Rozkwitały pąki białych róż

Rozkwitały pąki białych róż, znana także pod tytułem Białe róże, to jedna z najpopularniejszych piosenek żołnierskich. Utwór opowiada o młodej, samotnej dziewczynie, która rozpacza po śmierci swego ukochanego Jasieńka (Fragment tekstu)

Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród

To słowa rozpoczynające wiersz Marii Konopnickiej pt. Rota. Słowo „rota” oznacza tutaj ‘treść przysięgi, przyrzeczenia’. Utwór powstał podczas pobytu poetki w Cieszynie i był odpowiedzią na politykę germanizacyjną oraz pruskie represje wobec dzieci we Wrześni (Fragment tekstu)

Jeszcze jeden mazur dzisiaj, / choć poranek świta

Cytat to pierwsze słowa piosenki, najczęściej tytułowanej Ostatni mazur. Autorem tekstu jest Ludwik Ksawery Pomian-Łubieński. Przez długie lata utwór był błędnie kojarzony z powstaniem listopadowym. Jego pochodzenia doszukiwano się też w czasach księcia Józefa Poniatowskiego. Melodię przypisywano nawet Fryderykowi Chopinowi, jednak jej autorem jest Fabian Tymolski. Pieśń jest odtwarzana przy okazji uroczystości patriotycznych. W dwudziestoleciu międzywojennym przyjęło się, że bale rozpoczynano polonezem, a kończono mazurem – najczęściej był to właśnie Ostatni mazur (Fragment tekstu)

Otrzyjcie już łzy płaczący

Cytat to początkowe słowa pieśni wielkanocnej, które są także jej tytułem. Pochodzi ona z Małopolski Wschodniej i prawdopodobnie ma swoje źródło na Kresach Wschodnich. Pojawia się w śpiewniku księdza Jana Kazimierza Siedleckiego. Publikacja nie podaje informacji na temat autora tekstu i muzyki utworu. Pierwsze wydanie Śpiewniczka zawierającego pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej ukazało się w 1878 roku (2 lata wcześniej Siedlecki opublikował zbiór 64 pieśni bez nut) (Fragment tekstu)

Maszerują strzelcy, maszerują, / karabiny błyszczą, szary strój

To fragment refrenu jednej z najbardziej znanych polskich piosenek żołnierskich, którą w śpiewnikach można znaleźć pod różnymi tytułami: Piechota, Ta szara piechota czy Maszerują strzelcy. Jej pochodzenie (czas i okoliczności powstania) jest niejasne. Słowa piosenki po raz pierwszy zostały spisane prawdopodobnie pod koniec lat 20. – najwcześniejszą znalezioną drukowaną wersją Piechoty jest utwór zamieszczony w 1929 roku w Wojskowym śpiewniku żołnierza polskiego opracowanym przez księdza Bronisława Nowyka, kapelana Wojska Polskiego. Autorzy śpiewników uważają jednak, że pieśń powstała wcześniej, w okresie I wojny światowej, w Legionach Polskich (Fragment tekstu)

Chwalcie łąki umajone

To tytuł jednej z najbardziej znanych pieśni maryjnych, czyli tych, których bohaterką jest Maryja. Utwór powstał w latach 40. XIX wieku i śpiewany jest najczęściej w maju podczas nabożeństw majowych. Melodia tej pieśni jest uroczysta i spokojna. Niektóre źródła nie podają nazwiska autora muzyki, w innych znajdujemy informację, że jest nim ks. M. Mycielski. Możliwe, że chodzi o jezuitę Michała Mycielskiego. Tekst składa się z czterech zwrotek i – jak większość utworów maryjnych – jest zaliczany do pieśni pochwalnych, wysławia Matkę Boga. Wzywa światy roślinny i zwierzęcy („i co czuje, i co żyje”), aby przyłączyły się one do tej pieśni uwielbienia. Maryja zostaje tu nazwana koroną Bożych dzieł, Panią nieba i ziemi. Mimo że „Nad Anioły wywyższona”, docenia nasze ofiary (Fragment tekstu)

Oto dziś dzień krwi i chwały, / Oby dniem wskrzeszenia był

Cytat to początkowe słowa pieśni patriotycznej, która nosi tytuł Warszawianka (lub Warszawianka 1831 roku). Autorem oryginalnego tekstu La Varsovienne, który powstał w języku francuskim w 1831 roku i nawiązuje stylistycznie do Marsylianki (fr. La Marseillaise – hymn państwowy Francji), jest Casimir François Delavigne (1793–1843). Poeta francuski był pod ogromnym wrażeniem powstania listopadowego i aby pokazać swoją solidarność z Polakami, przyjął imię Casimir (Kazimierz) (Fragment tekstu)

Kiedy ranne wstają zorze

To pierwszy wers popularnej pieśni religijnej napisanej przez Franciszka Karpińskiego. W latach 1785–1818, gdy poeta przebywał na dworze Branickich w Białymstoku, powstały Pieśni nabożne (Kiedy ranne wstają zorze, Wszystkie nasze dzienne sprawy, Bóg się rodzi i inne). W 1792 roku zostały one po raz pierwszy wykonane oraz wydane w klasztorze oo. Bazylianów w Supraślu. W zbiorze tym utwór Kiedy ranne wstają zorze nosi tytuł Pieśń poranna. Znajduje się tam także wskazówka dotycząca melodii pieśni: „nuta: Będę Cię wielbił, mój Panie” (Fragment tekstu)

My, Pierwsza Brygada, / strzelecka gromada

Cytat to pierwsze wersy refrenu pieśni I Brygady Legionów Polskich. W śpiewnikach znaleźć ją można pod kilkoma tytułami, np.: Pierwsza Brygada, My, Pierwsza Brygada, Marsz Pierwszej Brygady czy Legiony to żołnierska nuta (Fragment tekstu)

Boże, coś Polskę przez tak liczne wieki / Otaczał blaskiem potęgi i chwały

To początkowe słowa jednej z najbardziej znanych pieśni religijno-patriotycznych. Zyskała ona ogromną popularność po upadku powstania listopadowego, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku była brana pod uwagę podczas wyboru hymnu narodowego. Pierwotny tekst powstał w 1816 roku jako Pieśń narodowa za pomyślność króla (tytuł oryginalny: Hymn na rocznicę ogłoszenia Królestwa Polskiego, z woli Naczelnego Wodza wojsku polskiemu do śpiewu podany) i został napisany na zamówienie wielkiego księcia Konstantego przez Alojzego Felińskiego na cześć Aleksandra I Romanowa, który był władcą Królestwa Polskiego oraz carem Rosji (Fragment tekstu)