Vændi skv. 1. mgr. 206. gr. hgl. nr. 19/1940. Löggjöf og framkvæmd

Árið 2009 samþykkti Alþingi Íslendinga lög nr. 54/2009 um breytingu á almennum hegningarlögum nr. 19/1940, sem lögfesti bann við kaupum á vændi. Ákvæði 1. mgr. 206. gr. hgl. lýsir háttseminni að kaupa vændi, sem refsiverðri. Þessi leið hefur oft verið nefnd sænska leiðin. Áður hafði 1. mgr. 206. gr. hgl. lýst háttseminni að selja vændi sér til framfærslu, sem refsiverðri, en með lögum nr. 61/2007 var hún gerð refsilaus. Í ritgerðinni er umfjöllun um ákvæði 1. mgr. 206. gr. hgl. og sérstaklega er lögð áhersla á framkvæmd ákvæðisins með því að skoða dóma sem fallið hafa um 1. mgr. 206. gr. hgl. Reynt er svara því hvort lögfesting ákvæðisins hafi dregið úr vændi. Aðdragandinn að lagasetningunni er kannaður og farið yfir sögulegt samhengi vændisákvæðisins í íslenskum og sænskum rétti. Til þess að háttsemi falli undir ákvæðið þarf að uppfylla skilyrði um greiðslu eða annars konar endurgjald fyrir vændi. Fullframningarstig ákvæðisins hefur verið fært fram og þarf einvörðungu að heita greiðslu til þess að brotið teljist fullframið. Í umfjölluninni er leitað í sænskan rétt við skýringu og túlkun ákvæðisins, enda sænska ákvæðið fyrirmynd 1. mgr. 206. gr. hgl. Í ritgerðinni er nauðsynlegt að gera að umfjöllunarefni lokuð þinghöld í vændismálum hér á landi og birtingu dómsúrlausna. Þinghöld eru háð fyrir luktum dyrum í vændiskaupamálm og dómar almennt ekki birtir. Íslenskir dómar sýna að refsing fyrir ein vændiskaup er 100.000 kr. sekt, að meðaltali. Sænsku dómarnir sýna að mansal skv. 1. mgr. 227. gr. a hgl. tengist oft vændi. Umfang vændis ræðst af eftirspurn og framboði þess. Birtingarmynd vændis í nútímanum er skoðuð, m.a. hvort dregið hafi úr vændi eða hvort það hafi farið úr því að vera sýnilegt í dulið á Internetinu. Birtingarmynd vændis hefur breyst með aukinni skipulagðri glæpastarfsemi og tækniþróun. Fjallað er um rannsóknaraðgerðir lögreglu í vændiskaupamálum en fjöldi mála er m.a. háður frumkvæðisvinnu lögreglu

Beiting rannsóknarreglu stjórnsýsluréttar við veitingu opinberra starfa

Stjórnsýslulögin nr. 37/1993 tóku gildi 1. janúar 1994. Rannsóknarregla 10. gr. stjórnsýslulaga er talin ein af mikilvægustu málsmeðferðarreglum stjórnsýsluréttarins. Hún á að tryggja ásamt öðrum málsmeðferðarreglum að mál verði upplýst með fullnægjandi hætti til þess að ákvörðun stjórnvalda verði lögleg og málefnaleg. Áður en ákvörðun er tekin í máli ber stjórnvaldi að upplýsa um málsatvik þannig að staðreyndir málsins liggi fyrir. Þrátt fyrir að rannsóknarregla 10. gr. stjórnsýslulaga sé nú lögfest og talin ein af mikilvægustu reglum stjórnsýsluréttarins, er hún talin hafa víðtækara gildi sem óskráð meginregla. Þegar stjórnvald veitir opinbert starf þarf að upplýsa málið eins og hver önnur stjórnsýslumál. Við veitingu á opinberu starfi er almennt talið að það sé óskráð meginregla að veitingarvaldshafi skuli leitast við að velja þann umsækjanda sem best er til þess fallinn að gegna starfinu. Þegar fleiri en einn umsækjandi uppfyllir almenn hæfisskilyrði ber stjórnvaldinu að meta umsækjendur eftir sjónarmiðum sem lög eru til grundvallar og ef þau eru lögbundin er því skylt að byggja á þeim. Í ritgerðinni verður leitast við að skoða rannsóknarreglu stjórnsýsluréttar við veitingu opinberra starfa. Reynt verður að varpa ljósi á hvernig henni er beitt með því að skoða dómaframkvæmd Hæstaréttar og álit umboðsmanns Alþingis

