Zakres orzekania w sprawach o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę – uwagi na tle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2019 r. (III CZP 105/18, BSN 2019, nr 4, s. 8)

The purpose of this study is to analyze legal issues related to the scope of adjudication in cases of pecuniary compensation for the harm suffered, especially in a situation in which the party objected that the injured party contributed to the damage, and in a situation in which the claim submitted in the lawsuit was of a lower amount than the potentially “adequate compensation”. The principle of ne eat iudex ultra petita partium means that the court may decide only on what is claimed submitted by the party requesting legal protection. The scope of the requested legal protection thus sets the boundaries of the subject of the decision. At the same time, the assumption that there should be complete agreement between the subject of the proceedings and the subject of the ruling, i.e. what covers the subject of the decision, should be considered correct. As a result, it must be recognized that there are a close relationship and interdependence between limiting the court with what is claimed and the subject matter of the dispute. In determining the claim, the plaintiff thus sets the boundaries of the subject of the dispute, and limiting the court with what is claimed is tantamount to limiting the subject of the dispute.Celem niniejszego opracowania jest analiza zagadnień prawnych związanych z zakresem orzekania w sprawach o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, zwłaszcza w sytuacji, w której strona podniosła zarzut przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody, a żądanie zgłoszone w pozwie obejmowało kwotę niższą od potencjalnie „odpowiedniego zadośćuczynienia”. Obowiązywanie zasady ne eat iudex ultra petita partium oznacza, że sąd może orzec wyłącznie o tym, co zostało objęte żądaniem przedstawionym przez podmiot występujący z wnioskiem o udzielenie ochrony prawnej. Niniejsza analiza prowadzi do wniosku, że zakres żądanej ochrony prawnej wyznacza granice przedmiotu rozstrzygnięcia. Jednocześnie za prawidłowe należy uznać założenie, że powinna istnieć całkowita zgodność między przedmiotem procesu a przedmiotem orzekania, tj. tym, co obejmuje przedmiot rozstrzygnięcia. W rezultacie należy stwierdzić, że istnieje ścisły związek i współzależność pomiędzy związaniem sądu granicami żądania a problematyką przedmiotu sporu. Określając żądanie, powód wyznacza więc granice przedmiotu sporu, a związanie sądu przedstawionym żądaniem jest równoznaczne ze związaniem przedmiotem sporu

Submission of the point of law which raises serious doubts in civil proceedings for the resolution by the Supreme Court

Instytucja pytań prawnych, prowadząca do związania sądu orzekającego w danej sprawie poglądem Sądu Najwyższego, zawartym w podjętej uchwale, jest wyjątkiem od konstytucyjnej zasady podległości sędziów tylko Konstytucji oraz ustawom (art. 178 ust. 1 Konstytucji RP). Przedstawienie zagadnienia prawnego budzącego poważne wątpliwości w sytuacji występujących w orzecznictwie różnych wykładni tego samego przepisu będzie uzasadnione wtedy, gdy w ocenie sądu odwoławczego za przyjęciem każdej z tych wykładni przemawiają doniosłe, przedstawione przez ten sąd argumenty prawne, a wyboru właściwej wykładni nie wyjaśnia ani dotychczasowe stanowisko judykatury, ani doktryna prawa. Zagadnienie przedstawione do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu w trybie art. 390 § 1 k.p.c. musi odpowiadać trzem podstawowym wymaganiom. Po pierwsze, zagadnienie to musi mieć charakter abstrakcyjny i dotyczyć wykładni przepisów prawa, niedopuszczalne jest bowiem przedstawienie Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego sprowadzającego się jedynie do pytania o sposób rozstrzygnięcia sprawy. Po drugie, zagadnienie to musi obejmować wątpliwość prawną, której wyjaśnienie jest niezbędne do rozpoznania środka odwoławczego, co oznacza, że dla skorzystania z uprawnienia przewidzianego w art. 390 § 1 k.p.c. konieczny jest związek między przedstawionym zagadnieniem prawnym a podjęciem decyzji co do istoty sprawy, na istnienie którego musi wskazywać jurydyczna spójność sformułowanego zagadnienia i jego uzasadnienia, a także nawiązanie w ogólnie postawionym pytaniu do stanu faktycznego sprawy. Po trzecie wreszcie, przedmiotem zagadnienia przedstawionego do rozstrzygnięcia musi być kwestia prawna budząca rzeczywiście poważne wątpliwości; w razie powstania zwykłych wątpliwości sąd drugiej instancji obowiązany jest rozwiązywać je we własnym zakresie. Samoistnej przesłanki wystąpienia z pytaniem prawnym nie stanowią natomiast ani waga zawierającego się w nim problemu, ani też rozbieżności w orzecznictwie i piśmiennictwie co do sposobu jego rozwiązania.The institution of questions of law, as a result of which the court ruling in the case is bound by the view of the Supreme Court expressed in its resolution, is an exception to the constitutional principle of subordination of judges solely to the Constitution and statues (Article 178, paragraph 1 of the Constitution of the Republic of Poland). The point of law which raises serious doubts because divergent interpretation of the same provision exist in the case-law could be submitted when in the opinion of the appellate court each of these interpretations can be adopted in view of its significant legal arguments, and neither the position of the jurisprudence nor the doctrine of law explains which interpretation should be chosen. The point of law submitted to the Supreme Court for resolution under Article 390(1) of the Code of Civil Procedure must meet three basic requirements. Firstly, the point of law must be of an abstract nature and concern the interpretation of legal provisions, as it is unacceptable to present to the Supreme Court a question of law simply to get an answer on how to settle the case. Secondly, the point of law needs to concern a legal doubt which needs to be clarified in order to examine the legal remedy; in other words, in order to use the right set forth in Article 390(1) of the CCP, a link must exist between the presented point of law and a decision to be made on the merits of the case, and such link needs to be demonstrated through the juridical consistency of the point of law formulated at the outset and the reasons thereto, and through the proper reference to the facts of the case in such generally defined question of law. Thirdly, the point of law to be resolved needs to concern a legal issue which raises serious doubts; if ordinary doubts arise, the court of second instance needs to settle them on its own. The significance of the issue or the discrepancies in the jurisprudence and literature regarding the ways of its resolutions are not per se independent premises for raising a question of law

