Očuvanje genetičkih resursa autohtonih rasa domaćih životinja u Srbiji

Stalni porast broja stanovnika, s kojim se svet danas suočava, zahteva aktiviranje svih živih resursa u cilju proizvodnje dovoljnih količina hrane. Životinjski resursi su čitav prethodni vek unapređivani u pravcu veće i kvalitetnije proizvodnje animalnih proizvoda. Na taj način, stvorene su brojne visoko produktivne rase, koje su svoje proizvodne potencijale mogle iskazati samo u dosta poboljšanim uslovima ishrane, smeštaja i nege. Novostvorene rase su postajale sve više zavisne od čoveka, sve manje otporne i često nisu mogle opstajati u uslovima, u kojima su bez problema prethodno boravile rase od kojih su nastale. Sve ovo je uslovilo da u svetu dođe do nestajanja velikog broja autohtonih starih, primitivnih, nisko produktivnih, ali uglavnom otpornih rasa i sojeva domaćih životinja. Depopulacija planinskih predela, kao i zapostavljanje i napuštanje stočarske proizvodnje u marginalnim područjima, u kojima nisu mogle proizvoditi visoko produktivne rase, takođe je vodilo nestajanju brojnih rasa i sojeva domaćih životinja. U stočarstvu se problem očuvanja nisko-produktivnih autohtonih rasa domaćih životinja, još uvek teško objašnjava i ta činjenica otežava rad na unapređenju korišćenja životinjskih genetičkih resursa u praksi. Međutim, agrodiverzitet, pa i životinjski genetički resursi, u novom konceptu održivog korišćenja genetičkih resursa, zauzimaju veoma važno mesto, sagledavajući prirodne potencijale, ekonomsko i socijalno okruženje, ali i koristeći svetska iskustva. Glavne aktivnosti koje se odnose na upravljanje i konzervaciju genetičkim resursima u narednom periodu treba da se odnose na: Uključivanje novih tehnologija konzervacije (pre svega koje se odnose na ex-situ), izrada javno dostupne baze odgajivača autohtonih rasa, razvoj naučnih istraživanja, rad na izgradnji kapaciteta ljudskih i infrastrukturnih, rad na popularizaciji (izložbe stoke, sajmovi, izdavanje brošura, saradnja sa medijima), uklučivanje autohtonih rasa u sisteme organske proizvodnje, razvoj tržišta za animalne proizvode sa zaštićenim geografskim poreklom  dobijenih od autohtonih rasa, razvoj agro-turizma u zaštićenim oblastima, parkovima prirode, nastavak saradnje na globalnom i regionalnom nivou

Metiljavost kod jelenske divljači u lovištima specijalnog rezervata prirode „Gornje Podunavlje“

Metiljavost kod jelenske divljači na području dva lovišta specijalnig rezervata prirode „Gornje podunavlje” postala je veoma veliki problem. Uzročnik bolesti su paraziti iz grupe pljosnatih crva (Phylum Platyhelminthes)i to veliki metilj (Fasciola hepatica, Linnaeus, 1758), valiki američki metilj (Fasciola magna, Cobbold, 1855) i mali metilj (Dicrocoeliumdendriticum, Rudolphi, 1819). Prema podacima iz dostupne literature uzročnik metiljavosti kod jelenske divljači u ritskim područjima Srbije u najvećem broju slučajeva je američki metilj, dok se mali metilj uglavnom dijagnostikuje kod muflona (Marinković,2008). Konfiguracija terena na kojima se nalaze lovišta, koja su plavna i močvarna, stvaraju pogodne uslove za razvoj američkog metilja.  Kod odstreljenih grla jelenske divljači na osnovu patomorfološkog nalaza i izgleda jetre, izgleda dlake, sluzokoža i opšteg stanja uhranjenosti jedinki , postavljena je sumnja na metiljavost. Prilikom spoljašnjeg pregleda odstreljenih životinja, primećeno je da su životinje u lošoj kondiciji, sa slabo razvijenom skeletnom muskulaturom i slabim rezervama masnog tkiva. Dlačni pokrivač bio je lošeg kvaliteta, a u perianalnoj regiji uočena je diareja. Sluzokože su bile blede. Kod više od 50% pregledanih životinja makroskopski su se mogle uočiti promene na jetri. Jetra je bila uvećana, prljavo sive boje sa cističnim formacijama. Koezistencija je bila uglavnom gumasta. Ciste su bile ispunjene mrkom sluzavom tečnošću iz kojih su na pritisak izlazili paraziti listastog oblika.Takođe kod odstreljenih jedinki primetno je umanjenje  trofejene vrednosti rogovlja usled bolesti i zaostajanja u telesnom razvoju. Na osnovu do sada dobijenih rezultata evidentno je da postoji sumnja na metiljavost kod jelenske divljači. Patoanatmoski nalazi ukazuju na invadiranost američkim metiljem, ali tačna determinacija parazita i konačna dijagnoza bi se postavilia koprološkim pregledom, tako da na osnovu dosadašnjih rezultata ne može se sa tačnom sigurnošću govoriti o vrsti uzročnika metiljavosti na ovom području

