Kasramen blijven open

Het leek een paar jaar geleden zo veelbelovend: de gesloten kas. Door de zomerwarmte tijdelijk op te slaan voor de winterperiode zou dertig procent energiebesparing worden bereikt. Maar de hoge elektriciteitsprijs heeft tuinders meer mogelijkheden gegeven. Veel grote telers zien nu meer in warmtekrachtkoppeling, een kleine energiecentrale in hun eigen ka

Conditionering bij biologische vruchtgroenten - Technisch, teeltkundig en economisch onderzoek in de gesloten kas van BiJo te 's-Gravenzande

Referaat BiJo is een biologisch groententeeltbedrijf dat sinds 2009 vruchtgroenten in een gesloten kas-systeem teelt. Gedurende twee jaar zijn de teelten, het kasklimaat en het energieverbruik in de gesloten kas gemonitord en begeleid met financiering van het programma Kas als Energiebron. Met luchtbehandelingskasten wordt geconditioneerde lucht via luchtslangen tussen het gewas geblazen. Indien nodig, bijvoorbeeld bij gewaswerkzaamheden, kunnen de luchtslangen boven het gewas worden opgehesen. Hoewel de luchtbehandelingskasten voldoende capaciteit hebben om de kas volledig gesloten te houden is toch regelmatig een raamkier aangehouden. In het eerste jaar is dat vooral doordat de temperatuur van de koude bron nog te hoog was, maar ook in het tweede jaar is regelmatig gelucht om de CO2-concentratie niet te hoog op te laten lopen. Over het hele jaar is een hogere CO2-concentratie bereikt dan in een gemiddelde open kas, zodat zonlicht beter is benut voor de fotosynthese. Hier is nog verdere verbetering mogelijk door meer te koelen of meer CO2 te doseren. De productie is bij tomaat hoger geweest dan de prognose. Bij komkommer en paprika is de productieverhoging onder andere door ziekten en plagen minder hoog gebleven. In het eerste jaar is te veel warmte ingezet voor de ontvochtiging van de kas. In het tweede jaar is de warmtevraag vergelijkbaar met andere biologische bedrijven. Deze warmte is CO2-neutraal grotendeels opgewekt met groene stroom in een warmtepomp, terwijl 8% is opgewekt in een bio-olieketel. Het elektriciteitsverbruik van de warmtepomp is laag gebleven vanwege een hoge COP (ruim 6). Daarentegen is veel elektriciteit nodig geweest voor overige doeleinden, zoals de ventilatoren en de bronpompen. In de afgelopen twee jaren is meer warmte dan koude uit de bodem onttrokken. Op den duur kan dit leiden tot een te sterke afkoeling van de bronnen. Voor de toekomst wordt daarom geadviseerd om meer warmte te oogsten. De investering in de gesloten kas moet voor een groot deel worden terugbetaald uit een hogere prijs voor de CO2-neutrale productie

Preventie van ontsnappen plaagorganismen: Met een focus op Bemisia tabaci, Spodoptera spp. en Liriomyza spp.

Bij het opstellen van eliminatiescenario’s voor quarantaine(-waardige) plagen in kassen is een belangrijke vraag of de luchtramen gesloten moeten blijven tijdens de uitroeiactie, teneinde verspreiding van het plaagorganisme naar andere kassen te voorkomen. Gesloten luchtramen leiden al snel tot een te hoge kastemperatuur en/of een te hoge luchtvochtigheid om het gewas in een goede conditie te houden. Met behulp van rekenmodellen is bepaald dat hooguit gedurende de winterperiode (november tot en met februari) mogelijk zal zijn om zonder productieverlies de ramen gedurende langere tijd gesloten te houden. Dit is juist de periode dat de kans van ontsnapping via de luchtramen al miniem is vanwege de lage buitentemperatuur. In het voor en najaar zal, als de kas gesloten blijft dit tot een dermate hoge luchtvochtigheid en kastemperatuur leiden, dat (afhankelijk van het gewas) de productie hier sterk onder gaat lijden. In de zomerperiode (juni tot en met september) is het niet mogelijk om de luchtramen zonder risico op ontsnappen van wittevliegen en mineervliegen te openen, tenzij een fijnmazig insectengaas in de luchtramen is aangebracht. In het geval van motten (Spodoptera spp.) mag dit ook een grofmazig insectengaas zijn. Als in de zomerperiode gedurende meerdere dagen de ramen gesloten moeten blijven, zal dit voor de meeste gewassen leiden tot een grote productiederving of zelfs het einde van de teelt. Bij bedrijven met actieve kaskoeling kunnen de ramen met behoud van een groeizaam kasklimaat langer gesloten blijven. Volledige sluiting wordt echter bemoeilijkt door de aanbeveling om met het oog op de arbeidsomstandigheden na iedere gewasbeschermingshandeling minimaal twee uur te ventileren

