The role of vitamins in the prevention and treatment of thyroid disorders

Chociaż niedobory witamin w Polsce i krajach rozwiniętych zdarzają się rzadko, bardzo duża grupa pacjentów spożywa suplementy witaminowe. Pomimo powszechnego przekonania o korzystnym wpływie na stan zdrowia oraz szerokiej dostępności niewiele jest publikacji określających ich rolę w zapobieganiu i leczeniu chorób tarczycy. Dane z piśmiennictwa sugerują, że u pacjentów z nadczynnością tarczycy witaminy o działaniu antyoksydacyjnym mogą zmniejszać nasilenie objawów klinicznych, zaś stosowanie witaminy D może korzystnie wpływać na stan kośćca w tej grupie chorych. Sugeruje się także, aby pacjentów z autoimmunologiczną chorobą tarczycy okresowo badać w kierunku niedoboru witaminy B12. Nie ma danych uzasadniających suplementację witamin w prewencji pierwotnej czy wtórnej nowotworów tarczycy. (Endokrynol Pol 2011; 62 (4): 340–344)Although vitamin deficiencies are uncommon in Poland or other developed countries, many patients take vitamin supplements. Despite the widespread availability of vitamins and the universal belief that vitamins offer health benefits, few publications have addressed their role in the prevention and treatment of thyroid diseases. There is some evidence to suggest that the administration of vitamins with anti-oxidant properties in patients with hyperthyroidism can decrease the severity of clinical symptoms, and that vitamin D supplementation can have a beneficial effect on the bone system for these patients. It has also been suggested that patients with autoimmune thyroid diseases should be periodically screened for vitamin B12 deficiency. There has been no data to support vitamin supplementation in the primary or secondary prevention of thyroid malignancies. (Pol J Endocrinol 2011; 62 (4): 340–344

Benefits and risks of vitamin D supplementation

 Utrzymanie homeostazy wapniowo-fosforanowej jest jednym z kluczowych zadań dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Stężenia wapnia i fosforu w surowicy krwi podlegają kontroli hormonalnej współzależnych od siebie: parathormonu (wydzielanego przez przytarczyce), witaminy D (której aktywny metabolit powstaje w nerkach), fosfatonin (wydzielanych przez kości) i — w mniejszym zakresie — kalcytoniny (syntezowanej przez komórki przypęcherzykowe tarczycy). Źródłem większości naturalnej witaminy D (cholekalcyferolu, witaminy D3) u ludzi jest jej synteza skórna pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Aktywna postać witaminy D — kalcytriol — powstaje w wyniku dwóch hydroksylacji witaminy D3: w pozycji 25 oraz w pozycji 1, które zachodzą — odpowiednio — w wątrobie i nerkach. Ze względu na występujący powszechnie na świecie niedobór witaminy D zaleca się jej suplementację doustną. Dostępne obecnie dane naukowe wskazują, że korzyści wynikające z profilaktyki i leczenia niedoboru witaminy D odnoszą się przede wszystkim do układu mięśniowo-szkieletowego. Zalecane docelowe stężenia 25-hydroksy-witaminy D, odzwierciedlające stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D, są przedmiotem sporów naukowych. Obowiązujące w Polsce wytyczne opublikowane w 2013 roku zalecają między innymi suplementację witaminą D w okresie od października do marca, gdy synteza skórna nie zachodzi, a także w pozostałych miesiącach roku, o ile nie jest zapewniona wystarczająca ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe. Podaż witaminy D może prowadzić do hiperkalcemii i hiperkalciurii, choć nie jest jasne, jak wysokie dawki powodują efekty toksyczne. Schorzenia, które predysponują do wystąpienia działań niepożądanych, nawet przy nieprzekraczaniu zalecanych dawek witaminy D, to choroby ziarniniakowe, pierwotna nadczynność przytarczyc, a także idiopatyczna hiperkalcemia niemowląt. Monitorowanie wykładników gospodarki wapniowo-fosforanowej jest podstawową metodą zapobiegania toksyczności witaminy D.Preserving calcium-phosphate homeostasis is one of the key tasks for the proper functioning of the human body. Serum calcium and phosphorus concentrations remain under regulation by interdependent hormones: parathyroid hormone, vitamin D (who se active metabolite is produced in the kidneys), phosphatonins (secreted by bones), and — to a lesser extent — calcitonin (synthesized by thyroid’s parafollicular cells). The majority of natural vitamin D (cholecalciferol, vitamin D3) in humans is synthesized in the skin exposed to ultraviolet radiation. The active form of vitamin D, calcitriol, is generated by two hydroxylations of vitamin D 3: the 25-, which occurs in the liver , and 1-alpha hydroxylation, which takes place in the kidneys. Due to widespread vitamin D deficiency oral supplementation is recommended. The primary benefits of prophylaxis and treatment of vitamin D deficiency have been shown for the musculoskeletal system, although target serum concentrations of 25-hydroxy-vitamin D, which reflect vitamin’s supply, are disputed. Guidelines published in 2013 that apply in P oland contain (among others) the recommendation of vitamin D supplementation from October to March, when cutaneous synthesis of vitamin D does not occur, as well as throughout the year, if exposure to ultraviolet radiation is insufficient. Treatment with vitamin D may result in hypercalcemia and hypercalciuria, although doses that lead to toxic effects have not been clearly determined. Disorders that predispose to adverse effects of vitamin D even at doses not exceeding the re commended ones are: granulomatous diseases, primary hyperparathyroidism, and idiopathic hypercalcemia of infants. Monitoring calcium-phos phate homeostasis markers is crucial in preventing vitamin D toxicity

