Perspektywy rozwoju infrastruktury hydrotechnicznej w Polsce na tle unijnej polityki wodnej

The article presents general conditions and perspectives for development of hydrotechnical infrastructure in Poland, as compared to the European Union water policy, which take into account demands of sustainable development. The hydrotechnical infrastructure analyzed in the article includes technical projects associated with flood control, water power engineering and water transport. Poland is in a particular situation because, due to historical determinants, including partition of its territory and war damages, the development of water management processes which may be observed in western European countries proceeded at a slower pace or simply did not take place at all. The current water policy stemming from the Water Framework Directive should be based on harmonization of economic growth and environmental requirements. In addition, cohesive sectoral planning documents are required. It is also imperative that water management plans for river basins take priority over other water management plans.W artykule przedstawiono uwarunkowania i perspektywy rozwoju infrastruktury hydrotechnicznej w Polsce na tle unijnej polityki wodnej, uwzględniającej wymagania zrównoważonego rozwoju. Infrastruktura hydrotechniczna analizowana w artykule obejmuje przedsięwzięcia techniczne związane z ochroną przed powodzią, hydroenergetyką i transportem wodnym. Polska znajduje się w szczególnej sytuacji, bowiem, z racji uwarunkowań historycznych w tym zaborów i zniszczeń wojennych, procesy dotyczące rozwoju gospodarki wodnej zauważalne w krajach Europy Zachodniej zostały spowolnione lub wręcz nie zaistniały. Obecna polityka wodna wynikająca z Ramowej Dyrektywy Wodnej powinna być oparta na harmonizowaniu rozwoju gospodarczego i wymagań środowiskowych. Ponadto wymagana jest spójność sektorowych dokumentów planistycznych i nadrzędność planu gospodarowania wodami dla dorzecza w stosunku do innych planów z zakresu gospodarki wodnej

Current experiences in implementation of the Water Framework Directive 2000/60/EC in Poland

Na tle dotychczasowych doświadczeń związanych z wdrażaniem przepisów prawnych Unii Europejskiej, dotyczących gospodarki wodnej, zaprezentowano potencjalne punkty krytyczne wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) 2000/60/WE w Europie i w Polsce. Przy ocenie możliwych zagrożeń uwzględniono organizację procesu wdrażania, jego finansowanie i harmonogram, jak również problematykę danych. Napięty harmonogram wdrażania Dyrektywy opiera się na sześcioletnich cyklach planowania, z ustaloną logiczną sekwencją poszczególnych działań. Terminowe zrealizowanie każdego z działań pozwala przejść do kolejnego punktu harmonogramu. W tym celu przy wdrażaniu przepisów unijnych konieczne jest skoordynowanie prac i współdziałanie wszystkich instytucji zaangażowanych w całym procesie. Jedynie mobilizacja i integracja środowisk związanych z gospodarką wodną pozwolą na opracowywanie najlepszych rozwiązań, które pozwolą na całkowite wdrożenia postanowień RDW. W ramach wykonanych zadań, zawartych w Dyrektywie, w niniejszym artykule skupiono się na doświadczeniach związanych z realizacją: „Oceny zagrożenia nieosiągnięcia celów środowiskowych dla scalonych części wód”, oraz „Oceny ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych” w pilotażowej zlewni górnej Wisły na obszarze działania Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej w Krakowie i Gliwicach. W zadaniu pierwszym, wynikającym z konieczności opracowania zakresu niezbędnych działań dla zlewni, w pierwszej kolejności, zgodnie z ustaloną w tym celu procedurą, przeprowadzono analizę presji i oddziaływań antropogenicznych dla scalonych części wód powierzchniowych. W dalszym etapie określono dla nich cele środowiskowe, które mają doprowadzić do osiągnięcia dobrego stanu wód do roku 2015. W ramach realizacji zadania drugiego dokonano oceny ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych scalonych części wód, opierając się na analizie założeń dotyczących stanu chemicznego i morfologicznego dla każdej scalonej części wód. W ramach zebranych doświadczeń związanych z wdrażaniem RDW, autorzy zwracają uwagę na problemy, tj.: brak danych i trudności związane z dostępem do danych już istniejących, trudności związane z finansowaniem prac i terminowością ukończenia prac w poszczególnych punktach harmonogramu wdrażania RDW, które mogą mieć znaczący wpływ na właściwą kontynuację działań w tym procesie.In comparison with previous achievements connected with implementation of the European Union legislation related to the water resources management, the potential critical points of the Water Framework Directive implementation in Europe and in Poland are presented. In assessment of potential risk, organization of the implementation process, its financing and schedule, as well as data issues were considered. The demanding schedule of the Directive implementation is based on six-year cycle of planning, with established logical sequence of particular actions. Realization of each action on time, let us to go to the next point of the schedule. In order to implementation European regulations coordination of work and cooperation among all institutions involved in the whole process is necessary. Only mobilization and integration of circles connected with water resources management, allow to work out the best solutions, which allow to fully implement of the WFD resolutions. From among already finished work related to the Directive, in this paper Authors focused on experience connected with realization: “Assessment of the hazard that aggregated water bodies will fail to meet the environmental quality objectives” and “Assessment of the risk that aggregated water bodies will fail to meet the environmental quality objectives” in pilot catchment area of Upper Vistula in the Regional Water Authorities in Cracow and Gliwice activity area. In the first task, which is a result of necessity to prepare programme of measures for the particular catchments, firstly, in harmony with established for this purpose procedure, the analysis of anthropogenic pressures and impacts for aggregated surface water bodies were done. Environmental objectives, which should result in a good status for water bodies by 2015 year, were determined in the next stage. In the second task the assessment of the risk that aggregated water bodies will fail to meet the environmental quality objectives was made for each water body and was based on assumptions related to chemical and morphological status. From among collected experiences connected with implementation of the WFD, Authors are taken up of problems such as: lack of data and difficulties with access to existing data, financial difficulties and the problems with prompt completion of work at each point on the timetable of the WFD implementation, which could have a significant influence on the proper continuation of actions in this process