Réttur til framfærslu vegna örbirgðar

Meginviðfangsefni ritgerðarinnar er að kanna hvernig réttur einstaklinga til framfærslu vegna fátæktar er verndaður í íslenskum rétti. Viðfangsefnið er afmarkað með þeim hætti að ákvæði laga, sem veita einstaklingum rétt til aðstoðar á þeim grundvelli einum að þeir geti ekki séð fyrir sér sjálfir, eru tekin til skoðunar. Í upphafi er vikið að vernd réttarins í alþjóðlegum rétti og þá sérstaklega þeim mannréttindasamningum sem Ísland er aðili að. Því næst er fjallað um hvernig rétturinn hefur þróast í íslenskri löggjöf frá því á þjóðveldisöld. Þá er vernd réttarins samkvæmt stjórnarskránni tekinn til skoðunar. Kannað er hvað felst í ákvæði 1. mgr. 76. gr. stjórnarskrárinnar og gerð grein fyrir aukinni þýðingu þess eftir að hinn stefnumarkandi öryrkjadómur var kveðinn upp. Í 5. kafla er fjallað um fjárhagsaðstoð samkvæmt lögum um félagsþjónustu sveitarfélaganna. Þessi kafli er þungamiðja ritgerðarinnar. Löggjafarvaldið hefur veitt sveitarfélögum mikið svigrúm til þess að útfæra fjárhagsaðstoðina og því er lögð áhersla á að kanna hvort réttaröryggi borgaranna sé nægilega tryggt. Sjónum er beint að því því hvernig vald sveitarfélaganna er takmarkað. Vikið er að þeim lagaákvæðum sem sveitarstjórnir þurfa að taka mið af við setningu reglna um fjárhagsaðstoð. Ítarlega er fjallað um þær málsmeðferðar og efnisreglur sem félagsmálanefndum ber að fylgja við töku ákvarðana um fjárhagsaðstoð. Þá er einnig gerð grein fyrir því hvernig eftirliti með fjárhagsaðstoðinni er háttað. Í ritgerðinni er vikið að dönskum og norskum rétti til samanburðar þegar við á

Hugtakið gáleysi í skilningi 215. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940

Á árunum 2012–2014 voru 16 mál skráð í málakerfi lögreglunnar sem manndráp af gáleysi. Þar af voru 12 þessara mála manndráp af gáleysi vegna umferðarslysa, en undir það fellur t.d. árekstur, þegar ekið er á gangandi vegfaranda eða ökutæki veltur svo dæmi séu tekin. Fjögur mál eru flokkuð sem „annað“. Þar sem lang stærsti hluti þessara mála tengist manndrápi af gáleysi í umferðinni verður farið í umfjöllun um þann flokk. Einnig verður ákvæði 215. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 borið saman við sambærileg ákvæði í dönskum og norskum rétti. Verður hér hugtakinu gáleysi veitt nánari athugun. Í því sambandi verður dómaframkvæmd um manndráp af gáleysi skv. 215. gr. hgl. tekin til athugunar og hvaða háttsemi samkvæmt henni falli undir hugtakið gáleysi, þá þannig að það verði refsivert, og hve mikið gáleysið virðist vera. Verður fyrst skoðað hvað felst í hugtakinu gáleysi með athugun á hver almenn málvenja gæti verið, orðabókaskilgreiningunni, dómaframkvæmd og hvernig fræðimenn hafa skilgreint hugtakið. Til þess að gera okkur betur grein fyrir hugtakinu verður skoðað hvernig gáleysi er flokkað, þ.e. flokkun eftir vitundarmælikvarða og stigskiptingu gáleysis. Þá verða einnig skoðuð mörkin á milli annars vegar efsta stigs gáleysis og neðsta stigs ásetnings og hinsvegar á milli neðsta stigs gáleysis og svo það sem kallast refsilaust gáleysi eða óhapp

