Budżetowanie działalności jednostek gospodarczych Teoria i praktyka. Część V

Z wprowadzenia: "Przekazujemy do rąk Czytelników część monografii dotyczącej budżetowania jednostek gospodarczych. Jej przygotowanie zbiegło się z ukazaniem się manifestu Precz z budżetami Jeremiego Норе’а i Robina Frasera. Autorzy poddają tam ostrej krytyce dotychczasowe praktyki stosowania budżetowania kosztowego. Stąd niniejsza publikacja - między innymi - dlatego różni się istotnie od poprzednich. Od pewnego czasu - także w Polsce - pojawiały się głosy wskazujące na istotne niedoskonałości budżetowania kosztowego, na przykład J. Gierusz [Materiały konferencyjne 2001], G. H. Świderska [Rachunkowośćzarządcza i rachunek kosztów, 2002]. Nie odnosiły one jednak skutku. Nie zauważono też dotąd narastającej listy zarzutów wytaczanych przeciw finansowym jednostkom miary stosowanym w budżetowaniu kosztowym, na przykład G. K. Świderska [jak wyżej], M. Sierpińska, B. Niedbała [Controllingoperacyjny wpnedsiębiorstwie, 2003]. Bez echa pozostało postawione przez autora pytanie: „zmierzch czy rozwój budżetowania?” [„Controlling i rachunkowość zarządcza” 9/2002], gdzie jednoznacznie wskazano, że budżetowanie kosztowe obejmuje jedynie jedną sferę działalności przedsiębiorstwa i tym samym nie może stanowić wystarczającej podstawy do sterowania przedsiębiorstwem. Zwolennicy budżetowania kosztowego nawet zgadzali się ze stawianymi zarzutami, jednak nie reagowali na propozycje zmian w filozofii i metodologii budżetowania."(...

Key performance indicators in the management control of enterprises

Istotnym elementem kontroli zarządczej są kluczowe wskaźniki wyników (KPI). Cele artykułu to analiza miejsca KPI w kontroli zarządczej i wytycznych ich konstruowania oraz zaprezentowanie przykładowych wskaźników KPI w przedsiębiorstwie X. Osiągnięto je dzięki studium literatury, jej krytycznej analizie, praktycznym doświadczeniom autora oraz egzemplifikacji problematyki KPI w kontroli menedżerskiej. Przy definiowaniu KPI należy uwzględnić zależność między nimi a strategią i strukturą organizacyjną, warto kierować się wzrostem wartości przedsiębiorstwa, należy też powiązać cele firmy z zadaniami pracowników. Wykorzystywanie wskaźników KPI może powodować ogólną koncentrację na jednym określonym zestawie mierników i pominięcie innych mogących mieć znaczenie w realizacji strategii przedsiębiorstwa. Uzupełniono literaturę o ukazanie pomiaru i oceny wyników jako jednego z podstawowych zadań zarządzania przedsiębiorstwem konstytuujących kontrolę zarządczą, wytyczne dotyczące wyznaczania KPI, egzemplifikację problematyki KPI w kontroli zarządczej.Key Performance Indicators (KPIs) are an important element of management control. The aim of the article is to consider the place of KPIs in management control and to propose guidelines for their construction as well as to exemplify this issue in X organisation. The goal was achieved throught the study of the literature, its critical analysis, the author’s practical experience and the exemplification of KPI issues in managerial control. Defining KPIs: the dependence between them and the strategy and organizational structure should be taken into account, it is worth being guided by the growth of the company’s value, the tasks for employees should be related to the goals of the company. From a practical point of view, it should be remembered that the use of KPIs may also have its “dark sides”, namely it may cause a general focus on one specific set of measures, ignoring others that may also be important in the implementation of the company’s strategy. The literature was supplemented with: showing the measurement and evaluation of company performance as one of the basic tasks of company management, constituting management control, guidelines for defining KPIs, exemplifying the issue of KPIs in management control

Labour Cost per Unit – Solution Proposal for Selected Problems

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych problemów definiowania kosztu pracy w ujęciu jednostkowym i zaproponowanie ich rozwiązania na przykładzie praktycznym. Wartością dodaną jest uzupełnienie luk poznawczych w rozwiązywaniu problemów określania jednostkowego kosztu pracy m.in. o następujące wnioski: a) koszt pracowników uczestniczących w produkcji, ale w przypadku których brak jest ewidencji czasu pracy na poszczególne asortymenty, można uwzględnić w koszcie roboczominuty, dzieląc sumę wszystkich wynagrodzeń danej komórki przez czas pracy tylko pracowników bezpośrednio produkcyjnych, b) czas pracy uwzględniony przy obliczaniu roboczominuty powinien zostać skorygowany o czas nieefektywny, nieznajdujący odzwierciedlenia w czasie wykonania wyrobu gotowego czy zlecenia, c) zmiany w koszcie jednostkowym wskutek zjawisk, takich jak np.: różna liczba dni roboczych w miesiącu lub czasowa absencja chorobowa załogi albo jej przebywanie na urlopie, nie powinny wpływać na końcową cenę produktu.The article aims to present selected problems of calculating the unit labour cost and propose their solution on a practical example. The article’s added value is to fill the cognitive gaps in solving the problems of determining the unit labor cost with the following conclusions among others: a) the cost of employees participating in production, but in the case of which there is no record of working time for individual assortments, can be included in the labour-minute cost by dividing the sum of all wages and salaries of a given cells by the working time of direct production employees only, b) the working time included in the calculation of the labor-minute should be adjusted for ineffective time that is not reflected in the time of execution of the finished product or order, c) changes in the unit cost as a result of phenomena, i.e. different number of working days per month or time sickness absence of the crew or their stay on vacation should not affect the final price of the product