Angažman i političke institucije: slučaj ombudsmana

In this article, I examine the relationship between engagement and political institutions by using the example of the creation and development of the ombudsman institution. The article starts with the short introduction to key theoretical views about institutions, political institutions and institutionalization. Then, I concentrate on how political institutions change, i.e. whether they can be changed through social engagement and whether and when we can actually say that they are originally created by an engagement. By using the case of ombudsman, I explore if political institutions can engage themselves and under what conditions, that is, whether are institutions characterized by in-built permanent reflexivity possible.U ovom radu se na primeru nastanka i razvoja institucije ombudsmana propituje veza izme-đu angažmana i političkih institucija. Tekst započinjem kratkim osvrtom na glavna teorijska viđenja institucija, političkih institucija i institucionalizacije. Potom se koncentrišem na to kako se političke institucije menjaju, da bi fokus potom bio usmeren na to da li se one mogu menjati društvenim angažmanom, te da li se i kada može smatrati da političke institucije na-staju angažmanom. S tim u vezi, korišćenjem primera ombudsmana proveravam da li i pod kojim uslovima političke institucije i same mogu biti angažovane, odnosno da li su moguće institucije kojima je svojstvena kontinuirana refleksivnost spram sopstvenih normi delanja

Razvoj koncepta nacionalnih institucija za ljudska prava: od Ženevskih smernica do Pariskih principa

Ovaj rad teži osvetljavanju evolutivnog puta koncepta nacionalnih institucija za ljudska prava.One su danas prisutne u preko sto država sveta, sa posebnimstatusomu sistemu Ujedinjenihnacija. Ipak, domaća literatura se nije bavila time kako je do takvog razvoja došlo. Stoga ovaj rad pokušava da doprinese popunjavanju te praznine, predstavljajući i kritički se odnoseći prema ključnoj fazi razvoja koncepta nacionalnih institucija za ljudska prava, od usvajanja Ženevskih smernica 1978. godine do donošenja Pariskih principa 1991. godine, te njihovog utemeljenja kroz odluke organa UN. Posebna pažnja posvećuje se modelima nacionalnih institucija, kao i postupku akreditacije ovih institucija, jedinstvenog u sistemu UN

Combating corruption in Ukraine: are the country’s parliament and anti-corruption agency up to the task?

Countries in transition increasingly count on anti-corruption commissions and agencies in the fight against corruption. Franklin De Vrieze and Luka Glušac examine the case of Ukraine, assessing the role of the country’s parliament and anti-corruption agency in combating high-profile corruption

Razvoj ideje o nacionalnim institucijama za ljudska prava: od prve skice do Ženevskih smernica (1946–1978)

Koncept nacionalnih institucija za ljudska prava kakav danas poznajemo nastao je pod okriljem Ujedinjenih nacija. Iako su nacionalne institucije za ljudska prava u savremenom kontekstu predmet rastućeg broja istraživanja, evolutivni put same ideje o njihovom stvaranju ostao je umnogome neosvetljen. Ovim radom se želi doprineti popunjavanju te praznine u literaturi, tako što se kroz analizu ključnih dokumenata nastalih u radu Ujedinjenih nacija prati istorijat ideje o nacionalnim institucijama za ljudska prava od kraja Drugog svetskog rata do usvajanja Ženevskih smernica 1978. godine. Rad otkiva kako se sam koncept nacionalnih institucija za ljudska prava razvijao kroz vreme, kako je razumevan, koje funkcije su vezivane za ove institucije, a koje organizacione forme uzimane kao modeli. U radu se sagledavaju kretanja stavova država članica u odnosu na dato pitanje i omogućava bolje razumevanje konteksta u kojem se ova ideja razvijala. S tim u vezi, rad nudi nova saznanja o tome kako je proces pregovaranja osnovnih konvencija UN o ljudskim pravima uticao na razvoj ideje o stvaranju nacionalnih institucija za ljudska prava, što je faktor koji dosad nije razmatran

Znao ili morao znati: o odgovornosti za postupke drugih

Iako je u pravni saobraćaj uveden institut krivične odgovornosti pravnih lica, odgovornost i dalje ima individualni predznak, jer se, po pravilu, vezuje za pojedinca i njegovo (ne)postupanje. Dok je moralna i pravna odgovornost pojedinca za svoje postupke predmet brojnih razmatranja, postoji značajan prostor za dalja istraživanja o odgovornosti za postupke drugih, naročito u kontekstu razvoja veštačke inteligencije. Ovaj rad se bavi specifičnim oblikom odgovornosti za druge – odgovornošću za postupke ljudi i neljudi u kontekstu oružanog sukoba. Rad istražuje koncept individualne komandne odgovornosti kroz njegovu primenu na postupke potčinjenih, i to ljudi i autonomnih oružanih sistema. Kada postoji komandna odgovornost? Koji testovi se primenjuju da bi se ona utvrdila? Da li se i kako institut „znao ili morao znati“ iz međunarodnog humanitarnog prava može primeniti na postupanje autonomnih oružanih sistema? Dokle seže autonomnost ovakvih sistema i koje su njene posledice po utvrđivanje odgovornosti? To su centralna pitanja ovog istraživanja