Lovni fond i njegovo korišćenje u Republici Srpskoj

Republika Srpska prostire se na površini od 25.035 km2, a to je 2.503.500 ha. Na ovom prostoru susreću se različiti klimatski tipovi. Raznolikost klimatskih ka¬ra¬kte-ristika uslovljava i postojanje različitih biocenoza koje omogućavaju bitisanje prilično velikog broja  vrsta flore i faune. Na ukupnoj teritoriji Republike Srpske postoji 91 lovište.Osnovna želja svih je da se kapaciteti lovišta maksimalno popune, odnosno da se postigne optimalno brojno stanje. Da bi se stiglo do željenog cilja mora se planski i ra¬cionalno gazdovati na svim nivoima. Odstrel ne sme biti cilj, već svrha očuvanja i po¬stizanja optimalnog broja divljači u lovištu. Neophodno je istaći da se može odstre-lji¬vati samo realan prirast, ato će se postići ako je prolećno brojanje, kao mera utvrđivanja matičnog fonda, maksimalno realno. To je, često, uzrok nerealnog odstrela koji dovodi do katastrofalnih posledica. Lovne osnove i planovi gazdovanja moraju maksimalno objektivno uvažavati sva činjenična stanja na terenu. Osnovni planski dokument je „Program razvoja lovstva Republike Srpske, za period 2010.-2020.“ koga je usvojio Lovački savez Republike Srpske. Pravilnim gazdovanjem i implementacijom planskih dokumenata u praksi mogu se postići željeni rezultati, da divljači bude dovoljno, da bude zdrav i da trofejna vrednost bude na visokom nivou

Povezanost parametara od estetske vrednosti za ocenjivanje parogova srndaća (Capreolus capreolus L.)

Srna (Capreolus capreolus L.) je najbrojnija i najrasprostranjenija vrsta krupne divljači u Evropi, a uz divlju svinju predstavlja ekonomski najznačajniju vrstu divljači visokog lova u lovištima Srbije. Međutim, male dimenzije trofeja u kombinaciji sa većim udaljenostima i slabijom vidljivošću u vreme kada se tipično lovi srneća divljač često otežavaju dobru procenu vrednosti trofeja u CIC poenima. Cilj rada je bio da ustanovi korelaciju između parametara koji utiču na poene za lepotu trofeja i mogu se dobro proceniti na terenu i parametara koji se na ovaj način ne mogu proceniti, odnosno, da ustanovi li je na osnovu ocene pravilnosti i dužine parogova moguće proceniti obim ruža i s kojom pouzdanošću. Za potrebe rada upotrebljeno je 116 trofeja srnadaća odstreljenih u toku protekle četiri decenije u lovištima na području Republike Srbije i području bivše SR Bosne i Hercegovine i SR Hrvatske. Mereni su obim ruže, dužina parogova i dužina štangle do odvajanja prvog paroška, a trofeji su shodno izgledu razvrstavani u jednu od pet kategorija. Ispitivanje i upoređivanje odnosa ovih parametara je vršeno T i Z testom i neparametarskim testovima. Na osnovu dobijenih rezultata zaključeno da na svim tipovima trofeja ne postoji značajna razlika odnosa dužine parogova, dužina štangli i obima ruža, dok je primećena razlika u odnosu dužine paroga i dužine štangle na osnovu koje se zaključuje da grla sa jačim parošcima imaju i veću krunu, odnosno kraću štanglu u odnosu na veličinu paroga, dok je korelacija između obima ruže i dužine paroga srednje jaka do jaka

