روش‌شناسی محمدبن زکریای رازی در دانش گیاه‌شناسی

Introduction: Muslim’s botanists presented sporadic and irregular information frequently. Razi is one of the most prominent pioneers in the field of botanical knowledge. In this article is tried to prove the hypothesis that Muslim’s botanists had a special view in their studies. Method: Research Method is a comparative describtion with the analysis of results. In this method, first the scattered information is collected in the works, after that is drawn the classes, morphology and ecology of plants, finally, by matching this information with new knowledge, razi’s method has evaluated and analyzed. Result: Razi’s method was direct examination in Botany’ Environment. He has provided a detailed description of organisms and suitable habitats for plants by direct observation and experiment. He registered this information regularly and accurately so he followed each plant with the details as a scientific method to study the plant. Conclusion: Razi’s method is compatible with the new botanical scientific method. A specified description of criteria and the terminology of his works have been cited. But he is not focused on the plant’s physiology and it is his only weakpoint.مقدمه: گیاه‏شناسان مسلمان، در آثار خود، به صورت پراکنده و نامنظم، اطلاعات فراوانی ارائه داده‌اند. با توجه به این‌که در تمدن اسلامی، رازی، یکی از برجسته‌ترین پیشگامان عرصه دانش گیاه‌شناسی می‌باشد، در این مقاله، برای اثبات این فرضیه که گیاه‌شناسان مسلمان، روشی خاص و منحصر به فرد در مطالعات گیاه‌شناسی داشته‌اند، آثار شاخص او، الحاوی فی الطب، المنصوری فی الطب و منافع الاغذیه مورد مطالعه قرار گرفته است. روش: روش پژوهش، توصیف تطبیقی با تحلیل نتایج است. در این روش، ابتدا اطلاعات پراکنده در این آثار جمع‌آوری، سپس طبقات‌، ریخت‌شناسی و اکولوژی گیاهان ترسیم شده است، نهایتاً با تطبیق این اطلاعات با دانش جدید، روش رازی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: روش رازی، بررسی مستقیم یک گیاه در محیط رویشی آن می‌باشد. او از طریق مشاهده مستقیم و تجربی، توصیف دقیقی از اندام‌ها و زیست‌گاه‌های مناسب گیاهان ارائه داده است. ثبت دقیق و منظّم این اطلاعات، تؤام با جزئیات در ذیل هر گیاه، پایان بخش روش علمی او در گیاه‌شناسی است. نتیجه‌گیری: روش رازی قابل تطبیق با روش گیاه‌شناسی نوین است. روش علمی، معیارهای مشخص توصیفی و اصطلاحات تخصصی آثار او، در متون گیاه‌شناسی اسلامی، مورد استناد بوده است. تنها نقطه ضعف، عدم پرداختن به مباحث فیزیولوژی گیاهی است

اصول و تکنیک‌های شکافتن چشم در جراحی دوره اسلامی (از قرن دوم تا دوازدهم هجری)

