Gracht & griend: plangebied de Burcht, gemeente Werkendam: archeologisch vooronderzoek: een inventariserend veldonderzoek (geofysisch).

In opdracht van de gemeente Werkendam heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in september en oktober 2012 een inventariserend veldonderzoek (geofysisch) uitgevoerd in plangebied De Burcht in Werkendam in de gemeente Werkendam (figuur 1). Het onderzoek bestond uit een actualisatie van het voorgaande bureauonderzoek (Hijma, 2005), een veldinspectie met verkennende boringen en een geofysisch onderzoek met daaraan gekoppeld controlerende boringen. De aanleiding van het onderzoek zijn de voorgenomen bouwwerkzaamheden in het plangebied. Bij deze nbouwwerkzaamheden zal de bodem in het plangebied tot 0,8 m +NAP worden geroerd. In het noordelijke deel van het plangebied ligt de verstoringsdiepte tussen de 0,9 en 1,2 m +NAP. Op basis van het aanvullende bureauonderzoek kunnen in het centrale en noordelijke deel van het plangebied resten van de tweede gracht van kasteel de Burcht met bijbehorende houten beschoeiingen, resten van bruggen e.d. verwacht worden. Binnen deze gracht, die waarschijnlijk een voorburcht omsluit, kunnen resten worden verwacht die in verband staan met kasteel de Burcht. Deze resten kunnen bestaan uit (funderings)resten van (bij)gebouwen, beer- en waterputten, kuilen, paden en tuin- en parkaanleg. Daarnaast kunnen er resten verwacht worden van de griend en een parallel lopende sloot in het centrale deel van het plangebied. Ten slotte kunnen er op een dieper niveau (ca. 200 cm -Mv) stroomgordelafzettingen verwacht worden van de Werken stroomgordel. Deze stroomgordelafzettingen kunnen vanaf de Late Prehistorie t/m de Middeleeuwen bewoond zijn geweest. Het in kaart brengen van deze afzettingen viel echter buiten de werkzaamheden en doel van dit onderzoek. Op basis van de onderzoeksresultaten kan worden geconcludeerd dat er in het noordelijke deel van het plangebied archeologische resten aanwezig zijn die samenhangen met het voormalige kasteelterrein de Burcht. Het betreft een gracht en een daarbinnen liggend ophoogpakket/puinpakket. In het centrale deel van het plangebied zijn resten van een sloot uit de Nieuwe tijd C (NTC) aangetroffen. Meer specifiek zijn de volgende bevindingen van belang: • In het plangebied zijn resten aangetroffen van grachtvulling van een (tweede) gracht van het voormalige kasteel vanaf een diepte variërend tussen de 30 en 170 cm -Mv (1,18 m +NAP en 0,4 m -NAP). De in de boringen aangetroffen grachtvulling bevat (afbraak)puin (rood- en geelbakkend baksteen en mortel) en aardewerk wat mogelijk gerelateerd kan worden aan het voormalige kasteel de Burcht. Daarnaast is er ook een verkoolde zaadkorrel aangetroffen wat wijst op mogelijk goede conservering van (verkoolde) organische resten. Derhalve kan in de grachtvulling (goed) geconserveerd (keuken)afval, organische artefacten (houten en lederen voorwerpen) en organische resten (zoals zaden en botten) worden verwacht die meer informatie kunnen verschaffen over de bewoners van kasteel de Burcht. • In het plangebied zijn binnen de tweede gracht resten aangetroffen van een ophoogpakket/puinpakket die (op basis van eerder onderzoek) mogelijk kan worden toegeschreven aan sloopwerkzaamheden van kasteel de Burcht. • In het plangebied zijn resten aangetroffen van een (recent) gedempte sloot. Deze sloot is in ieder geval zichtbaar op historische kaarten tussen 1881 en 1944. De aangetroffen slootvulling bevat fragmenten bouwpuin (roodbakkend baksteen en mortel). Op basis van de resultaten van dit onderzoek, de informatiewaarde en de ouderdom van deze sloot wordt deze voldoende onderzocht geacht. • Tijdens het onderzoek zijn er geen resten aangetroffen van (middeleeuwse) bebouwing/bewoning rond kasteelterrein de Burcht. Ook zijn er geen resten binnen de tweede gracht aangetroffen die kunnen wijzen op de aanwezigheid van een voorburcht. Het is goed mogelijk dat deze resten tijdens de sloop- of latere bouwwerkzaamheden zijn verstoord of vernietigd. Ook is het mogelijk dat het enkele houten structuren betreft. Op basis van de resultaten van dit onderzoek wordt geadviseerd om de vindplaats in het plangebied dat binnen de paars omlijnde zone op figuur 14 valt in situ te beschermen. Op basis van de resultaten van dit onderzoek wordt de rest van het plangebied (buiten de paars omlijnde zone op figuur 14) vrijgegeven tot de voorgenomen verstoringsdiepte (0,8 m +NAP in het centrale deel van het plangebied en 0,9 tot 1,2 m +NAP in het noordelijke deel van het plangebied). Indien de verstoringsdiepte wordt overschreven (en er bodemingrepen dieper dan 0 m -NAP plaatsvinden) dient er aanvullend (boor)onderzoek plaats te vinden naar de dieper gelegen fluviatiele afzettingen. Dit onderzoek kan in eerste instantie bestaan uit het uitwerken en interpreteren van de huidige boorgegevens, aangevuld met aanvullende boringen. Op basis van de bevindingen in dit rapport neemt de gemeente Werkendam een selectiebesluit

SADB

Op de locatie van de te verbreden sloot en de te ontgraven waterpartijen bevindt de pleistocene ondergrond zich tussen 30 en 195 cm -Mv (globaal tussen 1,0 en 2,7 m -NAP). In alle boringen is een podzolbodem aangetroffen en in alle boringen is het dekzandoppervlak afgedekt door een pakket veen