Stanje kečige (acipenser ruthenus l.) u Srbiji i Mađarskoj

Izlov kečige je tradicionalna i značajna privredna aktivnost i u Srbiji i u Mađarskoj. Osnovni problem vezan za izlov kečige u Srbiji odnosi se na nedostatak validnih podataka o izlovu kečige u poslednjim godinama što je imalo negativan efekat na upravljanje korišćenja ove vrste. Poribljavanje kečigom nije nikada u potpunosti razvijeno u Srbiji dok se u Mađarskoj počelo sa poribljavanjem mlađi kečige od 1980. godine i to sa 10.000-100.000 jedinki/godini. Uzgoj kečige je započet u Mađarskoj od 1990. godine, mada je proizvodnja malog obima. U cilju uspostavljanja boljih planova za upravljanje ovom značajnom vrstom potrebno je uskladiti i koordinisati aktivnosti svih zainteresovanih strana u obe zemlje

Kombinovani metodi veštačke reprodukcije smuđa (sander lucioperca)

Smuđ, Sander lucioperca, je vrsta koja ima dobru perspektivu u procesu diverzifikacije evropske kopnene akvakulture. Iako su različite tehnike njegovog razmnožavanja (prirodni mrest, veštačka i polu-veštačka propagacija) vrlo dobro opisane i dalje postoji širok prostor za razvoj i usavršavanje mnogih detalja. Do sada je objavljeno nekoliko publikacija o indukciji završnog sazrevanja gameta ove vrste korišćenjem različitih hormonalnih supbstanci (Ronyai., 2007; Kristan et al 2012, Zakes et al., 2012; Zarski et al., 2012). Najčešće upotrebljavani hormoni su ekstrakt šaranske hipofize - CPE, (Carp Pituitary Extract) i humani horioni gonadotropin (hCG, Human chorionic gonadotropin). Prirodni mrest, bilo u jezerima ili kavezima (Demska-Zakes and Zakes, 2002, Schlumberger i Proteau, 1996; Ruuhijarvi and Hyvarinen, 1996, Steffens et al., 1996), izgleda najjednostavniji, ali u isto vreme, manje pouzdan metod, kako je uspeh mresta visoko zavisan ne samo od stadijuma zrelosti matica, već i od nekontrolisanih spoljašnjih ekoloških faktora (npr. temperatura i kvalitet vode). Nasuprot tome, veštačka, ili poluveštačka propagacija bi mogli biti u prednosti za mnogo pouzdaniju i sinhronizovaniju produkciju larvi. Ove tehnike mogu biti izvedene bilo mrestom u tanku ili ručnim istiskanjem (Kucharczyk et al., 2007). U slučaju reprodukcije u veštačkom okruženju , vreme latencije (LT -, izračunat kao interval od prve hormonalne injekcije do ovulacije) je vrlo nesinhronizovano u većini studija. Zarski et al. (2011) su razvili novu klasifikaciju preovulatornih stadijuma sazrevanja ovocita za smuđa sa svrhom bolje sinhronizacije ovulacije. Iako postoji poboljšanje sinhronizacije, period od prve do poslednje ovulacije varira 10-25 časova. Nepredvidljivo vreme ovulacije uzrok je ozbiljnom problemu pri ručnom istiskanju ikre kod smuđa, što ponekad dovodi do spontane ovulacije i gubitka ikre u tanku (Zarski et al., 2011). U ovoj studiji korišćena je kombinovana metoda prezentovana od strane Rónyai (2007). Izbor ovakvog metoda je u cilju sprečavanja spontane ovulacije ženki u tanku, ali i kako bi, se dobile živi gameti za eksperimentalne i produkcione svrhe. U cilju realizacije eksperimenta, 4. aprila 2013. 16 parova matica gajenih u jezeru prebačeno je u RAS Instituta za ribarstvo, akvakulturu i irigaciju (HAKI, Sarvaš, Mađarska). Matice su aklimatizovane sa temperature vode u jezeru (7.50C) na optimalnu temperaturu za reprodukciju (160C) postepenim zagrevanjem (20C/dan). 8. aprila merene se mase matice i uzet uzorak ovocita ženki uz pomoć katetera (unutrašnji prečnik 1.2mm) korišćenjem metode po Kucharczyk et al. (2007). Uzorak ovocita razbistren je u Serinom rastvoru (etanola, formaldehid i glacijalna kiselina u odnosu 6:3:1,) i pod mikroskopom je određen stadijum sazrevanja, kao što je objašnjeno od strane Zarski et al. (2011). Nakon toga, svi parovi matica smešteni su u zasebna odeljenja za mrest oformljena deljenjem 4 tanka ‘’raceway” tipa, zapremine 4m3 plastičnom mrežom na 4 dela. Temperatura vode je održavana na 16.2±0.30C tokom svih procedura mresta. Zasićenje kiseonikom je mereno svaka 3 časa i održavano iznad 80%. Tokom svih procedura ribe su anestezirane u rastvoru ulja karanfilića. 10. aprila data je prva inekcija ženkama: osam ženki 3mg/kg CPE, a drugih osam 200 IU/kg hCG. 11. aprila, druga hormonalna inekcija data je svim ženkama (3mg/kg CPE). U isto vreme su tretirani mužjaci sa 2mg/kg CPE. U trenutku obe injekcije uzet je uzorak ovocita ženki i određen je stadijum sazrevanja. Nakon druge inekcije, gnezda su ubačena u svako odeljenje i observacija mresne aktivnosti je vršena svaka 2 časa dok iz 4 ženke nije istisnuta ikra (navedeni broj istiskivanih ženki bio je potreban za dalja istraživanja). 12 matica se mrestilo i ostala gnezda su proveravana svaka 2 časa radi utvrđivanja perioda latencije. Srednji period latencije ženki, istiskivanih i mrešćenih, bio je 57 ± 9 časova. Periodi latencije ženki u različitim stadijumima sazrevanja ovocita iznosio je 66±6, 55±6, 47±0 i 44±7 časova za II, III, IV i V stadijum, respektivno. Period latencije ženki indukovanih različitim sredstvima bio je 51±7 za CPE+CPE i 62±7, za hCG+CPE. Prosečni pseudogonadosomatski indeks (PGSI) istiskivanih ženki iznosio je 9.7±4.6%. Stepen fertilizacije istiskivanih i mrešćenih riba određen u stadijumu neurulacije bio je iznad 80% u svim grupama. Stadijum sazrevanja ovocita na dan uzorkovanja i vreme latencije svih ženki dati su u tabeli 1. Radi sinhronizacije ovulacije, ženke u nižim stadijumima maturacije su tretirane prvom injekcijom hCG praćenom sa CPE, što izaziva najkraće i najsinhronizovanije vreme latencije, (Rónyai,2007). Uprkos tome, LT se razlikovao između grupa, a što potvrđuje da je stadijum sazrevanja najbitniji faktor za predviđanje ovulacije. Dobijeni srednji PGSI je u saglasnosti sa ranije izvedenim istraživanjima (Zakes and Demska Zakes, 2005, Ronyai, 2007), ali trebalo bi napomenuti da je od četiri istiskivane ženke, jedna počela mrest u tanku, dok su ostale nastavile mrest nakon vraćanja u mresne komore. Obzirom da je istiskivan potreban broj ženki i da nije bilo značajnog gubitka jaja, može se zaključiti da je kombinovan metod veštačke reprodukcije bio uspešan za ovu svrhu. Ručno istiskanje ženki omogućava izvođenje efektnih odgajivačkih programa uz manipulaciju genoma i korišćenje krioprezervirane sperme (Bokor et al., 2007; Bokor et al., 2008)