Surgery is a specialized and important branch of Persian Medicine from third to twelfth A.H. because of the delicacy and sensitivity of eye surgery. So this field is needed to know with lots of expertises and clinical experiences. So some proven principles and techniques can be drawn by examining the writings in the field of eye surgery in the Persian medicine. That laws have been proven and accepted by the majority ophthalmic surgeons. The main objective of this research is extraction of this principles and techniques. Methodology is descriptive - analytical method, based on the collected information from the basic texts of eye surgical, and drawn with inductive method in extensive specified time, principles and techniques of this knowledge. According to this important principles of ophthalmologists for differential diagnosis Criteria have been listed below: appearance, place the rise, due to illness, precaution stop the bleeding, suturing and use of singular and composite herbal medicines. The first pillar in the main techniques in surgery was survey tools and the incision width down by strip and without strip. Admittedly, in a final conclusion, 2 to 5 A.H has been a brilliant period in the eye surgery with incision method. After this period, with the decline of Islamic civilization in all aspects, this knowledge was also stagnated. Most sources have been description and summarization base texts from this knowledge, such as: Al-havi fi al-tibb Razi, Kamil al-sina’at al-tibbiye Ali Ibn Abbas Ahwazi, Qanon fi al-tibb Avicenna and Chapter thirty Al-tasrif liman "ajaz" an al-talif Zahravi. Perhaps the most important reason have been lack of development of the means and change from the macroscopic to the microscopic thoes delayed both, in theory and practical evolution of this knowledge until the twentieth century and the arrival of modern medicine. Please cite this article as: Shariatpanahi, SM. (2015). Principles and techniques of surgical incision in the Ophthalmology in the Islamic period (From second to twelfth A.H). Med History J. 7(24): 69-108.دانش جراحی از شاخه‌های مهم و تخصصی طب دوره اسلامی از قرن سوم تا دوازدهم هجری است. بخش جراحی‌های چشم نیز به دلیل ظرافت و حساسیت زیاد اندام‌هایش، نیاز به شناخت، تخصص و تجربه بالینی زیادی دارد. با بررسی تألیفات در حوزه جراحی‌های چشمی در طب دوره اسلامی، برخی اصول و تکنیک‌های ثابت قابل ترسیم است که به صورت قوانین ثابت مورد پذیرش و استفاده اکثر جراحان چشم‌پزشک بوده است. استخراج این اصول و تکنیک‌ها، هدف اصلی این تحقیق است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و بر اساس جمع‌آوری اطلاعات از متون پایه دانش جراحی اندام چشم است و با روش استقرایی اصول و تکنیک‌های اصلی این دانش در گسترده زمانی مشخص‌شده ترسیم شده است. بر این اساس، اصول مهم چشم‌پزشکان تشخیص افتراقی بر اساس معیارهای: شکل ظاهری، محل ظهور، علت بیماری، رعایت اصول احتیاطی، جلوگیری از خونریزی و بخیه‌زدن و استفاده از داروهای گیاهی مفرده و مرکبه بوده است. در جراحی نیز ابزارشناسی رکن اول و شکاف‌زدن عرضی با روش سَلخ‌کردن و بدون سلخ‌کردن، تکنیک‌های اصلی بوده است. در یک نتیجه‌گیری نهایی باید اذعان کرد که قرن 2 تا 5 قمری دوره درخشان جراحی چشم با تکینک شکافتن بوده است، پس از این دوره همراه با افول همه‌جانبه تمدن اسلامی، این دانش نیز با رکود مواجه گشت و اغلب منابع تنها شرح و تلخیص متون پایه این دانش همچون الحاوی رازی، کامل‌الصناعه علی بن عباس اهوازی، قانون ابن سینا و فصل سی‌ام کتاب التصریف زهراوی است. شاید مهم‌ترین دلیل در این دانش عدم رشد ابزاری و عدم توسعه این دانش از حالت ماکروسکوپیک به میکروسکوپیک بوده است که هم در بعد نظری و هم عملی سیر تکاملی این دانش را تا قرن بیستم و ورود پزشکی نوین به تأخیر انداخته است

Surgical Principles and Techniques with the Cautrise Methods in Ophthalmology in Islamic Period (from 3-12 AH)