The Scope of Adjudication in Cases of Pecuniary Compensation for the Harm Suffered – Comments in Light of the Resolution of the Supreme Court of 11 April 2019 (III CZP 105/18, BSN 2019, no. 4, p. 8)

The purpose of this study is to analyze legal issues related to the scope of adjudication in cases of pecuniary compensation for the harm suffered, especially in a situation in which the party objected that the injured party contributed to the damage, and in a situation in which the claim submitted in the lawsuit was of a lower amount than the potentially “adequate compensation”. The principle of ne eat iudex ultra petita partium means that the court may decide only on what is claimed submitted by the party requesting legal protection. The scope of the requested legal protection thus sets the boundaries of the subject of the decision. At the same time, the assumption that there should be complete agreement between the subject of the proceedings and the subject of the ruling, i.e. what covers the subject of the decision, should be considered correct. As a result, it must be recognized that there are a close relationship and interdependence between limiting the court with what is claimed and the subject matter of the dispute. In determining the claim, the plaintiff thus sets the boundaries of the subject of the dispute, and limiting the court with what is claimed is tantamount to limiting the subject of the dispute.Celem niniejszego opracowania jest analiza zagadnień prawnych związanych z zakresem orzekania w sprawach o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, zwłaszcza w sytuacji, w której strona podniosła zarzut przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody, a żądanie zgłoszone w pozwie obejmowało kwotę niższą od potencjalnie „odpowiedniego zadośćuczynienia”. Obowiązywanie zasady ne eat iudex ultra petita partium oznacza, że sąd może orzec wyłącznie o tym, co zostało objęte żądaniem przedstawionym przez podmiot występujący z wnioskiem o udzielenie ochrony prawnej. Niniejsza analiza prowadzi do wniosku, że zakres żądanej ochrony prawnej wyznacza granice przedmiotu rozstrzygnięcia. Jednocześnie za prawidłowe należy uznać założenie, że powinna istnieć całkowita zgodność między przedmiotem procesu a przedmiotem orzekania, tj. tym, co obejmuje przedmiot rozstrzygnięcia. W rezultacie należy stwierdzić, że istnieje ścisły związek i współzależność pomiędzy związaniem sądu granicami żądania a problematyką przedmiotu sporu. Określając żądanie, powód wyznacza więc granice przedmiotu sporu, a związanie sądu przedstawionym żądaniem jest równoznaczne ze związaniem przedmiotem sporu

Submission of the point of law which raises serious doubts in civil proceedings for the resolution by the Supreme Court