The concept of a methodology for assessment of programmes of measures in implementation of the Water Framework Directive 2000/60/EC

This article presents the concept of the methodology for assessing the implementation of programmes of measures adopted in the State Water and Environmental Programme, and, in consequence, in the framework of the first water management plans for river basin districts in Poland, as approved by the Council of Ministers on 22nd February, 2011, and published in the official journals. The scope of work in the methodology concept primarily concerns two basic analyses: assessment of the accomplishment of programmes of measures with regard to the degree of their accomplishment, and assessment of the effectiveness of scheduled programmes of measures. The level of accomplishment should be understood as the quantitative status of progress of particular measures, whereas effectiveness means their direct or indirect impact on the achievement of environmental goals of the Water Framework Directive. For this purpose, for some of the measures databases and reports existing in institutions responsible for the performance of measures indicated in the SWEP were used. For the rest of the measures, the survey method was used. For the purpose of the surveying process, the preparation of appropriate matrixes with measures marked for institutions, and also of email address databases, were proposed. Also, identifiers serving to link answers with specific areas on maps that trace measures were proposed. The present and forecast situation concerning reporting in the scope of the WFD and other tasks connected with it in the field of environmental protection leads to the conclusion that the coordination of reporting at the state level and the improvement of the flow of information between interested institutions is necessary

Methodological basis and tools for hydromorphological monitoring in rivers

Tematem artykułu jest prezentacja aktualnego stanu prac nad ustalaniem warunków referencyjnych dla wyznaczonych kategorii i typów wód powierzchniowych zgodnie z postanowieniami załącznika II do Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Wspólnoty Europejskiej. Ramowa Dyrektywa Wodna [RDW, 2000] ustanawia ramy wspólnotowych działań w dziedzinie polityki wodnej oraz wprowadza w krajach członkowskich Unii Europejskiej obowiązek planowania i zarządzania gospodarką wodną w granicach obszarów dorzeczy. Najważniejszym celem RDW jest osiągnięcie (do 2015 roku) dobrego stanu ekologicznego we wszystkich wyznaczonych kategoriach wód (rzeki, jeziora, wody przejściowe, przybrzeżne i podziemne). W następnych latach ma nastąpić osiągnięcie dobrego stanu wód, tam gdzie aktualne warunki naturalne, techniczne i ekonomiczne, czynią to niemożliwym w pierwszym etapie. W planistycznej pracy nad zrównoważonym rozwojem dolin i zlewni rzecznych jednym z najważniejszych zadań jest ekologiczna waloryzacja. W realizacji tego zadania skutecznym i praktycznym narzędziem będą wyznaczone zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej – WARUNKI REFERENCYJNE, stanowią one punkt odniesienia wobec którego oceniane jest „zdrowie” ekosystemu danego typu wód. W ramach tak określonego zadania RDW wprowadza obowiązek monitorowania i oceny stanu hydromorfologicznych elementów jakości wód powierzchniowych, przy jednoczesnym założeniu, że ww. elementy stanowią wsparcie dla oceny elementów biologicznych i fizykochemicznych służących kwantyfikacji oceny ekologicznego stanu (lub potencjału) wód powierzchniowych. Dlatego też w artykule autorzy starali się przybliżyć ogólne założenia oraz zakres prac, jakie należy wykonać w celu opracowania metodyki przeprowadzania monitoringu hydromorfologicznych elementów jakości.The subject of this paper is presenting actual of works involving the determination of reference conditions for defined categories and types surface waters according to II Annex of Water Framework Directive 2000/60/WE of the European Parliament and the Council of the European Union. The Framework Water Directive [WFD, 2000] makes the framework for the EU activities in terms of water policy, and the introduces in the member states the duty to plan and control water management within river basins. The main objective of the Water Framework Directive is to achieve good ecological status (till 2015) in all the defined water categories (rivers, lakes, transition water, coastal water and underground water). In the following years a good state of waters should be achieved in the areas where present natural, technical and economic conditions make it impossible to achieve in the first stage. In a planistic work over a sustainable development of river valleys and catchments one of the biggest tasks is ecological valuation. In solving this task a very efficient and practical tool includes REFERENCE CONDITIONS made according to Framework Water Directive. Reference conditions make a reference point according to which “the health” of an ecosystem of a given type of waters in assessed. Within this task WFD requires to monitor and assess hydro-morphological quality elements of surface waters including their support role in assessment of biological and physicochemical elements which are useful in classification of ecological status or potential of surface waters. So in article authors tried to look more closely on general assumptions and scope of works needed to elaborate methodology of monitoring hydro-morphological quality elements

