Wirus zapalenia wątroby typu E jako wyłaniający się czynnik chorobotwórczy w krwiodawstwie i krwiolecznictwie. Dane prezentowane podczas seminarium „Postępy w badaniach przeglądowych dawców krwi” (Warszawa, 5–6 października 2015 r.)

Viral hepatitis E belongs to the category of new emerging infections. Most common is the oral route of transmission. but the virus can also be transmitted with transfused blood components. The paper presents basic epidemiological and clinical data on HEV infection with particular emphasis on the significance of infection for blood treatment.Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu E należy do grupy nowych zakażeń. Najczęstszą drogą przenoszenia wirusa jest droga pokarmowa, ale może on być także przenoszony z przetaczanymi składnikami krwi. W pracy przedstawiono podstawowe dane epidemiologiczne i kliniczne dotyczące zakażenia HEV, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia zakażenia dla krwiolecznictwa

Donor adverse reactions related to collection of blood and blood components by manual method and by apheresis

Wstęp: Problemy związane z powikłaniami u dawców stanowią przedmiot troski służby krwina całym świecie. Metody pobierania krwi i jej składników są uznawane powszechnie za bezpieczne i dobrze tolerowane przez dawców, jednak w niektórych przypadkach mogą występować miejscowe lub ogólnoustrojowe powikłania, niekiedy poważne, a sporadycznie nawet śmiertelne. Celem pracy była analiza rodzaju i częstości powikłań związanych z oddawaniem krwi metodą manualną i automatyczną.Materiał i metody: Analiza danych z lat 2005–2013 dotyczących liczby i metod przeprowadzenia donacji, jak również odnotowanych powikłań, przy uwzględnieniu ich charakteru, ciężkości i częstości występowania, na podstawie informacji uzyskanych z 21 Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.Wyniki: Całkowita częstość występowania powikłań wynosiła w omawianym okresie średnio 0,66 ± 0,09% wszystkich donacji i była znacząco wyższa w przypadku donacji składników krwi metodą automatyczną (1,28 ± 0,35%) niż dla donacji krwi pełnej metodą manualną (0,63 ± 0,09%), p = 0,00044. Powikłania miały w większości charakter lekki (średnio 98,82 ± 0,48% wszystkich przypadków). Najczęściej występującym powikłaniem była natychmiastowa reakcja wazowagalna (71,10 ± 3,28% wszystkich powikłań). Powikłania poważne, między innymi uszkodzenie tętnicy, nerwu i inne epizody powodujące konieczność dalszego leczenia, występowały sporadycznie; nie odnotowano ani jednego przypadku powikłania śmiertelnego, zawału serca ani udaru mózgu.Wnioski: Przedstawione wyniki badania przemawiają za bezpieczeństwem donacji krwi i jej składników, jakkolwiek liczba przypadków powikłań związanych z donacją, oceniana na podstawie rocznych raportów RCKiK, jest prawdopodobnie niedoszacowana. Dla uzyskania lepszej orientacji co do rzeczywistej częstości występowania niepożądanych reakcji związanych z donacją wskazane jest przeprowadzenie odpowiednio zaplanowanych badań prospektywnych.Background: Adverse reactions related to blood donation are the concern of blood transfusion service world wide. Methods used for blood and blood components collection are generally considered safe and well tolerated by donors. However, occasionally local or systemic complications are observed which may sometimes prove severe and even fatal. The aim of the study was to assess the type, incidence rate and severity of adverse reactions related to collection of blood and blood components by manual method or apheresis.Material and methods: The analysis of 2005–2013 data from reports forwarded by 21 Polish Regional Blood Transfusion Centers (RBTCs) was performed. The reports included information referring to adverse reactions as well as the number of donations and methods of collection. The analysis included incidence rate, types and severity of adverse reactions.Results: The overall incidence rate for adverse reactions in the study period was on average 0.66 ± 0.09% of all donations and significantly higher for collection of blood components by apheresis (1.28 ± 0.35%) than for whole blood collected by manual method (0.63 ± 0.09%), p = 0.00044. The adverse reactions were mostly mild (on average 98.82 ± 0.48% of all cases). The most frequently reported adverse reaction was immediate vasovagal reaction (71.10± 3.28% of all adverse reactions). The occurrence of serious adverse reactions — including injury of nerve or arteria as well as other events that required further treatment — was sporadic. No fatal cases or incidence of myocardial infarct or cerebral ischemia were reported.Conclusions: The presented results of analysis seem to confirm the safety of donation of bloodand blood components. It must nevertheless be noted that the number of adverse reactions annually reported by the Regional Blood Transfusion Centers may be underestimated. More detailed information on the real incidence rate of adverse reactions related to blood donation would require adequate, well-planned prospective studies

