Zróżnicowanie rozwoju regionalnego w Polsce, Czechach i na Słowacji

Celem artykułu jest przedstawienie zróżnicowania poziomu rozwoju 95 podregionów poziomu NUTS-3 w Polsce, Czechach i na Słowacji. Poziom tego rozwoju zostanie ustalony w sposób wielokryterialny, wyodrębniając trzy czynniki rozwoju regionalnego: społeczeństwo, środowisko naturalne oraz gospodarkę. W opracowaniu przedstawiono poziom rozwoju regionalnego regionów NUTS-3 na podstawie 31 wskaźników zbudowanych w oparciu o publiczne dane statystyczne bazy Eurostat. Poziom rozwoju został przedstawiony na podstawie syntetycznego miernika ukazującego odległość taksonomiczną danego regionu od ustalonego wzorca rozwoju. Procedura badawcza składała się z czterech etapów i obejmowała: dobór zmiennych, redukcję przestrzeni wielocechowej, określenie poziomu rozwoju regionalnego badanych jednostek oraz klasyfikację regionów na skali poziomu rozwoju regionalnego na podstawie rankingu tworzonego według malejącej wartości miernika syntetycznego. W wyniku przeprowadzonego badania przedstawiono zróżnicowanie przestrzenne 95 podregionów poziomu NUTS-3 w Polsce, Czechach i na Słowacji ze względu na poziom rozwoju regionalnego oraz trzech składowych stanowiących czynniki tego rozwoju. Najwyższą wartość miernika syntetycznego odnotowano w regionach obejmujących stolice poszczególnych państw. Dodatkowo zidentyfikowano znaczne dysproporcje rozwojowe w ramach poszczególnych państw. Uzyskane wyniki badania mogą stanowić źródło inspiracji dla instytucji Unii Europejskiej w zakresie sposobu określania najbogatszych i najbiedniejszych regionów unijnych w celu skutecznego prowadzenia polityki spójności w kolejnych okresach programowania.The purpose of the article is to present the variation in the level of the development of 95 subregions of the NUTS-3 level in Poland, the Czech Republic and Slovakia. The level of this development shall be established in a multi-criterion manner, separating three factors of the regional development: the society, the natural environment as well as the economy. The article presents the level of the regional development of the NUTS-3 regions on the basis of 31 indicators built on public statistical data of the Eurostat database. The level of the development has been presented based on the synthetic gauge exhibiting the taxonomic distance of each region from the established pattern of development. The research procedure was composed of four stages and comprised: the selection of variables, the reduction of multi-attribute space, the determination of the level of the regional development of the researched units as well as the classification of regions against the scale of the level of the regional development based on the ranking created according to a decreasing value of the synthetic measure. As a result of the research conducted, a spatial differentiation of 95 subregions of the NUTS-3 level in Poland, the Czech Republic and Slovakia with respect to the level of the regional development as well as three components constituting the factors of the said growth is presented. The highest value of the synthetic measure has been registered in regions comprising the capitals of the respective countries. Moreover, large developmental discrepancies within the respective countries have been identified. The obtained results  of the study may constitute a source of inspiration for the EU institutions within the scope of specifying the richest and the poorest EU regions  in order to effectively conduct cohesion policy in the subsequent programming periods

Влияние инструментов фискальной политики на конъюнктурные колебания в польской экономике