Recurrent acute suppurative thyroiditis due to pyriform sinus fistula in an adult — case report

W pracy przedstawiono opis przypadku nawracającego bakteryjnego zapalenia tarczycy w przebiegu nieprawidłowości anatomicznej określanej mianem przetoki zachyłka gruszkowatego części krtaniowej gardła. Trudności w diagnostyce i leczeniu wynikają z rzadkiego występowania omawianego problemu u ludzi dorosłych. Bakteryjne zapalnie tarczycy stwierdzono u pacjentki 5-krotnie zanim podjęto leczenie operacyjne. Objawy kliniczne zapalenia tarczycy obejmowały: gorączkę, trudności w połykaniu, bolesny guz po lewej stronie szyi. Badania obrazowe: tomokomputerowe szyi, kontrastowe górnego odcinka przewodu pokarmowego z użyciem barytu oraz endoskopia, potwierdziły obecność omawianej malformacji anatomicznej. Chirurgiczne usunięcie przetoki zapobiegło kolejnym nawrotom bakteryjnego zapalania tarczycy. (Endokrynol Pol 2013; 64 (3): 234–236)We present a case study of acute suppurative thyroiditis (AST) with frequent recurrence due to anatomical malformation described as pyriform sinus fistula (PSF). Difficulty in diagnosis and treatment may be explained by the rarity of the disease in adult patients. AST had been observed in our patient five times before a radical surgery treatment was performed. The most typical symptoms and signs in our patient include: fever, difficulty in swallowing and tender tumour in the left side of the neck. Computed tomography (CT), barium swallow study and endoscopic examination gave us an opportunity to confirm the presence of an anatomical abnormality. After fistulectomy, we have not observed AST up to the date of this publication. (Endokrynol Pol 2013; 64 (3): 234–236

