Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuklarda Motor Taşma Hareketi: Bir Elektroensefalografi Çalışması

The aim of this study was to compare children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) and age matched healthy controls in terms of motor skills and amplitude changes in active cortical regions during a voluntary hand movement task. 15 children with an ADHD diagnosis, with a total IQ score of 75 or more on Wechsler Intelligence Scales for Children (WISC-IV), who did not use psychoactive medication, except for methylphenidate and without comorbid psychiatric conditions, head trauma and chronic neurological disease were enrolled. The control group consisted of 15 children with a total IQ score of 75 and above on WISC-IV, who had no chronic psychological, neurological or long-term chronic disease, and no history of head trauma, no psychoactive drug use. Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School Aged Children- Present and Lifetime Version (K-SADS-PL) was used to screen for psychiatric disorders. Within the scope of the evaluations, Conners’ Parent Rating Scale-Revised/Short Form (CPRS-R/S), Edinburgh Handedness Inventory, Bruininks-Oseretsky Test of Motor Proficiency (BOT) were used. Electroencephalography (EEG) was recorded during a voluntary hand movement task from all children. Children who are diagnosed with ADHD and who use methylphenidate are asked to stop medication on the day of the evaluation. It was found that in motor-skills comparisons, the ADHD group had significantly lower scores in bilateral coordination and balance tests, and that fine and gross motor skills were not correlated with age in the ADHD group despite a strong positive correlation in the control group. WISC-IV working memory and perceptual reasoning subscale scores were found to be significantly correlated with fine motor skills. During initiation and maintenance of voluntery movement, left hand movement caused more activation in motor cortex in both groups. Activation in primary motor cortex during voluntary movement was also accompanied by frontal regions. It has been determined that during the execution of voluntary movement left hand movement caused more activation, especially in the right frontal region. When the ADHD and the control groups were compared, it was found that the ADHD group exhibited a lower activation in the alpha band in both hand motions, and the activity-related beta-band activity was found to be lower in the ADHD group. In conclusion, it can be considered that the interhemispheric inhibition has an asymmetrical development in both groups; the primary motor cortex is less involved in the ADHD group, which may be the result of a neurodevelopmental delay related to ADHD. In order to determine whether the findings are specific to ADHD, it is necessary to investigate other neurodevelopmental disorders and the effects of variables such as age, gender, ADHD subtype and drug use in larger samples in order to investigate.İÇİNDEKİLER Sayfa TEŞEKKÜR iii ÖZET iv ABSTRACT v İÇİNDEKİLER vi SİMGELER VE KISALTMALAR ix FİGÜRLER DİZİNİ xi TABLOLAR DİZİNİ xiii 1. GİRİŞ 1 1.1. Konunun Önemi 1 2. GENEL BİLGİLER 4 2.1. DEHB’nin Tarihçesi 4 2.2. DEHB Epidemiyolojisi 6 2.3. DEHB’nin Klinik Belirtileri, Tanı ve Alt Tipleri 7 2.3.1. Klinik Belirtiler 7 2.3.2. Tanı 8 2.3.3. DEHB Alt Tipleri 11 2.4. DEHB Etyolojisi 11 2.4.1. Genetik 11 2.4.2. Nörokimyasal Çalışmalar 13 2.4.3. Nörogörüntüleme Çalışmaları 14 2.4.4. Çevresel Etkenler 17 2.5. DEHB’ye Eşlik Eden Bozukluklar 18 2.6. DEHB Tedavisi 19 2.7. DEHB’de Prognoz 20 2.8. DEHB’de Motor Bulgular ve Motor Taşma Hareketi 21 2.9. DEHB’nin Nöral Temellerinin Araştırılmasında EEG’nin Yeri 22 2.10. DEHB’de Motor Hareket ile İlişkili EEG Bulguları 23 2.11. Motor Hareketin Nöral Temellerinin Araştırılmasında EEG’nin Yeri 24 2.12. Çalışmanın Amacı ve Varsayımları 26 3. GEREÇ VE YÖNTEM 27 3.1. Araştırmanın Örneklemi 27 3.2. Araştırmanın Deseni 27 3.3. Örneklem 27 3.3.1. Araştırma Grubu 27 3.3.2. Kontrol Grubu 28 3.4. Uygulama 29 3.5. Araştırmada Kullanılan Gereçler 31 3.5.1. Sosyodemografik Veri Formu 31 3.5.2. Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi-Şimdi ve Yaşam boyu Versiyonu (Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School Aged Children- Present and Lifetime Version, K-SADS-PL) 31 3.5.3. Wechsler Çocuklar için Zekâ Ölçeği-IV (WÇZÖ-IV) (Wechsler Intelligence Scales for Children, WISC-IV) 32 3.5.4. Yenilenmiş Conners Anababa Derecelendirme Ölçeği Kısa Türkçe Formu (YCADÖKF; Conners’ Parent Rating Scale- Revised/Short Form, CPRS-R/S) 33 3.5.5. Edinburgh El Tercihi Anketi (Edinburgh Handedness Inventory) 33 3.5.6. Bruininks-Oseretsky Motor Yeterlilik Testi (Bruininks- Oseretsky Test of Motor Proficiency) 33 3.5.7. EEG, ERD/ERS (Elektroensefalografi, Event-related Desynchronization / Event-related Synchronization) 34 3.6. Verilerin Değerlendirilmesi ve İstatistikler 34 4. BULGULAR 36 4.1. Örneklemin Sosyodemografik Özellikleri 36 4.1.1. Yaş ve Cinsiyet 36 4.1.2. Ailelerin Sosyodemografik Özellikleri 36 4.1.3. Ailelerin Fiziksel ve Ruhsal Sağlık Durumu 37 4.1.4. Perinatal Özellikler 38 4.1.4. Gelişimsel Özellikler 39 4.2. Uygulanan Ölçek ve Testlerden Elde Edilen Verilerin Değerlendirilmesi 40 4.2.1. Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği-IV (WISC-IV) Sonuçları 40 4.2.2. Yenilenmiş Conners Anababa Derecelendirme Ölçeği Kısa Türkçe Formu (YCADÖKF) Sonuçları 43 4.2.3. Bruininks-Oseretsky Motor Yeterlilik Testi (BOT) Sonuçları 44 4.3. Uygulanan Ölçek ve Testlerden Elde Edilen Verilerin Birbirleriyle ve Sosyodemografik Verilerle Bağıntılarının Değerlendirilmesi 46 4.3.1. Bruininks-Oseretsky Motor Yeterlilik Testi (BOT) Puanları ile Olguların Yaşları Arasındaki Bağıntı Analizleri 46 4.3.2. Bruininks-Oseretsky Motor Yeterlilik Testi (BOT) Puanları ile Yenilenmiş Conners Anababa Derecelendirme Ölçeği Kısa Türkçe Formu (YCADÖKF) Puanları Arasındaki Bağıntı Analizleri 47 4.3.3. Bruininks-Oseretsky Motor Yeterlilik Testi (BOT) Puanları ile Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği-IV (WISC-IV) Puanları Arasındaki Bağıntı Analizleri 48 4.4. Elektroensefalografi (EEG) Sonuçları 51 5. TARTIŞMA 70 6. SONUÇ VE ÖNERİLER 80 KAYNAKLAR 82 EKLER 104 EK 1: SOSYODEMOGRAFİK VERİ FORMU 104 EK 2: YENİLENMİŞ CONNERS ANABABA DERECELENDİRME ÖLÇEĞİ KISA TÜRKÇE FORMU 106 EK 3: EDİNBURGH EL TERCİHİ ANKETİ 107Bu çalışmada Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı konan çocuklar ile aynı yaş aralığında bulunan sağlıklı çocuklar istemli el hareketi görevi sırasında etkin olan kortikal bölgelerdeki genlik değişimleri ve motor beceriler açısından karşılaştırılmıştır. Çalışmaya DEHB tanısı konan, 8-12 yaş arasında, sağ elli, metilfenidat haricinde psikoaktif ilaç kullanmayan, Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği (WISC-IV) toplam zeka puanı 75 ve üzerinde olan, eşlik eden psikiyatrik hastalığı, kafa travması öyküsü ve kronik nörolojik hastalığı olmayan 15 çocuk alınmıştır. Kontrol grubunu ise 8-12 yaş arasında, sağ elli, herhangi bir psikiyatrik, nörolojik ya da uzun süreli takip gerektirecek kronik fiziksel hastalığı ve kafa travması öyküsü olmayan, psikoaktif ilaç kullanımı olmayan, WISC-IV toplam zeka puanı 75 ve üzerinde olan 15 çocuk oluşturmuştur. Psikiyatrik hastalıkları taramak amacıyla Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi-Şimdi ve Yaşam Boyu Versiyonu kullanılmıştır. Değerlendirmeler kapsamında Yenilenmiş Conners Anababa Derecelendirme Ölçeği Kısa Türkçe Formu (YCADÖKF), Edinburgh El Tercihi Anketi, Bruininks-Oseretsky Motor Yeterlilik Testi (BOT) kullanılmıştır. Tüm çocuklardan istemli el hareketi görevi sırasında elektroensefalografi (EEG) kaydı alınmıştır. DEHB tanısı konan ve metilfenidat kullanan çocuklardan BOT ve EEG kaydının yapılacağı gün ilaç tedavisine ara vermeleri istenmiştir. Motor beceriler açısından yapılan karşılaştırmalarda DEHB grubunun bilateral koordinasyon ve denge testlerinde anlamlı olarak daha düşük puanlar aldığı, ince ve kaba motor becerilerin kontrol grubunda yaş ile artmasına rağmen DEHB grubunda artmadığı saptanmıştır. WISC-IV çalışma belleği ve algısal akıl yürütme alt ölçek puanları ile ince motor beceriler arasında anlamlı bir şekilde doğru bağıntı bulunmuştur. İstemli hareketin başlatılması ve sürdürülmesi sırasında iki grupta da sol el hareketi primer motor kortekslerde daha fazla aktivasyona neden olmuştur. İstemli hareket sırasında primer motor kortekslerde gözlenen aktivasyona frontal bölgeler de eşlik etmiştir. İstemli hareketin yürütülmesi ile ilgili sol el hareketinin özellikle sağ frontal bölgede daha fazla aktivasyona neden olduğu saptanmıştır. Gruplar karşılaştırıldığında her iki elin istemli hareketi sırasında da alfa bandında DEHB grubunun kontrol grubuna göre daha düşük bir aktivasyon sergilediği, harekete bağlı beta bandı aktivitesinin de alfa bandında gözlenen duruma benzer bir şekilde DEHB grubunda daha zayıf bir şekilde gerçekleştiği bulunmuştur. Sonuç olarak iki grup için de interhemisferik inhibisyonun asimetrik bir gelişim gösterdiği, DEHB grubunda hareket sırasında primer motor kortekste daha zayıf bir nöronal katılım olduğu ve bunun DEHB ile ilgili nörogelişimsel bir gecikmenin sonucu olabileceği düşünülebilir. Bulguların DEHB’ye özgül olup olmadığının belirlenebilmesi amacıyla diğer nörogelişimsel bozukluklarda da benzer özelliklerin araştırılması, bulguların geliştirilmesi amacıyla ise daha büyük örneklemde yaş, cinsiyet, DEHB alt tipi ve ilaç kullanımı gibi değişkenlerin de etkilerinin araştırılmasına ihtiyaç vardır

