Mogućnost primene biljnih ekstrakata u formulaciji funkcionalne hrane

Functional food designate all sorts of food containing, along with their own nutritive value, constituents which have positive effects to human health and its psycho-physical conditions.. The aim of science, today, is development of such food products, which assume prevention and simultaneous reduction of risks of appearance of different diseases. Medicinal plants, extracts of medical plant became significant for production of functional food, because it has a lot of biological and pharmacological activities.Funkcionalnom hranom se označava svaka hrana koja pored svoje nutritivne vrednosti sadrži sastojke koji imaju pozitivnu ulogu na zdravlje ljudi, njihovo psiho-fizičko stanje. Cilj nauke danas je razvoj prehrambenih proizvoda koji pozitivno utiču na zdravlje, daju mogućnost prevencije i istovremeno smanjuju rizik od pojave bolesti. Lekovito bilje, njihovi ekstrakti kao nosioci biološke i farmakološke aktivnosti, postali su značajni u proizvodnji funkcionalne hrane

Prisustvo cinka u mišićnom tkivu babuške i deverike u akumulacijama Gruža i Bovan

Zagađenje slatkovodnih ekosistema širokim spektrom zagađivača postalo je veoma važno pitanje u poslednjih nekoliko decenija, ne samo zbog uticaj na vodosnabdevanje, već i zbog štete koju nanosi vodenim organizmima. Smatra se da su metali najvažniji oblik zagađenja voda zbog toksičnosti, perzistentnosti i akumulacije u vodenim organizmima. Vodeni organizmi su u širokoj upotrebi biološkog monitoringa promena nivoa antropogenih zagađujućih materija. Poznavanje koncentracije metala u ribama je važno kako za pravilno planiranje upravljanjа vodama tako i u pogledu ljudske ishrane. Zn je esencijalni metal i kao takav igra važnu ulogu u biološkim sistemima, ali takođe prekomernim unosom može proizvesti toksičan efekat. Akumulacije Gruža i Bovan su formirane osamdesetih godina za vodosnabdevanje, ali su danas i značajne ribolovne vode. Antropogeni uticaj na ove akumulacije je vrlo izražen. Konstantno je direktno ispuštanje neprečišćenih otpadnih voda, okolno zemljište se intenzivno obrađuje uz primenu invazivnih agrotehničkih mera (prekomerna upotreba pesticida, herbicida i fungicida), ali i širenje vikend naselja koja uglavnom nemaju regulisano skladištenje i ispuštanje otpadnih voda. Babuška (Carassius gibelio) i deverika (Abramis brama) su prikupljene iz akumulacija Gruža i Bovan, a uzorci mišićnog tkiva su analizirani na prisustvo cinka (Zn) kako bismo utvrdili da li postoji razlika u akumulaciji ovog metala u mišićnom tkivu između ove dve vrste, kao i između iste vrste u dve različite akumulacije. Koncentracija Zn u mišićnom tkivu babuške je bila znatno veća nego u mićnom tkivu deverike u obe akumulacije, ali nije postojala bitna razlika u koncentracijama između dve akumulacije. Koncentracija cinka u mišićima obe vrste u obe akumulacije je na prihvatljivom nivou za ljudsku ishranu