Hematological aspects of stroke

Przyczyny licznych udarów mózgu, zwłaszcza u osób młodych, są niejasne. Zaburzenia hematologiczne w pewnym odsetku przypadków mogą być zarówno przyczyną udarów niedokrwiennych, jak i krwotocznych, przemijających napadów niedokrwiennych czy zakrzepicy w obrębie naczyń żylnych tego narządu. Zaburzenia elementów morfotycznych krwi, które mogą powodować powikłania mózgowe, obejmują: czerwienicę prawdziwą, nadpłytkowości, małopłytkowości, białaczki i inne. Rolę zaburzeń hemostazy w patogenezie udarów trudno ocenić, ponieważ, jak dotąd, brakuje dużych, kontrolowanych badań nad tym zagadnieniem. Ostatnio zwraca się uwagę na znaczenie wrodzonych zaburzeń fizjologicznych antykoagulantów w patogenezie udaru. Podkreśla się zwłaszcza rolę niedoborów antytrombiny, białka C i S, oporności na aktywowane białko C, mutacji genu V1691 GA (mutacja typu Leiden) i genu 20210 GA protrombiny oraz genetycznie uwarunkowanych zaburzeń w układzie fibrynolitycznym w opisanych przypadkach udarów mózgu. Nabyte zaburzenia hemostazy, a zwłaszcza zespół wykrzepiania śródnaczyniowego i zespół antyfosfolipidowy, mogą być przyczyną zarówno udarów niedokrwiennych, jak i krwotocznych. Podwyższone ryzyko obserwuje się również u kobiet stosujących doustne leki antykoncepcyjne czy, rzadziej, hormonalną terapię zastępczą. Rola zaburzeń hematologicznych w etiologii udarów mózgu jest wciąż nie do końca poznana i wymaga dalszych badań.The etiology of stroke still remains uncertain in a large number of cases. Haematological disorders in some percentage may be associated with ischaemic as well as haemorrhagic stroke, transient ischaemic attack or cerebral venous thrombosis. These includes cellular disorders such as polycythaemia rubra vera, essential thrombocythaemia, thrombocytopenia, leucaemia and other disorders. It is difficult to determine the importance of coagulation disturbances in the pathogenesis of stroke since large case control studies have not yet been performed. Recently particular interest has centred on various hereditary deficiencies of natural anticoagulants in the pathogenesis of stroke. Among them defeciences of antitrombin, protein C and S, activated protein C resistance, the mutations of factor V1691 GA (factor V Leiden mutation) and prothrombin 20210 GA as well as congenital fibrinolytic system disturbances have been linked with stroke in case reports. Disseminated intravascular coagulation, antiphospholipid syndrome, represents acquired coagulation disorders linked with different types of stroke. Increased risk was assessed in women taking oral contraceptives or rarely hormonal replacement therapy. The number and kind of hematological factors playing an ethiological role in stroke is still uncertain and warrants further investigations

The serum profile of adipokines in overweight patients with metabolic syndrome

Wstęp: Wraz z epidemią otyłości rośnie częstość powikłań będących konsekwencją nadmiaru tkanki tłuszczowej. Spowodowane nadwagą, niekorzystne zmiany w sekrecji adipokin przez tkankę tłuszczową, mają wpływ na rozwój powikłań metabolicznych. Celem pracy była ocena różnic w stężeniu adipokin pomiędzy osobami otyłymi z zespołem metabolicznym, w porównaniu z obiema osobami otyłymi bez zespołu metabolicznego. Materiał i metody: Badaniem objęto 55 osób z nadwagą lub otyłością, u 38 badanych rozpoznano zespół metaboliczny według kryteriów Międzynarodowej Federacji Diabetyków (IDF, International Diabetes Federation). Wykonano badania antropometryczne, pomiar ciśnienia tętniczego oraz analizy biochemiczne, takie jak: stężenie w surowicy glukozy, insuliny, adiponektyny, rezystyny, leptyny, TNF-α, IL-6, hs-CRP, cholesterolu całkowitego i frakcji HDL oraz triglicerydów. Wyniki: U osób z zespołem metabolicznym, w porównaniu z osobami bez zespołu, zaobserwowano istotnie niższe stężenie adiponektyny, natomiast stężenie IL-6 było istotnie wyższe. Zanotowano też wyższe stężenie hs-CRP i TNF-α u osób z zespołem metabolicznym, różnica ta nie była jednak istotna statystycznie. Wnioski: Niskie stężenie w surowicy adiponektyny u osób otyłych było predyktorem zespołu metabolicznego. Ponadto niskie stężenie adiponektyny może być markerem wysokiego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u otyłych pacjentów. (Endokrynol Pol 2010; 61 (1): 36-41)Introduction: Obesity is a disease that brings several complications and increases the risk of other diseases like metabolic syndrome, diabetes mellitus type 2, or coronary heart disease. Disturbances in secretion of adipokines caused by obesity have an influence on the development of metabolic complications. The aim of this study was an investigation of adipokines profile in overweight or obese people with metabolic syndrome in comparison to overweight/obese patients without metabolic syndrome. Material and methods: The studied groups consisted of 38 obese or overweight patients without metabolic syndrome (nonMS) and 17 with recognized metabolic syndrome (MS), according to International Diabetes Federation (IDF) criteria. All individuals underwent anthropometrical and blood-pressure examination as well as biochemical analyses such as: serum concentrations of glucose, insulin, adiponectin, resistin, leptin, TNF-α, IL-6, hs-CRP, total cholesterol, HDL, and triglycerides. Results: A significantly lower concentration of adiponectin, and a higher concentration of IL-6, was observed in patients with metabolic syndrome (MS) in comparison to nonMS. Moreover, higher concentrations of hs-CRP and TNF-α were observed in patients with metabolic syndrome. Conclusions: A decreased concentration of adiponectin in obese people is an early predictor of metabolic syndrome. A low adiponectin level could be a marker of high risk of cardiovascular disease in obese patients. (Pol J Endocrinol 2010; 61 (1): 36-41

