyi çalışma şartları için direnmişlerdir. Şirketin, İstanbul’daki fabrikası olan, Cibali Tütün Fabrikası işçilerinin grevleri genellikle tepkisel karakterli olmuş ve grev sebepleri ise sadece ekonomik kaynaklı değil, sosyal sebeplerde olmuştur. Cibali Reji işçisi zihniyetinde, grevler süresince oluşan “işçi sınıfı bilinci” dikkat çekmektedir. Bu bilinç, yapılan grevlerle birlikte gelişmiş ve sosyalizm düşüncesi böylece Osmanlı işçileri arasında yaygınlık kazanmışsa da, söz konusu gelişmeleri devlet izleyerek, önlem almış ve bu düşüncenin İstanbul’da gelişimi yaygınlık kazanmamıştır.It is possible to encounter strikes in every period of paid employment. In order to balance the worker– employer relations, workers have always used strikes from past to present. Together with the industrialization movements in the 19th century in the Ottoman economy, it is seen that the strikes also increased. The strikes of the workers of tobacco sector that particularly occurred with the industrialization in the sector, have a crucial effect on the history of Ottoman labor. In response to the aggravated working conditions, wages and working hours offered to the workers by the Regie Company that monopolize the tobacco sector, the workers have resisted for better working conditions by going on strikes from time to time. The strikes of the workers of the Cibali Tobacco Factory which is the İstanbul plant of the Company have been reactional and the grounds of the strikes have been not only economic but also social. The “working-class consciousness” of the Cibali Regie workers during the strikes draws attention. This consciousness has improved with the strikes and although the idea of socialism has gained wide currency among Ottoman workers, by watching the developments and by taken precautions the government hindered the idea to disperse in İstanbul