Effect of Weaning Strategies on Growth and Survival of Pikeperch, Sander lucioperca, Larvae

The effects of different weaning strategies on survival, cannibalism and growth were investigated in pikeperch (Sander lucioperca) larvae. Two weaning strategies were tested with 15 days post hatch (DPH) larvae: Co-feeding and Supplementary feeding. Co-feeding was performed with Artemia nauplii and dry feed by the gradual reduction of nauplii either " 25% day(-1) or 14% day(-1), whereas supplementary feeding was performed with sudden weaning to exclusively dry feed while Artemia nauplii was the last meal of the day. Each strategy was tested in two time durations, for 4 and 7 days. Co-feeding weaning strategy seems to be more beneficial compare to supplementary feeding weaning strategy in response of lower mortality (%), higher growth and finally maximum total yield. Even though higher cannibalism was found in the larvae weaned for 7 days from 15-22 DPH but higher growth and survival in this group make this weaning strategy better than larvae weaned for 4 days from 15-19 DPH. Therefore, it is concluded that the co-feeding weaning strategy for 7 days from 15 to 22 DPH should be followed for successful larviculture of pikeperch

Performanse tri populacije mlađi smuđa (sander lucioperca) iz Mađarske u intenzivnom uzgoju

Zahvaljujući blagom ukusu i niskom sadržaju masti uz poželjan masno-kiselinski sastav smuđ (Sander lucioperca) je cenjen među potrošačima i uz pad izlova i povećanje potražnje dobija sve veću pažnju među uzgajivačima. S obzirom da su osnovni izvori matica smuđa iz ekstenzivnog uzgoja ili divljeg porekla, informacija o podobnosti mlađi pomenutog porekla sa svrhom intenzivnog uzgoja je od izuzetnog značaja. S tom svrhom, naša namera bila je da ovom studijom ocenimo performanse dve grupe mlađi poreklom od matica iz ekstenzivnog uzgoja i jedne grupe mlađi poreklom od divljih matica iz najveće vodene mase u državi, reke Dunav, kao i da ocenimo stepen zadržavanja NMT Alpha vidljivih oznaka u obraz riba. Iako bez statistički značajne razlike, mlađ poreklom iz ekstenzivnog uzgoja ispoljila je brži rast. Ovakav rezultat nagoveštava obimnu selekciju među maticama iz jezerskog uzgoja, posebno uzimajući u obzir stres rukovanja i suboptimalne uslove kvaliteta vode što sezonski karakteriše jezerski uzgoj. Kakogod, treba nagovestiti da je u svakoj grupi zabeležena određena količina iznurenih individua. Konačno, primanje NMT Alpha vidljivih oznaka je bilo visoko u sve tri grupe i bez statistički značajnih razlika

Kombinovani metodi veštačke reprodukcije smuđa (sander lucioperca)