Powszechny niedobór witaminy D u dorosłych z województwa pomorskiego po miesiącach niskiego i wysokiego promieniowania UVB

Introduction: Widespread vitamin D deficiency has been reported worldwide and evidence of its deleterious effects on health has been accumulating. There is insufficient data concerning vitamin D status among the Polish adult population. The aim of the study was to determine vitamin D status and factors influencing it — UVB exposure, supplementation, and diet — among adults in northern Poland following months of low and high natural UVB radiation. Material and methods: Adults were recruited in an outpatient clinic. All were examined twice in 2012: in winter (in February, March and the first half of April), and autumn (between 25 September and 8 November). Questionnaire examinations were performed, and serum concentrations of 25-hydroxy-vitamin D (25(OH)D), calcium, phosphorus, parathyroid hormone (PTH), and alkaline phosphatase (ALP) were determined. Results: 40 men and 69 women participated in the study (age 48.4 ± 15 years, body mass index (BMI) 25.9 ± 4.3 kg/m2, mean ± SD). Mean 25(OH)D serum level in winter was 13.3 ± 6.6 ng/mL, 81.1% of participants were vitamin D-deficient. Mean 25(OH)D concentration in autumn was 22.8 ± 7.9 ng/mL (42.2% of subjects were vitamin D-deficient). Median 25(OH)D and PTH concentrations between the two examination periods differed significantly (11.9 vs. 22.1 ng/mL, and 46.3 vs. 32.2 pg/mL, respectively). In autumn, negative correlations were found between: 25(OH)D and PTH serum levels, 25(OH)D and BMI values. When compared to respective counterparts, participants declaring vitamin D supplementation, and sunbed use had significantly higher median 25(OH)D concentrations. Conclusions: UV exposure during the summer was insufficient to provide adequate vitamin D status for almost half of the participants by as soon as the early autumn. Our results suggest all-year-round vitamin D supplementation should be widely implemented. Wstęp: Liczne doniesienia naukowe mówią o powszechnym niedoborze witaminy D na całym świecie i jego negatywnych skutkach zdrowotnych. Dane dotyczące stanu zaopatrzenia w witaminę D wśród dorosłych Polaków są niewystarczające. Celem pracy było określenie stanu zaopatrzenia w witaminę D i czynniki nań wpływające — ekspozycję na promieniowanie UVB, suplementację i dietę — u dorosłych z województwa pomorskiego po miesiącach niskiego i wysokiego promieniowania UVB. Materiały i metody: Dorosłych probantów zrekrutowano w przychodni. Wszystkich przebadano dwukrotnie w 2012. roku: zimą (od lutego do połowy kwietnia) i jesienią (od 25. września do 8. listopada). Przeprowadzono badania ankietowe; określono stężenia surowicze 25-hydroksywitaminy D (25(OH)D), wapnia, fosforu, parathormonu (PTH) i fosfatazy alkalicznej (ALP). Wyniki: 40 mężczyzn i 69 kobiet wzięło udział w badaniu (wiek 48,4 ± 15 lat, indeks masy ciała (BMI) 25,9 ± 4,3 kg/m2, śr. ± odchylenie standardowe). Średnie stężenie 25(OH)D w zimie wyniosło 13,3 ± 6,6 ng/ml, 81,1% badanych miało niedobór witaminy D. Średnie stężenie 25(OH)D jesienią wyniosło 22,8 ± 7,9 ng/ml (42,2% badanych miało hipowitaminozę D). Uzyskano istotne różnice median stężeń 25(OH)D i PTH między okresami badań (odpowiednio 11,9 wobec 22,1 ng/ml oraz 46,3 wobec 32,2 pg/ml). Jesienią uzyskano ujemne korelacje między stężeniami 25(OH)D i PTH oraz 25(OH)D i wartościami BMI. Wyższą medianę stężeń 25(OH)D odnotowano u osób deklarujących suplementację (wobec tych negujących) oraz korzystanie z solarium (porównując z niekorzystającymi). Wnioski: Ekspozycja na promienie UV w lecie była niewystarczająca by zapewnić odpowiedni poziom witaminy D już wczesną jesienią u niemal połowy badanych. Wyniki wskazują na konieczność wprowadzenia powszechnej całorocznej suplementacji witaminy D u dorosłych

