De ecologische meerwaarde van het aanbrengen van grindbedden in de Tongelreep

Beekfauna kan profiteren van het aanbrengen van grindbedden in beken. Eén van de weinige beken in Nederland waarin grind is aangebracht is de Tongelreep in Noord-Brabant. Dit artikel beschrijft de ervaringen met deze maatregel, waarbij is gekeken naar de stabiliteit van de grindbedden en de aanwezigheid van macrofauna. De grindbedden bleken zich niet te verplaatsen, maar varieerden wel in grootte door tijdelijke sedimentbedekking. Het aantal op het ingebrachte grind aanwezige kenmerkende taxa was opvallend hoog. Het stimuleren van het ontstaan van grindbedden verdient daarom meer aandacht bij het ontwerp van beekherstelmaatregelen

Evaluatie van de ecologische effectiviteit van de houtconstructies in de Snelle loop

In de Snelle Loop zijn in 2012 verschillende typen houtconstructies aangebracht. Waterschap Aa en Maas en studenten van de HAS Hogeschool in Den Bosch verrichten sindsdien jaarlijks fysisch-chemische, hydromorfologische en biologische metingen. In deze studie zijn de tot nu toe verzamelde gegevens over de effecten op de levensgemeenschap na drie jaar geëvalueerd. Het hout bleek effect te hebben op de levensgemeenschap, maar grote jaarlijkse verschillen lieten zien dat met name effecten op een groter schaalniveau een sturende rol spelen. Er worden aanbevelingen gedaan voor de opzet van monitoring om onderscheid te kunnen maken tussen effecten op verschillende schaalniveau

Effect van stroombaanmaaien op de ecologische kwaliteit van de Lage Raam: een verkennend onderzoek

Steeds vaker wordt gekozen voor stroombaanmaaien als extensieve beheersvorm voor beken, meestal vanuit ecologisch oogpunt. Hierbij wordt alleen de stroomdraad gemaaid, terwijl de oevervegetatie en een deel van het natte profiel intact blijven. Of dit ook daadwerkelijk leidt tot een verandering in de ecologische kwaliteit is niet goed gekwantificeerd. Om hier meer inzicht in te krijgen zijn de macrofauna en vegetatie van een traject in de Lage Raam waar stroombaanmaaien wordt toegepast vergeleken met een morfologisch vergelijkbaar bovenstrooms traject dat regulier onderhouden wordt

Evaluatie van de ecologische effectiviteit van de houtconstructies in de Snelle loop

In de Snelle Loop zijn in 2012 verschillende typen houtconstructies aangebracht. Waterschap Aa en Maas en studenten van de HAS Hogeschool in Den Bosch verrichten sindsdien jaarlijks fysisch-chemische, hydromorfologische en biologische metingen. In deze studie zijn de tot nu toe verzamelde gegevens over de effecten op de levensgemeenschap na drie jaar geëvalueerd. Het hout bleek effect te hebben op de levensgemeenschap, maar grote jaarlijkse verschillen lieten zien dat met name effecten op een groter schaalniveau een sturende rol spelen. Er worden aanbevelingen gedaan voor de opzet van monitoring om onderscheid te kunnen maken tussen effecten op verschillende schaalniveau

De ecologische meerwaarde van extensiever maaien in beken

Beken worden steeds vaker extensief gemaaid, waarbij de vegetatie tijdelijk één- of tweezijdigwordt gespaard. In drie Noord-Brabantse beken is de toegevoegde waarde van deze maaivormenvoor de vegetatie en macrofauna onderzocht in een maai-experiment. Niet maaien zorgde wel voormeer vegetatie, maar leidde in slechts één beek tot veranderingen in de bedekking vanplantensoorten. De macrofauna profiteerde in alle beken het meest van één jaarstroombaanmaaien. Het verschil in effect tussen één en twee jaar sparen leek samen te hangen metverslechterde milieuomstandigheden in de gespaarde vegetatiezoom in het tweede jaar

Effecten van houtpakketten in beken op de macrofauna

Houtpakketten worden regelmatig ingezet als kleinschalige beekherstelmaatregel. Om de effectiviteit hiervan in beeld te krijgen isin twaalf beken de macrofauna van trajecten met en zonder hout vergeleken. In drie Brabantse beken is daarnaast onderzocht wat het effect is van het type houtpakket dat wordt toegepast: stammen, stobben of vlechtwerken. Het onderzoek liet zien dat hout een meerwaarde kan hebben voor de macrofauna, maar alleen als in de beek tevens de randvoorwaarden die de dieren stellen op orde zijn, zoals voldoende stroming en beschaduwing

Biedt ritsbeheer meerwaarde voor de ecologie in beken?

Beekvegetatie wordt steeds vaker extensief gemaaid. Om nog meer variatie te creëren kanritsbeheer worden toegepast. Hierbij worden in een traject opeenvolgend vegetatieblokkengespaard en gemaaid. De ecologische meerwaarde van ritsbeheer is getest in twee Noord-Brabantsebeken. De toename in variatie leidde niet tot biodiversiteitswinst en beperkte zich tot verschillen inaantallen of bedekking van de al aanwezige soorten. Effecten waren vooral zichtbaar voor devegetatie, met name voor het maaien van kleine openingen in niet-gemaaide trajecten, terwijl hetpluksgewijs laten staan van vegetatie in een verder grotendeels gemaaid traject weinig bijdroeg

Notitie KIWK : maatregeleffectiviteit beekherstel : Macrofaunarespons op de hermeander in het dynamisch beekdal van de Aa

Een van de doelen van de Kennisimpuls waterkwaliteit (KIWK) is het kwantificeren van de effectiviteit van lokale maatregelen in verschillende watertypen op verschillende organismengroepen. In dit document is de effectiviteit van de hermeander in het dynamisch beekdal van de Aa op de macrofaunagemeenschap geanalyseerd. Er kan worden geconcludeerd dat het beekherstel meander Assendelft niet heeft geresulteerd een toename van macrofauna soorten die indicatief zijn voor beekkenmerke

Kennisoverzicht kleinschalige maatregelen in brabantse beken

Waterschappen stellen zich als doel om de komende jaren alle oppervlaktewateren in een goede ecologische toestand te brengen. Herinrichtingsprojecten zijn relatief duur en hebben vooralsnog een tegenvallend ecologisch resultaat. Door het slim toepassen van kleinschalige maatregelen blijkt het mogelijk te zijn om met relatief kleine ingrepen een bijdrage te leveren aan KRW-doelen. Per type kleinschalige maatregel zijn de effecten op de waterkwaliteit en de ecologie van het oppervlaktewater inzichtelijk gemaakt en vertaald naar concrete aanbevelingen, die vervolgens als leidraad bij beheer kunnen dienen. Welke maatregel het beste kan worden ingezet in een beek hangt sterk af van de gestelde doelen en de lokale omstandigheden