KONTEKST HABITUALNOŚCI W HUSSERLOWSKIEJ TEORII ŚWIADOMOŚCI

Świadomość była nicią przewodnią fenomenologicznych dociekań Edmunda Husserla. Rozumiał je jako krytykę doświadczenia a następnie opartej na nim metafizyki i nauki. Fenomenologia to krytyka poznania, metoda badania i stawiania pytań. Husserl, w późniejszych pismach, określił świadomość jako „system intencjonalnych funkcji”, „system intencjonalnych operacji”. Jego korelatem jest spójny i nacechowany prawidłowościami świat. W systemie intencjonalnych funkcji jednym z ważniejszych aspektów są habitualności – wzorce, reprezentacje mentalne, które powstają w procesie „typizacji” i odtąd kierują naszym zwykłym myśleniem i działaniem. Dzięki nim wstępnie określony jest rodzaju obiektu, jego cechy i własności oraz wyznaczone w zasadzie sposoby jego poznawania. Moim zadaniem jest podać charakterystykę szerokiego kontekstu powstawania habitualności, czyli strumienia świadomości i możliwości czucia i ruchu cielesnego podmiotu. Omówię kolejno temporalną strukturę doświadczenia i jego zależność od ruchu i działania cielesnego podmiotu, a następnie scharakteryzuję formę ogólnej zażyłości ze światem. W tym kontekście „nieokreślonej rzeczywistości” rozgrywa się konstytucja i przywoływanie zdeponowanego sensu, antycypacja rodzaju przedmiotu i jego cech. W zakończeniu sformułuję kilka uwag dotyczących habitualności jako źródła pojęć empirycznych

Pojęcie racjonalności w "Krytyce czystego rozumu" I. Kanta z perspektywy współczesnej

We współczesnych dyskusjach na temat racjonalności nauki spór dotyczy m.in. odpowiedzi na pytanie, czy istnieją uniwersalne reguły akceptacji, odrzucania lub wyboru koncepcji teoretycznych, zasługujące na miano racjonalnych. Pluralizm i relatywizm kryteriów racjonalności ma zdecydowanie więcej zwolenników. Odrzuca lub w znacznym stopniu kwestionuje klasyczne pojęcie racjonalności nauki jako poznania w pełni obiektywnego, prawdy jako jego celu oraz autonomicznego podmiotu jako jego twórcy. Czy Kant uznałby podnoszone w nieklasycznym ideale relatywność i wielość celów nauki i kryteriów racjonalności? Charakteryzując rolę podmiotu i zasad rozumu w systemie Kanta, formułuję tezę, że filozof ten broniłby potrzeby połączenia różnych, nawet początkowo niewspółmiernych teorii i aspektów doświadczenia w spójną całość, traktując to jako wymóg racjonalności nauki, i szerzej, racjonalności człowieka, jako istoty rozumnej i autonomicznej, twórcy zasad wyznaczających ludzkie poznanie i działanie

Linguistic meaning as a part of the conceptual model of the world

The paper deals with the concept of the model of the word. It concerns a pre-linguistic stage of language acquisition, descriptive content of proper names and interpretation by means of a conceptual system. The model of the world comprises all aspects of being conscious. It is a system, a unity, a background of our conscious life; perception, language, notions, concepts, are its aspects. The more we know about cognitive processes, functions and structure of the mind, the be$er we understand the nature of language; the more we know about language, the better we understand the nature of the mind. Linguistic meaning as it was shown by the studies of language and categories acquisition, has its origin in the aforementioned model. That is why linguistic meanings are not ready-made contents, ideas, semantic entities, etc. but rather systems of procedures that constitute sense of speech acts. The approach to linguistic meaning as a part of an individual conceptual system, a system of information that mirrors cognitive, linguistic and non-verbal experience of an individual, is much of help in understanding efficacy of language, forming of beliefs, convictions, and also introducing new meanings

Quine’a teoria znaczenia. Język jako przedmiot badań i narzędzie referencyjnego odniesienia do świata

Quine’s theory of meaning. Language as a object of research and instrument of the reference to the worldIn the article I present and examine the most important problems connected with Quine’s philosophy of language. I start with a widely known thought experiment illustrating the difficulty with radical translation which leads to the thesis of ontological relativity. In the further parts of the article I present behaviorist view  of language acquisition and Quine’s theory of meaning.Quine’s theory of meaning. Language as a object of research and instrument of the reference to the worldIn the article I present and examine the most important problems connected with Quine’s philosophy of language. I start with a widely known thought experiment illustrating the difficulty with radical translation which leads to the thesis of ontological relativity. In the further parts of the article I present behaviorist view  of language acquisition and Quine’s theory of meaning

Reflection in Husserl’s theory of consciousness

The paper takes into account Husserl’s theory of consciousness and presents it in the light of the theory of autopietic system. Consciousness is able to organize its elements, processes, levels and structure into a system only when is capable of reflection. Reflection is essential for unity and efficacy of consciousness.Świadomość jest podstawą świata ludzkiego życia we wszystkich jego aspektach, również w aspekcie osobowym. Szczególną postacią świadomości jest refleksja. Ma ona największe znaczenie dla jedności, jednolitości, złożoności i efektywności systemu, jakim jest świadomość. Z punktu widzenia historii fenomenologii, kolejne jej przekształcenia – realistyczna, transcendentalna i genetyczna są etapami refleksji rozumianej jako „spojrzenie niezaangażowanego obserwatora”. Skoro rdzeniem metody fenomenologicznej i warunkiem możliwości fenomenologii jest refleksyjność świadomości, nic dziwnego, że fenomenologia nie ma żadnej z góry ustalonej logiki i metodologii, ponieważ swoją metodę i sens może uzyskać poprzez wciąż ponawiany namysł nad sobą

Husserl a Ingarden. Z Andrzejem Półtawskim rozmawia Marek Maciejczak

Husserl and IngardenIn the conversation professor Połtawski presents his opinions on the most important aspects of philosophical systems of Husserl and Ingarden.Husserl and IngardenIn the conversation professor Połtawski presents his opinions on the most important aspects of philosophical systems of Husserl and Ingarden