Stabilizacyjna funkcja polityki fiskalnej – zgodnie z którą wpływając na strukturę oraz poziom popytu globalnego, można oddziaływać na kształtowanie się realnych procesów gospodarczych – pozwala antycykliczną politykę fiskalną podzielić na politykę aktywną, związaną z działaniami dyskrecjonalnymi państwa, oraz politykę pasywną, związaną z działaniem automatycznych stabilizatorów koniunktury. Celem głównym artykułu jest próba empirycznego zbadania charakteru oddziaływania automatycznych i dyskrecjonalnych instrumentów antycyklicznej polityki fiskalnej oraz określenia ich znaczenia w kształtowaniu aktywności gospodarczej w Polsce w latach 2000–2014. W opracowaniu przyjęto hipotezę, iż zasadnicze znaczenie dla kształtowania wahań koniunkturalnych w Polsce mają: wśród automatycznych stabilizatorów koniunktury – podatki bezpośrednie, natomiast wśród instrumentów o charakterze dyskrecjonalnym – wydatki na działalność inwestycyjną państwa. Podstawą analizy empirycznej jest oszacowany model regresji liniowej, w którym jako zmienne objaśniane wykorzystano wskaźniki wahań cyklicznych (wyrażone w PKB), natomiast jako zmienne objaśniające – strumienie dochodów i wydatków budżetowych. W badaniu przyjęto kwartalne indeksy dynamiki zmiennych objaśnianych i objaśniających pochodzące z bazy danych GUS. Oczekiwane oddziaływanie antycykliczne wykazał zaledwie jeden instrument – dochody z tytułu podatku CIT, przeciwdziałając nadmiernym wahaniom tempa wzrostu PKB w okresie bieżącym, jak również z opóźnieniem dwóch kwartałów. Pozostałe instrumenty fiskalne, które okazały się istotne w wyjaśnianiu zmian koniunkturalnych, nasilały nadmierne wahania tempa wzrostu PKB, oddziałując na polską gospodarkę w sposób procykliczny.The stabilization function of fiscal policy allows a counter-cyclical fiscal policy to divide the policy of actively associated with the activities of discretionary state and passive policies associated with the operation of automatic stabilizers-congestion situation. The main aim of this article is to attempt to empirically examine the nature of the impact of automatic and discretionary instruments of counter-cyclical fiscal policies and determine their significance in the development of economic activity in Poland in the years 2000–2014. The study has been hypothesized that fundamental to economic fluctuations in Poland are: among the automatic stabilizers direct taxes, and among the instruments of a discretionary expenditure on public investment activities. The basis of the empirical analysis is estimated linear regression model, in which as explained variables used indicators of cyclical fluctuations (expressed in GDP), while the explanatory variables adopted streams of income and expenditure. The study adopted a quarterly index dynamics dependent variables and explanatory derived from the database the Central Statistical Office. Expected impact of countercyclical showed only one instrument – income from CIT, preventing excessive fluctuations in GDP growth in the current period, as well as the delay of two quarters. Other fiscal instruments, which proved to be important in explaining the changes in economic situation, aggravated excessive fluctuations in GDP growth, affecting the Polish economy in a pro- -cyclical

Significance of the EU funds in regional development on the example of NUTS-3 units in Poland

Within the EU cohesion policy, better and worse developed regions are subcategorised, taking account of the GDP value per capita. Based on that, areas qualifying for obtaining support from aid programs from the EU budget are established. The purpose of the article is an attempt at specifying the co-dependencies between the EU fund absorption and the changes in the level of the socio-economic development in the regional dimension. The research was conducted at the level of 73 NUTS-3 units in Poland in three stages. At the first one, the level of the development of the subregions in Poland is exhibited, subcategorising the factors of that development: human capital, material capital, natural environment as well as entrepreneurship and innovativeness. At the second stage, variation in the EU fund absorption in the researched units is presented. At the third stage, interdependencies between the extent of the absorption and the changes in the level of development within the arrangement of the factors of that development are taken up

State Aid in Market Economy Conditions

The article presents a definition and specific characteristics of the state aid: the state resources, the economic advantage, the selectivity, the distortion of competition and the affect trade between Member States. Moreover, the article presents a division of state aid for its active and passive forms, and discusses the implications of granting the state aid in the form of subsidies and tax preferences. The article includes a hypothesis that the granted state aid in the any form can cause the price cut on the market, ceteris paribus, what will affect trade between the EU Member States in a long-term perspective

The level of socio-economic development of the districts in Poland

W artykule dokonano analizy poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów w Polsce na podstawie 43 wskaźników ujętych w ramach 4 czynników rozwoju regionalnego: kapitału ludzkiego materialnego, kapitału finansowego, kapitału ludzkiego oraz innowacyjności. Celem artykułu jest określenie zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno- gospodarczego Polski w układzie powiatów. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, a także poziom rozwoju jego czynników zostanie przedstawiony na podstawie syntetycznego miernika ukazującego odległość taksonomiczną danego powiatu od ustalonego wzorca rozwoju. W opracowaniu postanowiono zweryfikować hipotezę, według której rozwój społeczno- gospodarczy powiatów w Polsce jest mocno zróżnicowany, a najwyższy jego poziom odnotowuje się w największych miastach będących jednocześnie stolicami województw: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Gdańsku i Katowicach.The article presents the level of socio-economic development of districts in Poland. The level of socio-economic development as well as the level of development of its factors has been described on the basis of a synthetic measure showing the taxonomic distance of a tested district from the established development pattern resulting from the limitation of the output indicators by Hellwig’s method. The article verified the hypothesis according to which the socio-economic development of districts in Poland is highly diversified, while its highest level is recorded in the largest cities being at the same time the capitals of voivodships

