[Formation of Ummah Wasatiyyah Through Tauhid Al-Hikam Shaykh Ibn Ataillah Therapy] Pembentukan Ummah Wasatiyyah Menerusi Terapi Tauhid Al-Hikam Shaykh Ibn Ataillah

Intermediate community (ummah wasatiyyah) born of islamic appreciation by understanding the beauty and the truth of its teaching. The main pillar in forming this intermediate community always been linked with three important element, that is Islam, Iman (faith) and Ihsan (perfection/excellence). This article tried to explicate the concept of tawheed that expressed by Shaykh Ibn Ataillah al-Sakandari as an important instrument in forming the best community which declared in Quran. This writing highlighted the tawheed of act that summarized in al-Sakandari’s words of wisdom and its application of value as the principal element for intermediate community conformation. This qualitative study applied content analysis methode by reviewing tawheed of act standpoint from the book “al-Hikam” by Shaykh Ibn Ataillah as primary source and supported with others of his writings. This study found that the tawheed of act element are the most important aspect in forming intermediate community because it indicate submission to power and authority of Allah SWT also his jurisdiction in every movement and act of all the creation. Hence, a community will never achieve title of the best community if submission to Allah SWT is not being applied in every act and movement. Therefore, this study conclude that ‘ummatan wasata’ which also termed in Quran as ‘khayra ummah’ is a community that possess the most important features of tawheed, which is believe of Oness of Allah SWT in His Acts.   Keywords: Ummah wasatiyyah, Tawheed Therapy, Ibn Ataillah al-Sakandari, al-Hikam, tauhid al-af‘al.     Ummah wasatiyyah lahir daripada penghayatan Islam dengan memahami keindahan dan ketelusan ajarannya. Tonggak utama dalam pembentukan ummah wassatiyyah sentiasa dikaitkan dengan tiga elemen penting, iaitu Islam, Iman dan Ihsan. Artikel ini cuba mengutarakan konsep tauhid yang dikemukakan oleh Shaykh Ibn Ataillah al-Sakandari sebagai satu instrumen penting dalam pembentukan umat terbaik sebagaimana yang dinyatakan dalam al-Quran. Penulisan ini mengetengahkan tauhid al-af’al yang terangkum dalam kalam Hikam al-Sakandari dan penerapan nilainya sebagai teras dalam pembentukan ummah wasatiyyah. Kajian kualitatif ini menggunakan kaedah analisis kandungan dengan meneliti aspek tauhid al-af’al daripada sumber utama kitab al-Hikam Shaykh Ibn Ataillah dan didokong oleh beberapa karya beliau yang lain. Kajian mendapati bahawa elemen tauhid al-af’al merupakan aspek yang terpenting dalam membina ummah wasatiyyah kerana ia merujuk kepada penyerahan diri kepada kekuasaan dan kudrat Allah SWT serta tadbir urusNya dalam setiap gerak-geri dan tindak-tanduk seluruh makhluk. Justeru, suatu umat tidak mungkin mencapai status umat terbaik selama mana segala tindak-tanduk dan perbuatan tidak disertakan dengan penyerahan kepada Allah. Oleh itu, kajian menyimpulkan bahawa ‘ummatan wasata’ yang juga diistilahkan dalam al-Quran sebagai ‘khayra ummah’ merupakan satu umat yang mempunyai ciri-ciri terpenting tauhid, iaitu elemen mentauhidkan Allah SWT dari aspek perbuatanNya.   Kata kunci: Ummah Wasatiyyah, Terapi Tauhid, Ibn Ataillah al-Sakandari, Kitab al-Hikam, Tauhid al-Af’al