Homocysteine, folate, and cobalamin levels in hyperthyroid women before and after treatment

Introduction: Hyperhomocysteinaemia is an independent risk factor for premature atherosclerotic vascular disease and venous thrombosis. Hypothyroidism is associated with mild hyperhomocysteinaemia. The aim of the present study was to assess plasma total homocysteine (tHcy) and its determinants (folate, cobalamin) in hyperthyroid patients before and after treatment. Material and methods: Thirty hyperthyroid and thirty healthy premenopausal women were studied. The hyperthyroid patients were investigated in the untreated state and again after restoration of euthyroidism. The levels of homocysteine, folate, cobalamin, and thyroid stimulating hormone (TSH), free thyroxine (fT4), free triiodothyronine (fT3), and renal function were measured before and after treatment. Results: In hyperthyroidism, tHcy was lower than in the control group. The serum level of folate was higher and serum cobalamin was lower in the hyperthyroid state. Following antithyroid drug therapy, tHcy significantly increased and folate decreased. The level of cobalamin remained unchanged. Univariate analysis in the hyperthyroid group indicated that tHcy significantly negatively correlated only with fT3. Conclusions: Lower homocysteine levels in hyperthyroid state can be explained by the influence of thyroid hormone. High level of folate is only partially responsible for these changes.Wstęp: Podwyższone stężenie we krwi homocysteiny jest niezależnym czynnikiem ryzyka przedwczesnej miażdżycy tętnic oraz zmian zakrzepowo-zatorowych naczyń żylnych. Łagodną hiperhomocysteinemię obserwuje się u osób z niedoczynnością tarczycy. Celem pracy była analiza osoczowych stężeń całkowitej homocysteiny (tHcy, total homocysteine), kwasu foliowego oraz witaminy B12 u chorych kobiet z nadczynnością tarczycy przed i po leczeniu. Materiał i metody: Badaniu poddano 30 pacjentek z nadczynnością tarczycy oraz grupę kontrolną 30 zdrowych premenopauzalnych kobiet. Grupa z nadczynnością tarczycy badana była 2-krotnie, przed leczeniem oraz po uzyskaniu eutyreozy. Oznaczano stężenia osoczowe homocysteiny, kwasu foliowego, witaminy B12 oraz tyreotropiny (TSH, thyroid stimulating hormone), wolnej tyroksyny (fT4) i wolnej trójjodotyroniny (fT3). Wyniki: W grupie z nadczynnością tarczycy stężenie tHcy było istotnie niższe w porównaniu z grupą kontrolną. Stężenie kwasu foliowego było znamiennie wyższe, a witaminy B12 niższe w grupie kobiet z nadczynnością. Po leczeniu tyreostatykami stężenie tHcy istotnie wzrosło, a kwasu foliowego obniżyło się. Stężenie witaminy B12 pozostało niezmienione. Analiza jednoczynnikowa w grupie z nadczynnością tarczycy wykazała, że stężenie tHcy istotnie ujemnie korelowało tylko ze stężeniem fT3. Wnioski: Obniżone stężenie homocysteiny w nadczynności tarczycy może być wyjaśnione wpływem hormonów tarczycy. Wysokie stężenia kwasu foliowego tylko częściowo odpowiadają za te zmiany