The future is now: The effect of artificial intelligence on automated decision-making according to Law no. 90/2018 on Data Protection and the Processing of Personal Data

Ritgerð þessi er lokaverkefni til meistaragráðu í lögfræði, mag.jur., við Háskóla Íslands. Í ritgerðinni verður leitast við að svara hver áhrif gervigreindar eru á sjálfvirka ákvarðanatöku á grundvelli laga nr. 90/2018. Ný reglugerð Evrópusambandsins nr. 2016/679 um vernd einstaklinga við vinnslu persónuupplýsinga og frjálsa miðlun slíkra upplýsinga hefur vakið umtal undanfarin misseri. Í reglugerðinni er að finna bann við sjálfvirkri ákvarðanatöku nema ákvarðanatakan byggi á einni af þrem heimildum undantekningarákvæðisins. Þegar gervigreind er notuð við vinnslu persónuupplýsinga líkt og við sjálfvirka ákvarðanatöku er að mörgu að huga. Verður ábyrgðaraðili vinnslunnar meðal annars að gæta þess að vinnslan sé í samræmi við meginreglur reglugerðarinnar, en sýnt er fram á hversu erfitt það getur reynst í þeim tilvikum þegar notast er við lærða gervigreind. Þá vakna einnig upp siðferðisleg álitamál við notkun gervigreindar við vinnslu persónuupplýsinga. Þetta er alþjóðasamfélagið farið að gera sér grein fyrir og eru því komnar upp kröfur að við þróun gervigreindar sé siðferði og persónuvernd höfð að leiðarljósi. Þá verður einnig nefnd helstu réttindi einstaklinga í tilviki sjálfvirkrar ákvarðanatöku sem og þær skyldur sem hvíla á ábyrgðaraðila.This Master‘s Thesis in Law, mag.jur., at the University of Iceland will seek to answer the effect artificial intelligence has on automated decision-making according to law no. 90/2018. A new regulation from the European Union no. 2016/679 on the protection of natural persons with regard to the processing of personal data and on the free movement of such personal data, has sparked discussions in the recent years. The regulation contains a prohibition on automated decision-making unless the processing is based on one of the three sources mentioned in the exemption paragraph. When artificial intelligence is used in processing personal data, as with automated decision-making, there is much to consider. Controllers must, among other things, make sure that the processing is in accordance with the principles of the regulation, which can be proven to be difficult when using machine learning systems. In addition, ethical questions have been raised concerning the use of artificial intelligence to process personal data. This is something that the international community has become aware of and demands have therefore risen that in the development of artificial intelligence, ethical- and privacy principles should be considered from the start. Main rights of individuals in case of automated decision-making as well as the responsibilities of the controller will also be mentioned