Ontwikkeling in de energie-efficiëntie in de biologische glasgroenteteelt 1998-2008

In 1998, the energy efficiency (production per unit of energy use) of organic greenhouse vegetables was shown to be lower than the energy efficiency of current greenhouse vegetables. A new investigation has been made to show if improvement has been made since then. This improvement is necessary to keep the environmental friendly image of organic greenhouses. The investigation showed that the energy efficiency of the organic vegetable greenhouses has improved in 2007 with more than 60% since 1998. This is realised with 14% less energy use and 44% more production per m2. The lower energy use is mainly caused by a more intense use of thermal screens. The higher production is mainly caused by a better control of plagues and diseases. These percentages should be treated with caution, because of the small (n=4) sample of organic greenhouses. Still, the lower energy use and the higher production indicate a positive development in the last 10 years. The organic greenhouse vegetables seem to catch up on a backlog of energy efficiency compared to current greenhouse vegetables

CO2-opname in een gesloten kas

In het kader van Kas als Energiebron wordt onder andere onderzoek gedaan bij Lans Zeeland te Rilland en ook bij het Innovatie en Democentrum (IDC) te Bleiswijk. Voor de gesloten kas van Lans Zeeland en voor de Sunergiekas van het IDC zijn twee methoden ontwikkeld om de gewasopname van CO2 te meten. Bij methode 1 worden de hoeveelheid en de CO2-concentratie van de ingeblazen en uitgeblazen lucht van elkaar afgetrokken. Wat resteert is de gewasopname. Bij methode 2 worden de dosering, de verandering van de CO2-concentratie in de kas en het product van de luchtuitwisseling en het concentratieverschil tussen kas- en buitenlucht met elkaar vergeleken. Zowel methode 1 als methode 2 zijn toepasbaar voor Lans Zeeland, al gaf methode 1 vanwege zijn eenvoud een nauwkeuriger beeld dan methode 2. Voor de Sunergiekas kan alleen methode 2 worden toegepast omdat CO2 niet via de luchtslangen, maar via een apart slangenstelsel wordt gedoseerd

Towards a low emission greenhouse horticulture

For the pilot crop tomato, business concepts of low emission greenhouses for the midterm (10 year) have been designed. The study is carried out in cooperation with innovators in the horticultural sector, suppliers and extension services. The business concepts are evaluated for different indicators in the field of planet and compared to the current situation. The focus is on the reduction of energy consumption and CO2 emission for the cultivation with and without supplementary lighting. The energy concepts differ in the way the heat and power are produced or supplied on business level. The results show that the energy concepts without supplementary lighting have a lower environmental impact and have a better energy efficiency than the energy concepts with lighting. The energy concepts without supplementary lighting show that simultaneous production of heat and power on business level and the delivery of electricity to the public grid is most favorable looking at the energy use and CO2 emission on a national level. Second best is the conditioned greenhouse. In this energy concept solar energy is collected in summertime, stored and re-used in wintertime. Conditioned greenhouses also have good perspectives in reducing the use and emission of pesticides

Monitoring ClimecoVent-systeem in de praktijk - Technisch, teeltkundig en economisch onderzoek naar een energiezuinige kas bij kwekerij Grenspaal B.V.

De tomatentelers Noud en Roy Steegh zijn in januari 2009 op kwekerij Grenspaal te Wellerlooi (L) gestart met een nieuwe kas, voorzien van het ClimecoVent-systeem. Met het ClimecoVent-systeem wordt beoogd zodanig energie te besparen dat de warmtevraag bij een tomatenteelt neerkomt op een aardgasverbruik van 25 tot 30 m3/m2. De productiedoelen liggen gelijk aan die van een standaard tomatenteelt. Gezien het innovatieve en energiezuinige karakter van het ClimecoVent-systeem, heeft Wageningen UR in samenwerking met Climeco het systeem bij kwekerij Grenspaal over een tijdsspanne van ruim een jaar gemonitord in opdracht van het programma “Kas als Energiebron”. Doordat minder gas is gebruikt voor de verwarming van de kas is ook minder CO2 beschikbaar. In combinatie met de schaduwwerking van het extra scherm zou hiermee mogen worden verwacht dat het productieniveau achterblijft, maar dat is niet gebleken

Biologisch glasgroentebedrijf gaat klimaatneutraal

Klimaatneutraal groenten produceren. Daar wil BiJo, het biologische groente- en handelsbedrijf van de familie Jonker, naar toe. Ze voorkomen al enorme hoeveelheden CO2-uitstoot, maar ze willen verder en hebben er de ideeën al voor