Aktywność tkanki tłuszczowej w powiązaniu z nadwagą i otyłością

Introduction: Obesity is associated with a number of diseases resulting from the excessive amount of adipose tissue. The aim of this study was to investigate the correlation between the quantity of adipose tissue and the prevalence of metabolic disturbances, and the concentration of adipokines and proinflammatory cytokines in obese or overweight patients. Material and methods: Fifty-five middle-aged subjects with body mass index (BMI) > 25 kg/m2 took part in this study. Twenty-three healthy people with normal BMI formed the control group. Twenty-one people from the study group were on a low-calorie diet. All subjects underwent anthropometric assessment, laboratory investigations, and blood-pressure examination. Results: Patients with obesity or overweight, in comparison to those with normal BMI, showed insulin resistance and a higher concentration of high sensitivity C-reactive protein (hs-CRP), plasminogen activator inhibitor 1 (PAI-1), and interleukin 6 (Il-6). The concentration of adiponectin was significantly lower in this group. The patients on the low-calorie diet had significantly lower concentrations of leptin when compared to other obese people; moreover, a trend towards decreased hs-CRP concentration was seen. A significant positive correlation between leptin and hs-CRP was observed. The serum concentration of adiponectin was inversely correlated with that of TNF-α, IL-6, hs-CRP, and PAI-1. Conclusions: The results of this study may suggest the beneficial impact of a low-calorie diet on the slowing down of inflammatory processes. The observed negative correlation between the concentrations of adiponectin and inflammatory cytokines may confirm the anti-inflammatory activity of this adipokine. (Pol J Endocrinol 2010; 61 (2): 160-168)Wstęp: Otyłość wiąże się z nadmiernym gromadzeniem tkanki tłuszczowej i w konsekwencji prowadzi do wielu poważnych stanów chorobowych. Celem pracy było zbadanie związku pomiędzy ilością tkanki tłuszczowej a występowaniem powikłań metabolicznych, stężeniem adipokin oraz cytokin prozapalnych u osób z nadwagą lub otyłością. Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 55 osób w średnim wieku ze wskaźnikiem masy ciała (BMI, body mass index) poniżej 25 kg/m2. Grupę kontrolną stanowiły 23 zdrowe osoby z BMI w granicach normy. Dietę niskokaloryczną stosowało 21 osób spośród grupy badanej. U wszystkich osób wykonano pomiary antropometryczne, badania biochemiczne oraz pomiar ciśnienia tętniczego. Wyniki: U pacjentów z nadwagą lub otyłością stwierdzono cechy insulinooporności, podwyższone stężenia wysoko czułego białka C-reaktywnego (hs-CRP, high sensitivity C-reactive protein), inhibitora aktywatora plasminogenu 1 (PAI-1, plasminogen activator inhibitor 1) oraz interleukiny 6 (IL-6, interleukin 6) w porównaniu z osobami z prawidłową masą ciała. Stężenie adiponektyny było znacząco niższe w grupie z nadwagą i otyłością. Otyli pacjenci stosujący dietę niskokaloryczną mieli znacząco niższe stężenia leptyny oraz wykazywali tendencję do niższych wartości hs-CRP, w porównaniu z pozostałymi osobami z nadwagą lub otyłością. W badanu stwierdzono dodatnią korelację pomiędzy stężeniem leptyny i hs-CRP, natomiast stężenie adiponektyny ujemnie korelowało z TNF-α, IL-6, hs-CRP oraz PAI-1. Wnioski: Uzyskane wyniki sugerują pozytywny wpływ zastosowania diety niskokalorycznej na zmniejszenie przewlekłego stanu zapalnego u osób z nadwagą czy otyłością. Obserwowana ujemna korelacja pomiędzy adiponektyną a cytokinami prozaplanymi potwierdza jej przeciwzapalane właściwości. (Endokrynol Pol 2010; 61 (2): 160-168

Niedobór witaminy D w przeważająco miejskiej populacji dorosłych z Województwa Pomorskiego w miesiącach zimowych