Snacks for kids : videos as a teaching tool

Greinargerðinni og myndböndunum er ætlað að fræða fólk um millibita og útskýrt verður hvað millibiti er og hvað börn velja að borða á milli mála. Ákveðið var að nota myndbönd sem kennslutæki með því að miðla þekkingu í gegnum Alnetið og sýndu niðurstöður að stutt og hnitmiðuð myndbönd skiluðu mestum árangri. Kennslumyndböndin eiga að vera auðveld og henta börnum á miðstigi, en áður hefur verið sýnt fram á gagnsemi slíkra myndbanda. Millibitar geta verið auðveldir undirbúnings og börnin hjálpað til. Einnig er kjörið tækifæri fyrir þau að fræðast í leiðinni um matvæli, hreinlæti og næringarefni og á sama tíma æfa þau sig í að vinna saman og læra að axla ábyrgð. Millibitar eru oftast það fyrsta sem börn læra að útbúa heima. Góðar ráðleggingar, fyrirmyndir og jákvætt viðhorf gagnvart fæðu og máltíðum er smitandi og getur hvatt nemendur til að smakka nýjar fæðutegundir (Livsmedelsverket 2013). Niðurstöður greinagerðarinnar leiða í ljós að sýnikennsla virkar mjög vel þegar ákveðin viðfangsefni eru tekin fyrir. Sýnikennslumyndböndin eru hugsuð til að nýtast bæði foreldrum/forráðamönnum og börnum og ætluð til að ýta undir fjölbreytta valkosti við fæðuval. Myndböndin eru til þess fallin að kveikja hugmyndir og sýna hvað er hægt að gera til að millibitar verði fjölbreyttir og hollir. Ekki eru til sambærileg íslensk kennslumyndbönd og þau ættu að gagnast fjölskyldum eða geta nýst í heimilisfræðikennslu, til dæmis sem innlögn heimaverkefna. Myndböndin eru 15 talsins og hugað var að skammtastærð og næringarinnihaldi matvælanna með diskinn að leiðarljósi. Markmiðið með verkefninu, sem lýst er í þessari greinargerð, er gerð kennslumyndbanda sem sýna hvernig hægt er að útbúa hollt, næringarríkt og auðvelt millimál fyrir börn eftir skóla. Börn grípa gjarnan í orkuþéttan mat með lítilli næringu á þeim tíma, svo sem kex og sætabrauð, skyndinúðlur, snakk, sælgæti og sykraða gos- og svaladrykki. Markmiðið er að gera börnum kleift að fara eftir uppskriftunum á auðveldan hátt og að fljótlegt sé að útbúa millibitana. Myndböndin eiga ekki aðeins að gefa hugmyndir að millimáli heldur efla verkkunnáttu, auka áhuga og hvetja börn til að bjarga sér sjálf eftir skóla. Greinagerðin lýsir þeirri vinnu og aðferðum sem liggja að baki myndbandagerðinni, auk þess sem fræðilegur bakgrunnur tengdur viðfangsefninu er kynntur.The article and videos purpose are to educate people on snacking and explain specifically what snacking is and what children decide to consume between meals. Research shows that short educational videos can improve a student’s academic performance, therefore the use of videos as an education tool shared through the internet is ideal. The videos should be easily understood by children from the age of 10 to 13 years old. Videos such as these have worked well in the past. Children can assist in making snacks and its perfect opportunity for them to learn about food, cleanliness and nutrition while practicing working together and learning responsibility. Snacks are often the first thing that children learn to make at home. Good advice, role models and a positive attitude towards food and meals can be intoxicating and motivate students to try new unexplored food (Livsmedelsverket 2013). Results shown in the article show that using video demonstrations works very well when specific topics are being addressed. The video demonstrations are thought to be beneficial to both the parents/guardians as well as children and is supposed to increase the variety of choice when it comes to food. The objective with the videos is to spark ideas and show how snacks can be healthy and that there’s a variety of different types snacks to choose from. There are currently no Icelandic educational videos such as these to compare to, but they should while being useful to families also be useful in teaching home economics, for example for homework purposes. The videos are 15 in total and their guiding principle is to focus on portion sizes as well as the nutritional value of each meal. The goal of this project is to assist in the making of educational videos that show how to make healthy, nutritious and easy to make snacks after school. Children often just grab anything near them, which usually is packed with energy but little to no nutritious value such as cookies and white bread, instant noodles, chips, candy and or sweet drinks. The goal is to allow children to follow simple recipes and quickly be able to make their own healthy alternative between meals snack. The videos are not only supposed to educate the children about snacking but also increase their interest and the ability to be more independent after school. This article will shed a light on the inner workings and methods used in the videomaking process as well as introducing the educational background connected to the subject. By using a storyboard and guide, working and shooting the videos became much easier. The videos were all rendered using the program iMovie

Valdefling og félagsstarf aldraðra: að stuðla að valdeflingu í málefnum aldraðra með áherslu á félagsstarf

