The role of non-governmental actors in the spatial development of flood risks in Flanders (Belgium): towards a co-evolutionary approach in flood risk management

Proceedings of the IV World Planning Schools Congress, July 3-8th, 2016 : Global crisis, planning and challenges to spatial justice in the north and in the southRecent challenges in flood risk management, call for the diversification of measures and the responsibilization of spatial planners and civil society in dealing with flood risks. Until recently it was the water managers’ responsibility to provide protection, but it is becoming clear that increasing risks due to climate change and urbanization make sole governmental responsibility and protection financially and technically untenable. The broadening of flood risk management is aimed at emergency planning on the one hand and spatial planning on the other. This paper focuses on the spatial development of flood risks, both in terms of properties at risk, as in terms of urbanization causing increased run-off and therefore increasing flood frequencies and intensities. The actors involved in this field include residents, architects, contractors, insurers, real estate agents, etc. Therefore, it is expected that including these stakeholders can make managing flood risks more effective and increase overall resilience to flooding. However, water managers in Flanders (Belgium), the case study in this paper, are often not familiar with relational approaches that include non-governmental actors in their processes, especially in the implementation of measures. Also flood risk management research has mainly focused on the isolated study of (mostly technical) systems. Therefore, knowledge on the role of non-governmental actors in the development of flood risks and on how they can be involved in policy-making is lacking.publishedVersio

Measuring fragmentation of open space in urbanised Flanders: an evaluation of four methods

The open space in Flanders, the northern part of Belgium, can hardly be seen as really open. From the Middle Ages onward this area has been known for its spread out development pattern, which has even strengthened in recent decades. Especially the residential ribbon development and the omnipresent infrastructure are widely recognised. These developments have led to an intense fragmentation of open space. In this paper we present two new methods to analyse and quantify this fragmentation of open space from a spatial planning perspective, and compare them with two existing methods. This comparative analysis evaluates the differentmethods and connects them to different definitions of fragmentation. The average patch size method is more appropriate to describe general fragmentation if the focus is on major line infrastructures, whereas the density of fragmenting structures method matches with the interpretation of fragmentation as spatial heterogeneity. The two described methods to detect enclosed open space fragments as signs of fragmentation give different results depending on the data and methods used. The ribbon method however is more appropriate to detect open space fragments under threat of privatisation, since it works with a stricter definition of continuous ribbon development. All four methods are relevant for Flemish spatial planning policy, as they indicate where actions are needed to safeguard open space from further urbanisation tendencies. Furthermore, they can support a differentiated spatial policy and add to the scientific basis of the debate on alternative interpretations of Flemish open space

Urban dynamics in the Flemish countryside: a comparative study on morphological patterns and local economy dynamics

The article examines two aspects of urbanisation in the rural areas of Flanders, the northern part of Belgium. On the one hand, the evolution of the built environment is studied in terms of built-up density and the corresponding morphological sprawl pattern, from the beginning of the 19th century up until now. On the other hand, the economy dynamics in the rural areas are investigated. This shift in economic activities can be seen as part of a broader urbanisation process, with aspects such as tertiarisation and broadening of agriculture. The main driving factors behind these transformations are discussed based on literature study. It becomes clear that urbanisation of the countryside is the combined result of economic, physical, cultural and political evolutions. The comparative study in eight case municipalities with different spatial characteristics maps the evolution of the built environment and continuity of the economic activities. Temporal and regional differences are analysed and related to more location-specific driving factors. The sprawl pattern seems to have a historical ground, whereas the difference in density is related to the evolution path. Regarding the local economy dynamics, no clear regional differences can be found. The professions and other business services category has the highest density. The amount of tertiary activities proves the importance of tertiarisation on the countryside. Both studied evolutions tend to change the open space profoundly. Therefore, insights are crucial in order to develop location specific policies

Versnipperd Vlaanderen

De Vlaamse ruimte is sterk bebouwd en versnipperd. Dit geeft aanleiding tot het stereotiepe beeld van Vlaanderen als één homogeen verstedelijkt veld. Analyses van de bebouwing en versnippering tonen echter aan dat er binnen de Vlaamse ruimte belangrijke verschillen zijn. Deze analyses leveren niet enkel meer gedetailleerde inzichten in de ruimtelijke realiteit van Vlaanderen, maar stellen ook de gangbare manier van denken over verstedelijkte ruimte in vraag. Zeker wat betreft de open ruimte worden bebouwing en versnippering vaak als een eenduidige verstoring gezien, die het gebied eensklaps minder waardevol maken. Deze conservatieve houding gaat voorbij aan de unieke eigenschappen en potenties van dergelijke gebieden. Gebieden met veel verspreide bebouwing vergen immers een andere ontwerpaanpak dan verlinte of verkavelde gebieden, en ook kleinere openruimtefragmenten kunnen een belangrijke socioculturele en zelfs ecologisch rol spelen. Het exploreren van deze potenties komt niet enkel de waarde van deze versnipperde ruimten ten goede, maar kan ook een interessant uitgangspunt vormen voor het nadenken over toekomstige verstedelijkingsprocessen

Veerkracht

In het duurzaamheidsdiscours speelt veerkracht steeds meer een prominente rol. De sterkte van dit analytisch kader is dat het een holistische en dynamische benadering van sociaal-ecologische systemen, in al hun complexiteit, toelaat. Deze sterkte is meteen ook een grote zwakte, waarbij een diversiteit aan interpretaties, naargelang de discipline waarbinnen het wordt toegepast, gezorgd heeft voor onduidelijkheid en verwarring. Niettemin vindt het begrip stilaan wetenschappelijke grond, onder meer dankzij pionierswerk van bijvoorbeeld de Resilience Alliance. Het operationaliseren van het veerkrachtdenken in ruimtelijke planning vraagt sterke conceptuele kaders. In het rapport, dat een samenwerking is tussen de onderzoekers van WP2, wordt getracht een heldere lijn te leggen in de theoretische achtergrond, op basis waarvan het veerkrachtdenken kan toegepast worden in ruimtelijk onderzoek. De toepassing van het sociaal-ecologisch veerkrachtconcept vergt dat de ruimte gezien wordt als een complex adaptief systeem, dat gekenmerkt wordt door complexiteit, niet-lineariteit, discontinuïteit en waarbij ontwikkelingen padafhankelijk en onzeker zijn. Een kritische reflectie over de vertaalslag van het veerkrachtdenken naar sociale systemen leidt tot een sociaalruimtelijke herdefiniëring van het begrip. We schuiven hierbij een dynamische houding naar voor, welke in de context van ruimtelijke planning niet enkel gaat over technische ingrepen (zoals het verhogen van de bioproductie aan de hand van alternatieve vormen van ruimtegebruik, of het verhogen van dijken), maar ook over maatschappelijke aanpassingen in de houding tegenover het gebruik en de inrichting van de ruimte