Glaciotectonic structures of Trzebnica Hills

Wzgórza Trzebnickie wraz z innymi mezoregionami Wału Śląskiego stanowią morenę spiętrzoną, która charakteryzuje się budową glacitektoniczną. Procesami glacitektonicznymi objęte są zarówno utwory neogenu, jak i plejstocenu, do głębokości co najmniej 200 m. Główny etap rozwoju struktur glacitektonicznych odbył się w czasie recesji lądolodu zlodowacenia Sanu II. Wielkoskalowe struktury seryjne wykazują, zgodną z glacitektoniczną koncepcją statyczno-kinetyczną, strefowość imbrykacji łusek w obszarze proksymalnym i rozwój fałdów w obszarze dystalnym. Ważnym elementem budowy geologicznej Wzgórz Trzebnickich są też różnowiekowe, znacznie mniejsze struktury glacitektoniczne. W odsłonięciu koło Cerekwicy stwierdziłem m.in. melanż glacitektoniczny i fałd z dobrze wykształconym kliważem. Z kolei, w dolinie potoku Włóknica nie wykluczam obecności łuski glacitektonicznej. Wzgórza Trzebnickie odróżniają się od pozostałych mezoregionów Wału Trzebnickiego odmienną orientacją struktur glacitektonicznych (przeważnie o kierunku równoleżnikowym, natomiast na Wzgórzach Wińskich – o kierunku południkowym) i wergencją struktur glacitektonicznych (przeważnie ku S, a na Wzgórzach Wińskich – ku W). Budowa Wzgórz Trzebnickich odróżnia się od budowy Wzgórz Dalkowskich także większą głębokością, do jakiej doszło do zaburzeń glacitektonicznych utworów kenozoiku. Rozwój domen deformacji glacitektonicznych jest związany przede wszystkim z morfologią podłoża podkenozoicznego, ruchami pionowymi w jego obrębie oraz znaczną ilością wody roztopowej obecną podczas recesji lądolodu. Cechą glacitektonicznej budowy Wzgórz Trzebnickich w rzeźbie terenu jest regularny układ domen geomorfologicznych.Along with other mesoregions of Silesian Rampart, Trzebnica Hills constitute the push moraine of glaciotectonic origin. Glaciotectonic structures are present in Neogene and Pleistocene rocks to depths greater than 200 m. The main stage of multi-phase development of glaciotectonic structures took place during deglaciation of Elsterian ice sheet. Zonal arrangement of large-scale multiple-occuring structures seems to correspond with “static-kinematic conception” of glaciotectonics. Imbricate thrust stacks are present in proximal zone, while folds are in distal zone. Smaller-scale structures of various age are also an important component of Trzebnica Hills’ geology. In an outcrop near Cerekwica glaciotectonic mélange and fold with well-developed cleavage has been described. Presumed glaciotectonic thrust scale has been detected in the vicinity of Włóknica stream’s valley. Orientation (mostly latitudinal, meridional on Wińsko Hills) and vergence (mostly S, W on Wińsko Hills) of glaciotectonic structures are factors that distinguish Trzebnica Hills from other mesoregions of Silesian Rampart. Vertical extent of glaciotectonic structures is larger on Trzebnica Hills than on Dalków Hills. The development of glaciotectonic deformation domains may be associated both with morphology of pre-cainozoic basement and with vertical movements within it. Also an abundant amount of meltwater constituted an important factor. Regular pattern of geomorphological domains is considered to be reflecting the features of glaciotectonism

Glaciotectonics of the Leszno Lakeland during the Vistulian glaciation

Pojezierze Leszczyńskie jest położone na obszarze strefy glacimarginalnej zlodowacenia Wisły. Struktury glacitektoniczne o różnych typach i wielkości udokumentowano w dziewiętnastu odsłonięciach na obszarze tego pojezierza. Struktury te występują poniżej najmłodszej gliny morenowej, zdeponowanej przez lądolód vistuliański. W czterech odsłonięciach obserwowano występowanie warciańskich lub odrzańskich glin morenowych w obrębie zdeformowanych serii osadów glacjalnych i fluwioglacjalnych. Orientacja struktur glacitektonicznych wskazuje na ich rozwój pod naciskiem lądolodu transgredującego z NE/NNE. Procesy glacitektoniczne dotknęły utwory plejstoceńskie i neogeńskiego podłoża, do głębokości co najmniej 20 m. Rozwój domen ze strukturami glacitektonicznymi odbywał się w strefie proglacjalnej, zgodnie z przyjętą glacitektoniczną koncepcją dynamiki frontalnej. W dwóch odsłonięciach glacitektonitów, powstałych w obrębie subglacjalnej warstwy o intensywnej deformacji, stwierdzono zatarcie struktur sedymentacyjnych, pokruszenie ziaren i rozwój nowej więźby glacigenicznej. Zaproponowano model rozwoju małoskalowych glacitektonitów w warunkach progresywnego procesu ścinania prostego i czasowego wzrostu ciśnienia porowego wody w podłożu lądolodu. Rozwojowi glacitektoniki na obszarze Pojezierza Leszczyńskiego sprzyjały: wyjątkowo szybka transgresja lądolodu, płytkie zaleganie iłów poznańskich i urozmaicona morfologia podłoża lądolodu. Dodatkowo, wykonano testy statystyczne na zróżnicowanie pomiędzy średnimi orientacjami i zróżnicowanie koncentracji orientacji powierzchni strukturalnych. Zaproponowano sposoby interpretacji wyników tych testów w świetle badań glacitektoniki na terenie Pojezierza Leszczyńskiego.The Leszno Lakeland is situated in the zone of maximum extent of the Vistulian Ice Sheet. Glaciotectonic structures, representing varied types and extents, have been documented in nineteen outcrops located in the region. The structures are present below the youngest till deposited during the Vistulian glaciation. Older (Wartanian or Odranian) tills also have been observed in some outcrops of deformed sedimentary series. The orientation of glaciotectonic structures suggests, that the ice sheet was advancing from NE/NNE. Both Pleistocene deposits and Neogene substratum were affected by glaciotectonic processes at least to depths greater than 20 m. The arrangement of glaciotectonic structures seems to correspond with the “frontal dynamics conception” of glaciotectonism. Glaciotectonites, that orginated within sub-glacial deformable bed, have been observed in two outcrops. Symptoms of the development of new glaciogenic fabric, including blurring of sedimentary structures and crushing the grains, have been documented in these outcrops. Model of the development of such glaciotectonites, under the conditions of progressive simple shearing and phased increase of pore water pressure, have been proposed. The development of glaciotectonic deformation domains may be associated both with pre-glacial topographic relief and with occurrence of the Poznań Clays shallow under the ground surface. However, exceptionally fast transgression of an ice sheet constituted the most important factor. Statistical differences between mean orientations of structural planes and the difference between structural planes’ vectorial concentrations have been tested. Interpretations of the glaciotectonic results of these statistical tests on the Leszno Lakeland have been proposed