Ritgerð þessi er lokaverkefni til BA-prófs í félagsráðgjöf við Háskóla Íslands. Markmið hennar er að tengja valdeflingu við þá félagslegu þjónustu sem öldruðum stendur til boða á Íslandi og erlendis. Öldruðum fjölgar hratt og er mikilvægt að félagsstarfi þeirra sé gert hærra undir höfði í samfélaginu. Félagsstarf aldraðra þarf að vera fjölbreytt og fyrir alla sem það sækja, konur og karla. Í ritgerðinni er stuðst við fyrirliggjandi gögn um löggjöf, kenningar og valdeflingu, ásamt því að skoðað verður hvernig félagsstarf á Íslandi og erlendis er byggt upp með tilliti til valdeflingar. Niðurstöður sýna að valdefling er mikilvægt tól í félagsstarfi aldraðra og skiptir miklu máli að þeir sem starfa með öldruðum geri sér grein fyrir hugtaki valdeflingar og hvernig sé best að nýta það í starfi með öldruðum. Rannsóknir hafa sýnt að félagsstarf aldraðra ýtir undir betri andlega og líkamlega heilsu þeirra

Hver ber ábyrgð? : heildræn þjónusta við fjölskyldur barna með sérþarfir

Í þessu verkefni fjöllum við um þá þjónustu sem fjölskyldur barna með sérþarfir eiga að fá samkvæmt gildandi lögum og reglugerðum. Við horfum einnig til hugmyndafræði Snemmtækrar íhlutunar (Early Intervention) og leggjum áherslu á mikilvægi fjölskyldumiðaðrar þjónustu og teymisvinnu. Fjölskyldumiðuð þjónusta er dæmi um heildræna þjónustu. Hún byggir á samstarfi allra aðila sem koma að þjónustu við barn með sérþarfir og fjölskyldu þess. Þjónustan nær þá ekki eingöngu til barnsins sjálfs heldur fjölskyldunnar í heild sinni. Þær fyrirmyndir sem við höfum að slíkri þjónustu koma annars vegar frá Bandaríkjunum og hins vegar úr Skagafirði. Til að greina þá þætti sem nauðsynlega þarf að bæta í þjónustukerfinu gerðum við rannsókn. Út frá niðurstöðum rannsóknarinnar ásamt því sem fram kemur í stefnumótun félagsmálaráðuneytissins, höfum við mótað ákveðna framtíðarsýn um hvernig mætti bæta þjónustuna og gera hana heildrænni. Við setjum fram hugmyndir um það hvernig þroskaþjálfi getur komið að heildrænni þjónustu við fjölskyldur barna með sérþarfir í þverfaglegu samstarfi við aðrar fagstéttir sem að þjónustunni koma

Stærðfræðiprófið sýndi ekki þann árangur sem ég átti von á : er til snjallræði til að bæta árangur drengja í stærðfræði á Suðurnesjunum og jafnframt allra annarra nemenda á landinu?

B.Ed. í grunnskólakennarafræðiFjallað um slakan árangur drengja í stærðfræði á Suðurnesjum og útbótahugmyndir

Kennsla um næringu í heimilisfræðitímum

Lífshættir okkar eru mismunandi, sumir kjósa að borða hollan mat en aðrir velja óhollari mat. Næring gegnir miklu hlutverki í okkar daglega lífi, við þurfum næringu til þess að lifa en ekki er sama hvernig næringin er. Holl og fjölbreytt fæða er mikilvæg fyrir heilsu og vellíðan og þess vegna er nauðsynlegt að fylgja ráðleggingum um mataræði eins og t.d. fara eftir fæðuhringnum til þess að viðhalda heilbrigðum lífstíl. Fæðuhringurinn sýnir fæðuflokkana sex og er það undirstaða holls mataræðis að borða fjölbreytta fæðu úr hverjum flokki. Ásamt því hversu mikilvægt það er að fá fjölbreyttan mat úr hverjum flokki náum við þannig góðri samsetningu næringarefna (Embætti landlæknis, 2008). Fæðuhringurinn og íslenskar ráðleggingar um mataræði byggja á norrænu ráðleggingunum sem voru kynntar árið 2013, voru þær unnar af Norræna embættismannanefndinni um matvæli. Ráðleggingarnar byggja á gagnreyndum aðferðum milli neysluvenja og heilsu og einnig vísindalegum rökum. Í íslensku ráðleggingunum er tekið tillit til aðstæðna hér á landi (Hólmfríður Þorgeirsdóttir og Elva Gísladóttir, 2014)