Effects of uni- and bi-lateral gonadectomy and administration of estradiol, progesterone and testosterone with pancreatic -cell KATP channels blocker or opener on insulin sensitivity in rats

زمینه و هدف: مطالعه اثرات هورمون های استروئید جنسی بر ترشح انسولین و حساسیت به انسولین از نظر بالینی در درمان بیماری های وابسته، دارای اهمیت است. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی اثرات این هورمون ها بر حساسیت به انسولین در موش ها می باشد. همچنین، با توجه به نقش کانال های حساس به ATP (KATP) سلول های بتای لوزالمعده در ترشح انسولین، اثرات هورمون های مذکور بر این کانال ها نیز بررسی شد. روش مطالعه: دیازوکساید یا وراپامیل به ترتیب با دوز روزانه mg/kg 30 و mg/kg 100 به عنوان داروی بازکننده یا مسدود کننده کانال های KATP سلول های بتای لوزالمعده، مورد استفاده قرار گرفتند. هورمون تستوسترون با دوز روزانه kg/mg 50 به عنوان دوز جایگزین در گروه بیضه برداری شده دو طرفه و mg/kg 10 در موش های نر جراحی نشده و هورمون های پروژسترون و استرادیول به ترتیب با دوز روزانه mg/kg20 و μg/kg 200 در موش های ماده مورد مصرف واقع شدند. موش های نر به گروههای شاهد، بیضه برداری شده یک طرفه و دو طرفه، بیضه برداری شده دریافت کننده تستوسترون، گروه جراحی نشده دریافت کننده تستوسترون، دریافت کننده دیازوکساید یا وراپامیل و گروههای دریافت کننده تستوسترون + دیازوکساید یا وراپامیل تقسیم شدند. موش های ماده به گروههای شاهد، تخمدان برداری شده یک طرفه و دو طرفه، تخمدان برداری شده دریافت کننده پروژسترون یا استرادیول، گروههای جراحی نشده دریافت کننده پروژسترون، استرادیول، دیازوکساید یا وراپامیل و گروههای دریافت کننده پروژسترون+دیازوکساید یا وراپامیل تقسیم شدند. در هر گروه پس از چهار هفته، مقدار انسولین و گلوکز سرم خون اندازه گیری شد و حساسیت به انسولین (نسبت گلوکز به انسولین) بین گروهها، مورد مقایسه آماری قرار گرفت. نتایج: در موش های نر، بیضه برداری دو طرفه، تجویز دیازوکساید یا دیازوکساید + تستوسترون باعث افزایش، اما بیضه برداری یک طرفه، تجویز تستوسترون، وراپامیل یا تجویز وراپامیل+تستوسترون موجب کاهش حساسیت به انسولین شد. در موش های ماده، تخمدان برداری یک طرفه یا دو طرفه، تجویز پروژسترون، دیازوکساید یا پروژسترون+دیازوکساید یا وراپامیل باعث افزایش اما تجویز استرادیول یا وراپامیل سبب کاهش حساسیت به انسولین گردید. نتیجه گیری: تستوسترون و استرادیول کاهنده حساسیت به انسولین بوده، اما تخمدان برداری، بیضه برداری دو طرفه و پروژسترون افزاینده حساسیت به انسولین بودند. در این راستا، احتمالاً تستوسترون تأثیری بر باز و بسته شدن کانال های KATP سلول های بتای لوزالمعده نداشته، اما پروژسترون احتمالاً از طریق مهار کانال های KATP، ترشح انسولین را تحت تأثیر خود قرار داده است