Perspektive koncepta ljudske bezbednosti

Development of the human security concept and placing the individual in the center of security calculations causes major changes in the contemporary security studies. With a view that the human security concept is not precisely defined and due to this imprecision and extensive application its heuristic value is minimal, the authors seek to more precisely define and operationalize the concept in order to enhance its theoretical and practical value. The first step to the right direction was the 2001 'Responsibility to Protect' Report, which was actualized with 'Implementing the 'Responsibility to Protect'' Report by the United Nations Secretary-General Ban Ki-moon in 2009.Razvoj koncepta ljudske bezbednosti i postavljanje pojedinca u centar bezbednosnih kalkulacija izaziva velike promene u savremenim studijama bezbednosti. Budući da koncept ljudske bezbednosti nije precizno određen i da je usled te nepreciznosti i široke primene njegova heuristička vrednost minimalna, autori nastoje da ga preciznije odrede i operacionalizuju kako bi se uvećala njegova teorijska i praktična vrednost. Prvi korak u tom pravcu je izveštaj 'Odgovornost da se zaštiti', iz 2001. godine, koji je generalni sekretar OUN Ban Ki Mun aktuelizovao 2009. godine kroz izveštaj 'Implementiranje 'Odgovornosti da se zaštiti''

A Critical Appraisal of the Venice Principles on the Protection and Promotion of the Ombudsman: An Equivalent to the Paris Principles?

This article offers a detailed critical appraisal of the Venice Principles on the Protection and Promotion of the Ombudsman, adopted in 2019 by the Venice Commission of the Council of Europe. It praises them for being the most comprehensive set of constitutional and legal principles relating to ombudsman to date, drafted to be applicable to different legal and political systems. However, the article finds that such adaptability also resulted in some trade-offs and came at the expense of conceptual clarity of some of the principles. Despite that, the Venice Principles present a more complete document than the Paris Principles on National Human Rights Institutions, with better internal logic and consistency when it comes to ombudsman’s issues. The article concludes that ombudsman institutions fully in line with the Venice Principles would, ipso facto, reach a normative threshold for the compliance with the Paris Principles

International Intelligence Sharing: Key Preconditions for an Effective Oversight

International intelligence sharing has boosted in the last twenty years or so, particularly after terrorist attacks on 11 September 2001. Already established intelligence cooperation agreements, bilateral and multilateral, have entered into a new phase, resulting in a vast amount of intelligence shared, including the information on their own citizens communicated by national agencies both among themselves, and with their foreign counterparts. Some of those intelligence cooperation agreements are formal, constituting legal instruments, but an important number of them has actually been informal, based upon the common understanding between heads of the national intelligence services or other state officials. When intelligence exchange is based on informal international cooperation, rooted only in a scarce and usually outdated national legislation, then there are no legal safeguards for the citizens, who are essentially the targets of such exchange. In other words, these practices have had many human rights implications. While there is a considerable body of literature on intelligence sharing per se, its human rights aspects remain largely neglected. Hence, our aim is to map the preconditions for an effective oversight of international intelligence sharing, concentrating on the external oversight that should be designed to guarantee a legally sound exchange of intelligence with foreign partners

Humanitarne intervencije u konceptu ljudske bezbednosti

U ovom radu autor će pokušati da objasni vezu između ljudske bezbednosti i humanitarnih intervencija, posmatranu pre svega kroz prizmu pristupa „Odgovornost da se zaštiti“ (Responsibility to Protect, u daljem tekstu R2P), kao i posmatranjem prakse Ujedinjenih nacija. Ispitivanjem ovog pristupa pokušaćemo da damo odgovor na pitanje ima li on pozitivnu podršku i praktičnu vrednost, odnosno na pitanje možemo li očekivati da države i međunarodna zajednica (oličena u Organizaciji Ujedinjenih nacija) slede R2P pristup u svom delovanju. Takođe, pokušaćemo da odgovorimo na pitanje kakve bi posledice ovaj pristup imao po suverenitet država ukoliko bi postao praksa. Pokušaćemo da odgovorimo i na to možemo li zarad ostvarivanja ljudske bezbednosti narušiti državnu bezbednost, kao i na to da li jedna država široko rasprostranjenim i teškim kršenjima osnovnih ljudskih prava gubi pravo na suverenitet