Smuđ, Sander lucioperca, je vrsta koja ima dobru perspektivu u procesu diverzifikacije evropske kopnene akvakulture. Iako su različite tehnike njegovog razmnožavanja (prirodni mrest, veštačka i polu-veštačka propagacija) vrlo dobro opisane i dalje postoji širok prostor za razvoj i usavršavanje mnogih detalja. Do sada je objavljeno nekoliko publikacija o indukciji završnog sazrevanja gameta ove vrste korišćenjem različitih hormonalnih supbstanci (Ronyai., 2007; Kristan et al 2012, Zakes et al., 2012; Zarski et al., 2012). Najčešće upotrebljavani hormoni su ekstrakt šaranske hipofize - CPE, (Carp Pituitary Extract) i humani horioni gonadotropin (hCG, Human chorionic gonadotropin). Prirodni mrest, bilo u jezerima ili kavezima (Demska-Zakes and Zakes, 2002, Schlumberger i Proteau, 1996; Ruuhijarvi and Hyvarinen, 1996, Steffens et al., 1996), izgleda najjednostavniji, ali u isto vreme, manje pouzdan metod, kako je uspeh mresta visoko zavisan ne samo od stadijuma zrelosti matica, već i od nekontrolisanih spoljašnjih ekoloških faktora (npr. temperatura i kvalitet vode). Nasuprot tome, veštačka, ili poluveštačka propagacija bi mogli biti u prednosti za mnogo pouzdaniju i sinhronizovaniju produkciju larvi. Ove tehnike mogu biti izvedene bilo mrestom u tanku ili ručnim istiskanjem (Kucharczyk et al., 2007). U slučaju reprodukcije u veštačkom okruženju , vreme latencije (LT -, izračunat kao interval od prve hormonalne injekcije do ovulacije) je vrlo nesinhronizovano u većini studija. Zarski et al. (2011) su razvili novu klasifikaciju preovulatornih stadijuma sazrevanja ovocita za smuđa sa svrhom bolje sinhronizacije ovulacije. Iako postoji poboljšanje sinhronizacije, period od prve do poslednje ovulacije varira 10-25 časova. Nepredvidljivo vreme ovulacije uzrok je ozbiljnom problemu pri ručnom istiskanju ikre kod smuđa, što ponekad dovodi do spontane ovulacije i gubitka ikre u tanku (Zarski et al., 2011). U ovoj studiji korišćena je kombinovana metoda prezentovana od strane Rónyai (2007). Izbor ovakvog metoda je u cilju sprečavanja spontane ovulacije ženki u tanku, ali i kako bi, se dobile živi gameti za eksperimentalne i produkcione svrhe. U cilju realizacije eksperimenta, 4. aprila 2013. 16 parova matica gajenih u jezeru prebačeno je u RAS Instituta za ribarstvo, akvakulturu i irigaciju (HAKI, Sarvaš, Mađarska). Matice su aklimatizovane sa temperature vode u jezeru (7.50C) na optimalnu temperaturu za reprodukciju (160C) postepenim zagrevanjem (20C/dan). 8. aprila merene se mase matice i uzet uzorak ovocita ženki uz pomoć katetera (unutrašnji prečnik 1.2mm) korišćenjem metode po Kucharczyk et al. (2007). Uzorak ovocita razbistren je u Serinom rastvoru (etanola, formaldehid i glacijalna kiselina u odnosu 6:3:1,) i pod mikroskopom je određen stadijum sazrevanja, kao što je objašnjeno od strane Zarski et al. (2011). Nakon toga, svi parovi matica smešteni su u zasebna odeljenja za mrest oformljena deljenjem 4 tanka ‘’raceway” tipa, zapremine 4m3 plastičnom mrežom na 4 dela. Temperatura vode je održavana na 16.2±0.30C tokom svih procedura mresta. Zasićenje kiseonikom je mereno svaka 3 časa i održavano iznad 80%. Tokom svih procedura ribe su anestezirane u rastvoru ulja karanfilića. 