The institution of questions of law, as a result of which the court ruling in the case is bound by the view of the Supreme Court expressed in its resolution, is an exception to the constitutional principle of subordination of judges solely to the Constitution and statues (Article 178(1) of the Constitution of the Republic of Poland). The point of law which raises serious doubts because divergent interpretation of the same provision exist in the case-law could be submitted when in the opinion of the appellate court each of these interpretations can be adopted in view of its significant legal arguments, and neither the position of the jurisprudence nor the doctrine of law explains which interpretation should be chosen. The point of law submitted to the Supreme Court for resolution under Article 390(1) of the Code of Civil Procedure must meet three basic requirements. Firstly, the point of law must be of an abstract nature and concern the interpretation of legal provisions, as it is unacceptable to present to the Supreme Court a question of law simply to get an answer on how to settle the case. Secondly, the point of law needs to concern a legal doubt which needs to be clarified in order to examine the legal remedy; in other words, in order to use the right set forth in Article 390(1) of the CCP, a link must exist between the presented point of law and a decision to be made on the merits of the case, and such link needs to be demonstrated through the juridical consistency of the point of law formulated at the outset and the reasons thereto, and through the proper reference to the facts of the case in such generally defined question of law. Thirdly, the point of law to be resolved needs to concern a legal issue which raises serious doubts; if ordinary doubts arise, the court of second instance needs to settle them on its own. The significance of the issue or the discrepancies in the jurisprudence and literature regarding the ways of its resolutions are not per se independent premises for raising a question of law

Granice obowiązku informacyjnego notariusza przy sporządzaniu aktu notarialnego – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2019 r. (IV CSK 224/18)

Notariusz ponosi odpowiedzialność za wyrządzoną przez niego przy wykonywaniu czynności notarialnej szkodę zarówno wobec klienta, jak i osób trzecich, na podstawie art. 415 k.c., za niezachowanie należytej staranności (art. 49 u.p.n.), w sposób zawiniony, z uwzględnieniem zawodowego charakteru jego działalności (art. 355 § 2 k.c.) i granic staranności zawodowej wyznaczonych przez art. 80 § 1–3 u.p.n. Notariusz jest osobą zaufania publicznego, a dokumenty zawierające czynności notarialne mają charakter dokumentów urzędowych w rozumieniu kodeksu postępowania cywilnego. Jego zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa i wiarygodności obrotu prawnego, co jest istotne zarówno z punktu widzenia interesu publicznego, jak i prywatnych interesów stron czynności notarialnych. Postępowanie przed notariuszem nie ma charakteru sporu między stronami, a kontrola sprawowana przez niego jest kontrolą prewencyjną.A notary is liable for harm inflicted in the course of a notarial transaction whether on a client or third parties, on the basis of Article 415 of the Civil Code, on account of failure to exercise due diligence (Article 49 Notarial Law Act), in a culpable manner, subject to the professional nature of the notary’s activities (Article 355 § 2 Civil Code) and the limits of professional diligence set out by Article 80 § 1 to § 3 NLA. The notary is the bearer of an office of public trust, and documents containing notarial transactions are official documents within the meaning of the Code of Civil Procedure. The notary’s task is to guarantee the safety and credibility of legal transactions, which is of importance both to the public interest and the private interests of parties to notarial transactions. The proceedings before the notary are not a contest between the parties, and the nature of control exercised by the notary is preventive

Glosa do postanowienia SN z dnia 21 marca 2013 r. II CZ 192/12

Celem niniejszej glosy jest odpowiedź na pytanie, czy przepis art. 4161 k.p.c. może stanowić samodzielną podstawę wznowienia postępowania w przypadku zakwestionowania przez Trybunał Konstytucyjny aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane postanowienie niekończące postępowania w sprawie, w tym co do postanowień odnośnie kosztów procesu. Na tak postawione pytanie należy udzielić odpowiedzi twierdzącej. W postępowaniu opartym o art. 4161 k.p.c. przepisy o wznowieniu postępowania stosuje się odpowiednio. Należy zatem przyjąć, że inicjuje je skarga (wniosek) o uchylenie bądź zmianę określonego postanowienia lub postanowień, która powinna odpowiadać wymogom formalnym zbliżonym do skargi o wznowienie postępowania (art. 409 k.p.c.).The aim of the gloss is to answer the question whether Article 4161 of the Civil Proceeding Code can constitute a self-contained basis for instituting a trial de novo if the Constitutional Tribunal questions a normative act used as a basis to make a decision that does not close the proceeding in the case, including decisions regarding the cost of the trial. The answer to this kind of question must be positive. In the proceeding based on Article 4161 of the Civil Proceeding Code, the provisions regarding instituting a trial de novo are used accordingly. Thus, one should assume that it is initiated by a petition (a motion) for a reversal or a change of a particular decision or decisions, which should meet formal requirements similar to those of a petition for instituting a trial de novo (Article 409 of the Civil Proceeding Code

