Mieczysław Kotlarczyk – a Teacher and Artistic Friend of John Paul II

Mieczysław Kotlarczyk played an important role in the life of Pope John Paul II. The spiritual bond between friends born in the same city exerted a significant impact on both their lives and work. And yet it remains unknown to the public, just as Kotlarczyk himself. Raised in a theatre-related family, Kotlarczyk remained affiliated with the theatre throughout his life. This paper presents his life path and the fate of the Rhapsodic Theatre, which Kotlarczyk was managing from 1941, and which operated under the auspices of the “Unia” (“Union”) underground organization. After World War II, despite reprisals from the communist authorities and the subordination to thesecret service, Kotlarczyk tried to continue his activity. In 1953, the Rhapsodic Theatre was liquidated by the authorities. Even though in 1957, as part of the so-called thaw, there was a consent to reactivate the theatre, ten years later however, it was definitely shut down. Among those protesting against the decision, was Karol Wojtyła, the then Archbishop of Kraków.Mieczysław Kotlarczyk played an important role in the life of Pope John Paul II. The spiritual bond between friends born in the same city exerted a significant impact on both their lives and work. And yet it remains unknown to the public, just as Kotlarczyk himself. Raised in a theatre-related family, Kotlarczyk remained affiliated with the theatre throughout his life. This paper presents his life path and the fate of the Rhapsodic Theatre, which Kotlarczyk was managing from 1941, and which operated under the auspices of the “Unia” (“Union”) underground organization. After World War II, despite reprisals from the communist authorities and the subordination to thesecret service, Kotlarczyk tried to continue his activity. In 1953, the Rhapsodic Theatre was liquidated by the authorities. Even though in 1957, as part of the so-called thaw, there was a consent to reactivate the theatre, ten years later however, it was definitely shut down. Among those protesting against the decision, was Karol Wojtyła, the then Archbishop of Kraków

Lustracja w Polsce na tle krajów Europy Środkowej

Artykuł porusza kwestię lustracji w krajach Europy Środkowej po upadku systemu komunistycznego. Przedstawiono w nim, w jaki sposób Polska, Węgry oraz Czechosłowacja, a następnie po jej podziale Czechy i Słowacja, starały się uporać z tym bardzo ważnym problemem i dokonać rozliczenia z przeszłością. Pokazano, jak przyjmowano kolejne rozwiązania, które doprowadziły do uchwalenia obowiązujących ustaw lustracyjnych. Omówiono je w kolejności chronologicznej. Charakterystykę rozpoczęto od Czechosłowacji, gdyż państwo to jako pierwsze przyjęło ustawę lustracyjną. Następnie pokrótce przedstawiono losy tejże ustawy w Czechach i na Słowacji. W dalszej kolejności opisano lustrację na Węgrzech. W ostatniej części omówiono natomiast proces lustracji w Polsce. Problematyce tej poświęcono nieco więcej uwagi, gdyż był to główny cel artykułu. Wskazano na odmienny charakter ustaw lustracyjnych przyjętych w poszczególnych państwach. Zwrócono uwagę na podobieństwa i różnice w tych aktach prawnych. Mimo upływu kilkunastu lat od upadku komunizmu problem rozliczeń z przeszłością byłych funkcjonariuszy i współpracowników aparatu represji jest nadal niezwykle ważny w każdym z państw postkomunistycznych Europy Środkowej. Wpływa on bowiem na ich funkcjonowanie i prowadzoną politykę. The article discusses the issue of vetting in Central European countries after the fall of communism. It presents how Poland, Hungary and Czechoslovakia (now the Czech Republic and Slovakia) tried to deal with this very important problem and settle with the past. The paper shows the eventual solutions which led to the adoption of the vetting laws. These are discussed in chronological order. First, Czechoslovakia is considered, as it was the first country which adopted a law on vetting. Then the paper briefly presents the fate of this act in the Czech Republic and Slovakia. Later the vetting that took place in Hungary is described. In the last section, the paper deals with the problem of vetting in Poland. The author devoted more attention to the issue as it is the main topic of the article. It also shows the different nature of the lustration laws adopted in various countries. the similarities and differences in these acts are presented here. Despite the fact that many years have passed since the fall of communism, the problem of dealing with the past of former officerscha and employees of the apparatus of repression is still significant as it affects the politics and functioning of the post-communist countries