مقدمه: دانش جراحی یکی از فرازهای مهم طب سنتی دوره اسلامی است. در میان اندام‌های مختلف، بخش جراحی اندام چشم، به دلیل ظرافت و حساسیت زیاد، نیاز به شناخت، تخصص و تجربه بالینی زیادی داشته است. با بررسی تألیفات در این حوزه، اصول ثابتی قابل ترسیم است که به صورت قوانین مشخص، مورد پذیرش و استفاده اکثر جراحان این دوره قرار داشته است. استخراج این اصول، اولین موضوع و بررسی تکنیک‌های جراحی چشم با روش داغ‌کردن نیز، موضوع دوم این تحقیق است. روش: روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوای متون اصلی دانش جراحی دوره اسلامی است. بر این اساس، آثار برجسته این حوزه بررسی محتوایی شده‌اند و دیدگاه‌های این افراد در زمینه روش داغ‌کردن چشم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت با روش استقرایی اصول و تکنیک‌های ثابت در این حوزه مشخص شده است. یافته‌ها: این تحقیق، مؤید این فرضیه است که جراحان دوره اسلامی، شناختی واضح و متمایز از انواع بیماری‌های پدیدآمده در چشم داشته‌اند. در طول این بازه زمانی، اصول و تکنیک‌های رایجی در سرتاسر جهان اسلام، از اندلس در غرب تا هند در شرق رواج داشته است. بحث و نتیجه‌گیری: تشخیص افتراقی بر اساس معیارهای: شکل ظاهری، محل ظهور، علت بیماری، رعایت اصول احتیاطی در نتیجه تجربه بالینی، زمان‌بندی مناسب جهت درمان به موقع، شناخت تخصصی از انواع داغه‌های مورد نیاز هر بیماری و تکنیک استعمال هر کدام، اصول ضروری این روش درمانی برای هر چشم‌پزشک است. تکنیک‌های جراحان نیز شامل داغ‌کردن با استفاده از داغه سوزنی، زیتونی، هلالی و عدسی شکل بوده است. جراح برای استفاده از هریک از داغه‌ها، تکنیک خاصی را رعایت می‌کرده است تا میزان ریسک آسیب‌دیدگی چشم به حداقل کاهش یابد.Background: Surgical knowledge is one of the most important passages of Traditional medicine in Islamic period. Among the different organs, eye surgery, an elegance and high sensitivity field, that needs to more expertise and clinical experience. It seems that it can be drawn permanent principles and certain rules, has been accepted and used by most surgeons in this period by review of traditional reference books. This study reveals these principles and evaluates the surgical techniques of eye surgery in Traditional medicine. Method: Research method is qualitative content analysis of original texts of surgery in Islamic period. Accordingly, it is searched content of the outstanding works in this field, also their views on the principles and techniques is analyzed in the Cauterized of eye. Finally, with the inductive method, was specified constat Principles and techniques in the field. Results: This hypothesis is confirmed the surgens of Islamic period, have had the Clear and distinct understanding of a variety of head diseases. During this period, the common principles and techniques has spread throughout the Islamic world, from Andalusia in the West to India in the East. Discussion & Conclusion: The differential diagnosis according to the criteria same as appearance, position, reason of illness, observance the precautionary principle, as a result of the clinical experience, schedule for treatment, specialized knowledge of species, cicatrix, required for each illness, techniques, and essential principles in the process of management were noticed. Surgical techniques have also been included such as cauterize with needle, olive, arches and lens shape Cicatrix. Also surgeon has observed special techniques for using either one Cicatrix to minimize the risk of eye injury

اصول و تکنیک‌های جراحی اورام در طب دوره اسلامی (از قرن سوم هجری تا دوازدهم هجری)