Comments in relation to the resolution of the Supreme Court of 19 Octo-ber 2018, III CZP 45/18

The analysis of the resolution was to determine which property will cover an asset acquired by a matrimony as a result of a legal transaction in exchange for funds in part coming from matrimonial property and in part for funds coming from one of the spouses’ personal property (spouses’ personal properties) that are subject to the principle of substitution. Sharing the arguments of the Supreme Court, in dogmatic terms, the first standpoint approved by the representatives of the legal doctrine seems most appropriate: it provides that if an asset is acquired with funds contributed from two funds, the asset is assigned to personal property or joint property as a result of a comparison of the volume of funds coming from both properties – the major part of the spending would be the decisive criterion.Przedmiotem analizy objętej glosowaną uchwałą było ustalenie, w skład jakiego majątku wchodzi przedmiot majątkowy nabyty przez małżonków w drodze czynności prawnej, częściowo w zamian za składniki majątkowe prowadzące do nabycia do majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską, częściowo zaś w zamian za składniki majątkowe pochodzące z majątku osobistego małżonka (majątków osobistych małżonków), co do których ma zastosowanie zasada surogacji. Podzielając argumentację SN, pod względem dogmatycznym najbardziej prawidłowy wydaje się przyjmowany w doktrynie pogląd, który zakłada, że w przypadku nabycia przedmiotu ze środków mieszanych, o zaliczeniu przedmiotu majątkowego do majątku osobistego lub wspólnego decyduje porównanie wartości przeznaczonych na jego nabycie środków pochodzących z tych majątków – decydujące miałoby być w tym ujęciu kryterium przeważającej części wydatku

Exclusion of A Judge in Polish Civil Trial in Comparison to The European Standards on The Right to Fair Trial

Instytucję wyłączenia sędziego od rozpoznania sporu należy postrzegać jako gwarancję bezstronności sądu. Wniosek strony może dotyczyć jedynie członka składu orzekającego w danej sprawie. Oczywiście możliwe jest żądanie wyłączenia wszystkich sędziów danego sądu. W tym celu należy jednak uzasadniać indywidualnie wnioski dotyczące każdego sędziego osobno. Niedopuszczalne jest nadużywanie instytucji wyłączenia sędziego tak przez samego sędziego, jak i strony procesu.The institution of excluding a judge from the legal dispute should be regarded as a guarantee of the impartiality of the court. A party’s motion may relate only to a member of the bench adjudicating in a given case. Theoretically, it is possible to file a motion for exclusion of all the judges of the bench. However, in order to achieve that the individual motions in regard to every judge must be argued separately. It is unacceptable to abuse the institution of judge exclusion by the judge himself or by the parties to the trial

Podstawy zażalenia kasatoryjnego i zakres konicji Sądu Najwyższego w kasatoryjnym postępowaniu zażaleniowym

Konglomerat uwarunkowań związanych z umiejscowieniem zażalenia na orzeczenie kasatoryjne sądu drugiej instancji w systemie apelacji pełnej wyznacza zakres kognicji Sądu Najwyższego w postępowaniu wywołanym wniesieniem zażalenia z art. 3941 § 11 k.p.c. Kontrolą Sądu Najwyższego objęta jest wyłącznie prawidłowość wyboru między kasatoryjnym a reformatoryjnym sposobem rozstrzygnięcia przez sąd rozpoznający apelację. Granicą tej kontroli, ocenianą ad casum, jest konieczność dokonania merytorycznej kontroli zaskarżonego orzeczenia.A conglomeration of conditions connected with the placement of an appeal against the second instance court’s ruling annulling a sentence and remanding the case for trial in the system of appeal cum benecitio novorum determines the scope of the Supreme Court cognition in the hearing initiated by an appeal based on Article 3941 § 11 of the Civil Procedure Code. The Supreme Court only checks the correctness of the choice between the annulment and amendment mode of judgment adopted by the court of appeal. The limit of that check, assessed ad casum, is the necessity to examine the substantive aspects of the ruling appealed against