Motor Proficiency In Children With Attention Deficit Hyperactivity Disorder: Associations With Cognitive Skills And Symptom Severity

Objectives: Of children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), 45-70% have motor skill problems, which can adversely affect social competence, peer relations, and academic skills. The aim of this study is to assess motor skills in school-aged children with ADHD, and to elucidate if there are any relationships between ADHD symptoms and cognitive function. Method: Included in this study were 58 children (38 ADHD, 20 controls) between 8-11 years of age. Children were diagnosed with ADHD via the Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Aged Children Present and Lifetime Version. The parents were asked to fill out the Conner's' Parent Rating Scale - Revised Short Turkish Form to determine the symptom domains and the symptom severity. The Wechsler Children's Intelligence Scale-IV was used to assess cognitive skills, and the Bruininks -Oseretsky Motor Proficiency Test was used to assess motor skills. Results: Children with ADHD had impaired performance in many motor skill areas compared to the controls. Impairments in fine motor skills were correlated with problems in attention, working memory, and processing speed. In the ADHD group, age was not correlated with motor skills enhancement. Conclusion: The multistage clinical evaluation of ADHD should include screening for problems in motor skills. If deficiencies are found, the child should be clinically evaluated for motor proficiency and, if necessary, should be referred for appropriate objective assessment and intervention programs.WoSScopu

Reliability And Validity Of The Schedule For Affective Disorders And Schizophrenia For School-Age Children-Present And Lifetime Version, Dsm-5 November 2016-Turkish Adaptation (K-Sads-Pl-Dsm-5-T)

Objective: The aim of this study was evaluate the reliability and validity of the Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children-Present and Lifetime Version, DSM-5 November 2016 -Turkish Adaptation (K-SADS-PL-DSM-5-T). Method: A total of 150 children and adolescents between 6 and 17 years of age were assessed with K-SADS-PL-DSM-5-T. The degree of agreement between the DSM-5 criteria diagnoses and the K-SADS-PL-DSM-5-T diagnoses were considered as the measure of consensus validity. In addition, concurrent validity was examined by analyzing the correlation between the diagnoses on K-SADS-PL-DSM-5-T and relevant scales. Interrater reliabilities were assessed on randomly selected 20 participants. Likewise, randomly selected 20 other participants were interviewed with K-SADS-PL-DSM-5-T three weeks after the first interview to evaluate test-retest reliability. Results: The consistency of diagnoses was almost perfect for eating disorders, selective mutism and autism spectrum disorder (K=0.92-1.0), substantial for elimination disorders, obsessive-compulsive disorder, oppositional defiant disorder, generalized anxiety disorder, social anxiety disorder, depressive disorders, disruptive mood dysregulation disorder and attention deficit hyperactivity disorder (K=0.67-0.80). Interrater reliability was perfect for selective mucism (K=1.0), substantial for oppositional defiant disorder, disruptive mood dysregulation disorder, attention deficit hyperactivity disorder, depressive disorders and social anxiety disorder (K=0.63-0.73). Test-retest reliability was almost perfect for autism spectrum disorder (K=0.82), substantial for attention deficit hyperactivity disorder, oppositional defiant disorder, disruptive mood dysregulation disorder, depressive disorders and generalized anxiety disorder (K=0.62-0.78). Conclusion: The results of this study show that the K-SADS-PL-DSM-5-T is an effective instrument for diagnosing major childhood psychiatric disorders including selective mutism, disruptive mood dysregulation disorder and autism spectrum disorder which have recently been added to the schedule.WoSScopu