Introduction: Vitamin D is vital in the regulation of the calcium-phosphate metabolism, has a direct impact on the musculoskeletal system, and also affects numerous other systems. Widespread vitamin D deficiency and its detrimental effect on health have been reported globally. Data concerning vitamin D status in Polish adult population is scarce.Material and methods: Ambulatory patients of an outpatient clinic in Gdańsk were included in the study. Serum concentrations of 25(OH) D, parathyroid hormone (PTH), alkaline phosphatase (ALP), calcium and phosphorus were determined. In a questionnaire declared UVB exposure, dietary vitamin D and calcium intake, and health status of the subjects were assessed. Non- and parametric tests, logistic regression and population attributable risk were applied in data analysis.Results: 448 adults were examined from February to mid-April 2012, 305 women and 143 men, aged 19 to 86 (mean 46.3 ± 14.9 years). Mean 25-hydroxyvitamin D concentration was 14.3 ± 6.6 ng/mL. 84.4% of subjects were vitamin D deficient (25(OH)D < 20 ng/mL); 13.2% presented insufficient (20–30 ng/mL), and 2.5% (or 11 subjects) sufficient 25(OH)D concentrations. Significantly higher 25(OH)D concentrations were found in subjects who reported more UVB exposure, supplemented vitamin D orally and those who declared more physical activity. 21% of subjects had elevated serum PTH concentration (i.e. > 62 pg/mL); mean parathormone was 48.6 ± 25.2 pg/mL. A linear correlation was found between the logarithm of PTH and logarithm of 25(OH)D concentrations (r = –0.21, p < 0.001).Conclusions: Results obtained here demonstrate the necessity of implementing a monitoring and prophylaxis programme of vitamin D deficiency in Poland. (Endokrynol Pol 2014; 65 (2): 105–113)Wstęp: Witamina D pełni ważną funkcję w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej, ma bezpośredni wpływ na układ mięśniowo-szkieletowy, a także oddziałuje na liczne, inne układy organizmu. Niedobór witaminy D i jego negatywny wpływ na stan zdrowia były i są wykazywane na całym świecie. Niewiele jest danych mówiących o stanie zaopatrzenia w witaminę D osób dorosłych z populacji polskiej.Materiał i metody: Do badania zrekrutowano osoby korzystające z ambulatoryjnych usług zakładu opieki zdrowotnej w Gdańsku, u których oznaczono surowicze stężenia 25(OH)D, parathormonu (PTH), fosfatazy alkalicznej (ALP), wapnia i fosforu. W kwestionariuszu oceniono ekspozycję na UVB, nawyki dietetyczne w zakresie podaży witaminy D i wapnia oraz stan zdrowia. Dane przeanalizowano za pomocą parametrycznych i nieparametrycznych testów statystycznych, logistycznej regresji i ryzyka przypisanego populacji (population attributable risk).Wyniki: Od lutego do połowy kwietnia 2012 roku przebadano 448 dorosłych: 305 kobiet i 143 mężczyzn w wieku 19–86 lat (średnia 46,3 ± 14,9 lat). Średnie stężenie 25-hydroksy-witaminy D wyniosło 14,3 ± 6,6 ng/ml; 84,4% badanych miało niedobór witaminy D (25(OH) D < 20 ng/ml); 13,2% niedostateczne stężenie (20–30 ng/ml), a 2,5% (tj. 11 probantów) prawidłowe stężenie 25(OH)D. Istotnie wyższe stężenia 25(OH)D wykazano dla uczestników, którzy: przyjmowali preparaty witaminy D, mieli większą ekspozycję na promieniowanie UVB (opalanie na słońcu lub w solarium), a także podawali większą aktywność fizyczną. 21% probantów miało podwyższone (> 62 pg/ml) stężenie PTH przy wartości średniej dla wszystkich badanych 48.6 ± 25.2 pg/ml. Stwierdzono liniową zależność między logarytmem parathormonu a logarytmem 25(OH)D (r = –0.21, p < 0,001).Wnioski: Otrzymane wyniki wskazują na konieczność opracowania programu monitoringu i profilaktyki hipowitaminozy D w Polsce. (Endokrynol Pol 2014; 65 (2): 105–113

When you hear hooves, you should look for... zebras

Not required for Clinical Vignette