Wirus EBOLA jako potencjalne wyzwanie dla krwiodawstwa, krwiolecznictwa i zdrowia publicznego

Ebola virus (EBOV) is a known infectious agent of Ebola virus disease(EVD) in the Central African countries for four decades. In the years 2014-2016, the EBOV caused tremendous anxiety as it spread to new territories — West African countries, causing the largest ever EVD epidemic. Between December 2013 and March 2016, more than 28,000 confirmed, probable and possible EVD cases were reported in Liberia, Sierra Leone and Guinea, including over 11,000 deaths. Several cases of EBOV infection have also occurred in the United States of America and in Europe — those who took care of infected people in Africa also became infected. The virus poses a serious threat to public health in countries where there is an outbreak of disease. During the epidemic in West Africa, the risk of the EBOV transmission through substances of human origin (SoHO) increased. This also implies an increased risk of such situations outside the African continent. It can be reduced by using appropriate procedures such as donor qualifications and laboratory biosafety. The work highlighted EBOV transmission methods, clinical course of infection, diagnosis and treatment, especially with blood components, epidemiological situation and ways of preventing infection and control of epidemic. The assessment of the risk of transmission of the Ebola virus by SoHO and the probability of using EBOV as a biological weapon are discussed in detail. There are also recommendations on the biosafety of medical diagnostic laboratories.Wirus Ebola (EBOV) jest znanym od czterech dekad czynnikiem zakaźnym wywołującym epidemie gorączki krwotocznej Ebola (EVD, Ebola virus disease) w krajach Afryki Środkowej. W latach 2014–2016 EBOV wywołał ogromny niepokój z powodu rozprzestrzenienia się na nowe tereny — kraje Afryki Zachodniej, powodując największą w historii epidemię EVD. Od grudnia 2013 roku do marca 2016 roku odnotowano ponad 28 tysięcy potwierdzonych, prawdopodobnych i możliwych przypadków EVD, głównie w Liberii, Sierra Leone i Gwinei, w tym ponad 11 tysięcy przypadków zgonów. Kilka przypadków zakażenia EBOV miało również miejsce w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz w Europie — zakażeniu uległy osoby sprawujące opiekę nad pacjentami zakażonymi w Afryce. Wirus stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego w krajach, w których wywołuje ogniska choroby. Podczas epidemii w Afryce Zachodniej wzrosło ryzyko przeniesienia EBOV poprzez substancje pochodzenia ludzkiego (SoHO, substances of human origin). Przekłada się to również na zwiększone ryzyko zaistnienia takich sytuacji poza kontynentem afrykańskim. Można je ograniczyć poprzez stosowanie odpowiednich procedur, na przykład kwalifikacji dawców i bezpieczeństwa biologicznego laboratoriów. W pracy zwrócono uwagę na sposoby transmisji wirusa EBOV, przebieg kliniczny zakażenia, diagnostykę i leczenie, szczególnie z zastosowaniem składników krwi, sytuację epidemiologiczną oraz sposoby zapobiegania zakażeniom i kontrolę epidemii. Szczegółowo omówiono ocenę ryzyka przeniesienia wirusa Ebola przez SoHO oraz prawdopodobieństwo wykorzystania EBOV jako broni biologicznej. Przedstawiono również zalecenia dotyczące bezpieczeństwa biologicznego medycznych laboratoriów diagnostycznych

