Хепатопротективна активност на растителни дроги

Лековитите растенија имаат значајна улога во здравствената заштита на луѓето. Голем процент од светската популација се потпира на употребата на традиционалната медицина што генерално се базира на хербални препарати. Црниот дроб е еден од најважните и најкомплексните органи во човековиот организам поради неговата специфична улога во метаболичките процеси во организмот. Притоа, најважната функција на црниот дроб е регулирање на биохемиските процеси и одржување на хомеостазата. Црнодробните заболувања се вбројуваат во групата на сериозни болести. Пронајдени се многу растенија чии фитоелементи покажале хепатопротективни карактеристики. Со помош на голем број експериментални истражувања, потврдено е хепатопротективното дејство на растенијата како Silybum marianum, Curcuma longa, Picorhiza kurroa, Phyllantus amarus, Glychyrriz glabra, Berberis vulgaris и др., при различни механизми на делување. Нивниот наизјразен ефект е нивното релативно силно антиоксидативното дејство. Многу често, едно растение не ги покажува сите посакувани дејства што сакаме да ги постигнеме во фитотерапевтскиот пристап на третманот и во тој случај е потребна комбинација на повеќе хербални екстракти или фракции за постигнување на саканиот резултат. Развојот на хербалните лекови со високи стандарди за безбедност и ефикасност може да го ревитализира и унапреди третманот кај црнодробните нарушувања и хепатопротективната ефикасност. Целта на ова истражување е да се направи преглед на најчестите хепатални заболувања кои се јавуваат како резултат на дисфункција на црниот дроб и намалување на оштетувањето предизвикано од хепатални стрес фактори и различни заболувања во организмот, со примена на соодветните фитотерапевтски пристапи кон нивно лекување, користејќи хербални дроги од соодветни растенија

Oxidomics: A new approach to study the lipid oxidation and qualitative properties of cold-pressed vegetable oils

Antioxidants are components which prevent auto�oxidation of oils and fats by giving their hydrogen to free radicals formed in the initiation and propagation stages of autoxidation by following reactions (Bose et al., 2021). The antioxidant activity of the oils arises of phenolic compounds, vitamin-E-active compounds, phytosterols and other bioactive compounds

Oxidomics: A new approach to study the lipid oxidation and qualitative properties of cold-pressed vegetable oils

Antioxidants are components which prevent autooxidation of oils and fats by giving their hydrogen to free radicals formed in the initiation and propagation stages of autoxidation by following reactions (Bose et al., 2021). The antioxidant activity of the oils arises of phenolic compounds, vitamin-E-active compounds, phytosterols and other bioactive compounds. The published results for the antioxidant activity of edible oils varies in huge range due to the different amount of bioactive compounds as well as different antioxidant assays (DPPH, TEAC and FRAP assay) (Kostadinović Veličkovska et al., 2015). Cold-pressed oils are known for their antioxidant and other positive health effects. Among them, virgin coldpressed olive oil has the primate between the other vegetable edible oils. Other oils, as well as sesame seed oil, pumpkin seed oil, “sweet” and “bitter” apricot kernel oils, and paprika seed oil, have also been recognized as rich sources of tocopherols and tocotrienols, polyphenols, and essential mono and polyunsaturated fatty acids (Kostadinović Veličkovska et al., 2018). But the process of extraction or modification of these oils could affect their ability to capture the free radicals and even in theory it is very smooth and easy, in practice, antioxidant capacity could be altered by many factors

Improving the Subjective Wellbeing of Young Women in Balkans through Interventions in their Physical Activity