The geospatial data in flood risk management plans

Planowanie w gospodarce wodnej wykorzystuje w szerokim zakresie dane geoprzestrzenne. Ich znaczenie jest szczególnie istotne w przypadku planów zarządzania ryzykiem powodziowym w których ryzyko jest funkcją zagrożenia, ekspozycji i wrażliwości na powódź. Dane geoprzestrzenne wykorzystywane są w określaniu dwóch pierwszych składowych ryzyka. Strefy zagrożenia powodziowego umożliwiają analizę zasięgu powodzi w zależności od prawdopodobieństwa wystąpienia zjawiska. Dzięki analizie ekspozycji możliwa jest ocena potencjalnych strat w przypadku wystąpienia powodzi. Te dwa elementy pozwalają na przeprowadzenie analiz ryzyka i opracowanie wariantowych programów działań dla obszarów zagrożonych a następnie na wybór wariantu optymalnego z punktu widzenia określonych wcześniej celów zarządzania ryzykiem powodziowym.Planning in water management utilizes a wide range of geospatial data. Their importance is particularly significant in the case of flood management plans in which risk is a function of hazard, exposure and vulnerability to flooding. Geospatial data are used in determining the risk of the first two components. Flood hazard zones allow analysis of flood extent depending on the probability of occurrence of the phenomenon. By analyzing exposure it is possible to evaluate the potential losses in the event of flooding. These two elements allow to carry out risk analyzes and the development variant action programmes for hazardous areas and then to choose optimal variant from the point of view of pre-defined objectives of flood risk management

Problems related to elaboration of environmental data for spatial analyses of Polish rivers

Dane o środowisku potrzebne do analiz przestrzennych przeprowadzanych dla rzek Polski są w posiadaniu wielu instytucji. Część danych dostępna jest w postaci warstw numerycznych, inne to wyciągi z różnych baz danych, a czasami to tabele oraz mapy papierowe, część przechowywana jest w postaci utrudniającej ich szybkie użycie. Wdrażanie Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz konieczność raportowania na poziomie europejskim narzuca konieczność porządkowania i ujednolicania danych. W artykule szczegółowo opisano problemy związane ze zgromadzeniem informacji z terenu Polski, która była niezbędna do wykonania pracy pt. „Opracowanie analizy presji i wpływów zanieczyszczeń antropogenicznych w szczegółowym ujęciu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych dla potrzeb opracowania programów działań i planów gospodarowania wodami”, zleconej przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Praca w zakresie wód rzek wykonywana była w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Ocenę rzek Polski przeprowadzono na podstawie analiz przestrzennych przy użyciu narzędzi GIS na mapach numerycznych. Wykorzystana została grupa istniejących warstw w ich oryginalnej postaci, inne istniejące warstwy zostały zaktualizowane lub rozbudowane pod względem geometrii i atrybutów, jeszcze inne zostały wykonane od podstaw w oparciu o mapy tradycyjne, bądź o tabele z lokalizacja obiektów związanych z rzekami. W artykule rozważono również problemy dotyczące raportowania do Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska.Environmental data needed for spatial analyses performed for the rivers in Poland is in possession of many institutions. The data is partially available in a form of numerical layers, some comes in excerpts from different databases, sometimes there are tables or paper maps, often kept in such way that they are difficult to use. The implementation of the Water Framework Directive and reporting needs on the European level, makes it necessary to organise and standardise the data. In the article, problems connected with acquisition of data from the territory of Poland needed for “Analysis of pressures and impacts on water bodies” commissioned by National Water Management Board has been described in detail. Works for the authorities in charge of river water have been carried out by the Institute of Meteorology and Water Management. The assessment of the Polish rivers was conducted using spatial analysis based on GIS tools and numerical maps. The group of existing layers has been utilised in their original form, other existing layers were updated or extended in view of geometry and attributes, another layers were prepared up from basic level based on traditional maps or tables presenting the location of facilities related to the rivers. In the article, the issues of reporting to the European Union regarding protection of environment are also discussed

