Ansa pancreatica. Review of the literature

Ansa pancreatica is a reversed S-shaped pancreatic duct arising from the main pancreatic duct of Wirsung and ending at or near the minor duodenal papilla. Described for the first time in 1961, it is a rare anatomic variant of the pancreatic ducts system and is characterized by the absence of the accessory duct of Santorini. It probably serves as a counter measure after the accessory duct obliteration, in order to maintain sufficient pancreatic juice drainage. The literature concerning ansa pancreatica seems to be rather poor, compared to other anatomic variants and congenital anomalies of the pancreatic ducts. We tried to define the ansa pancreatica incidence among general population and highlight the possible differences between different populations, and to define its possible correlation with pancreatitis. The existing data correlate ansa pancreatica with recurrent acute pancreatitis and pancreatitis in alcoholics. Despite the lack of extended data, ansa pancreatica is a rare anatomic variant, proven to play an important role in certain clinical conditions

Ανατομικές παραλλαγές και συγγενείς διαμαρτίες παγκρεατικών πόρων

Οι συγγενείς διαμαρτίες και οι ανατομικές παραλλαγές των παγκρεατικών πόρων χωρίζονται γενικά σε τρεις κατηγορίες: α) σε παραλλαγές οφειλόμενες στη διαδικασία συγχώνευσης των δύο παγκρεατικών εκβλαστημάτων, β) παραλλαγές οφειλόμενες στη μετανάστευση παγκρεατικού παρεγχύματος και γ) παραλλαγές ενδοπαγκρεατικής διαμόρφωσης – πορείας των παγκρεατικών πόρων (διπλασιασμός κ.α.). Συχνά είναι ασυμπτωματικές και η ανάδειξή τους προκυπτει ως τυχαίο εύρημα σε απεικονιστικές εξετάσεις ασθενών που διερευνώνται για κάποια άσχετη αιτία. Ως εκ τούτου είναι πρακτικά αδύνατος ο ακριβής υπολογισμός της επίπτωσής τους στο γενικό πληθυσμό. Παρ΄όλα αυτά, τέτοιου είδους παραλλαγές απαντώνται κατά τη διαγνωστική διαδικασία αρκετών ασθενών με χολοπαγκρεατικές νόσους. Μετά από την ανασκόπηση της ογκώδους βιβλιογραφίας, προκύπτει ότι κάποιες από αυτές τις παραλλαγές – διαμαρτίες συνδέονται ευθέως με την ανάπτυξη νοσηρών οντοτήτων του παγκρεατοχολικού συσήματος και η ύπαρξη τους αποτελεί αφ΄εαυτώ αιτία ανάπτυξης των νόσων αυτών. Κάποιες άλλες παραλλαγές αποτελούν ισχυρό παράγοντα κινδύνου εμφάνισης νόσων, των οποίων όμως η εμφάνιση φαίνεται να προκαλείται με την ταυτόχρονη παρουσία γονιδιακών μεταλλάξεων. Από την άλλη, συγκεκριμένες παραλλαγές κατατάσσονται ως αθώες, αφού ο κίνδυνος ανάπτυξης χολοπαγκρεατικών νόσων στους ασθενείς αυτούς δε φαίνεται να διαφέρει με το γενικό πληθυσμό. Τέλος, σημαντικό στοιχείο είναι η απουσία ενός κοινώς αποδεκτού συστήματος ταξινόμησης και κατηγοριοποίησης συγγενών διαμαρτιών και παραλλαγών των παγκρεατικών πορων, που θα βοηθούσε στην καλύτερη καταγραφή δεδομένων και στην πιο ασφαλή εξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά με τη συσχέτιση τους με τις χολοπαγκρεατικές νόσους.Congenital anomalies and anatomic variants of the pancreatic ductal system are generally divided into three groups: a) caused during the fusion process of the two pancreatic buds (fusion-related), b) caused by migration of the pancreatic tissue (migration related) and c) variants of intrapancreatic ducts configuration – course (i.e. duplication). Most of the times, such conditions are asymptomatic and they are detected incidentally, during diagnostic evaluation of patients with unrelated conditions. As a result, the precise incidence of them cannot be estimated in the general population. However, these conditions tend to be recognized in many patients suffering from pancreaticobiliary diseases. After a thorough review of the extended medical literature on the topic, it stands out that some of these congenital anomalies and anatomic variants are directly connected to certain pancreaticobiliary diseases. Not only that, but their existence solely can be the cause of the manifestation of such diseases. Other anomalies – variants seem to be significant risk factors for the development of pancreaticobiliary diseases, but only if certain genetic mutations exist. On the other hand, there are a few anatomic variants that are considered ‘innocent’ and do not predispose to certain conditions, compared to general population. As a conclusion, it is very important to highlight the fact that there is no generally accepted and followed system of classification for such anatomic abnormalities concerning the pancreatic ducts. As a result, the data about these patients are heterogenous, leading many times to inaccurate or ambiguous results about the correlation with pancreaticobiliary pathology