Emerging infectious diseases in the context of blood safety

The risk of transfusion-related infectious diseases, the markers for which are routinely tested, is extremely low. Recently, however, blood transfusion service faces the challenge from emerging infectious diseases (EIDs), mainly zoonotic origin. Pathogens are microorganisms, mostly viruses, that usually require vectors for their transmission to humans. The relation of some EIDs to transfusion has been proved, in other cases it is considered likely. The paper presents views on EIDs etiology and spread and explains the epidemiologic basic terminology. It describes the principles and methods of EIDs risk assessment as well as prioritization of EIDs with regard to transfusion risk. It outlines the principles of international cooperation and rapid response to newly emerging threats. More attention is devoted to such diseases as West Nile fever, malaria, dengue and chikungunya which are recently a real epidemiological threat. Preventive measures to reduce the threat of EIDs transmission have also been discussed as well as their impact on the safety and supply of blood and blood components

Tick borne diseases in the context of blood safety

Obserwowany w Polsce znaczny wzrost częstości zachorowań na przenoszoną przez kleszcze boreliozę z Lyme (BL), a także możliwość przeniesienia z krwią tej i innych chorób odkleszczowych (TBD) budzą obawy transfuzjologów o bezpieczeństwo krwi i jej składników. Wątpliwości dotyczą kwalifikacji do oddania krwi zarówno dawców ukąszonych przez kleszcze, jak i osób, które przebyły poszczególne TBD. Ryzyko przeniesienia z krwią czynników zakaźnych wywołujących TBD jest zróżnicowane. Przepisy krwiodawstwa w Polsce normują postępowanie z dawcami tylko w przypadku niektórych TBD. W pracy przedstawiono aktualny stan wiedzy głównie na temat BL, w mniejszym zaś zakresie babeszjozy, anaplazmozy i kleszczowego zapalenia mózgu, przy uwzględnieniu zarówno ryzyka ich przeniesienia z krwią, jak i szerszego kontekstu diagnostyczno-klinicznego. Uwzględniono także znaczenie zakażeń wielogatunkowych. Podkreślono zarówno znaczenie realnej oceny ryzyka przeniesienia choroby drogą transfuzji, jak i potrzebę unikania w miarę możliwości zachowań nadmiernie restrykcyjnych, prowadzących do nieuzasadnionej eliminacji krwiodawców. J. Transf. Med. 2011; 1: 4–22A significant increase in the Lyme disease (BL) incidence in our country and the possibility of BL and other tick borne diseases (TBDs) transmission with blood has raised concern about the safety of blood and its components. They cover both the qualification for blood donation after a tick bite and after any TBD. The risk of any TBD transmission with blood is varied. The rules regulating blood donations in Poland apply only to donors with some TBDs. Our paper presents the current state of knowledge mainly on BL and, to a lesser extent, on three other TBDs i.e. babesiosis, anaplasmosis as well as tick-borne encephalitis, not only in terms of transmission risk with blood but also in a broader context of diagnosis and clinical disease course. The importance of multispecies infections (coinfections) is also taken into account. There is the need to maintain a balance between excessively restrictive approach that eliminates blood donors and consideration of the real risk of disease transmission with blood. J. Transf. Med. 2011; 1: 4–2

Characteristics of basic indices for blood donation and treatment in Europe — current challenges and actions