Background: Among the multiple branches of the medicine of Islamic era, surgical knowledge, has not been reviewed Accurate and comprehensive. The importance of this research is an effort to provide a clear picture of the most important achievements in the field of this science, in the Islamic period. For this purpose, It should be drawn and fixed the general framework of this knowledge from the beginning of writing the independent Books in medicine in Islamic era which was drawn from third century to the beginning of modern medicine, the twelfth century AD. So this framework, is studied independently in both permanent principles and techniques of surgeons. Methods: The method of research is qualitative with analysis the main text of surgery in the Islamic period. Accordingly, the works of this period, It was checked the reliable and available references, such as Al-Hawi fi Tibb-Razi, qanon Ibn Sina, AL-TASRIF Zahravi to less famous books, such as Fosul Qadiri. At the same time, In terms of time as well, the starting point OF study was a book of Ferdus al-hikmeh and end point of study, book was khazaen al-moluk. Then these datas have been analyzed the views of the people in the field of surgery of tumor. Eventually has been tried with Inductive method to be determined the principles and proven techniques in this field. Results: The findings show that there has been some accepted and proven principles and techniques at this juncture from the east to the west in the Muslim world. The first principle, have been diagnosis Proper place of tumor, according to the location and content. Other principle has been determine the exact location of Surgery, precaution, stop the bleeding and suturing techniques tumor was the other principle of surgery. Surgical techniques of tumor include three general methods which have been split and cut. Techniques of Split include vertical slot (top-down), width gap, gap without lifting, Split with cauterize technique, Crescent and cross technique. Cutting also had been by removing the skin and techniques of cut off tonsils and tumor from throat. Also in some limited cases, for the treatment cauterize is used. One of the main principles of a surgeon in Islamic period has been specialized knowledge with a variety of necessary surgical tools. Specialized tools in this type of surgery include: Cicatrix; hook types; scalpel; Scissors; exam bars and Pliers. Conclusion: Much of the principles and techniques of surgery of tumor, provided in the medical reference from third to six century AH And from the seventh to the thirteenth century enter the modern medicine to the world of Islam. Almost all the major sources, are repeated comments from earlier source, without critical review and provide any innovation and basically there has not been attempt to push the boundaries of knowledge. So it has been written a Brief descriptions of reference works such as the qanon Ibn Sina. Perhaps the main factor is the overall weakness of Islamic civilization and the subsequent, decline of the educational system of medicine is based on empirical observation, on the other hand, Lack of technology and prevented Microscopic growth this knowledge and build new tools.مقدمه: در میان شعبه‌های متعدد طب دوره اسلامی، دانش جراحی کم‌تر مورد بررسی دقیق و همه‌جانبه قرار گرفته است. اهمیت این پژوهش، کوشش جهت ارائه تصویری روشن‌تر از دستاوردهای مهم و تأثیرگذار، در حیطه این علم، در دوره اسلامی بوده است. به این منظور، باید چارچوب ثابت و کلی این دانش، از آغاز تألیف کتب مستقل در طب دوره اسلامی، قرن سوم تا آغاز طب نوین، قرن دوازدهم هجری قمری ترسیم می‌شد، لذا این چارچوب، در دو بُعد اصول و تکنیک‌های ثابت جراحان، به طور مستقل بررسی شده است. روش: روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوای متون اصلی دانش جراحی دوره اسلامی است. بر این اساس، آثار این دوره زمانی، از شناخته‌شده و تأثیرگذارترین کتب، همچون «الحاوی فی الطب» رازی، «قانون» ابن سینا، «التصریف» زهراوی تا کتب گمنام‌تری، همچون «فصول ‌الاعراض» قادری بررسی محتوایی شده‌اند، در عین حال از لحاظ زمانی نیز، نقطه آغاز تحقیق کتاب «فردوس الحکمه» و نقطه پایان تحقیق نیز، کتاب «خزائن الملوک» شمس‌الدین احمد بوده است و دیدگاه‌های این افراد در زمینه جراحی ورم‌ها، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت با روش استقرایی سعی شده است که اصول و تکنیک‌های ثابت در این حوزه مشخص شود. یافته‌ها: یافته‌ها حاکی است که برخی اصول و تکنیک‌های ثابت در این مقطع زمانی از شرق تا غرب جهان اسلام مورد پذیرش و متداول بوده است. اصل اول، تشخیص صحیح انواع اورام، بر اساس معیار مکان و محتوای ورم بوده است. تعیین محل دقیق جراحی، رعایت اصول احتیاطی، روش‌های جلوگیری از خونریزی و بخیه‌زدن از اصول دیگر جراحی اورام بوده است. تکنیک‌های جراحی اورام نیز شامل: سه روش کلی شکافتن، قطع‌کردن و داغ‌کردن بوده است. شکافتن شامل تکنیک‌های شکاف عمودی (از بالا به پایین)، شکاف عرضی، شکاف بدون کَشط‌کردن، شکافتن با تکنیک داغ‌زدن، تکنیک هلالی و تکنیک چلیپایی بوده است. قطع‌کردن نیز به روش سَلخ‌کردن و تکنیک قطع‌کردن لوزه‌ها و ورم‌های حلق بوده است. در مواردی محدود نیز، برای درمان، از داغ‌کردن استفاده شده است. آشنایی تخصصی با انواع ابزارهای جراحی مورد نیاز، یکی از اصلی‌ترین اصول هر جراحی در طب دوره اسلامی است. ابزارهای تخصصی این نوع جراحی شامل داغه، انواع قلاب‌ها، نیشترها، قیچی، میل آزمایش و انبر است. نتیجه‌گیری: بخش عمده اصول و تکنیک‌های درمانی در حوزه جراحی اورام، در متون شاخص طبی قرن 3 تا 6 هجری قمری ارائه شده است و از قرن هفتم تا قرن سیزدهم که طب نوین وارد جهان اسلام شده، تقریباً بخش عمده منابع تکرار نظریات منابع پیشین بدون بررسی انتقادی و ارائه هر گونه نوآوری است و اساساً تلاشی نیز برای جلوبردن مرزهای این دانش انجام نشده است که شاهد آن شرح خلاصه گونه آثار مرجعی همچون «قانون» ابن سیناست. شاید علت اصلی را باید اولاً در ضعف همه‌جانبه تمدن اسلامی و متعاقبش، افول نظام آموزش طب متکی بر مشاهده تجربی دانست و از طرف دیگر کمبودهای تکنولوژیکی و فنی مانع رشد بعد میکروسکوپیک این دانش و به تبع آن ساخت ابزارهای جدید و مناسب‌ترین شده است