Uticaj starosne dobi i mase tela na trofejnu vrednost rogovlja srndaća (Capreolus capreoulus L.)

Posmatrajući celokupan fond divljači u Srbiji srndać je najbrojniji pretstavnik krupne divljači. Odstrel srndaća pretstavlja značajnu ponudu u lovnom turizmu naše zemlje. Utvrđivanje uticaja starosne dobi i mase tela na trofejnu vrednost rogovlja srndaća obavljeno je na srndaćina odstreljenim u Homolju. Posmatrani srndaći odstreljeni su tokom tri lovne sezone, 2006/07., 2007/08. i 2008/09. na terenima LU “Jovan Šerbanović” u Žagubici. Ukupno je odstreljeno 66 srndaća (Capreolus capreolus L.) i to: prve posmatrane sezone 16, druge 23 i treće 27. Svaka jedinka je izmerena, posle evisceracije, da bi se utvrdila masa tela, zatim je određena starosna dob i shodno Pravilniku za ocenjivanje trofeja  obavljeno je ocenjivanje rogovlja srndaća. Podaci iz tri lovne sezone su statistički obrađeni izračunavanjem koeficijenta korelacije i t-testa. Analiziran je uticaj starosti na trofejnu vrednost rogovlja i uticaj telesne mase na trofejnu vrednost. Na osnovu matematičko statističke analize podataka o masi tela i uzrastu odstreljenih srndaća, tokom analiziranog perioda može se zaključiti da masa tela ne utiče na kvalitet rogovlja srndaća, a uzrast u vremenu odstrela ima statistički značajan uticaj

Comparison of Different Systems of Roe Deer (C. capreolus) Trophy Evaluation

This study was conducted to determine best evaluation method for hunted roe deer. For the research purposes, trophy papers of 192 roe deer hunted in hunting ground Srpska Crnja in 2009 and 2010 were used. A comparison of of trophy mass and CIC trophy value was carried out, as well as a comparison of mass and the trophies volume and a comparison of these two variables with an average length of the antlers and values of the aesthetic elements in order to determine whether the weight of antlers is good indicator of the value of the trophy. Where it was possible, a comparison of the commercial trophy value under the old and new system was carried out, in order to determine whether the same trophy costs the same in both systems, or which system is economically advantageous for the hunter. The results showed that the mass of trophies in most cases is a good indicator of the trophy value in CIC points. Thus, during hunting, focus should be on assessing the volume of antlers, since between volume and other indicators of the value of antlers there are stronger and more pronounced correlation than between the mass and these indicators

Odnos dužine glave i dužine karlice u zavisnosti od visine grebena kod ženki magarca

Domaći magarac (Equus asinus) potiče iz Afrike. Opšte je poznata velika radna izdržljivost magarca. Praktično ne postoje geografski predeli gde ova domaća životinja ne obavlja najrazličite oblike rada, pre svega transporta. U ovom istraživanju izvršeno je morfometrijsko ispitivanje 3 eksterijerna parametara kod 19 ženki magarca. Izvršena su merenja sledećih eksterijernih parametara: visina u grebenu, dužina glave i dužina karlice. Jedinke su merene u tri različite države: Rumunija (Sibiu, Turda), Makedonija (Ohrid, Prilep) i Turska (Eskišehir). Prikazane su srednje vrednosti merenih parametara i indeksa, a izračunata je i statistička značajnost razlike merenih parametra između jedinki podeljenih u tri grupe. Prosečna vrednost visine magarica bila je u Rumuniji 101,20 cm, u Makedoniji 99,70 cm, a u Turskoj 103,10 cm. Dužina glave magarica u Rumuniji prosečno je iznosila 49,10 cm u Makedoniji 50,40 cm, a u Turskoj 50,00 cm. Kada se posmatra dužina karlice najveća je bila kod magarica u Turskoj 35,80 cm, zatim u Rumuniji 35,60 cm, a najmanja u Makedoniji 34,60 cm. Između navedenih grupa nije utvrđena statistička značajanost razlika niti za jedan parametar