W opracowaniu przedstawiono i omówiono podstawowe dane dotyczące krwiodawstwa i krwiolecznictwa w Europie w ostatnich latach wraz z odniesieniem do statystyk polskich. W przypadku niektórych danych powoływano się również na statystyki światowe. Zwrócono uwagę na zachodzące zmiany i pojawiające się tendencje, wskazując zjawiska, które mogą wpływać niekorzystnie na zasoby krwi i możliwości leczenia oparte na krwi i jej składnikach. Jednocześnie przedstawiono propozycje podejmowanych działań kompensacyjnych. Podkreślono rolę postępowania prowadzącego do racjonalizacji i optymalizacji leczenia krwią, w tym programu zarządzania krwią własną pacjenta (PBM). Zaprezentowano realizowane już nowe przedsięwzięcia, których celem jest zwiększenie bezpieczeństwa krwi, takie jak implementacja technik redukcji czynników chorobotwórczych w składnikach krwi oraz modyfikacja działań organizacyjnych (np. zmiany w procedurze kwalifikacji kandydata na dawcę krwi). Przedstawiono również założenia programu samowystarczalności w zakresie zaopatrzenia krew w świetle ostatnich rezolucji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), także w kontekście naszego kraju.We discuss the basic indices related to blood donation and treatment in Europe with reference to Polish statistics and for some data reference is also made to world statistics. Attention was drawn to ongoing changes and tendencies with special focus on phenomena that negatively affect blood supply and treatment based on blood and blood components. Compensative solutions and measures were presented with special emphasis on rationalization and optimization of blood-based treatment, the patients’ own blood included. Implementation status of blood safety- -strengthening initiatives is presented, i.e. implementation of pathogen reduction methods in blood components as well as organizational modifications (eg. changes in the donor-candidate qualification procedure). Principles of the blood-self sufficiency program are presented against the background of the recent WHO resolutions, also in relation to Poland

“Dry eye” syndrome — treatment based on the use of autologous “artificial tears”

Prawidłowa budowa filmu łzowego zapewnia odpowiedni stopień nawilżania powierzchni oka, zapobiega zakażeniom oraz umożliwia właściwe odżywianie warstwy nabłonkowej rogówki. Do powstania zespołu „suchego oka” mogą przyczynić się nieprawidłowości w budowie którejkolwiek z trzech warstw tworzących film łzowy. Na powstanie tego zespołu mają wpływ zarówno czynniki endogenne, jak i środowiskowe. Zalicza się do nich między innymi uwarunkowania genetyczne, choroby, nastrój, wykonywaną pracę oraz warunki panujące w pomieszczeniach. Dla osób cierpiących na zespół „suchego oka” bardzo dobrym rozwiązaniem są „sztuczne łzy”, wykonane z autologicznej surowicy uzyskanej z krwi pełnej pacjenta. Lepkość surowicy oraz jej skład gwarantują skuteczne, a co najważniejsze, znacznie dłużej utrzymujące się zwilżenie nabłonka gałki ocznej niż przy zastosowaniu farmaceutycznych kropli do oczu. „Sztuczne łzy” są produktem bezpiecznym, ponieważ pochodzą z surowicy pacjenta, dla którego są przeznaczone. Nie zawierają żadnych środków konserwujących, ułatwiają regenerację uszkodzonego nabłonka, a tej właściwości nie posiadają apteczne krople do oczu. W wyniku regularnego stosowania „sztucznych łez” pacjenci uzyskują wyraźną poprawę komfortu i ostrości widzenia. Przestają odczuwać ból i swędzenie oczu, ustępuje zaczerwienienie.Proper structure of the tear film guarantees an adequate degree of moisture to the eye surface, nourishment for the epithelial layer of the cornea as well as protection against infections. The “dry eye” syndrome results from abnormalities in the structure of any of the three layers of the tear film induced by either endogenous or environmental factors such as genetics, diseases, mood, work and working conditions. For those who suffer from the “dry eye” syndrome there is a beneficial option of “artificial tears” acquired from autologous serum obtained from the patient’s whole blood. Viscosity of serum as well as its composition provide a much more effective, and most importantly, prolonged moisturizing of the epithelium as compared to pharmaceutical eye drops. “Artificial tears” are safe because they are produced from the patient’s own serum and contain no preservatives.They facilitate regeneration of the epithelium, which is not the case with regular eye drops. If used regularly “artificial tears” improve comfort and vision acuity. They provide temporary relief from eye redness, pain and itching