The young women of Balkans have traditionally less physical activity compared to the women of Western Europe and their employment rates are less, so this leads to lower levels of physical activity. The overall aim of the project is to seek ways of improving the subjective well-being of young women aged 18 to 30 in the Balkans (five countries: Greece, Bulgaria,Romania, Serbia, and North Macedonia) using interventions in their physical activity. The project attempts to fulfill the following objectives: (1) providing first-hand research results to be used as a basis for interventions in partner countries towards using physical activity for improving the subjective well-being of the target group, (2) informing the target group about the benefits of having an active lifestyle, and (3) providing accessible sources related to intervention methods for the policymakers. A combination of research and awareness-raising activities have been formulated. The research part includes two surveys focusing on the personal and socioeconomics as well as physical activity and wellbeing of the participants before and after 6 months of activation in the form of increased walking and or biking activity in daily life and reducing screen and sedentary time per day of 1000 participants. The investigation is continued by creating a validated dataset and statistical analysis, leading to scientific publications and policy reports. In each Balkan partner country, 100 participants take part in two awareness-raising events organized by local partners. Moreover, three MOOCs will be designed in about the two sub-topics of “active mobility and wellbeing” and “active lifestyle for women” and a multiplier event in the form of workshop will be held. Finally, the project team will reflect the outputs of the project in non-technical language for the policymakers of the region. The minimum number of audiences including participants as well as information recipients will be 1875

10 Чекори за подготовка на настава на отворено

Прирачникот “10 КЛУЧНИ ЧЕКОРИ ЗА ПОДГОТОВКА НА НАСТАВАТА НА ОТВОРЕНО” е креиран во рамките на проектот „Градење на универзитети на иднината - придвижување на високообразовните програми од внатре кон надвор (Building the universities of tomorrow! Bridging the higher education programs from indoor to outdoor) “ со цел да даде поддршка на наставниот кадар на универзитетите, но и на студентите - идни наставници како да го трансферираат наставниот процес од затворени простории (предавални и амфитеатри) на отворено, при тоа користејќи ги сите придобивки од престојот во природа без да се влијае на намалување на квалитетот и ефикасноста на наставата и наставниот процес. Прирачникот дава одговор на прашањата: Што преставува концептот настава на отворено? Зошто настава и учење на отворено? Кои се придобивките? Како да се организира? Како да се реализира? Во истиот се дадени конкретни чекори кои треба да се преземат и насоки и напатствија кои треба да се имаат во предвид при трансферирање на процесот на учење и наставата од внатре кон надвор. Истиот содржи и бројни примери и решенија за различни ситуации кои може да се појават, низа на практични совети кои ќе го олеснат процесот на планирање и организирање на наставата на отворено. Прирачникот е наменет пред се за наставниот кадар на универзитетите, но и за наставниците во основното и средно образование. На наставниците, прирачникот ќе им користи како нова методологија во наставната работа која ќе овозможи поддршка во квалитетна реализација на наставниот процес во поинакви услови и ќе овозможи да го поттикнат развојот на здрави социјални релации меѓу студентите и учениците во услови на пандемија. Истиот преставува значајна алатка која на наставниците ќе им даде дополнителни знаења и самодоверба за ефикасна трансформација на наставниот процес на отворено. Прирачникот успешно може да се користи и од страна на студентите, идни наставници во тек на нивната подготовка за практична настава и понатаму успешно да се имплементира во нивната наставна работа во иднина. Дополнително, сите студенти, независно од профилот за кој се едуцираат може да им обезбеди стекнување на дополнителни знаења за придобивките од активностите и учењето на отворено, што ќе претставува дополнителен мотив за вклучување во активности во природа кои сами по себе имаат голема улога во одржување и подобрување на физичкото и ментално здравје, мотивацијата и севкупната благосостојба. Предложените активности во природа и насоките како да се однесуваат во природа ќе имаат значење за развој на вештини кои ќе им овозможат ефикасно вклучување во бројни активности на отворено, надвор од наставниот процес. Прирачникот исто така може да се користи и од страна на останати едукатори кои работат во системот на едукација, но и во невладиниот сектор, а кои организираат бројни обуки, семинари и работилници. Насоките и примерите во истиот можат ефикасно да се искористат во секој вид на обука која треба и може да се реализира на отворено. Прирачникот може да има широка примена и во рамките на самите универзитети, основни и средни училишта како водич за тоа како да се редизајнираат универзитетските кампуси и училиштата во насока да обезбедат можности и услови за ефикасна и непречена организација на наставниот процес на отворено. Насоките и идеите во прирачникот може да се искористат како појдовна основа при развој на стратегија за институционална имплементација на концептот за настава на отворено. Имплементиран на ваков начин, прирачникот а со тоа и проектот како целина ќе има свој придонес во модернизација на системот на високо образование во Република Северна Македонија, следејќи ја возобновената агенда на Европската Комисија за градење на инклузивен систем на високо образование