Research in Oral Diseases in Surgery Islamic era According to the book ibn-quff the al-omdat fi al-jirahat

در میان شعبه‌های متعدد طب دوره اسلامی، جراحی نیاز به تخصص، تجربه و دقت بسیار بالایی دارد. هدف از این پژوهش، یافتن اصول و تکنیک‌های مورداستفاده ابن قف، یکی از برجسته‌ترین جراحان دوره اسلامی، در کتاب «العمده فی الجراحة» بوده است. این کتاب به نوعی آخرین تألیف روشمند و اصیل در این حوزه بوده که بازتاب‌دهنده میراث شکوهمند جراحان سرزمین‌های اسلامی است و بررسی آن شمایی جامع و کلی از اصول و تکنیک‌های منحصر به فرد جراحان را به نمایش می‌گذارد. روش پژوهش نیز توصیفی با تحلیل اطلاعات است. نتایج تحقیق مؤید این نکته است که تکیه بر تجربه شخصی، دقت احتیاطی بالا، شناخت دقیق از ابزارهای جراحی، رعایت تناسب میان میزان درد و رنج فرایند درمانی و ریسک کم‌تر از اصول اساسی جراحی در این کتاب است. اصول دیگر او نیز تشخیص متمایز و صحیح مکان بیماری‌ها، توصیف ابزارهای تخصصی، رعایت اصول احتیاطی، بخیه‌زدن، جلوگیری از خونریزی با روش داغ‌کردن غیر مستقیم با آتش (کی بالنار)، روغن (کی بالسمن) یا داغ‌کردن مستقیم یا قرقره‌کردن ادویه مرکبه، ضد عفونی و مرهم‌گزاری، جرم‌گیری (تراشیدن سطح دندان) و شکسته‌بندی موضع بدون زخم یا همراه زخم بوده است. تکنیک‌های ویژه او نیز شامل شکاف‌زدن عرضی بدون کشط یا با کشط‌کردن، کشیدن دندان (قلع) با تکنیک شکافتن، قطع‌کردن با تکنیک کشط‌کردن، داغ‌کردن مستقیم و غیر مستقیم بوده است.The aim of this study was to provide a clear picture of the principles and foundations of diagnostic and treatment of ibn-quff with the surgical technique in oral and dental diseases based on the al-omdat fi al-jirahat. This book is one of the most important scientific collections of Surgical in Islamic period and represents the culmination of the progress of Islamic surgeons in this knowledge. The research method is descriptive with information analysis. The research results suggest that relying on personal experience, high precaution, accurate knowledge of surgical instruments, the proportion between the amount of pain and the suffering of the therapeutic process and the risk less than the basic principles of surgery in this book. His principles also recognize the distinctive and correct location of diseases, describe specialized tools, adhere to precautionary principles, prevent bleeding, suturing, disinfecting, and bleaching. His special techniques include: Slit without lifting or lifting, Avoid bleeding by indirect heating with fire, Oil or cool off straight away or spitting compound spices, Tooth extraction with split technique and scaling (shaving of the tooth surface) and fracture without wounds or wounds, Orthodontics

تاریخ ریخت‌شناسی اندام برگ در دانش گیاه‌شناسی ایران اسلامی (از سده سوم تا پنجم هجری)

This study examines the history of organ morphology of leaves in the third century to fifth century AD and includes from Iraq to Transoxiana and Achievements and innovations of this knowledge checks. This historical period is divided into two periods: the formation and development and in each period there are two approaches also. Two approaches: Plant -Pharmacology and lexical, shape the formation of period and two approaches: plant- pharmacological and natural philosophy also are the Efflorescence and peak of this knowledge. Data obtained in this study in terms of limb morphology leaves the main criteria: size, color, odor, taste, and surface, edge, arranged on the stem and the leaf lamina as many morphological criteria are applicable in today's knowledge and the final part of the Islamic of Iran has set up.این تحقیق به بررسی تاریخ ریخت‌شناسی اندام برگ در ایران اسلامی از سده سوم تا پنجم هجری با تاکید بر دستاوردها و نوآوری های آن می پردازد. از لحاظ تاریخ گیاه شناسی، این مقطع زمانی را می توان به دو مرحله شکل‌گیری و شکوفایی تقسیم کرد. این تحقیق در مرحله اوّل غالبا مبتنی است بر کتاب النبات ابوحنیفه دینوری و الحاوی رازی و در ورحله دوم غالبا مبتنی است بر قانون ابن سینا و صیدنه بیرونی. نتایج حاصل‌ از این تحقیق از لحاظ معیارهای اصلی ریخت‌شناسی اندام برگ: اندازه، رنگ، بو و طعم، سطح، حاشیه، آرایش بر روی ساقه و شکل پهنک تا حد بسیاری با معیارهای ریخت‌شناسی برگ در دانش امروزی گیاه شناسی قابل تطبیق است و بر همین مبنا می توان به چارچوب کلّی گیاه شناسی ایرانی دست یافت