Odnos autohtonih i alohtonih ribljih vrsta u nekim akumulacijama Srbije

Poslednjih godina u svetu je veoma aktuelno pitanje alohtonih ribljih vrsta. Bilo da su unete slučajno ili namerno, alohtone vrste najčešće uspevaju da opstanu u novom okruženju, u kojem zbog degradiranosti staništa i narušenih biocenoloških veza vremenom postaju dominantne. Alohtone vrste često imaju invazivan karakter jer se brzo i nekontrolisano šire u nove ekosisteme gde se ponašaju kao kompetitori za prostor i hranu autohtonim vrstama i polako ih potiskuju. Ovim radom prikazan je odnos u brojnosti i biomasi autohtonih i alohtonih ribljih vrsta u nekim akumulacijama u Srbiji. Tokom istraživanja obraćena je pažnja na veličinu i starost akumulacija u kojima je praćena ihtiocenoza. Istraživanje je obuhvatilo 15 akumulacija različite starosti, tipa postanka, morfometrijskih, fizičkih i hemijskih osobina. Konstatovano je prisustvo 20 vrsta riba iz 9 familija, sa izrazitom dominacijom porodice Cyprinidae. Od ovog broja 8 vrsta su alohtone i pripadaju familijama Salmonidae (Oncorhynchus mykiss), Cyprinidae (Carassius auratus, Arystichtys nobilis, Hypophthalmichthys molitrix, Ctenopharyngodon idella, Pseudorabora parva), Ictaluridae (Ictalurus nebulosus - cverglan) i Centrarchidae (Lepomis gibbosus - sunčica) (Simić i Simić, 2009). Cverglan i sunčica potiču iz Severne Amerike, dok su ostale azijske vrste. U najvećem broju akumulacija, po brojnosti i biomasi, zastupljenije su autohtone riblje vrste u odnosu na alohtone. Izuzetak je Oblačinsko jezero, koje pripada grupi malih i starih jezera, gde brojnošću dominiraju alohtone vrste sa 61,63%, kao i biomasom sa čak 80,18%. Velika zastupljenost biomase alohtonih ribljih vrsta je i u jezeru Buljanka, 53.43%, dok njihova brojnost iznosi 17.07%. Najveći udeo u biomasi ima sivi tolstolobik. Autohtona ihtiocenoza dominira u jezeru Ćelije i Zavojskom jezeru koja su u grupi starijih i većih jezera. U ovoj grupi su i akumulacije Gruža, Vlasina i Bovan, gde se zbog neplanskog poribljavanja brojnost alohtonih vrsta približava abundanci autohtonih. Sa druge strane, planskim poribljavanjem očuvana je autohtona ihtiofauna u Miloševom i Ribničkom jezeru, koja su male veličine i stara. Konstatovano je da u najvećem broju jezera i dalje dominiraju autohtone vrste u odnosu na alohtone. Uticaj alohtonih ribljih vrsta je uvek veći u manjim i starijim akumulacijama, upravo zbog većeg diverziteta autohtone zajednice u njima. Poznajući invazivni karakter i negativan efekat alohtonih vrsta na ekosisteme u koje su unete, kao i na faunu, neophodno je stalno pratiti stanje na terenu

Polyphenolic Profile of Sambucus Ebulus Root, Leaf and Fruit Extracts

Sambucus ebulus L. is a perennial herbaceous plant popular in folk medicine in Western Europe, Balkan and Middle East regions. Its preparations and extracts have shown wide range of biological activities against various disease and conditions. Isolation of the phenolic components was conducted using microwave-assisted extraction technique, while identification and quantification of isolated compounds were conducted using HPLC-DAD analysis. Fourteen compounds were detected and quantified in the extracts of the plant root, leaves and fruit, whereby rutin was predominant compound in all three samples. Minor compound in root sample was ferulic acid, in the leaves extract was chlorogenic acid, while in fruit sample was luteolin. Contrary, protocatehuic acid, caffeic acid, luteolin glycoside and apigenin glycoside were not detected in any of analyzed extracts

Uklija (alburnus alburnus) kao potencijalni bioindikator zagađenja teškim metalima