10. aprila data je prva inekcija ženkama: osam ženki 3mg/kg CPE, a drugih osam 200 IU/kg hCG. 11. aprila, druga hormonalna inekcija data je svim ženkama (3mg/kg CPE). U isto vreme su tretirani mužjaci sa 2mg/kg CPE. U trenutku obe injekcije uzet je uzorak ovocita ženki i određen je stadijum sazrevanja. Nakon druge inekcije, gnezda su ubačena u svako odeljenje i observacija mresne aktivnosti je vršena svaka 2 časa dok iz 4 ženke nije istisnuta ikra (navedeni broj istiskivanih ženki bio je potreban za dalja istraživanja). 12 matica se mrestilo i ostala gnezda su proveravana svaka 2 časa radi utvrđivanja perioda latencije. Srednji period latencije ženki, istiskivanih i mrešćenih, bio je 57 ± 9 časova. Periodi latencije ženki u različitim stadijumima sazrevanja ovocita iznosio je 66±6, 55±6, 47±0 i 44±7 časova za II, III, IV i V stadijum, respektivno. Period latencije ženki indukovanih različitim sredstvima bio je 51±7 za CPE+CPE i 62±7, za hCG+CPE. Prosečni pseudogonadosomatski indeks (PGSI) istiskivanih ženki iznosio je 9.7±4.6%. Stepen fertilizacije istiskivanih i mrešćenih riba određen u stadijumu neurulacije bio je iznad 80% u svim grupama. Stadijum sazrevanja ovocita na dan uzorkovanja i vreme latencije svih ženki dati su u tabeli 1. Radi sinhronizacije ovulacije, ženke u nižim stadijumima maturacije su tretirane prvom injekcijom hCG praćenom sa CPE, što izaziva najkraće i najsinhronizovanije vreme latencije, (Rónyai,2007). Uprkos tome, LT se razlikovao između grupa, a što potvrđuje da je stadijum sazrevanja najbitniji faktor za predviđanje ovulacije. Dobijeni srednji PGSI je u saglasnosti sa ranije izvedenim istraživanjima (Zakes and Demska Zakes, 2005, Ronyai, 2007), ali trebalo bi napomenuti da je od četiri istiskivane ženke, jedna počela mrest u tanku, dok su ostale nastavile mrest nakon vraćanja u mresne komore. Obzirom da je istiskivan potreban broj ženki i da nije bilo značajnog gubitka jaja, može se zaključiti da je kombinovan metod veštačke reprodukcije bio uspešan za ovu svrhu. Ručno istiskanje ženki omogućava izvođenje efektnih odgajivačkih programa uz manipulaciju genoma i korišćenje krioprezervirane sperme (Bokor et al., 2007; Bokor et al., 2008)

Gill histopathological indicators in pikeperch Sander lucioperca larvae reared in a flow-through system: effect of clay-turbid water

The aim of the present study was to compare the weight, specific growth rate, length, Fulton's condition factor, survival, mortality, cannibalism and gill histopathology (HP) of pikeperch Sander lucioperca (L. 1758) larvae (12days post-hatch larvae; weight 2.8 +/- 0.9mg) that were cultured in either clear (10 NTU) or clay-turbid water (35 NTU) during a 14-day interval, with an additional 7days of rearing in clear water for both groups. Though higher survival was found in turbid water treatment (15.4 +/- 1.0% vs. 9.4 +/- 3.6%), none of the parameters differed significantly between groups, except during the first 4days of the trial when turbid water significantly decreased the mortality of pikeperch larvae. Concerning HP alterations, a difference between groups in this study was confirmed, since hyperplasia of epithelium and total HP index were statistically higher in the group reared in turbid water. The majority of HP alterations increased during the course of the trial in both groups. The findings in this study confirmed some benefits of using kaolin clay in larval rearing of pikeperch but also showed some adverse effects on the morphology of their branchial apparatus