The PAX Association as an institution of collective memory

Stowarzyszenie PAX to organizacja, której geneza wywodzi się ze środowiska skupionego po II wojnie światowej wokół Bolesława Piaseckiego i nazywanego powszechnie – od nazwy wydawanego przez nich od 1945 r. tygodnika – grupą „Dziś i Jutro”. Formalnie Stowarzyszenie PAX zostało zarejestrowane 9 kwietnia 1952 r. Organizacja ta jawnie kolaborowała z władzami komunistycznymi. Mimo to przygarniała w swoje szeregi byłych żołnierzy Armii Krajowej, podziemia niepodległościowego oraz tych, którzy ze względu na działalność antykomunistyczną nie mogli znaleźć zatrudnienia. Prowadzony przez Stowarzyszenie PAX Instytut Wydawniczy był w rządzonym przez komunistów kraju jedynym miejscem, gdzie obok publikacji o charakterze religijnym mogły na szerszą skalę ukazywać się wspomnienia i książki dotyczące Armii Krajowej i Powstania Warszawskiego. W ten sposób Stowarzyszenie PAX pielęgnowało pamięć o bohaterach, o których zabraniała pisać komunistyczna cenzura.The PAX Association derives from the environment concentrated around Bolesław Piasecki after World War II, and widely called today “Dziś i Jutro” group, from the name of a weekly periodical they have been publishing since 1945. It was formally registered on April 9th, 1952. This organization openly collaborated with the communist authorities. Despite this fact, it admitted into its ranks the former soldiers of the Home Army, the independence underground and those people, who couldn’t find employment as a result of their anti-communist activity. The Publishing Institute run by the PAX Association was the only place in a communist country where, apart from the religious publications, a significant number of memoirs and books about the Home Army and the Warsaw Uprising could appear. In this way the PAX Association was taking care of the memory about the heroes, banned by the communist censorship

Relations Between the Emigration and the Second Circulation (Pol. “drugi obieg”) Publishing in the People’s Republic of Poland in 1976–1989/1990

Tekst stanowi syntezę najważniejszych aspektów relacji na linii emigracja–kraj w kontekście niezależnej działalności wydawniczej prowadzonej w Polsce w latach 1976–1989/1990. Opisano, jak kształtowały się te kontakty przed powstaniem drugiego obiegu wydawniczego, w jaki sposób przy wsparciu emigracji budowano zręby niezależnej poligrafii w kraju oraz jak wyglądał dobór prac publikowanych w drugim obiegu. Szczególną uwagę zwrócono na rolę emigracji i jej wpływ na podziemie wydawnicze w Polsce. Ośrodki emigracyjne, utrzymujące łączność z krajem, nie tylko były poinformowane o jego aktualnej sytuacji politycznej, społecznej i kulturalnej, lecz także w pewnym stopniu uczestniczyły w krajowej konspiracji. Na łamach pism emigracyjnych komentowano zachodzące wydarzenia, zamieszczano dokumenty programowe ugrupowań opozycyjnych działających w Polsce, przedrukowywano listy protestacyjne, apele, oświadczenia, uchwały czy deklaracje, a jednocześnie periodyki te wywierały wpływ na kształtowanie się myśli politycznej opozycji w kraju

Problems with the Memory of Communism. Overview: Paweł Śpiewak. 2005. Pamięć po komunizmie [Memory of Communism]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria. 270 pp. ISBN 8374536004.

Overview: Paweł Śpiewak. 2005. Pamięć po komunizmie [Memory of Communism]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria. 270 pp. ISBN 8374536004

Mieczysław Kotlarczyk – a Teacher and Artistic Friend of John Paul II

Mieczysław Kotlarczyk played an important role in the life of Pope John Paul II. The spiritual bond between friends born in the same city exerted a significant impact on both their lives and work. And yet it remains unknown to the public, just as Kotlarczyk himself. Raised in a theatre-related family, Kotlarczyk remained affiliated with the theatre throughout his life. This paper presents his life path and the fate of the Rhapsodic Theatre, which Kotlarczyk was managing from 1941, and which operated under the auspices of the “Unia” (“Union”) underground organization. After World War II, despite reprisals from the communist authorities and the subordination to thesecret service, Kotlarczyk tried to continue his activity. In 1953, the Rhapsodic Theatre was liquidated by the authorities. Even though in 1957, as part of the so-called thaw, there was a consent to reactivate the theatre, ten years later however, it was definitely shut down. Among those protesting against the decision, was Karol Wojtyła, the then Archbishop of Kraków