Podatkowe formy pomocy publicznej w Polsce w porównaniu z pozostałymi państwami Unii Europejskiej

The paper presents the structure of state aid in Poland as compared with other EU member states, with an emphasis on tax instruments. Tax preferences are a significant form of state aid in Poland, and their importance in the structure of state aid provided differs across the EU states. The added value of the paper is to provide current knowledge concerning the sources of tax-based forms of state aid. The theoretical aspects of state aid are discussed and the tax-based forms of state aid in Poland presented. The empirical research was based on the following research methods: descriptive analysis, quantitative analysis and comparative analysis. The statistical data has been drawn from the Consumer Protection Offices on state aid granted to Poland, the latter data being transferred to the European Commission and forming the basis for the EU papers for the State Aid Scoreboard available in the Eurostat database. Tax preferences are a significant form of state aid granted in Poland, as they constitute the second most important (after grants) form of state aid, in terms of their financial value. The importance of state aid in the form of tax-based instruments differs across the EU states. In most of them tax preferences are the second most important, in terms of financial value, form of state aid. However, their share within the structure of the aid is to a large extent varied. The subject matter of state aid, including particularly its tax-based forms, seems to be especially intriguing as well as significant in contemporary tax studies.W niniejszym opracowaniu została przedstawiona struktura pomocy publicznej w Polsce w porównaniu z pozostałymi państwami Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów podatkowych. Preferencje podatkowe są istotną formą pomocy publicznej w Polsce, a ich znaczenie w strukturze udzielanej pomocy różni się w poszczególnych państwach Unii Europejskiej. Zasadniczą wartością artykułu jest dostarczenie aktualnej wiedzy na temat źródeł podatkowych form pomocy publicznej. W niniejszym opracowaniu najpierw omówiono teoretyczne aspekty pomocy publicznej, a następnie przedstawiono podatkowe formy pomocy publicznej w Polsce. W dalszej części przeprowadzono badania empiryczne. W opracowaniu zastosowano następujące metody badawcze: analizę opisową, ilościową oraz porównawczą. Dane statystyczne zaczerpnięto z raportów Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na temat pomocy publicznej udzielonej w Polsce, które są przekazywane do Komisji Europejskiej i stanowią podstawę unijnych opracowań pt. State Aid Scoreboard dostępnych w bazie danych Eurostat. Preferencje podatkowe stanowią istotną formę pomocy publicznej udzielanej w Polsce, gdyż są drugą (po dotacjach) postacią pomocy publicznej, biorąc pod uwagę jej wartość. Znaczenie pomocy publicznej w postaci instrumentów podatkowych różni się w poszczególnych państwach Unii Europejskiej. W większości z nich preferencje podatkowe są drugą co do wartości formą przyznawanej pomocy publicznej, jednak ich udział w strukturze udzielonej pomocy jest mocno zróżnicowany. Problematyka pomocy publicznej, w tym w szczególności jej podatkowych form, wydaje się być niezwykle intrygująca oraz ważna we współczesnej nauce finansów

Spatial differentiation in the eu fund absorption in Poland – a regional outlook

Purpose: The purpose of this article is to conduct an analysis of spatial differentiation of the EU fund absorption of the programming period of 2007-2013 as well as the period of 2014-2020 in its regional dimension, i.e. at the level of 380 districts in Poland. The article attempts to test a hypothesis according to which in Poland there exist significant spatial variations in using European funds. Design/methodology/approach: In order to specify the level of the socio-economic development of districts, the Hellwig method has been used, by means of which a synthetic measure of development has been construed. Moreover, the compilation has examined the correlation between the discrepancies between the socio-economic level in respective districts and the amount of the community funds used in specific regions. Findings: Based on the research conducted in this paper, one may conclude that the absorption of EU funds stemming from structural funds as well as the cohesion fund is highly spatially varied. In Poland, from the standpoint of districts, there are significant spatial discrepancies in the use of EU funds of the 2007-2013 as well as 2014-2020 financial perspective. Research limitations/implications: In the future, research can be extended to other countries. The research limitation may be, however, the availability of empirical data. Social implications: The results of the research may prove useful in the planning and redistribution of EU funds by central and local government in the new financial perspective 2021-2027 in Poland. Originality/value The article presents a new approach to research on the spatial differentiation of the absorption of EU funds using the Hellwig method and the relationship between the absorption of these funds and the change in the level of socio-economic development