بیماری‌های مری از دیدگاه طب ایرانی و طب نوین

Background and Aim: From the viewpoint of Persian medicine, many diseases may be caused by foods, drinks and digestive system malfunctions and esophagus has an important role in this regard as the passage for food passing. As we know there is no comparative studies on esophageal diseases in traditional and modern medicine, the aim of this article is to examine the possibility of adapting their definitions and their etiology in both traditional and modern medicine schools so with combination of these two, we could achieve some better ways to treat esophageal diseases. Materials and Methods: This is library research and a study of definitions, symptoms, etiology and therapies of esophagus diseases in valid texts of Persian medicine from the third to the thirteenth century has focused on the coincidences between traditional and modern medcine in esophageal diseases as good as possible. Findings: It was found in this research that 7 diseases were stated for esophagus in traditional medical texts, which are the basis for their treatment is to remove the reasons of the diseases and in addition to oral therapy, the use of other therapeutic methods of traditional medicine such as lifestyle modification, topical use of drugs, handworks also recommend that some of these do not have a place in modern medicine. Conclusion: Studying the texts of traditional and modern medicine about esophagus diseases shows that some of these diseases were stated in both traditional and modern medicine and there are some similarities in terms of etiology as well as definitions and better treatment may be obtained using both medical schools. Therefore, more studies are needed to express esophagus disease etiology in traditional and modern medicine and proving the effect of different traditional treatments.   Please cite this article as: Dehghani Tafti L, Shariatpanahi SM, Feyzabadi Z, Hosseini Abrishami M. Esophagus Diseases from the Viewpoint of Persianmedicine and Modern Medicine. Med Hist J 2017; 9(31): 95-107.زمینه و هدف: طب ایرانی بسیاری از بیماری‌ها را به نوعی ناشی از اغذیه، اختلالات و بیماری‌های سیستم گوارش دانسته و مری به عنوان مسلک عبور غذا، نقش مهمی در این زمینه دارد. با توجه به این‌که تاکنون هیچ مطالعه تطبیقی در باب بیماری‌های مری در طب سنتی و نوین انجام نشده، هدف از این مقاله بررسی امکان تطبیق تعاریف و علت‌شناسی آن‌ها در دو مکتب طب سنتی و نوین می‌باشد تا با تلفیقی از این دو بتوان به راه‌کارهای مناسب‌تری در درمان بیماری‌های مری دست یافت. مواد و روش‌ها: این تحقیق یک مرور متون (کتابخانه‌ای) است که با بررسی تعاریف، علائم، سبب‌شناسی و درمان‌های بیماری‌های مری در متون معتبر طب ایرانی از قرن سوم تا سیزدهم به تناظر‏یابی بیماری‌های مری در طب رایج در حد امکان پرداخته است. یافته‌ها: در این پژوهش، مشخص گردید که هفت بیماری در متون طب سنتی برای مری مطرح گردیده که اساس درمان آن‌ها بر رفع سبب بیماری بوده و علاوه بر درمان دارویی خوراکی به استفاده از دیگر روش‌های درمانی طب سنتی، مانند اصلاح سبک زندگی، مصرف موضعی دارو، اعمال یداوی نیز توصیه شده که برخی از این‌ها در طب نوین جایگاهی ندارد. نتیجه‌گیری: با بررسی متون طب سنتی و نوین در مبحث بیماری‌های مری به نظر می‌رسد که تعدادی از این امراض در تعاریف و سبب‌شناسی متناظر بوده که با استفاده از هر دو مکتب طبی در درمان، می‌توان به نتایج بهتری دست یافت، لذا به نظر می‌رسد مطالعات گسترده‌تری برای تبیین سبب‌شناسی بیماری‌های مری در طب سنتی و نوین و اثبات اثربخشی انواع روش‌های درمانی طب سنتی ضروری است