Commercialization of Water Management Research Results – activities carried out as part of the Water Research to Market Project

An important element which completes all water management research is the practical implementation of the results and, if possible, further commercialisation, which is the subject of this paper. In practice, research results come in the form of specific copyright assets, protected under industrial property law or copyright law. In response to the need for solutions which would improve the process of commercializing research outcomes in water management is the Water Research to Market (WaterRtoM) project. The project is financed by the LIFE+ programme. The main goal of the project is to speed up the process of implementing research results in practice and to shorten the implementation period to 3-5 years by adding a step between research and the existing mechanisms for transferring technology

The hydrographic map of Poland at a scale of 1:10 000 – new thematic reference data for hydrography

Mapę Podziału Hydrograficznego Polski w skali 1:10 000 (MPHP10) opracowano w ramach projektu Informatyczny System Osłony Kraju przed Nadzwyczajnymi Zagrożeniami (ISOK). MPHP10 to jednolita, ciągła baza danych hydrograficznych obejmująca obszar całego kraju łącznie z częściami dorzecza Wisły i Odry położonymi poza jej granicami. Mapa ta zawiera charakterystykę geometryczną i opisową sieci rzecznej oraz zlewni. MPHP jest jedynym źródłem danych o granicach zlewni. MPHP jest podstawą do tworzenia różnych map tematycznych związanych z gospodarką wodną. Może być pomocna w bilansowaniu wodno gospodarczym, ocenie zasobów wodnych, ocenie przepływów i w konsekwencji symulowaniu ich zmian spowodowanych zmianami klimatu lub działaniami z zakresu gospodarki wodnej. Analizy takie można przeprowadzać w zadanych obszarach takich jak jednolite części wód, zlewnie. regiony wodne oraz dorzecza. Podstawą do utworzenia MPHP10 były warstwy zasobów Bazy Danych Obiektów Topograficznych. Materiał ten został zweryfikowany przez hydrografów. Dzięki temu utworzona mapa numeryczna jest materiałem, który może uzupełnić bądź poprawić zasób geodezyjny w zakresie nazewnictwa cieków i zbiorników wodnych oraz przebiegu, lokalizacji źródeł i ujść cieków. Wymagać to będzie konsultacji między odpowiedzialnymi instytucjami oraz zmiany obowiązujących przepisów. MPHP jest jednym z referencyjnych zbiorów danych tworzących krajową infrastrukturę informacji przestrzennej. Dzięki dostosowaniu MPHP do standardów INSPIRE produkt ten ma taką samą strukturę jak zbiory danych hydrograficznych innych państw Unii Europejskiej. Zharmonizowany zbiór danych MPHP stanie się częścią europejskiej infrastruktury informacji przestrzennej. Pozwoli to dane pochodzące z MPHP10 łączyć z danymi z innych państw i tworzyć opracowania kartograficzne oraz prowadzić analizy przestrzenne o charakterze transgranicznym i paneuropejskim.Hydrographic Map of Poland at a scale of 1:10 000 (MPHP10) was developed under the project “IT System of the Country's Protection Against Extreme Hazards (ISOK)”. MPHP10 is a uniform, continuous hydrographic database covering the whole country, including the river basin of the Vistula and the Oder located outside the borders of Poland. MPHP10 comprises geometrical and descriptive characteristics of river systems and their catchments. It is the only source of data on catchment boundaries for Poland. MPHP10 is a proper basis for creating a variety of thematic maps related to water management. It can assist in carrying out analyses such as economic water balance, water resources assessment, assessment of river flow and, in consequence, simulate changes in the foregoing, caused by climate change or activities in the area of water management. Such an analysis can be performed in selected areas such as water bodies, catchments, water regions and river basins. Geometric basis of MPHP10 provide data sets adopted from the Database of Topographic Objects (BDOT). This material has been analyzed, reviewed and transformed by hydrographers. Therefore MPHP10 is a proper reference to be used for complementing or improving the geodetic data in the following areas: geographic names of rivers, lakes and artificial reservoirs, courses of streams and rivers, location of springs and estuaries. In such cases, additional consultations between responsible bodies and changes in existing law will be required. MPHP10 is one of the reference data sets creating the Spatial Information Infrastructure in Poland. By adopting INSPIRE standards, this product has been structured in the same way as hydrographic data sets of other countries in the European Union. A harmonized set of MPHP data will become a part of the Infrastructure for Spatial Information in Europe. This will allow the data from MPHP10 to be combined with data from other countries to create cartographic products and to conduct cross-border and pan-European spatial analysis