Analize vode i/ili sedimenta mogu biti neefikasne u identifikovanju metala u fluvijalnim ekosistemima usled nerazdvojive varijabilnosti rečnog toka i koncentracije zagađivača. Monitoring zagađenja ribljih tkiva ima važnu ulogu ranog alarma koji ukazuje na probleme kvaliteta vode i sedimenta, a takođe omogućava detekciju toksičnih materija u ribama koje dalje mogu da imaju negativan efekat na konzumente. Reka Sava je tipična nizijska reka i najveća desna pritoka Dunava koja protiče kroz tri zemlje: Sloveniju, Hrvatsku i Srbiju. Do 1990-ih je bila izložena zagađenju iz metalurgije, hemijske, kožne, tekstilne, prehrambene i industrije celuloze i papira, ali i usled poljoprivrednih aktivnosti. Takođe je i glavni recipijent otpadnih voda mnogih gradova i zagađenih pritoka. Ciljevi ove studije su da se utvrde koncentracije Al, As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Ni, Pb, Se, Sn i Zn u kompostu uklije (Alburnus alburnus) kao potencijalne bioindikatorske vrste zagađenja teškim metalima reke Save, kao i da se izračuna Indeks zagađenja metalima (MPI-Metal Pollution Index) kako bi se uporedio status zagađenja različitih lokaliteta reke Save. Terensko istraživanje je sprovedeno tokom septembra 2014. godine. Uklije su sakupljene iz reke Save na sledećim lokalitetima: Čatež u Sloveniji, Zagreb i Slavonski Brod u Hrvatskoj, Jarak i Umka u Srbiji. Koncentracije Al, As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Ni, Pb, Se, Sn, i Zn su merene u kompozitnom uzorku uklije uz pomoć Thermo Scientific iCAP 6500 Duo ICP-OES (Thermo Fisher Scientific, Cambridge, United Kingdom). Prema dobijenim rezultatima, izdvaja se Zagreb sa najvećim brojem najviših koncentracija elemenata (Cd, Co, Cr, Fe, Pb, i Se). Takođe, najviši MPI je izračunat za Zagreb (0.23) u odnosu na Umku sa najnižim MPI (0.14). Na osnovu dobijenih rezultata, možemo označiti gornji tok reke Save kao znatno zagađeniji (posebno deo kod Zagreba u Hrvatskoj) od donjeg toka i ušća u Dunav kod Beograda (Umka)

The Influence of Fatteners Dry and Liquid Diet on Slaughter Traits of Carcass Sides

The study was conducted on 700 fattening pigs, three breed half blood with Duroc as a terminal breed ((Large White x Landrace) x Duroc). The pigs were divided into the two groups according to diet: dry and liquid nutrition. Each group consisted of 350 fattening pigs and used the same feed mixtures in prefattening (CP-3) and fattening (ST). During the period from 24.8 to 60kg they were fed with a CP-3, a crude protein content of 16.37%. During the period from 60kg until the end they were fed with ST, a crude protein content of 15.3%. Muscle tissue processed half-carcasses in slaughterhouses were determined by a device that determines the value of S (fat thickness) and M (muscle thickness) using "method one point." Fat thickness skin in mm, measured 7 cm lateral to the central (median) cutting, in the amount between the second and third ribs of the tail. The thickness of the muscle in mm was measured at the same place as the thickness of the bacon. The results show that the fatling fed dry food had significantly higher carcass weight (80.41: 78.51 kg, p<0.05), backfat thickness (16.55: 15.31 mm, p<0.05), weight (muscle 55.80: 53.82, p<0.05), but a lower percentage of meat (56.6: 57.3, p<0.05) as compared to pigs fed liquid food. In finishing pigs fed dry food, between carcass weight and backfat thickness and muscle thickness a positive and significant correlation (0.4267 and 0.4290, p<0.05) was found and between carcass weight and lean meat a significant negative correlation (-0. 4236 and p<0.05). Between backfat thickness and lean meat in the carcass a negative and significant correlation (-0.8534, p<0.05) was found and between muscle thickness and lean meat a positive and significant correlation (0.2857, p<0.05). In finishing pigs fed liquid food, between carcass weight and backfat thickness and muscle thickness a positive and significant correlation (0.1800 and 0.3705, p<0.05) was found and between carcass weight and lean meat a significant negative correlation (-0. 2178; p <0.05). Between backfat thickness and percentage of meat in the carcass negative and significant correlation (-0.8692, p<0.05) was found and between muscle thickness and lean meat a positive and significant correlation (0.3168, p<0.05)