The hunting stock and its use in the Republic of Srpska

The Republic of Srpska covers an area of 25,035 km2 , with various types of climate. The variety of climate characteristics conditions the existence of diverse biocenosis that allowsexistenceof a fairly large number of species of flora and fauna. On the territory of the Republic of Srpska, the total number of hunting areas is 91. What everyone desires is to have the maximum capacity in hunting areas, i.e. to achieve the optimal number. In order to reach the desired objective, there has to berational and planned management at all levels. The catch must not be the goal, but the purpose should be safeguarding and realising the optimum number of animals in the hunting area. It is necessary to point out that only real gain in population can behunted. This will be achieved if the spring counting, as a measure of determining the parent fund, is maximally realistic. It is frequently the cause of unrealistic shooting that leads to disastrous consequences. Hunting management plans must take into account all the objective facts of the condition on the ground. The main planning document is "Hunting Development Programme of the Republic of Srpska for2010-2020" adopted by the Hunting Association of theRepublic of Srpska. Proper management and the implementation of planning documents can yield desired results, namely to have enough healthy game whose trophy value is high

Capacity utilization and relation betwen category of roe game in hunting area in Republic of Srpska

Total of hunting area in Bosnia and Herzegovina is around four million hectares. This large area of eco-systems should provide good conditions for reproduction and sustainability of different populations of wildlife. Unfortunately the situation on the ground is not exactly so. This paper analyzes the relation between capacity and number of roe game determined by counting. The analysis was performed in five hunting association: "Grbavci-Jablanica" managed by hunting association "Kozara" Podgradci, "Banja Luka" managed by hunting association "Zmijanje", Banja Luka, Srbac managed by hunting association "Sma" Srbac, then "Bobija" managed by hunting association "Potkozaije", and hunting "Motajica" managed by hunting association "Sma" Srbac. Analyzing the relatio between design capacity and the following categories: roebuck, youth roebuck, does and fawns in the period of three years, we have concluded that the relation between capacity and number of animals counted is generally not in proportion. The relation between the individual categories deer game is also a disproportionate and disproportionate in relation to the design capacity grounds

Correlation between the parameters of aesthetic value for evaluation of roe deer (Capreolus capreolus L.) antlers

A roe deer (Capreolus capreolus L.) is the most populous and the most widely spread species of European "Hochjagd" and along with the wild boar represents the most important game species for trophy hunting in Serbia. The small size of roe deer trophies, combined with great distance and poor visibility, both common in roe deer hunting, frequently make estimation of trophy's worth in CIC points difficult. The aim of this study was to find the correlation between a number of trophy parameters relevant to CIC beauty score that can and the parameters that cannot be easily assessed while out hunting. In other words, the aim was to establish whether it is possible to estimate the diameter of the coronet based on the length, symmetry and type of the antlers, and to determine how precise such estimation can be. For the purpose of this study, 116 roe deer trophies were measured. Roe deer, the trophies of which have been used in the study, were hunter-harvested over the last four decades on hunting grounds in the Republic of Serbia and on the territory of the former Socialist Republic of Bosnia and Herzegovina and the Socialist Republic of Croatia. Measurements of antler length, shaft length and coronet circumference were taken and trophies were assorted into one of the five categories according to appearance. The measured assets were tested and compared through the T-, Z-, and nonparametric tests. The observation was that that there is no significant difference in the antler length, shaft length and coronet circumference correlation, regardless of the type of trophy, whereas it was apparent that symmetric trophies with larger tines had shorter shafts and larger crowns. The correlation between the coronet circumference and antler length was established as medium to strong